Slavonski Brod u drugom svetskom ratu

⚔️ 6. 4. 1941. Održan sastanak OK KPH za Slav. Brod na kome se raspravljalo o odbrani zemlje.

⚔️ 11. 4. 1941. Održan sastanak OK KPH za Slav. Brod na kome je doneta odluka da se prikuplja oružje.

⚔️ 18. 4. 1941. Grupa omladinaca, pod rukovodstvom SKOJ-a, uzela iz zgrade policije u Slav. Brodu kartoteku i spisak komunista i time onemogućila da ovi dokumenti padnu u ruke ustaša.

⚔️ 22. 6. 1941. U s. Tomici (kod Slav. Broda), u prisustvu sekretara CK KPH Rada Končara, održana okružna partijska konferencija KPH za Slav. Brod. Raspravljalo se o prikupljanju oružja i pripremi za ustanak. Zaključeno je: da se učvrste i prošire partijske organizacije u fabrikama i na železnici u Slav. Brodu; da se formiraju partijske organizacije u selima gde ne postoje; da se pojača rad na podizanju ideološko-političkog nivoa članova KPJ; da se čuvaju kadrovi od hapšenja i da radnici ne odlaze na rad u Nemačku.

⚔️ 0. 7. 1941. U šumi Cerovcu (kod Slav, Broda), formirane dve brodske partizanske grupe.

⚔️ 23. 8. 1941. NOP odredi pod rukovodstvom Štaba ozrenskog sektora, praćeni masom naroda, u ranim jutarnjim časovima izvršili napad na Doboj, jedan od najvažnijih železničkih čvorova u Bosni i Hercegovini. Oni su porušili pruge koje od Doboja vode prema Slav. Brodu do Kotorskog, prema Sarajevu do Maglaja, prema Tuzli do Bos. Petrova Sela i prema Teslicu do Tešanjke (oko 60 km). U dvodnevnim borbama su zauzeli Doboj (bez tvrđave), Gračanicu, Maglaj i desetak železničkih stanica. Uz to, uništili su tt linije u dužini od 50 km.

⚔️ 25. 8. 1941. Posle dvodnevnih borbi, jake snage neprijatelja (8 ustaških, domobranskih i nemačkih bataljona) sa pravca Sarajeva, Slav. Broda i Tuzle ovladale Dobojem, dobojskim železničkim čvorom i komunikacijama u dolini reke Bosne i Spreče. NOP odredi se povukli na Ozren i sprečili svaki pokret neprijatelja van komunikacija, dok je na Trebavi, zbog četničke izdaje, nastupilo naglo osipanje.

⚔️ 25. 8. 1941. Na mostu u Slav. Brodu ustaše i nemački vojnici streljali oko 150 uhapšenih ljudi iz derventskog sreza i okoline Bos. Broda.

⚔️ 1. 10. 1941. Između ž. st. Ševarlije i Trbuka (na pruzi Sarajevo - Slav. Brod) delovi Ozrenskog bataljona 1. bosanske brigade NOP odreda uništili teretni voz.

⚔️ 3. 10. 1941. Između ž. st. Trbuka i Rječice (na pruzi Sarajevo - Slav. Brod) delovi Ozrenskog bataljona Bosanske brigade NOP odreda porušili prugu i uništili dva oklopna vagona oklopnog voza.

⚔️ 5. 10. 1941. Između ž. st. Trbuka i Rječice (na pruzi Sarajevo - Slav. Brod) delovi Ozrenskog partizanskog bataljona srušili oklopni voz.

⚔️ 7. 10. 1941. Kod ž. st. Trbuka (na pruzi Sarajevo - Slav. Brod) delovi Ozrenskog bataljona Bosanske brigade NOP odreda napali vojni transportni voz. Deo 2. bataljona domobranskog 8. pešadijskog puka, uz pomoć oklopnog voza, odbio napad.

⚔️ 19. 10. 1941. U Zagrebu, posle strahovitog mučenja, ustaše streljale člana KPH i jednog od organizatora ustanka u Slav. Brodu Nikolu Babića Mika, narodnog heroja.

⚔️ 31. 10. 1941. Između ž. st. Trbuka i Rječice (na pruzi Sarajevo - Slav. Brod) delovi Ozrenskog NOP odreda srušili voz.

⚔️ 22. 5. 1942. Na ž. st. u Slav. Brodu ilegalni partijski radnici zapalili magacine.

⚔️ 20. 7. 1942. OK KPH za Slav. Brod uputio stanovništvu proglas u kome ga poziva da ne predaje žetvu ustašama, već da kao jedan ustane protiv pljačke i bori se za slobodu Hrvatske.

⚔️ 0. 9. 1942. Formiran novi OK KPH za Slav. Brod.

⚔️ 20. 10. 1942. Vođa Trećeg Rajha Adolf Hitler izdao naredbu o organizaciji komandovanja na po dručju NDH. Naredbom su postavljeni nemački opunomoćeni general u Hrvatskoj (sa sedištem u Zagrebu), čiji je zadatak da preduzme sve mere za sređivanje snaga NDH, i komandant nemačkih trupa u Hrvatskoj (sa sedištem u Slav. Brodu), kome su potčinjene sve nemačke snage na teritoriji NDH. Po tom naređenju preduzete su mere za reorganizaciju snaga NDH, koje su potčinjene nemačkim i italijanskim snagama, zavisno od toga na kojoj su okupacionoj zoni bile dislocirane.

⚔️ 26. 10. 1942. Kod s. Lovčića (blizu Slav. Broda) jedinice 1. slavonske NOU brigade posle dvočasovne borbe odbile napad jakih ustaških snaga iz Slav. Broda i nanele im velike gubitke.

⚔️ 0. 3. 1943. U rejonu s. Gromačnika (kod Slav. Broda), prilikom diverzije na pruzi, poginuo Bogoljub Vukajlović Lala, narodni heroj.

⚔️ 8. 7. 1943. Neprijateljsko uporište Brodsku Varoš (kod Slav. Broda) napale jedinice Diljskog NOP odreda i ubile 6 ustaša, a zarobile 66 domobrana, uz sopstvene gubitke od 2 ranjena.

⚔️ 27. 7. 1943. U s. Starim Perkovcima (kod Slav. Broda) jedinice Diljskog NOP odreda napale žandarmerijski vod i zarobile 29 žandarma.

⚔️ 5. 10. 1943. U s. Gromačniku (kod Slav. Broda) jedinice Diljskog NOP odreda uništile dva neprijateljska skladišta municije.

⚔️ 3. 1. 1944. S linije Derventa-Teslić-Sarajevo-Konjic-Jablanica i iz Banje Luke glavnina nemačkog 5. SS brdskog armijskog korpusa i delovi nemačkog 15. i 69. korpusa otpočeli operaciju u cilju odbacivanja 1. proleterskog udarnog i 5. udarnog korpusa NOVJ sa glavne komunikacije Slav. Brod - Sarajevo - Mostar. Trebalo je brzim prodorom razbiti njihove jedinice i izbiti u dolinu r. Vrbasa, odakle odmah produžiti dejstva glavninom ka Livanjskom i Duvanjskom polju, a slabijim delovima, preko Kozare, ka dolini Une. Operacija je trajala do 24. januara.

⚔️ 16. 1. 1944. Nemačke jedinice iz Slav. Broda popalile sela: Ježevik, Šušnjevce Korduševce, Klokočevik i Vrhovinu.

⚔️ 17. 1. 1944. Kod šume Doljna dolca (blizu Slav. Broda) jedinice 18. brigade 12. divizije NOVJ napale neprijateljsku motorizovanu kolonu, ali su se, posle jednočasovne borbe, usled nadmoćnosti neprijatelja, povukle, zapalivši 1 tenk i oštetivši 4 tenka.

⚔️ 12. 2. 1944. Između s. Rajića i s. Roždanika (na pruzi Banova Jaruga - Slav. Brod) jedinice Posavskog NOP odreda uništile lokomotivu i 6 vagona.

⚔️ 18. 2. 1944. Kod s. Oriovca (blizu Slav. Broda) jedinice Brodske brigade 28. udarne divizije NOVJ i 1. diverzantskog bataljona 6. korpusa NOVJ napale domobransku kolonu i odbacile je u pravcu Slav. Broda, te istovremeno porušile prugu na 16 mesta.

⚔️ 9. 3. 1944. Kod šume Dolnja dolca 1. i 3. bataljon Osječke brigade 12. divizije NOVJ napali delove domobranskog 2. biciklističkog bataljona iz Slav. Broda. Posle dvočasovne borbe, u toku koje su neprijatelju pristigla pojačanja iz Slav. Broda, bataljoni su se povukli.

⚔️ 11. 3. 1944. Kod s. Trnjana (blizu Slav. Broda) jedinice Osječke brigade 12. divizije NOVJ napale nemačku kolonu, ali se posle jednočasovne borbe povukle u pravcu s. Klokočevika i s. Vrhovina.

⚔️ 13. 3. 1944. Kod s. Sapaca (blizu Slav. Broda) jedinice Osječke brigade 12. divizije NOVJ i jedna četa 1. diverzantskog bataljona 6. korpusa NOVJ srušile nemački transportni voz i uništile 2 lokomotive i 6 vagona. Poginula 22 a ranjeno 27 nemačkih vojnika. Zaplenjeno: 1 mitraljez, 75 pušaka, 3 automata, oko 130.000 metaka, 212 mina za minobacač i drugi ratni materijal.

⚔️ 22. 3. 1944. Štab 6. korpusa NOVJ izdao direktivu potčinjenim jedinicama da vrše napade na železničke komunikacije i na neprijateljske kolone koje odlaze u Mađarsku: 12. divizija NOVJ na pruzi Beograd-Zagreb (između Nove Gradiške i Vinkovaca); 28. udarna divizija NOVJ na pruzi Daruvar - s. Đulavec - Virovitica; Zapadna grupa NOP odreda na pruzi Banova Jaruga - Daruvar, a Istočna grupa NOP odreda na prugama Slav. Brod - Vinkovci, s. Striživojna - Osijek i Vinkovci-Osijek.

⚔️ 18. 4. 1944. Na odseku s. Malino - s. Oriovac (kod Slav. Broda) jedinice Diljskog NOP odreda porušile železničku prugu Beograd-Zagreb na 19 mesta.

⚔️ 24. 5. 1944. Iz Slav. Požege, Pleternice i Slav. Broda otpočeo napad delova nemačke 1. kozačke konjičke divizije i domobranske 4. brdske brigade na 12. diviziju NOVJ na prostoriji s. Kula - s. Caglin - pl. Dilj. Posle dvodnevnih borbi neprijateljske snage su odbačene u polazne garnizone.

⚔️ 29. 5. 1944. Između s. Vrpolja i s. Starih Perkovaca jedinice 12. udarne i 18. brigade 12. divizije NOVJ izvršile diverziju na pruzi Slav. Brod - Vinkovci i istovremeno napale nemački transportni voz od oko 80 vagona. Zbog dolaska oklopnih vozova iz Vinkovaca i Slav. Broda, jedinice 12. divizije NOVJ su se povukle ne izvukavši plen. Neprijatelj je imao 63 mrtva, 50 ranjenih i 5 zarobljenih, a uništena je 1 lokomotiva i 15 vagona.

⚔️ 27. 6. 1944. Oko 180 savezničkih aviona, u 9 naleta, bombardovalo Slav. Brod, bacivši oko 2000 bombi. Veliki broj zgrada je porušen i oštećen a poginulo je i ranjeno oko 500 lica.

⚔️ 30. 6. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Slav. Brod, s. Sibinj (kod Slav. Broda) i železničku prugu istočno od s. Okučana.

⚔️ 1. 7. 1944. Jedinice Diljskog NOP odreda i delovi 1. diverzantskog bataljona 6. korpusa NOVJ porušili železničku prugu Beograd-Zagreb između Slav. Broda i s. G. Vrbe na 72 mesta.

⚔️ 2. 7. 1944. Saveznička avijacija (u dva naleta sa 40 aviona) bombardovala Slav. Brod, Novu Gradišku i Vinkovce.

⚔️ 25. 7. 1944. Kod ž. stanica D. Vrba, Slav. Brod, Ivankovo, Mikanovci, Vrpolje saveznička avijacija bombardovala železničku prugu Beograd-Zagreb i neprijateljske transportne vozove. Uništene su 4 lokomotive i 6 vagona.

⚔️ 4. 9. 1944. Osječka brigada 12. diviizje NOVJ napala domobransko uporište u s. Garčinu (kod Slav. Broda) i u petočasovnoj borbi uništila posadu u žand. st., zatim se povukla. Između s. Garčina i s. Vrpolja porušila je prugu na 38 mesta i srušila 3 mosta. Zarobila je 13 domobrana i 4 žandarma i zaplenila 2 puškomitraljeza i 20 pušaka.

⚔️ 8. 9. 1944. Saveznička avijacija u tri navrata, sa oko 120 aviona, bombardovala Slav, i Bos. Brod i oštetila železnički most, obe železničke stanice, stražaru i centar grada u Slav. Brodu.

⚔️ 18. 9. 1944. Osječka i čehoslovačka brigada -Jan Žiška- 12. divizije NOVJ napale neprijateljska uporišta u s. Garčinu i s. Andrijeveima (kod Slav. Broda). U s. Garčinu uništile 2 bunkera i železničku stanicu, a između s. Andrijevaca i s. D. Vrbe oštetile železničku prugu na 200 mesta i srušile 2 propusta i 1 most.

⚔️ 21. 9. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Slav. Brod, Osijek i Vinkovce. U Slav. Brodu je porušila železničku stanicu, fabriku vagona, tvrđavu i deo centra grada, a u Osijeku koloseke na železničkoj stanici, radionice za opravku lokomotiva i vagona, skladište i upravnu zgradu.

⚔️ 27. 9. 1944. VŠ NOV i POJ naredio Štabu 6. korpusa NOVJ: dejstvima izvesnih delova toga korpusa u rejonu Bosanske i Nove Gradiške olakšati borbe jedinica 5. udarnog korpusa NOVJ oko Banje Luke; izvestiti da li neprijatelj prikuplja snage u Bos. Gradiški, Novoj Gradiški, Slav. Brodu i Derventi. Ujedno ga obavestio da se priprema napad na Bosansku Gradišku.

⚔️ 29. 10. 1944. Između Slav. Broda i s. Vrpolja jedinice Osječke udarne brigade 12. udarne divizije NOVJ porušile prugu Beograd-Zagreb na oko 100 mesta.

⚔️ 30. 10. 1944. Na komunikaciji Vinkovci - Slav. Brod jedinice čehoslovačke brigade -Jan Žiška- 12. udarne divizije NOVJ napale neprijateljsku kolonu i uništile 40 kola, 1 kamion, 2 putnička automobila i 1 motocikl. Poginulo je 46 neprijateljskih vojnika.

⚔️ 1. 11. 1944. Kod s. Stupnika (blizu Slav. Broda) 3. bataljon 4. brigade 12. udarne divizije NOVJ napao iz zasede nemačku kolonu od 40 kamiona i nekoliko tenkova. Zapaljeno je 5 kamiona, putnički automobil i motocikl, a oštećeno 20 kamiona i 1 tenk.

⚔️ 1. 11. 1944. Između s. Andrijevaca i s. Sibinja (kod Slav. Broda) delovi Čehoslovačke brigade -Jan Žiška- 12. udarne divizije NOVJ napali iz zasede nemačku kolonu. Neprijatelj je imao 60 vojnika izbačenih iz stroja.

⚔️ 20. 11. 1944. Anglo-američki avioni uništili 8 lokomotiva na pruzi Sarajevo-Slav. Brod i bombardovali neprijateljska uporišta u Maglaju i Bos. Brodu, pogodivši železničku stanicu, ložionicu sa radionicama i ustaški štab.

⚔️ 14. 12. 1944. Kod ž. st. Ivankovo saveznička avijacija bombardovala prugu Slav. Brod - Vinkovci. Oštećene su zgrade, stanična postrojenja i 27 vagona, a 8 vagona je uništeno.

⚔️ 11. 4. 1945. U Slavoniji, po naređenju Glavnog štaba JA za Hrvatsku, formirane komande gradova Osijeka, Slav. Broda i Vinkovaca. (Počele su funkcionisati po oslobođenju ovih mesta.)

⚔️ 17. 4. 1945. Jedinice 48. udarne divizije JA, posle trodnevne borbe, odbacile 1232. puk nemačke 41. pešadijske divizije prema Slav. Brodu i oslobodile važnu žel. raskrsnicu Striživojnu (kod Đakova). Poginulo je preko 150 i ranjeno oko 300 neprijateljskih vojnika. Jedinice 48. udarne divizije JA su imale 86 mrtvih i 376 ranjenih.

⚔️ 20. 4. 1945. Jedinice 5. udarne i 17. udarne divizije JA, u sađejstvu sa delovima 6. proleterske divizije JA -Nikola Tesla-, posle jednodnevnih uličnih borbi protiv nemačkih, ustaških i domobranskih snaga oslobodile Slav. Brod i prinudile neprijatelja da se povuče prema Novoj Gradiški. Zaplenjene su velike količine oružja i municije i 1 avion.