Tenkovi u Jugoslaviji u drugom svetskom ratu

⚔️ 18. 7. 1941. U rejonu s. Brajića (na komunikaciji Budva-Cetinje), gerilski odredi iz šireg rejona Brajića iz zasede napali motorizovanu kolonu (jačine 20 kamiona, 6 tenkova, 7 motocikla i 1 putnički automobil) i posle višečasovne borbe naneli joj gubitke - po sopstvenom priznanju - od 220 izbačenih iz stroja vojnika i oficira. Zaplenili 2 mitraljeza, 3 p. mitraljeza, veći broj pušaka, 15 kamiona, 7 motocikla i uništili 1 tenk. Gerilci su imali 2 mrtva i 7 ranjenih.

⚔️ 0. 8. 1941. Iz Grčke prebačen u Srbiju 3. bataljon nemačkog 433. pešadijskog puka, i 220. protivtenkovski divizion nemačke 164. pešadijske divizije kao pojačanje nemačkim trupama u Srbiji i kao pomoć u ugušenju ustanka.

⚔️ 5. 8. 1941. Iz zasede na Krnovu polju u rejonu Meki dolovi (kod Šavnika) četa Jezerskog bataljona i manji delovi Drobnjačkog i Uskočkog bataljona napali italijansku kolonu divizije -Kačatori dele Alpi- (oko 100 kamiona i 15 tenkova), koja je od Nikšića nadirala prema Šavniku. Borba se produžila i sledećeg dana. Pretrpevši osetne gubitke, neprijatelj je spalio sela Kruševice i Mokro. Poginulo 6 boraca a 3 civila ranjena.

⚔️ 14. 8. 1941. Iz Bihaća i Bos. Krupe dva domobranska bataljona, ojačana tenkovima, posle dvodnevnih borbi deblokirala Bos. Petrovac, čiji su garnizon gerilski odredi Sreskog štaba za Bos. Petrovac držali u blokadi deset dana.

⚔️ 26. 8. 1941. U žestokim trodnevnim borbama kod Oštrelja 1. bataljon -Sloboda- Drvarske brigade, slomio napad 6 domobranskih i ustaških bataljona podržanih artiljerijom, avijacijom i tenkovima. U tim borbama neprijatelj je imao 200 mrtvih i preko 200 ranjenih, a zaplenjeno je 9 mitraljeza i 18 p. mitraljeza.

⚔️ 0. 9. 1941. U Užicu (sada: Titovo Užice) otpočeo rad partizanske fabrike oružja i municije. Do kraja novembra za potrebe NOP odreda proizvedeno: 21.040 pušaka, 2,700.000 puščanih metaka, 90.000 metaka za pištolje, 18.000 ručnih bombi i 300 tromblona, a opravljeno: 200 mitraljeza, 300 p. mitraljeza, 4.500 pušaka, dva tenka, dva poljska i jedan protivavionski top i dr.

⚔️ 13. 9. 1941. Nemački zapovednik oružane sile za Jugoistok uputio nemačkoj Vrhovnoj komandi oružane sile predlog da se sva izvršna (vojna i civilna) vlast u Srbiji objedini u rukama komandanta 18. armijskog korpusa generala Franca Bemea i pošalju pojačanja (operativna divizija ojačana tenkovima) radi gušenja ustanka koji dobija opšti karakter.

⚔️ 15. 9. 1941. Iz Francuske prebačena u Srbiju nemačka 342. pešadijska divizija, ojačana jednim bataljonom 100. tenkovske brigade, kao pojačanje za borbu protiv NOP-a.

⚔️ 21. 9. 1941. Slamajući mestimičan otpor Posavskog NOP odreda, nemački 125. samostalni pešadijski puk ušao u Valjevo i spojio se sa delovima nemačke 704. pešadijske divizije. Istog idana u Valjevu upućen i protivtenkovski divizion.

⚔️ 2. 10. 1941. Na Žabetinom potoku (kod Jelinog duba, na putu Podgorica-Kolašin) delovi partizanskog bataljona -Marko Miljanov- (40 boraca) napali italijansku kolonu od 24 motociklista, pratnju motorizovane kolone od 50 kamiona sa tenkovima. U borbi je poginulo 5 italijanskih vojnika i jedan oficir, a oštećeno 13 motocikla.

⚔️ 7. 10. 1941. U s. Jarčujaku (kod Kraljeva) delovi Kraljevačkog NOP odreda napali 26 nemačkih biciklista podržanih jednim tenkom. Poginulo 18 nemačkih vojnika dok su 4 teško ranjena.

⚔️ 11. 10. 1941. Na brdu Rudniku (kod s. Capardi) Birčanski NOP odred razbio glavninu neprijateljske borbene grupe -Krumenaker- (domobrane, ustaše, miliciju, delove jednog nemačkog landesšicen bataljona i dva nemačka tenka).

⚔️ 13. 10. 1941. Delovi Valjevskog NOP odreda odbacili đelove nemačke 342. divizije iz rejona Cigankulje i Mićanavskog brda ka selu Dragincu, naneli im gubitke od 4 mrtva i 19 ranjenih i uništili 1 tenk.

⚔️ 14. 10. 1941. Jedan nemački bataljon podržan sa 3 tenka, artiljerijom i avijacijom, krenuo iz Kraljeva u pravcu položaja partizanske baterije kod s. Adrana s ciljem da je uništi. Snažnim protivnapadom delova Čačanskog NOP odreda prinuđen da se povrati u grad.

⚔️ 18. 10. 1941. Kod s. Vraćevšnice jedinice Kragujevačkog i Čačanskog NOP odreda napale 3. bataljon nemačkog 749. puka koji se iz G. Milanovca probijao ka Kragujevcu, ubile 10 i ranile 20 nemačkih vojnika i zaplenile dva tenka tipa -Hočkis-, a jedan uništile.

⚔️ 30. 10. 1941. Delovi Valjevskog i Užičkog NOP odreda sprečili pokušaj delova nemačke 342. pešadijske divizije da se iz Valjeva probiju ka Kosjerićima i Užicu (sada: Titovo Užice) i odbacili ih ka Valjevu. Pri tome uništena 2 tenka i oko 300 nemačkih vojnika izbačeno iz stroja.

⚔️ 31. 10. 1941. Čačanski i Kraljevački NOP odred, uz podršku tenkovskog voda, izvršili noću snažan napad na Kraljevo. Tenkovi su se probili do centra grada, ali, ostavši bez podrške pešadije, morali su se povući na polazne položaje.

⚔️ 7. 11. 1941. Između Kraljeva i Čačka četnici Draže Mihailovića mučki napali posadu i prateći vod partizanskih tenkova, ubili komandira tenkovske čete i zaplenili jedan tenk (drugi je, po sporazumu, bio kod četnika). Na isti način četnici preoteli i partizansku bateriju.

⚔️ 7. 11. 1941. Četnici Draže Mihailovića predali ultimatum Štabu Čačanskog NOP odreda: da se do 16 časova partizanska posada Čačka preda sa celokupnim naoružanjem, u protivnom će grad staviti pod artiljerijsku vatru. Pošto je Štab Čačanskog NOP odreda odbacio ultimatum, oko 1.500 četnika je napalo grad. Delovi Čačanskog NOP odreda, pošto su preoteli artiljerijsku bateriju i jedan tenk, u ogorčenoj borbi koja je trajala do 3 časa po ponoći, razbili su napadače, zarobivši oko 400 četnika i zaplenivši 4 mitraljeza, 4 p. mitraljeza, veći broj pušaka i dr.

⚔️ 10. 11. 1941. Dve italijanske čete iz Nikšića pokušale da se pod zaštitom tenkova probiju kroz s. Kočane do ž. st. Stuba, ali su ih partizani Nikšićkog NOP odreda odbili i naterali u bekstvo i tom prilikom oslobodili 30 seljaka koje je neprijatelj vodio sa sobom.

⚔️ 10. 11. 1941. Jablanički NOP odred odbio još jedan napad dva nemačka bataljona koji su, podržavani tenkovima i artiljerijom, nastojali da iz Leskovca prodru u Lebane. Potpuno razbijen neprijatelj je u neredu odstupio ka Leskovcu. Među poginulim je i komandant tih nemačkih snaga.

⚔️ 13. 11. 1941. Nedićevci i četnici, podržani nemačkim tenkovima, artiljerijom i avijacijom, posle oštrih borbi na komunikaciji Lazarevac-Belanovica uspeli da odbace 1. šumadijski i Kosmajski NOP odred i 2. bataljon Posavskog NOP odreda i zauzmu Belanovicu.

⚔️ 14. 11. 1941. Italijanski bataljon sa 7 tenkova, uz podršku artiljerije, napao od Nikšića i Brezovika s. G. Polje i počeo da pali kuće. Borba je trajala od 9 časova izjutra do kasno uveče. Neprijatelj je imao 20 ranjenih i mrtvih, a zapalio je 10 kuća.

⚔️ 18. 11. 1941. Posle više bezuspešnih pokušaja s manjim snagama, četiri nemačko-ustaško-domobranska bataljona, podržana artiljerijom, avijacijom i tenkovima, deblokirala posadu (domobranski 1. konjički puk) u Mokrom. Blokadu je držao Romanijski NOP odred.

⚔️ 23. 11. 1941. Iz zasede pod Malovanom (na putu Šujica-Kupres) Livanjski NOP odred i manji delovi 3. krajiškog NOP odreda razbili italijansku kolonu od 11 vozila. Uništen 1 tenk i 3 kamiona; zarobljeno 13 i ubijeno 8 vojnika, a zaplenjeno 40 pušaka, 3 p. mitraljeza i 5 sanduka municije.

⚔️ 23. 11. 1941. Kolubarska grupa nedićevsko-četničkih odreda i jedan nemački bataljon, podržani tenkovima i artiljerijom, zauzeli s. Rudnik i odbacili delove Pomoravskog i Kragujevačkog NOP odreda ka s. Krasojevcima i G. Milanovcu.

⚔️ 24. 11. 1941. Nedićevske jedinice, uz podršku nemačkih tenkova, preduzele napad na G. Milanovac. Posle oštre borbe oko ž. st. i groblja, u kojoj je pretrpao osetne gubitke, neprijatelj je protivnapadom Kosmajskog i delova Čačanskog, Posavskog i 1. šumadijskog NOP odreda odbačen ka s. Svračkovcima.

⚔️ 25. 11. 1941. Kod Vilusa Grahovski bataljon Nikšićkog NOP odreda i partizani Banjana i Lastve u oštroj dvočasovnoj borbi, razbili i prinudili na predaju italijansku motorizovanu kolonu (iz divizije -Marke-) jačine 4 tenka, 4 kamiona i 2 motocikla, sa oko 140 vojnika. Neprijatelj je imao 11 mrtvih i 22 ranjena; zarobljeno 77 vojnika i 5 oficira (među kojima komandant garnizona Bileća). Zaplenjena je celokupna oprema kolone: 3 ispravna tenka, 3 kamiona, 1 motocikl i 110 pušaka. Kod partizana je samo jedan borac ranjen.

⚔️ 26. 11. 1941. Lastvanska četa Trebinjskog bataljona Hercegovačkog NOP odreda [U toku borbe je pristigla i jedna četa Grahovskog bataljona Nikšićkog NOP odreda.], iz zasede kod Klobuka (na putu Trebinje-Nikšić), razbila motorizovanu kolonu (4 tenka, 16 kamiona i oko 40 motocikla) italijanske divizije -Marke- i zaplenila 22 motocikla, 4 p. mitraljeza, 10 pušaka itd.

⚔️ 27. 11. 1941. Pred Ljubovijom delovi nemačke 342. pešadijske divizije uz podršku avijacije i tenkova savladali otpor delova Valjevskog, Užičkog i Posavskog NOP odreda i zauzeli Ljuboviju.

⚔️ 27. 11. 1941. Kod s. Bačevaca (blizu Valjeva) delovi nemačke 342. pešadijske divizije, uz podršku avijacije i tenkova, i četnici slomili otpor delova Valjevskog, 2. šumadijskog i Užičkog NOP odreda i odbacili ih ka Bukovima, Tisoviku i Leskovici.

⚔️ 0. 12. 1941. Nemački 125. pešadijski puk i 3. četa 220. protivtenkovskog bataljona prebačeni iz Srbije u Grčku.

⚔️ 6. 12. 1941. Delovi Grahovskog i Orjenskog bataljona Nikšićkog InoP odreda napali italijansku kolonu, jačine 150 vojnika i 2 tenka, koja se sa komorom uputila iz Risna u Crkvice. Posle kraće borbe, pretrpevši gubitke, kolona se vratila u Risan.

⚔️ 15. 12. 1941. Kaznena ekspedicija italijanske divizije -Bergamo- (jedan puk sa tenkovima i 3 aviona) zauzela sela Kupreškog polja (Rastičevo, Blagaj, Novo Selo, Šemenovce) i vršila represalije.

⚔️ 18. 12. 1941. Na Radovan ždrijelu (na putu Dubrovnik-Trebinje) tri čete bataljona -Neđo Čabrinović- Hercegovačkog NOP odreda razbile iz zasede jedan motorizovani polubataljon italijanske divizije -Marke-. Uništena 2 tenka i 8 kamiona a zaplenjeno 9 p. mitraljeza i oko 100 pušaka.

⚔️ 25. 12. 1941. Kod Žirovnice se italijanska kolona iz Nikšića, jačine 300 vojnika, sukobila sa snagama Lukovskog bataljona i delovima Župskog bataljona i Rubeške čete Nikšićkog NOP odreda. Nešto kasnije koloni je pristiglo pojačanje u jačini jednog bataljona (800 vojnika sa 7 tenkova). Jedinice Lukovskog partizanskog bataljona su prešle u protivnapad i odbacile neprijatelja, koji se zatim, pod zaštitom tenkova i mraka, povukao za Nikšić, pretrpevši znatne gubitke. Lukovski bataljon je imao samo 3 ranjena.

⚔️ 0. 1. 1942. U Lici, po naređenju Štaba grupe NOP odreda za Liku, formiran Tenkovski vod (od tenkova zaplenjenih u borbi kod Ljubova).

⚔️ 23. 1. 1942. Na Ljubovu (na putu Gospić-Korenica) otpočele dvodnevne borbe između delova italijanske divizije -Re-, s jedne strane, i 2. bataljona 1. ličkog NOP odreda -Velebit- i jedne čete bataljona -Ognjen Prica-, s druge strane. Neprijatelj nije uspeo da se iz Gospića probije u Korenicu, a pretrpeo je sledeće gubitke: 37 mrtvih, 64 ranjena, 278 smrznutih i 43 zarobljena vojnika; zaplenjeno: 4 topa sa 450 granata, 2 tenka, 4 minobacača sa 300 mina, 5 mitraljeza, 5 p. mitraljeza, 63 puške i oko 10.000 metaka.

⚔️ 13. 3. 1942. Oko 2000-3000 vojnika iz sastava italijanske divizije -Mesina-, podržani artiljerijom i tenkovima, preduzeli napad protiv jedinica Orjenskog bataljona Nikšićkog NOP odreda u Boki. Glavne snage neprijatelja napadale su na položaje zapadno i južno od s. Morinja, ka Žlijebu i Sv. Jeremiji. Na tim položajima borbe su trajale puna 4 dana. Jedinice Orjenskog bataljona uspele su zadržati svoje položaje u rejonu s. Morinja i Zlijeba, a kod Sv. Jeremije deo snaga se povukao na bolje položaje. U toku tih borbi neprijatelj je streljao 20 seljaka i popalio sela: Bakoće, Bjelske Kruševice, Bunoviće, G. Morinje, Repaje, Sasoviće, Kute, Presjeku i Lastvu. Gubici neprijatelja su procenjeni na oko 400-450 mrtvih i ranjenih, dok su partizani imali 5 poginulih i oko 20 ranjenih boraca.

⚔️ 22. 3. 1942. Ustaške snage iz Karlovca, uz pomoć tenkova, posle kraće borbe protiv delova 1. kordunaškog NOP odreda ušle u Vojnić.

⚔️ 27. 3. 1942. Kod s. Vlahinje (blizu Bileće) dva bataljona Južnohercegovačkog i jedan bataljon Nikšićkog NOP odreda sprečili ispad iz Bileće 56. puka italijanske divizije -Marke-, ojačanog sa 4 tenka i četnicima. Posle desetočasovne borbe neprijatelj je prisiljen na povlačenje uz gubitke od 69 mrtvih i ranjenih italijanskih vojnika i 5 četnika. VŠ NOP i DV Jugoslavije pohvalio je 5 boraca, zbog. junačkog držanja u toj borbi.

⚔️ 27. 3. 1942. Prvi udarni bataljon Nikšićkog NOP odreda napao četničko uporište u s. Ozrinićima kod Nikšića. Iako potpomognuti italijanskom artiljerijom i tenkovima, četnici su imali 27 poginulih i znatan broj ranjenih. Bataljon je imao 27 lakše ranjenih i 2 poginula borca.

⚔️ 7. 4. 1942. Otpočele trodnevne borbe u kojima su delovi italijanske divizije -Sasari- i četničke Dinarske divizije, uz podršku tenkova, artiljerije i avijacije, prodrli iz Bos. Grahova i Bos. Petrovca u Drvar, odbacili delove 5. krajiškog NOP odreda, zapalili desetak sela i uspostavili saobraćaj sa dotada blokiranim garnizonom u Drvaru.

⚔️ 24. 4. 1942. Italijansko-četničke snage iz Nikšića, uz podršku 12 tenkova, pokušale da prodru ka Trebinju. Delovi Nikšićkog NOP odreda su dočekali neprijatelja kod s. Štedima i s. Riđana (blizu Nikšića) i u jednodnevnoj borbi ga odbacili. Neprijatelj je imao veći broj mrtvih i ranjenih. Partizani su imali 4 ranjena borca.

⚔️ 4. 5. 1942. Jedan ojačani bataljon italijanske divizije -Bergamo- otpočeo napad na Vukovsko. Livanjski NOP odred i delovi 3. krajiškog NOP odreda, uz pomoć naoružanih seljaka, sprečili su prodor i u protivnapadu zarobili dva topa. Sutradan je neprijatelj angažovao još oko dva bataljona i, uz podršku tenkova, prodro u Vukovsko, gde je opljačkao i spalio oko 400 domova.

⚔️ 7. 5. 1942. U tesnacu Pekel (kod Kočevja) 3. četa 2. bataljona Notranjskog NOP odreda, u zasedi, sačekala italijansku kolonu od 35 kamiona, 3 tenka i 40 motocikla i primorala je da se vrati. Za odmazdu, italijanski vojnici spalili 4 sela.

⚔️ 16. 5. 1942. Iz Čapljine dva italijanska bataljona, podržana četom tenkova i artiljerijom, izvršila ispad. U desetočasovnoj borbi kod s. Pribilovaca dve čete Južnohercegovačkog NOP odreda sprečile su dalji prodor neprijatelja, protivnapadom mu odsekle odstupnicu, uništile četu koja je bila prešla r. Bregavu, a ostale jedinice odbacile u Čapljinu. U borbi je poginuo komandir čete Stolačkog partizanskog bataljona Danilo Soldatić, narodni heroj.

⚔️ 19. 5. 1942. Kod s. Mataija delovi 4. bataljona Primorsko-goranskog NOP odreda odbili napad italijanske kolone potpomognute tenkovima. Toga dana italijanski vojnici su spalili s. Brezu, s. Bater i okolna sela (kod Novog).

⚔️ 0. 6. 1942. U Prijedoru, od dva zaplenjena ustaška tenka i dva oklopna automobila izgrađena u radionici Operativnog štaba NOP i DV za Bos. krajinu u Ljubiji, formirana tenkovska četa 2. krajiškog NOP odreda.

⚔️ 1. 6. 1942. Ustaška Crna legija ojačana domobranskim delovima s tenkovima, otpočela napad iz Bos. Dubice i Jasenovca. Ona je do 3. juna izbila na severoistočne padine pl. Prosare i ostvarila mostobran dubine 15 km. Protivnapadom 2. bataljona i delova 3. i Udarnog bataljona 2. krajiškog NOP odreda, uz podršku jednog aviona, 4. juna neprijatelj je razbijen a zatim, u toku noći, odbačen preko r. Save. U tim borbama je poginuo vodnik voda u Udarnom bataljonu Mile Mećava, narodni heroj, a zaplenjena su dva tenka.

⚔️ 10. 6. 1942. Delovi nemačke oklopne borbene grupe -Vedel- (dva bataljona motorizovane pešadije, bataljon tenkova i jedan artiljerijski divizion) prodrli iz Banje Luke i zauzeli Prijedor. Iznenađena Komanda mesta, sa zaštitnom četom, velikim brojem građana i pozadinskim rukovodstvima, probila se pod borbom na Kozaru.

⚔️ 10. 6. 1942. Nemačka borbena grupa -Vestbosnien-, sastava: dvanaest nemačkih pešadijskih, jedan tenkovski i jedan pionirski bataljon i dva diviziona artiljerije, pet mađarskih monitora i oko dvadeset pet ustaških i domobranskih bataljona, sa izvesnim brojem četnika i milicionera (ukupno oko 35-40.000 vojnika), podržana od nekoliko eskadrila avijacije, otpočela kozarsku operaciju (koja je trajala do 30. jula), u kojoj je okružila 2. krajiški NOP odred (5 bataljona sa 3.500 boraca, 1 avion, 2 tenka, 2 oklopna automobila i 4-6 topova) s ciljem da ga uništi. Međutim, zahvaljujući herojskom otporu i jedinstvu naroda i jedinica. Odred je, u borbi u okruženju, razbio i uništio desetak neprijateljskih (domobranskih, ustaških i nemačkih) bataljona. Ponesen uspesima, on je tada ocenio da može odbraniti Kozaru. Ali kada je, u pogoršanoj situaciji, preduzeo proboj, on je, opterećen velikim zbegom i brojnim ranjenicima, pretrpeo znatne gubitke; ipak se delom probio a delom, razbijen u manje grupice, izbegao uništenje [Na okružnoj konferenciji KPJ za Kozaru (20. i 21. IX 1942) gubici 2. krajiškog NOP odreda su procenjeni na oko 1700 mrtvih, ranjenih i nestalih, uključujući i 500 ubijenih ranjenika. Neprijateljski gubici su ocenjeni na oko 7.000 izbačenih iz stroja. aplenjeno je preko 2.000 pušaka, 200 p. mitraljeza, 24 minobacača, a uništeno i oštećeno 11 tenkova. Po nemačkim podacima nemačke jedinice imale su 70 mrtvih i 187 ranjenih, a domobranske 475 mrtvih, 725 ranjenih i 510 nestalih, pri čemu nisu uračunati oni domobrani koji su se u međuvremenu vratili u jedinice.]. Do kraja. jula neprijatelj je dvaput prokrstario pl. Kozaru i pl. Prosaru, uništio veći broj ranjenika, sela opljačkao, a nekoliko desetina hiljada stanovnika internirao u logore i preselio ih u druge krajeve.

⚔️ 14. 6. 1942. Na mostu Prljugovac (na putu Bos Novi Prijedor) delovi 2. krajiškog NOP odreda uništili 3 i oštetili 2 nemačka tenka i zarobili 5 nemačkih oficira.

⚔️ 11. 7. 1942. Jedan bataljon italijanske divizije -Sasari-, ojačan četom tenkova i artiljerijom, i oko 250 četnika iz Bos. Grahova, uz podršku jedne eskadrile aviona, izvršili napad na partizanski bataljon -Starac Vujadin- Dinarsko-dalmatinskog NOP odreda u donjem Livanjskom polju. Do 13. jula neprijatelj je prodro do s. Sajkovića, ali je protivnapadom partizanskog bataljona -Starac Vujadin- i 2. dalmatinskog udarnog partizanskog bataljona odbačen u Bos. Grahovo. Između ostalih, zarobljeno je 38 italijanskih vojnika, dok ih se jedan deo podavio u blatu Ždralovac.

⚔️ 13. 7. 1942. Na Gabrškoj gori (blizu Škofje Loke) nemačke snage, uz podršku tenkova, opkolile dva bataljona Savinjskog NOP odreda, ali su bataljoni u toku noći uspeli da se probiju iz obruča.

⚔️ 24. 7. 1942. Prvi Primorsko-goranski NOP odred i 1. proleterski NOU bataljon Hrvatske napali s. Gomirje (kod Ogulina) i razoružali oko 50 četnika, ali selo nisu zauzeli zbog dolaska tenkova iz Vrbovskog.

⚔️ 28. 7. 1942. Ispadom iz Kupresa jedan ojačani bataljon ustaške Crne legije, podržan četom tenkova i avijacijom, iznenadio delove 3. i 1. proleterske NOU brigade, uništio s. Malovan i zauzeo Šujicu i Duvno. Istovremeni pokušaj neprijateljske posade iz Livna da se sa ovim bataljonom poveže u Šujici sprečio je na Borovoj glavi partizanski bataljon -Vojin Zirojević-.

⚔️ 14. 8. 1942. Između s. Crnog Luga i s. Gerova (kod Delnica) jedinice 1. proleterskog NOU bataljona Hrvatske napale italijansku kolonu, ali se posle tročasovne borbe, zbog dolaska neprijateljskih tenkova, morale povući. Italijanske jedinice su imale 16 mrtvih i 2 zarobljena. Zaplenjeno je 10 pušaka i 1 p. mitraljez. Partizanske jedinice su imale 3 ranjena borca.

⚔️ 24. 8. 1942. Protiv Podunavskog i Fruškogorskog NOP odreda (ukupna jačina 410 boraca) na Fruškoj Gori, otpočela ofanzivna akcija (tzv. velika ofanziva) nemačkih i ustaško-domobranskih snaga, uz sadejstvo artiljerije, tenkova, vazduhoplovstva i delova mađarskog monitorskog puka za zaštitu vodenih puteva (jačine oko 17.000 vojnika). U borbama do 31. avgusta neprijatelj je uništio Štab NOP odreda za Srem a Fruškogorskom i Podunavskom NOP odredu naneo gubitke od oko 50 poginulih i ranjenih boraca. Neprijatelj je imao oko 80 poginulih vojnika.

⚔️ 31. 8. 1942. Otpočeo napad nemačke borbene grupe -Putlic-, ojačane sa još četom nemačkih tenkova i delovima četničkih odreda -Borje- i -Kočić-. Ona je od s. Kadine Vode (na Manjači) tek 5. septembra prodrla u s. Sitnicu, odbacivši 2. i delove 1. krajiške NOU brigade ali je zbog manevra 2. proleterske NOU brigade duž r. Vrbasa isti dan odstupila na polazne položaje.

⚔️ 17. 9. 1942. Kod s. Jabuke (blizu Sinja) delovi 4. bataljona 1. dalmatinske NOU brigade napali iz zasede italijansku kolonu ojačanu tenkovima, posle dvočasovne žestoke borbe naneli joj gubitke od 10 mrtvih i više ranjenih i prinudili je na povlačenje prema Trilju.

⚔️ 29. 9. 1942. Nemačka borbena grupa -San. Most-, sastava: 3. bataljon nemačkog 741. pešadijskog puka i 2. bataljon domobranskog 10. pešadijskog puka, ojačani tenkovima, artiljerijom i mesnim četnicima, posle dvodnevnih borbi protiv delova 6. krajiškog NOP odreda zauzela Ključ.

⚔️ 17. 10. 1942. Kod s. Poloja (blizu Slunja) jedinice 2. i 4. hrvatske NOU brigade razbile italijansku kolonu sastava: konjički puk -Alesandrija- i 81. bataljon crnih košulja sa 4 topa i 8 tenkova. Neprijatelju su naneti gubici od 150 mrtvih i 33 zarobljena, a zaplenjeno je 7 kamiona, 2 topa, 1 tenk, 9 mitraljeza i p. mitraljeza, 122 puške i oko 300.000 metaka. Partizanske jedinice su imale 5 mrtvih i 8 ranjenih boraca.

⚔️ 17. 10. 1942. U s. Cisti (na putu Trilj-Imotski) 3. bataljon 1. dalmatinske NOU brigade napao italijansku kolonu i prinudio je na povlačenje prema Trilju. Neprijatelj je imao 20 mtvih, a bataljon 3 ranjena borca. Uništen je 1 neprijateljski tenk.

⚔️ 20. 10. 1942. Komanda nemačko-ustaškog garnizona iz Rume sa preko 1000 vojnika i 4 tenka blokirala s. Dobrince (kod Rume), ali, i pored terora nad stanovništvom, nije uspela da u podzemnim skloništima (bazama) otkrije 1. četu 2. bataljona 3. NOP odreda 3. operativne zone Hrvatske.

⚔️ 11. 11. 1942. Kod s. G. Iga (blizu Ljubljane) 3. bataljon slovenačke NOU brigade -Ljubo Šercer- napao italijansku kolonu tenkova i oklopnih automobila i prisilio je na povlačenje.

⚔️ 26. 11. 1942. Dve brigade 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ (1. i 2. krajiška NOU) izvršile napad, prodrle u Bos. Novi i zarobile 1. bataljon domobranskog 12. pešadijskog puka i haubičku bateriju, ali grad nisu zauzele, jer je neprijatelju stiglo pojačanje iz Kostajnice i Prijedora (delovi domobranske 2. i 3, brdske brigade i dve nemačke tenkovske čete). U 1. krajiškoj NOU brigadi je bilo 35 poginulih i 106 ranjenih; među ovima je i zamenik komandanta bataljona Veljko Miljević, narodni heroj, koji je ubrzo podlegao ranama.

⚔️ 2. 12. 1942. Prva proleterska udarna brigada 1. proleterske udarne divizije NOVJ zauzela Kotor-Varoš, zarobila deo mesnog domobranskog dopunskog bataljona i razbila nemačku tenkovsku četu koja je intervenisala iz Banje Luke. Uništena su 3 a 1 tenk je oštećen.

⚔️ 10. 12. 1942. U rejonu s. Knezovljana, s. Mečenčana i s. Babine Rijeke ustaško-domobranske snage iz s. Kukuruzara i s. Zrina (blizu Kostajnice), ojačane tenkovima, napale 7. diviziju NOVJ, te se ova, pod pritiskom, povukla u sela Dođoše, Tremušnjak, Šušnjar i Grabovac (kod Petrinje).

⚔️ 25. 12. 1942. Jedinice 6. divizije NOVJ otpočele šestodnevni napad na ustaše, domobrane i italijanske posade u selima Raduču, Metku i Lovincu (kod Gospića), ali nisu uspele da zauzmu ta sela zbog dolaska jakih neprijateljskih snaga iz Gospića. Neprijatelju je izbačeno iz stroja oko 650 vojnika, podoficira i oficira. Zaplenjeno je 160 pušaka, 3. p. mitraljeza, 4 mitraljeza, oko 40.000 metaka, 3 minobacača sa 253 mine, 75 bombi, 81 granata, 300 ćebadi i druga oprema. Zarobljeno je 80 neprijateljskih vojnika, uništena su 2 tenka i oboren je 1 avion.

⚔️ 28. 12. 1942. Kod s. Devetine (na putu Banja Luka - Prnjavor) dva bataljona 1. proleterske NOU brigade razbila nemačko-četničku kolonu (350 nemačkih vojnika i 150 četnika sa 2 tenka, 4 minobacača, 2 haubice) i proterala je u s. Klašnice.

⚔️ 28. 12. 1942. U s. Majuru (kod Kostajnice) jedinice 7. divizije NOVJ napale domobransku posadu, ali se morale povući zbog dolaska neprijateljskih tenkova iz Kostajnice. Neprijatelj je imao 16 mrtvih, 18 ranjenih i 14 zarobljenih vojnika, a jedinice 7. divizije NOVJ 22 mrtva i 48 ranjenih boraca. Zaplenjeno je: 2 protivtenkovska topa, 1 mitraljez, 22 puške, 3 sanduka bombi i 1500 metaka.

⚔️ 6. 1. 1943. Delovi nemačke 718. i domobranske 3. divizije i četnici, uz podršku artiljerije, avijacije i tenkova, nastupajući iz Tešnja, Maglaja i Doboja, posle trodnevnih borbi potisli 1. proletersku udarnu diviziju NOV i zauzeli Teslić.

⚔️ 12. 1. 1943. Komandant nemačkih trupa u Hrvatskoj general Liters izdao zapovest za početak prve faze (-Vajs-1-) tzv. četvrte neprijateljske ofanzive. Predviđeno je da se slobodna teritorija okruži i počepa na dva dela, te spreči probijanje snaga NOV i POJ ka jugu i jugozapadu, a potom ove snage, sa VŠ NOV i POJ, na toj prostoriji unište. U tom cilju je naređeno da nemačka 7. SS divizija -Princ Eugen- sa prostorije Karlovac, Petrinja, Glina prodire duž komunikacije Karlovac - Slunj - Bihać - Bos. Petrovac, da nemačka 717. divizija (ojačana domobranskom 2. brdskom brigadom i 202. tenkovskim bataljonom) iz rejona San. Most - s. Veiagići nastupa pravcem s. Velagići - Bos. Petrovac - Bihać i kod s. Vrtoča se spoji s nemačkom 7. SS divizijom -Princ Eugen-; da nemačka 369. legionarska divizija (ojačana pukom nemačke 187. rezervne pešadijske divizije i domobranskom 3. brdskom brigadom) s linije Glina-Kostajnica nastupa ka komunikaciji Slunj-Bihać i sistematski (5 km na dan) -pročešljava- teren, naročito pl. Šamaricu.

⚔️ 20. 1. 1943. Jedinice 737. i 749. puka nemačke 717. pešadijske divizije i 202. tenkovskog bataljona iz San. Mosta, nadirući preko s. Kljevaca, s. Hrustova, s. Čaplje, s Kijeva i s. Tomine, posle žestokih borbi protiv jedinica 1. i 7. krajiške NOU brigade zauzele s. Vrhpolje (kod San. Mosta). Neprijatelj je imao oko 150 mrtvih i ranjenih, a jedinice NOVJ 35 izbačenih iz stroja.

⚔️ 22. 1. 1943. U rejonu s. Kamengrada, s. Đedovače i s. Brajića Tavana delovi domobranske 2. brdske brigade iz San. Mosta, podržani tenkovima, napali 6. krajišku NOU brigadu i zauzeli s. Đedovaču, s. Kamengrad i s. Husimovce.

⚔️ 23. 1. 1943. U rejonu s. Dabra, s. Eminovaca i s. Fajtovaca (kod San. Mosta) delovi domobranske 2. brdske brigade, potpomognuti tenkovima, napali jedinice 6. krajiške udarne brigade 4. udarne divizije NOVJ. Pokušaj prodora ka s. Dabru i s. Eminovcima je odbijen, ali je jedna kolona zauzela s. Fajtovce. Neprijatelj je imao oko 50 mrtvih i veći broj ranjenih. Zaplenjeno je 20 konja s namirnicama, 8 pušaka, 1 mitraljez i nekoliko p. mitraljeza.

⚔️ 24. 1. 1943. Kod s. Peći (blizu Ključa) delovi 749. puka nemačke 717. divizije iz s. Vrhpolja, ojačani tenkovima, napali delove 1. tt krajiške udarne brigade 5. udarne divizije NOVJ i prinudili ih da se povuku u pravcu s. Krasulja. Gubici jedinica NOVJ: 3 mrtva i 15 ranjenih, a neprijateljski oko 50 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 24. 1. 1943. Kod s. Boškovića jedinice 1. proleterske NOU brigade razbile četničke snage, zauzele s. Slatinu Ilidže i napale domobranske i četničke snage u s. Klašnicama (kod Banje Luke), ali se, posle petočasovne borbe, morale povući kada su iz Banje Luke došli neprijateljski delovi ojačani tenkovima.

⚔️ 25. 1. 1943. Kod s. Đedovače, s. Brajića Tavana, s. Umaca i s. Eminovaca jedinice 6. krajiške NOU brigade i 3. bataljon 1. krajiške NOU brigade odbili napad delova domobranske 2. brdske brigade i 737. puka nemačke 717. divizije iz San. Mosta. Neprijatelj je imao 70 mrtvih i više ranjenih, a jedinice NOVJ 12 mrtvih i 18 ranjenih. Zaplenjeno: cela neprijateljska komora, minobacač, 10 mitraljeza, 40 p. mitraljeza, 15 metaka, četiri brdska i protivtenkovski top, 40 pušaka, 60 konja i radio-stanica.

⚔️ 29. 1. 1943. U rejonu s. Skucanog Vakufa, s. Majkić-Japre i s. Benakovca delovi 4. udarne divizije 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ, napali delove nemačke 717. pešadijske divizije. Posle žestokih sedmodnevnih borbi neprijatelj se, uz pomoć tenkova i avijacije, 4. februara probio u pravcu Bos. Krupe. Nemačke jedinice su izvršile veliki pokolj nad nenaoružanim stanovništvom Majkić-Japre i okolnih sela. Neprijatelj je imao oko 250, a jedinice NOVJ 59 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 31. 1. 1943. Kod s. Ramića (blizu Ključa) delovi 5. udarne divizije NOVJ napali jedinice 5. udarne divizije nemačkog 202. tenkovskog bataljona. U toku borbe koja se produžila i sledeće noći, uništili su deo neprijateljske komore i zaplenili 30 pušaka, 1 p mitraljez, 120 ručnih bombi i drugu opremu. Neprijatelj je imao 9 mrtvih (među kojima je i komandant 202. tenkovskog bataljona) i 17 zarobljenih, a jedinice NOVJ 4 mrtva i 12 ranjenih.

⚔️ 0. 2. 1943. Kod Prozora, po naređenju VŠ NOV i POJ, formirana Tenkovska četa. Ona je imala 12 ispravnih italijanskih tenkova i veći broj kamiona zaplenjenih u borbama u rejonu Prozor - Rama - s. Jablanica.

⚔️ 1. 2. 1943. Po naređenju Štaba 1. proleterske NOU brigade formirana Protivtenkovska četa sastava 2 voda.

⚔️ 16. 2. 1943. Na putu s. Jablanica - s. Drežnica jedinice 2. proleterske udarne divizije NOVJ razbile 1. bataljon 260. puka italijanske divizije -Murđe-. koji se kretao uz Neretvu, i zauzele italiianska uporišta Drežnicu i Grabovicu (kod Mostara). Poginulo je 86, a zarobljeno 286 italijanskih vojnika, dok su jedinice NOVJ imale 12 ranjenih. Zaplenjeno: 23 kamiona sa ratnim materijalom, 10 mitraljeza, 14 p. mitraljeza, 260 pušaka i 2 tenka.

⚔️ 17. 2. 1943. Prozor zauzele jedinice 3. udarne divizije NOVJ i dva bataljona 3. krajiške NOU brigade, pošto su posle dvodnevne ogorčene borbe slomile otpor 3. bataljona 259. pešadijskog puka italijanske divizije -Murđe-, čete tenkova i artiljerijskih i minobacačkih jedinica. Poginulo je 220, ranjeno mnogo više i zarobljeno 280 italijanskih vojnika, dok je 3. udarna divizija NOVJ imala 117 ranjenih i 23 mrtva, među kojima je bio i komandir baterije 10. hercegovačke NOU brigade Dušan Pajić-Dašić. narodni heroj. Zaplenjeno: 4 haubice, 2 protivtenkovska topa, 4 minobacača, 12 mitraljeza, 25 p. mitraljeza, 500 pušaka, 5 tenkova, 1 traktor, 10 kamiona, 2 motocikla, 2 radio-stanice, 3 vagona municije za haubice, 1000 granata za topove, 300 sanduka puščane municije, 250 sanduka mina za minobacače, 50 sanduka ručnih bombi, 8 vagona brašna i drugih životnih namirnica.

⚔️ 20. 2. 1943. Delovi 10. hercegovačke NOU brigade 3. udarne divizije NOVJ posle dvodnevnih borbi zauzeli s. Ramu (kod Prozora), koje je branilo oko 200 vojnika - jedna četa 1. bataljona 259. puka italijanske divizije -Murđe-. Poginulo je 183 i zarobljeno 7 italijanskih vojnika. Zaplenjeno je: 4 tenka, 1 kamion, 120 pušaka, 8 p. mitraljeza, 14 mitraljeza, 4 sanduka ručnih bombi i 50.000 metaka, a uništena su 2 tenka. U ovim borbama je poginuo zamenik komandanta 1. bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Milan Kukić, narodni heroj.

⚔️ 21. 2. 1943. Od Bugojna, Sarajeva i Mostara otpočelo nadiranje udruženih neprijateljskih snaga ka s. Jablanici (kod Konjica). Nemačka 718. divizija, ojačana ustaško-domobranskim jedinicama i podržavana tenkovima i avijacijom, nastupala je u dve kolone: grupa -Fogl- [Sastava: 738. puk (bez jednog bataljona), 5. ustaška brdska brigada, delovi 668. diviziona, dva domobranske baterije, dve pionirske čete, i delovi 202. tenkovskog bataljona.] pravcem Bugojno - G. Vakuf - Prozor - s. Jablanica i grupa -Anaker- [Sastava: 750. puk (bez jednog bataljona), dva bataljona domobranskog 7. lovačkog puka, jedan ustaški bataljon i dve brdske baterije.] pravcem s. Tarčin - Ivan-sedlo - Konjic - s. Jablanica. Delovi italijanskog 6. armijskog korpusa i četničke snage nastupali su od Mostara obema obalama Neretve, dok je levom obalom ove reke, od Konjica ka Jablanici, nastupalo oko 2000 četnika. [U Mostaru su bile formirane 2 kolone: desna (3. bataljon 56. puka italijanske divizije -Marke- i oko 2.500 hercegovačkih četnika) i leva (2. bataljon 260. puka italijanske divizije -Murđe-, 2. bataljon 55. puka, 49. bataljon crnih košulja, jedna baterija italijanske divizije -Marke- i 2.500 crnogorskih četnika).]

⚔️ 21. 2. 1943. Borbena grupa -Anaker-, potpomognuta avijacijom i tenkovima, posle sedmočasovne borbe nanele jedinicama 1. proleterske NOU brigade gubitke od 9 mrtvih i 16 ranjenih i zauzela s. Raštelicu i Ivan-sedlo (kod Sarajeva).

⚔️ 22. 2. 1943. Jedinice 3. udarne divizije NOVJ otpočele napad na italijanske snage, domobrane i četnike u Konjicu. Posle više uzastopnih napada i protivnapada i zbog pogoršanja situacije kod Prozora, VŠ NOV i POJ je 26. februara naredio da se obustavi napad na Konjic. Poginulo je 53 i ranjeno preko 150 neprijateljskih oficira i vojnika. I jedinice NOVJ su imale velike gubitke. Pored ostalih, poginuli su: komandant Mostarskog bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Miloš Kovačević, narodni heroj, vođa tenka i mitraljezac 3. udarne divizije NOVJ Leo Bruk, narodni heroj, politički komesar 5. bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Karlo Batko, narodni heroj, komandir čete 5. bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Ante Šarić (Rade Španac), narodni heroj, i komandir 1. čete 4. bataljona 5. crnogorske NOU brigade Zarija Vujošević, narodni heroj.

⚔️ 25. 2. 1943. Kod s. Velike (blizu Konjica) delovi nemačke borbene grupe -Anaker-, potpomognuti tenkovima, napali delove 1. proleterske udarne brigade 1. proleterske udarne divizije NOVJ u cilju probijanja ka s. Repovcu, ali su posle kraće borbe odbačeni u pravcu s. Bradine. Zapaljen je neprijateljski tenk.

⚔️ 26. 2. 1943. U s. Drinić, s. Bravski Vaganac, s. Podsrneticu i s. Oštrelj (kod Drvara) ušle jedinice nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, pošto su odbacile delove 4. udarne divizije 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ. Uništena su 3 neprijateljska tenka.

⚔️ 28. 2. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio Štabu 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ da po svaku cenu održi položaje kod Drvara, angažujući i dve brigade sa Podgrmeča; da 1. krajišku NOU brigadu iz srednje Bosne orijentiše prema Turbetu i Travniku radi sadejstva s jedinicama Glavne operativne grupe kod G. Vakufa; da 9, krajišku NOU brigadu iz rejona Kupresa i dve brigade 1. hrvatskog korpusa NOVJ, uz podršku artiljerije i tenkova, angažuje na sprečavanju prodora nemačkih snaga u pravcu juga. Istovremeno je naredio istočnobosanskim jedinicama da izbiju na pl. Igman i dejstvuju u pozadini nemačke 718. pešadijske divizije.

⚔️ 1. 3. 1943. Kod s. Suvaje (na putu Bos. Petrovac - Bos. Krupa) 2. bataljon 6. krajiške NOU brigade napao iz zasede delove Tehničkog bataljona nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, uništio i zapalio 8 kamiona, 1 oklopni auto, 1 tenk, 2 putnička automobila. 1 motocikl s prikolicom, te zaplenio 1 mitraljez, 3 p. mitraljeza, 30 pušaka i drugu ratnu opremu. Neprijatelj je imao 10 zarobljenih, 32 ranjena i 1 mrtvog.

⚔️ 2. 3. 1943. Kod Vilića gumna (bizu G. Vakufa), u ogorčenoj borbi prsa u prsa, 4. proleterska (crnogorska) NOU brigada, uz sadejstvo delova 3. krajiške NOU brigade, razbila jedinice 737. puka nemačke 717. pešadijske divizije, ojačane tenkovima, i odbacila ih sa Vilića gumna, Karaulice i Kobile. Ovim je neprijatelju onemogućeno da upadne u rejon bolnica (s. Jaklići, s. Rumboci, s. Ripci, s. Šćit itd.). U toku devetočasovne borbe neprijatelj je imao 51 mrtvog, 83 ranjena, 21 nestalog i 31 smrznutog, a jedinice NOVJ 40 ranjenih i 30 mrtvih, među kojima su bili: borac 2. čete 2. bataljona 4. proleterske (crnogorske) NOU brigade Blažo Martinović, narodni heroj, bombaš i puškomitraljezac 2. čete 2. bataljona 4. proleterske (crnogorske) NOU brigade Jovo Zvicer, narodni heroj, komandir 3. čete 2. bataljona 4. proleterske (crnogorske) NOU brigade Dušan Strugar, narodni heroj, i komandir 2. voda 3. čete 2. bataljona 4. proleterske (crnogorske) NOU brigade Simo Barović, narodni heroj. Zaplenjeno je: 2. mitraljeza, 4 p. mitraljeza, 2 automata, veliki broj pušaka, minobacačke i puščane municije.

⚔️ 7. 3. 1943. Jedinice nemačke 717, pešadijske divizije i borbena grupa -Fogl- iz Bugojna, uz podršku artiljerije, tenkova i avijacije, napale glavninu i. proleterske udarne divizije NOVJ i 16. brigadu 7. divizije NOVJ koje su bile u zaštitnici prema Prozoru, U borbama do 9. marta neprijatelj je ovladao linijom s. Zdrimce - s. Pidriš - Vilića gumno - s. Zahum.

⚔️ 7. 3. 1943. U Lici formirana Tenkovska četa 1. hrvatskog korpusa NOVJ.

⚔️ 15. 3. 1943. Prebacivanjem zaštitnice na levu obalu r. Neretve (3. proleterska (sandžačka) udarna, 3. dalmatinska udarna i 3. krajiška NOU brigada), Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ završila prelaz preko r. Neretve, pošto je prethodno prebacila sve ranjenike, uništila motorizacija, teška oruđa i tenkove i porušila mostove kod Jablanice i Ostrošca.

⚔️ 19. 3. 1943. Na liniji s. Kovačici - s. Henjkuša, jake italijanske i četničke snage, potpomognute artiljerijom i tenkovima, napale delove 4. proleterske (crnogorske) NOU i 5. crnogorske NOU brigade i prinudile ih na povlačenje u pravcu s. Kljuna i s. Prkovića. Protivnapadom u toku noći 19/20. i sutradan 20. marta, jedinice NOVJ su razbile ove neprijateljske snage i odbacile ih ka Nevesinju, a potom izbile na liniju s. G. Bijenja - s. D. Bijenja - Markova glava - s. Pridvorci - s. Hrušta - Lipovački kuk (k. 1172). Neprijatelj je imao oko 250 mrtvih i ranjenih i 111 zarobljenih, a jedinice NOVJ 18 mrtvih i 57 ranjenih. Zaplenjeno je 8 p. mitraljeza, 23 mitraljeza, 20 minobacača i 100 tovara razne opreme.

⚔️ 23. 3. 1943. U s. Dolenjoj Vasi (kod Ribnice) 3. slovenačka NOU brigada -Ivan Cankar- napala italijansko-belogardističku posadu i prodrla u naselje, ali se, zbog pristizanja tenkovske kolone iz Ribnice, morala povući na pl. Veliku goru.

Hronološki zapisi se učitavaju...