Crvena armija

⚔️ 10. 7. 1941. Otpočela bitka za Smolensk (trajala do 8. avgusta), u kojoj su okružene sovjetske snage (16. i 20. armija), posle višednevnih ogorčenih borbi, uspele da se probiju preko r. Onjepra na istok.

⚔️ 10. 8. 1941. Otpočele sedamdesetodnevne borbe za Odesu između sovjetske Primorske armije (koju je podržavala Crnomorska flota) i rumunske 4. armije.

⚔️ 19. 11. 1941. Otpočela protivofanziva sovjetske 4, 52. i 54. armije kod Tihvina, u toku koje su nemačke snage odbačene na liniju r. Volhov-Novgorod.

⚔️ 29. 11. 1941. Snage Crvene armije u protivofanzivi povratile Rostov.

⚔️ 6. 12. 1941. Otpočela protivofanziva snaga Crvene armije na frontu pred Moskvom.

⚔️ 16. 12. 1941. Snage Crvene armije, u toku protivofanzive pod Moskvom, povratile Kalinjin.

⚔️ 12. 5. 1942. Otpočela ofanziva jedinica Crvene armije na odseku Harkov-Izium.

⚔️ 19. 11. 1942. U širem rejonu Staljingrada (sada: Volgograd) otpočela velika protivofanziva snaga Crvene armije.

⚔️ 17. 1. 1943. Otpočela ofanziva Crvene armije u pravcu Rostova.

⚔️ 2. 2. 1943. Kod Staljingrada (sada: Volgograd) kapitulirala nemačka 6. armija posle šestomesečnih borbi protiv jedinica Crvene armije.

⚔️ 6. 2. 1943. Na ž. st. Ledinci (kod Petrovaradina) grupa boraca 4. bataljona 3. NOP odreda 3. operativne zone NOV i PO Hrvatske zarobila svih 15 domobrana - stražara kod cisterne i zaplenila 15 pušaka sa 700 metaka. Domobranima je održan kratak politički govor o situaciji u Jugoslaviji i uspesima Crvene armije, a potom su pušteni kućama.

⚔️ 8. 2. 1943. Jedinice Crvene armije prešle r. Donjec kod Balaklaja i Izjuma, zauzele Kursk i produžile dejstva prema Bjelgorodu, Krasnodaru, Rostovu i Harkovu.

⚔️ 9. 3. 1943. U Vrbasu PK KPJ za Vojvodinu izdao proglas narodima Bačke i Baranje, u kom je govorio o herojskoj smrti Svetozara Markovića Toze, organizacijskog sekretara PK KPJ za Vojvodinu i člana istog komiteta Branka Bajića, i o varvarskim postupcima mađarskih vlasti, pozvao sve rodoljube na borbu i ukazao na uspehe Crvenu armije.

⚔️ 17. 7. 1943. Južno od Kurska jedinice Crvene armije zaustavile prodor nemačkih snaga.

⚔️ 3. 8. 1943. Otpočela ofanziva jedinica Crvene armije ka Harkovu.

⚔️ 5. 8. 1943. Jedinice Crvene armije oslobodile Orel i Bjelgorod.

⚔️ 16. 8. 1943. Otpočela ofanziva jedinica Crvene armije ka Smolensku.

⚔️ 23. 8. 1943. Jedinice Crvene armije oslobodile Harkov.

⚔️ 30. 8. 1943. Jedinice Crvene armije oslobodile Taganrog.

⚔️ 13. 9. 1943. Jedinice Crvene armije oslobodile Brjansk.

⚔️ 16. 9. 1943. Jedinice Crvene armije oslobodile Novgorod.

⚔️ 17. 9. 1943. između r. Doneca i r. Dnjepra jedinice Crvene armije otpočele ofanziva u pravcu Poltave i Kremen cuga.

⚔️ 25. 9. 1943. Jedinice Crvene armije oslobodile Smolensk.

⚔️ 25. 10. 1943. Jedinice Crvene armije oslobodile Dnjepropetrovsk.

⚔️ 6. 11. 1943. Jedinice Crvene armije oslobodile Kijev.

⚔️ 28. 11. 1943. U Teheranu (u Iranu) otpočela poznata Teheranska konferencija između predsednika SAD Franklina Ruzvelta, predsednika vlade V. Britanije Vinstona Čerčila i predsednika vlade SSSR-a Josifa Visarionoviča Staljina, Na konferenciji, koja je trajala do 1. decembra, razmatrana su pitanja: dalje vođenje rata protiv Nemačke, posleratno uređenje Evrope, Organizacija ujedinjenih nacija, kao i pitanje Jugoslavije. Odlučeno je da zemlje učesnice nastave posle rata saradnju na organizaciji mira, a da iskrcavanje u Francuskoj otpočne. maja 1944. U odnosu na Jugoslaviju konferencija se složila: -da jugoslovenskim partizanima treba pomoći u ratnom materijalu što je moguće više, kao i u operacijama komandosa-, što je odmah naređeno Vrhovnoj komandi savezničkih snaga za Sredozemlje. Odlučeno je da Vrhovna komanda Crvene armije uputi vojnu misiju u VŠ NOV i POJ, gde su se već nalazile vojne misije SAD i V. Britanije. Dogovoreno je da će se -Jugoslavija kao država obnoviti u potpunom teritorijalnom integritetu i nezavisnosti s tim što će se pitanje njenih zapadnih granica i zahteva prema Italiji resiti posle rata, imajući u vidu predlog predsednika SAD Vilsona iz 1919. godine-.

⚔️ 14. 12. 1943. Na Kajmakčalan stigla iz Debaraca 1. makedonsko-kosovska NOU brigada, te uhvatila vezu sa grčkim partizanima. Ovde je istog dana formiran bataljon (naziva se i četa) od vojnika Crvene armije koji su prebegli iz nemačkog zarobljeništva. Bataljon je krajem meseca ušao u sastav 1. makedonsko-kosovske NOU brigade.

⚔️ 18. 12. 1943. Crvena armija otpočela zimske operacije.

⚔️ 23. 2. 1944. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito uputio borcima, komandirima, komandantima i politkomesarima NOV i POJ poruku povodom 23. februara, 26-godišnjice Crvene armije. U poruci se ističe: Crvena armija nanosi sve strasnije udarce fašističkim osvajačima, a njen pobedonosni marš prema zapadu radosno odjekuje u srcima svih porobljenih naroda Evrope; praznik Crvene armije podstiče njene pripadnike na još snažniji udarac protiv fašizma; taj praznik podstiče i pripadnike NOV i POJ na još nemilosrdniju borbu protiv okupatora i njegovih domaćih slugu; Crvena armija služi kao primer herojstva i rodoljublja. Na kraju se pripadnici NOV i POJ pozivaju da poslednjim odlučnim borbama pokažu da su dostojni saborci savezničke herojske Crvene armije.

⚔️ 23. 2. 1944. Povodom godišnjice Crvene armije, CK SKP (b) istakao, pored ostalih, sledeću parolu: -Junački partizani Jugoslavije, vaša borba za slobodu i nezavisnost domovine služi svim porobljenim narodima Evrope kao primer koji ih oduševljava! Živeo herojski narod Jugoslavije i njegova hrabra Narodnooslobodilačka vojska koja se samopregorno bori protiv fašističkih osvajača!-

⚔️ 8. 4. 1944. Jedinice Crvene armije izbile na čehoslovačku i rumunsku granicu.

⚔️ 12. 4. 1944. U Moskvu stigla delegacija VŠ NOV i POJ i NKOJ-a. Ona se s vladom SSSR-a, posle višednevnih pregovora, sporazumela o načinu dotura materijalne pomoći NOVJ i o položaju jugoslovenskih građana u SSSR-u: da se NOVJ snabdeva iz Ukrajine vazdušnim putem i da se od jugoslovenskih građana u Sovjetskom Savezu formira Jugoslovenska brigada. Generalštab Crvene armije poklonio je NOVJ vojno-stručnu literaturu za obuku starešina, dok je vlada SSSR-a, na ime ratne pomoći, otvorila NKOJ-u kredit u iznosu od milion rubalja.

⚔️ 20. 4. 1944. Crvena armija, u ofanzivnim dejstvima, dostigla liniju r. Dnjestar - Jaši - Stanislavsk - Tarnopol - Kovel - Mozir - Velikije Luki - Pskov - Narva.

⚔️ 0. 5. 1944. Sanitetska uprava Crvene armije ponudila VŠ NOV i POJ pomoć u stručnom osoblju. VŠ je pomoć prihvatio, tako da je u leto 1944. bilo upućeno u Jugoslaviju nekoliko hirurških ekipa Crvene armije.

⚔️ 9. 5. 1944. Jedinice Crvene armije oslobodile Sevastopolj, forsirale r. Dnjestar i započele odlučujuću bitku za Rumuniju.

⚔️ 3. 6. 1944. U Teheranu (u Iranu) održan zbor jugoslovenskih iseljenika i formiran Jugoslovenski odred NOVJ od 212 boraca. Odred je položio zakletvu da će se kao samostalan odred NOVJ boriti u SSSR-u rame uz rame sa Crvenom armijom. (Odred je u julu prebačen u širi rejon Moskve, gde je u sastavu Crvene armije proveo tri meseca.)

⚔️ 10. 6. 1944. Na Manerhajmovu liniju u Finskoj otpočela letnja ofanziva Crvene armije.

⚔️ 22. 6. 1944. Crvena armija otpočela veliku ofanzivu na beloruskom pravcu. (Do kraja. jula ona je uspela da razbije nemačku Centralnu grupu armija i izbije na r. Vislu.)

⚔️ 24. 6. 1944. Kod s. Zbaždi (blizu Struge), od dotadašnje Grupe kosovsko-metohijskih partizanskih bataljona (1. i 2. kosovsko-metohijski bataljon) i bataljona Crvene armije 1. makedonsko-kosovske NOU brigade (sastavljen od oko 50 crvenoarmejaca prebeglih iz nemačkog zarobljeništva - nazivana i četa), formirana 1. kosovsko-metohijska NOU brigada.

⚔️ 3. 7. 1944. Jedinice Crvene armije oslobodile Minsk, važan železnički čvor.

⚔️ 15. 7. 1944. Snage Crvene armije otpočele ofanzivu u Galiciji.

⚔️ 23. 7. 1944. U rejonu Bordija (u Galiciji) snage Crvene armije prisilile pet nemačkih divizija na kapitulaciju.

⚔️ 27. 7. 1944. Jedinice Crvene armije zauzele Lavov.

⚔️ 22. 8. 1944. Jedinice Crvene armije počele operacije na Balkanu radi izbacivanja Rumunije i Bugarske iz osovinskog bloka.

⚔️ 23. 8. 1944. Zbog brzog napredovanja snaga Crvene armije, rumunski kralj Mihajlo raspustio profašističku vladu generala Antoneskua i mandat za sastav nove vlade poverio generalu Konstantinu Sanateskuu, izdao proklamaciju o želji Rumunije da sklopi primirje sa SSSR-om, SAD i V. Britanijom, prekinuo diplomatske odnose s Nemačkom i naredio da rumunske trupe obustave borbe.

⚔️ 24. 8. 1944. Snage Crvene armije završile zauzimanje Besarabije i Moldavije.

⚔️ 27. 8. 1944. Snage 2. i 3. ukrajinskog fronta Crvene armije zauzele Folkšane i Galac i prodrle u Vlašku (u Rumuniji).

⚔️ 30. 8. 1944. Snage Crvene armije iskrcale se u Konstancu (u Rumuniji).

⚔️ 31. 8. 1944. Snage Crvene armije ušle u Bukurešt (u Rumuniji).

⚔️ 1. 9. 1944. VŠ NOV i POJ naredio GŠ NOV i PO za Srbiju: napadati gradove koje nemačke vlasti predaju četnicima; s najmanje tri divizije ovladati istočnom Srbijom i odatle uspostaviti vezu s jedinicama Crvene armije, a preko r. Velike Morave prodirati ka Beogradu i organizovati i održati zasedanje Velike antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Srbije.

⚔️ 4. 9. 1944. Oružane snage Republike Finske prekinule borbu protiv jedinica Crvene armije.

⚔️ 6. 9. 1944. Jedinice 3. ukrajinskog fronta Crvene armije izbile na jugoslovesko-rumunsku granicu kod Turn Severina.

⚔️ 6. 9. 1944. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio GŠ NOV i PO za Srbiju da hitno uspostavi vezu sa Crvenom armijom na r. Dunavu i da o tome što pre izvesti VŠ.

⚔️ 6. 9. 1944. Kod Kladova izviđačke jedinice 57. armije Crvene armije prešle Dunav i posle kraćeg zadržavanja na jugoslovenskoj teritoriji povratile se na teritoriju Rumunije.

⚔️ 7. 9. 1944. VŠ NOV i POJ naredio GŠ NOV i PO za Srbiju da jedinice pod njegovom komandom prodru na odsek Negotin - Brza Palanka i uhvate vezu s jedinicama Crvene armije kod Turn Severina. Glavne snage treba uputiti ka Homoljskim planinama da poseđnu prostoriju D. Milanovac - Kučevo - Golubac i tu unište četničke snage.

⚔️ 8. 9. 1944. Jedinice Crvene armije prešle rumunsko-bugarsku granicu i usmerile su svoja dejstva ka Dobriču, Varni i Rusu.

⚔️ 9. 9. 1944. Blagodareći pobedonosnom nastupanju jedinica Crvene armije i oslobodilačkih snaga Bugarske kapitulirala Carevina Bugarska, u kojoj je srušena monarhofašistička vlada i uspostavljena vlada Otečestvenog fronta.

⚔️ 9. 9. 1944. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito uputio direktivu Štabu 1. proleterskog udarnog korpusa NOVJ: kritikuje što bataljoni poslati na r. Drinu radi veze sa 12. udarnim korpusom NOVJ nisu imali radio-stanicu, te nisu ni uhvatili vezu s tim korpusom; ističe da treba povećati budnost i tačnost u pokretima i operacijama; obaveštava da su jedinice Crvene armije zauzele Kladovo.

⚔️ 12. 9. 1944. Glavni štab NOV i PO za Srbiju, po naređenju VŠ NOV i POJ, uputio vojnu delegaciju na levu obalu Dunava (u Rumuniju) radi hvatanja veze s jedinicama CA. Delegacija je prešla Dunav kod s. Radujevca (blizu Negotina) i u s. Gruji (u Rumuniji) povezala se sa delovima Crvene armije.

⚔️ 13. 9. 1944. U rejonu s. Klokočevca i s. Raduievca (kod Negotina) delovi 23. i 25. divizije NOVJ stupili u dodir sa trupama Crvene armije.

⚔️ 15. 9. 1944. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito uputio direktivu štabovima 2. i 3. udarnog korpusa NOVJ: nemačke snage, ugrožene dejstvima Crvene armije sa istoka i krupnim operacijama NOV i POJ, nalaze se u punom povlačenju iz Grčke, a pripremaju se za povlačenje iz Albanije i Jugoslavije; prvi znaci povlačenja nemačkih snaga pokazuju se i kod nas, gde se one grupišu na pojedinim važnim odstupnim komunikacijama na severu, a kao svoje zaštitnice po garnizonima i na komunikacijama ostavljaju kvislinške snage.

⚔️ 19. 9. 1944. Snage Crvene armije zauzele Temišvar (u Rumuniji).

⚔️ 21. 9. 1944. Generalni sekretar KPJ i vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito, transportnim avionom sovjetskog ratnog vazduhoplovstva, otputovao iz Krajove u Moskvu [S Titom su otišli njegov sekretar Mitar Bakić i član Politbiroa CK KPJ i poverenik za finansije NKOJ Ivan Milutinović.] da bi sa sovjetskim predstavnicima pregovarao o koordinaciji dejstva NOVJ i jedinica Crvene armije u Srbiji. Pored toga, tom prilikom se vlada SSSR-a obavezala da Jugoslaviji, na ime pomoći, isporuči sto vagona životnih namirnica i komplet naoružanje za dvanaest pešadijskih i dve vazduhoplovne divizije i da pripadnike NOVJ primi na školovanje u školama Crvene armije. Na kraju razgovora izđato je zvanično saopštenje.

⚔️ 22. 9. 1944. Snage Crvene armije oslobodile Talin, glavni grad Estonije.

⚔️ 22. 9. 1944. U rejonu s. Capara (blizu Bitolja) Bitoljsko-prespanski NOP odred napao magacine i. posle tročasovne borbe, razbio nemačku posadu od oko 80 vojnika, zapalio nekoliko magacina i baraka i naneo neprijatelju gubitke od oko 30 mrtvih i ranjenih vojnika. Pored toga, on je oslobodio 8 zarobljenih vojnika Crvene armije, koji su zatim postali njegovi borci. Odred je imao 2 mrtva i 3 ranjena borca.

⚔️ 22. 9. 1944. Jedinice 113. divizije Crvene armije i jedan bataljon 9. srpske udarne brigade 23. udarne divizije NOVJ prešli Dunav kod Kladova i Brze Palanke i produžili nadiranje prema D. Milanovcu, s. Klokočevcu i s. Jabukovcu.

⚔️ 24. 9. 1944. Kod s. Miroča 16. srpska brigada i 18. srpska brigada 25. divizije NOVJ stupile u dodir sa delovima 109. puka 113. divizije Crvene armije. U sadejstvu s njima, 16. srpska brigada je odbacila nemačke vojnike s položaja na ušću Porečke reke u Dunav.

⚔️ 26. 9. 1944. Na komunikaciji s. Štubik - Negotin delovi 25. divizije NOVJ u borbi ubili 12 i zarobili 1 nemačkog vojnika. Jedinice Crvene armije stigle u s. Jabukovac, a ispred njih se nemački vojnici povukli prema Negotinu i Zaječaru.

⚔️ 28. 9. 1944. U Mađarskoj počela ofanziva Crvene armije protiv nemačkih snaga.

⚔️ 28. 9. 1944. Iz Rumunije i Bugarske delovi 68. i 75. korpusa Crvene armije otpočeli prodor u Srbiju.

⚔️ 30. 9. 1944. Posle dvodnevnih borbi protiv delova nemačke 1. brdske divizije jedinice 68. kor pusa Crvene armije oslobodile Negotin.

⚔️ 30. 9. 1944. Jedinice Dunavske rečne flotile i 93. pešadijske divizije 68. korpusa Crvene armije oslobodile Prahovo.

⚔️ 0. 10. 1944. Štab 3. ukrajinskog fronta Crvene armije obavestio VŠ NOV i POJ: novoorganizovana vojska Otečestvenog fronta Bugarske stavljena je pod komandu Štaba 3. ukrajinskog fronta i dobila je zadatak da zajedno s NOVJ dejstvuje na području Makedonije i istočne Srbije.

⚔️ 1. 10. 1944. Iz rejona Vidina (u Bugarskoj) počelo nastupanje 64. korpusa Crvene armije ka Zaječaru.

⚔️ 1. 10. 1944. Jedinice 59. i 86. gardijske streljačke divizije 10. gai-dijskog pešadijskog korpusa Crvene armije i jedinice Banatske operativne zone NOVJ oslobodile Belu Crkvu.

⚔️ 1. 10. 1944. Po naređenju Štaba 14. korpusa NOVJ, 25. i 23. udarna divizija NOVJ pregrupisale svoje snage radi sađejstva s jedinicama Crvene armije. Samo po jedna brigada iz svake divizije upućena je prema Petrovcu i Gornjačkoj klisuri radi napada na Velikomoravsku grupu četnika.

⚔️ 1. 10. 1944. U Jagodinu (sada: Svetozarevo), sa ostrva Krita (u Grčkoj), prebačena nemačka Komanda za naročitu upotrebu -Miler-. Pod njenu komandu stavljene su jedinice određene za posedanje fronta prema snagama Crvene armije u dolini r. Timoka (od r. Nišave do r. Dunava): nemačka Borbena grupa -Fišer-, 1. brdska divizija, 7. SS divizija -Princ Eugen-, 2. puk -Brandenburg- i sve kvislinške jedinice u istočnoj Srbiji.

⚔️ 2. 10. 1944. Jedinice 59. i 86. gardijske streljačke divizije 10. gardijskog pešadijskog korpusa Crvene armije i jedinice Banatske operativne zone NOVJ oslobodile Vršac.

⚔️ 2. 10. 1944. U borbama protiv nemačke Borbene grupe -Štetner- i delova nemačke 1. brdske divizije na putu s. Štubik - s. Salaš, na putu s. Plavna - s. Klokočevac, na Popadiji i kod Petrovca jedinice 25. divizije NOVJ ubile 1 i zarobile 16 nemačkih vojnika, uništile 1 tenk i oštetile 1 tenk i 1 borna kola. Tom prilikom su oslobodile 4 zarobljena vojnika Crvene armije. Gubici 25. divizije: 2 ranjena borca.

⚔️ 2. 10. 1944. Potiskujući 99. puk nemačke I. brdske divizije prema pl. Deli Jovanu i nadirući dalje ka s. Salašu i s. Glogovici (između Negotina i Bora) delovi 113. divizije Crvene armije stupili u vezu sa 7. srpskom udarnom brigadom 23. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 3. 10. 1944. Posle kraćeg bombardovanja od strane sovjetske avijacije, slomivši slabiji otpor zaštitnih delova nemačkih jedinica, oko 14 časova su Bor i Brestovačku Banju oslobodili delovi 9. srpske udarne brigade 23. udarne divizije NOVJ. Nešto kasnije u Bor su stigle i jedinice Crvene armije sa delovima 7. srpske udarne brigade 23. udarne divizije NOVJ. U Boru je zaplenjeno: 35 vagona artiljerijske municije, 2 vagona protivtenkovske municije, 402.000 puščanih metaka, 1000 nagaznih mina, 1550 ručnih bombi, 900 tromblonskih bombi, 850 kg eksploziva i veća količina životnih namirnica.

⚔️ 3. 10. 1944. Jednice 4. i 34. gardijske streljačke divizije 31. gardijskog pešadijskog korpusa Crvene armije i 5. banatski NOP odred oslobodili Petrovgrad (sada: Zrenjanin).

⚔️ 3. 10. 1944. Delovi 10. gardijskog pešadijskog korpusa Crvene armije oslobodili Kovin i izbili na r. Dunav uz sadejstvo jedinica Udarnog bataljona, Vršačkog i Belocrkvanskog NOP odreda Banatske operativne zone GŠ NOV i PO za Vojvodinu.

⚔️ 4. 10. 1944. Snage Crvene armije oslobodile Rigu, glavni grad Letonije.

⚔️ 4. 10. 1944. Kod s. Zvezdana (na komunikaciji Zaječar-Paraćin) jedinice 45. divizije NOVJ sadejstvujući u napadu 19. pešadijske divizije 64. korpusa Crvene armije na snage nemačke Borbene grupe -Grot- i 7. SS divizije -Princ Eugen-, ubile 40 i ranile oko 100 nemačkih vojnika, uništile 1 tenk i 3 kamiona i oštetile 14 kamiona. Jedinice NOVJ imale su 2 mrtva i 6 ranjenih boraca.

⚔️ 6. 10. 1944. Otpočela ofanziva 2, 3. i 4. ukrajinskog fronta Crvene armije u Mađarskoj.

⚔️ 6. 10. 1944. Delovi 46. armije Crvene armije i jedinice Banatske operativne zone GŠ NOV i PO Vojvodine, oslobodili Kikindu.

⚔️ 6. 10. 1944. Jedinice 10. gardijskog pešadijskog korpusa Crvene armije i jedinice Banatske operativne zone NOVJ oslobodile Pančevo.

⚔️ 6. 10. 1944. U Žagubicu ušle jedinice Crvene armije, oduševljeno dočekane od delova 23. udarne divizije NOVJ, predstavnika narodne vlasti i velikog broja građana.

⚔️ 6. 10. 1944. Na prostoriji s. Crnajka - s. Luke - Deli Jovan okružena nemačka 1. brdska divizija. Na nju su vršile pritisak: sa zapada 23. udarna i 25. divizija NOVJ, sa severa, istoka i juga jedinice Crvene armije. U borbama vođenim do 10. oktobra sprečen je pokušaj te nemačke divizije da izbije na komunikaciju s. Rgotina - Bor, kao i da se probije ka D. Milanovcu. Tek 11. oktobra ona je uspela da se preko Kučeva probije u rejon Požarevca, gde ju je prihvatila nemačka Borbena grupa -Vitman-. Obostrani gubici u ljudstvu i materijalu bili su osetni.

⚔️ 7. 10. 1944. U Pirotu, u Štabu 13. korpusa NOVJ, u prisustvu predstavnika Štaba 3. ukrajinskog fronta Crvene armije generala Birjuzova, i Štaba bugarske 2. armije, razrađen plan za oslobođenje Niša. Prema ovom planu trebalo je: da 5 3. i deo 14. korpusa NOVJ i 2. proleterska udarna divizija NOVJ zajedno sa delovima 3. ukrajinskog fronta Crvene armije napadnu Niš s juga, zapada i severa, dok je bugarska 2. armija imala da napadne Niš sa istočne i jugoistočne strane, a da deset NOP odreda, u širem rejonu Niša, ruše komunikacije i uništavaju ostatke neprijateljskih snaga. (Napad je počeo 8. oktobra, i borbe su vođene do 14. oktobra, kada je Niš oslobođen.)

⚔️ 7. 10. 1944. Posle oštrih borbi jedinice 64. korpusa Crvene armije i Zaječarski NOP odred slomili otpor nemačkih jedinica i oslobodili Zaječar. Tom prilikom je uništen 2. bataljon 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, dok su manje grupe i odeljenja Izviđačkog i Dopunskog bataljona nemačke 1. brdske divizije uspeli, uz gubitke od 620 mrtvih i zarobljenih, da se probiju iz obruča ka Boljevcu. Pri napadu na Zaječar sadejstvovali su i delovi 45. divizije NOVJ, sprečivši delove 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- da se iz rejona Boljevca i Knjaževca probiju ka Zaječaru.

⚔️ 8. 10. 1944. Jedinice 31. gardijskog pešadijskog korpusa Crvene armije i jedinice GŠ NOV i PO za Vojvodinu oslobodile Sentu i Adu.

⚔️ 8. 10. 1944. Jedinice Crvene armije ušle u Svilajnac.

⚔️ 9. 10. 1944. Goneći razbijene redove nemačke Borbene grupe -Fišer- i 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, delovi 45. divizije NOVJ i 223. divizije Crvene armije oslobodili Boljevac i produžili nastupanje ka V. Moravi. Jedinice 20. brigade 45. divizije NOVJ su zarobile oko 300 nemačkih vojnika.

⚔️ 9. 10. 1944. Glavnina nemačkih snaga iz istočne Srbije, pod komandom Štaba 1. brdske divizije, probivši položaje 16. srpske brigade 25. divizije NOVJ kod s. Rudne Glave, otpočela nadiranje ka Kučevu. Jedinice 113. divizije Crvene armije i jedinice 23. udarne i 25. divizije NOVJ vršile su stalan pritisak na bokove i začelje ove nemačke kolone.

⚔️ 9. 10. 1944. Posle šest časova borbe jedinice 1. gardijskog utvrđenog rejona Crvene armije, 23. srpska brigada 45. divizije NOVJ i Svrljiški NOP odred oslobodili Knjaževac. Neprijatelj je imao velike gubitke: samo jedinice NOVJ nanele su delovima nemačke i brdske divizije i kvislinškim vojnicima oko 200 mrtvih i zaplenile oko 100 pušaka i 5 p. mitraljeza a zajedno sa jedinicama Crvene armije zaplenila oko 100 nemačkih kamiona.

⚔️ 10. 10. 1944. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito naredio Štabu 1. armijske grupe da deo svojih snaga hitno uputi u dolinu r. Velike Morave (u rejon Palanka - Velika Plana - Rača), gde će se spojiti sa trupama 3. ukrajinskog fronta Crvene armije i odakle će zajedno sa njima krenuti na Beograd.

⚔️ 10. 10. 1944. Jedinice Crvene armije prodrle u istočnu Prusku.

⚔️ 10. 10. 1944. Bugarska Tenkovska brigada i 1. vlasotinačka brigada 22. divizije NOVJ, uz podršku avijacije Crvene armije, savladale upornu odbranu delova nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i četnika i oslobodile Vlasotince. Neprijatelj se, uz gubitke od oko 300 poginulih, povukao ka Leskovcu.

Hronološki zapisi se učitavaju...