Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima
ustanak

Kruševac u drugom svetskom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 118 hronoloških zapisa, 76 dokumenata i 18 fotografija.

Događaji

⚔️ 0. 6. 1941. U Kruševcu održan sastanak OK KPJ za Kruševac na kome je, pored ostalog, odlučeno da se formiraju vojne jedinice - desetine.

⚔️ 25. 6. 1941. U Kruševcu, u prisustvu člana PK KPJ za Srbiju Mirka Tomića, održan sastanak OK KPJ za Kruševac na kome je odlučeno da se izvrše pripreme za formiranje NOP odreda.

⚔️ 30. 6. 1941. Na sastanku OK KPJ za Kruševac doneta odluka da se formira NOP odred (određen je i njegov štab), još jednom proradi proglas CK KPJ, održe partijski sastanci na čitavoj teritoriji okruga i izvrše detaljne pripreme oružanog ustanka.

⚔️ 0. 7. 1941. PK KPJ za Srbiju dostavio Okružnom komitetu KPJ za Kruševac cirkular o osnovnim zadacima borbe rpotiv okupatora.

⚔️ 22. 7. 1941. Na brdu Debeloj glavi (iznad s. Tekije kod Kruševca) OK KPJ za Kruševac formirao Rasinski NOP odred.

⚔️ 0. 8. 1941. U Kruševcu formiran ilegalni Okružni odbor NO fonda.

⚔️ 6. 8. 1941. U Kruševcu grupa skojevaca zapalila kvislinške novine.

⚔️ 22. 8. 1941. Između Stalaća, Kruševca i Trstenika delovi Rasinskog NOP odreda prekinuli tt linije.

⚔️ 24. 8. 1941. Kod varošice D. Krčin nepoznata lica pokidali telefonske linije ka Varvarinu, Kruševcu i Belušiću presecanjem telef. stubova.

⚔️ 26. 8. 1941. Nekoliko naoružanih mladića upali u opštinu izbeničku, predstavili se kao srpski četnici i oduzeli jedan akt od komande vojnog okruga u Kruševcu. Tražili jelo.

⚔️ 28. 8. 1941. U s. Dedini (kod Kruševca) Rasinski NOP odred razoružao posadu žand. st. i zaplenio 3 puške.

⚔️ 30. 8. 1941. U s. V. Šiljegovcu (kod Kruševca) Rasinski NOP odred napao posadu žand. st., razoružao žandarme i zaplenio 8 pušaka.

⚔️ 1. 9. 1941. Oko 14 č. 3 nepoznata naoružana lica upala su u zgradu opštine bošnjanske, srez temnićki (Varvarin) i spalili istaknute plakate i objave, spiskove koji se odnose na popis mladića za stalni kadar i obveznike, kao i poreske knjige. Jovanović Timotije, iz Bošnjana, kritikovao je rad i postupak ovih lica, pa ga je jedan udario kundakom od puške. Timotije, sa nožem u ruci, pokušao je napad na naoružanog, koji ga je ubio sa dva metka iz puške. Posle ovoga ova naoružana lica održala su pouku prisutnom narodu, da ne vrše krađe i druga krivična dela, kao i da se bore protiv okupatorskih vlasti, a predstavili su se kao četnici i nacionalni borci. Zatim su otišli u školu, od upravitelja oduzeli knjigu za popis ovršenog žita i spalili je. Od opštinskog služitelja Đorđevića Živojina oduzeli su pušku sa 20 metaka, a potom su otišli u pravcu sreza kruševačkog.

⚔️ 23. 9. 1941. Rasinski NOP odred sa Rasinskim četničkim odredom otpočeo trodnevni napad na delove 749. i 737. puka nemačke 717. pešadijske divizije u Kruševcu. Napad je obustavljen, jer je nemačkoj posadi stigao u pomoć Kosta Pećanac sa svojim četnicima. Nemački vojnici su imali oko 120 mrtvih vojnika i oficira i veći broj ranjenih.

⚔️ 24. 9. 1941. Na ž. st. Dedina (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda demolirali uređaje i spalili arhivu Opštine.

⚔️ 26. 9. 1941. U s. Mrzenici (kod Kruševca) Rasinski NOP odred porušio most, srušio dve kompozicije, a zatim sačekao jednu kolonu nemačkih vojnika, naneo joj gubitke od 10 mrtvih, ali je, zbog intervencije četnika Koste Pećanca, nije mogao uništiti.

⚔️ 27. 9. 1941. Između Stalaća i Kruševca delovi Rasinskog NOP odreda porušili železnički most.

⚔️ 0. 10. 1941. U s. Lomnici (kod Kruševca) Rasinski NOP odred napao i većim delom zarobio jedan četnički odred Koste Pećanca.

⚔️ 1. 10. 1941. Između ž. st. Dedine i Mrzenice (na pruzi Kruševac-Stalać) Rasinski NOP odred porušio most i propust i oštetio dve lokomotive.

⚔️ 3. 10. 1941. Kod ž. st. Globoder (blizu Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda porušili prugu.

⚔️ 13. 10. 1941. Prvi bataljon 737. nemačkog pešadijskog puka iz Kruševca napao delove Kraljevačkog NOP odreda na Papinskoj reci (kod Trstenika) u cilju da se probije i pruži pomoć opsednutom garnizonu u Kraljevu. Zbog izdaje četnika koji su udarali sa leđa na partizanske položaje poginula su 42 borca.

⚔️ 16. 10. 1941. Radi ojačanja garnizona u Kraljevu, 1. bataljon nemačkog 737. puka iz Kruševca, posle uzastopnih borbi sa Kraljevačkim NOP odredom, ušao u Kraljevo.

⚔️ 21. 10. 1941. Na putu Kraljevo-Kruševac Rudarska četa Kopaoničkog NOP odreda i delovi Kraljevačkog NOP odreda napali nemačku kolonu i naneli joj gubitke od oko 100 mrtvih i ranjenih. Partizani su zaplenili 20 pušaka, 1 mitraljez, 2 automata i dr.

⚔️ 21. 11. 1941. U s. V. Šiljegovcu (kod Kruševca) Rasinski i deo Topličkog NOP odreda napali četnike Koste Pećanca, nanevši im gubitke od 5 mrtvili i 4 ranjena, ali nisu uspeli da ih izbace iz utvrđene školske zgrade.

⚔️ 24. 11. 1941. Sa istočnog fronta stigla u Srbiju nemačka 113. pešadijska divizija i prikupila se na prostoriji Jagodina (sada: Svetozarevo) - Paraćin - Kruševac - Kraljevo.

⚔️ 0. 1. 1942. Po dolasku bugarskog 1. okupacionog korpusa nemačka 717. divizija se sa prostorije Leskovac, Kruševac, Jagodina (sada: Svetozarevo), Zaječar pomerila na zapad i izvršila smenu nemačke 113. divizije u dolini zapadne Morave.

⚔️ 10. 1. 1942. PK KPJ za Srbiju uputio OK KPJ za Kruševac pismo u kome ga obaveštava o situaciji u Srbiji i daje mu direktivu da formira NO odbore, čuva kadrove, pojača politički rad i formira manje partizanske grupe i odrede.

⚔️ 25. 1. 1942. U s. Lomnici (kod Kruševca) delovi Basinskog NOP odreda razoružali jednu desetinu četnika Koste Pećanca.

⚔️ 0. 2. 1942. Održan sastanak OK KPJ za Kruševac na kome je rešeno: da se izvrši šira agitacija za mobilizaciju ljudstva radi brojnog jačanja Rasinskog NOP odreda; da se ubrza nabavka opreme boraca; da se porodice boraca pomognu hranom i ostalim sredstvima potrebnim za život.

⚔️ 23. 3. 1942. U s. Bucu (kod Kruševca) Rasinski NOP odred i delovi Topličkog NOP odreda napali oko 150 četnika Koste Pećanca, ubili 6 i zarobili 8 četnika. Zbog nailaska bugarskih vojnika i nedićevaca partizani su se povukli ka pl. Jastrepcu.

⚔️ 22. 4. 1942. U Kruševcu Specijalna policija uhapsila 30 ljudi među kojima 7 članova Partije. Policija je uzalud pokušavala da uhapšenike batinama prisili da otkriju partijsku organizaciju u gradu.

⚔️ 28. 4. 1942. U Kruševcu agenti Specijalne policije provalili organizaciju SKOJ-a i uhapsili veći broj članova, među kojima i skoro ceo OK SKOJ-a.

⚔️ 25. 5. 1942. PK KPJ za Srbiju uputio OK KPJ za Kruševac direktivno pismo o stvaranju novih i jačanju postojećih partijskih organizacija na teritoriji kruševačkog okruga.

⚔️ 10. 6. 1942. U s. D. Stepošu (kod Kruševca) delovi Jastrebačkog NOP odreda spalili opštinsku arhivu i razoružali 10 četnika.

⚔️ 19. 6. 1942. Iz Blaca, Prokuplja, Kruševca i Zitkovca otpočeo koncentričan napad jedinica bugarskog 1. okupacionog korpusa, četnika i nedićevaca (ukupne jačine oko 20-25.000) na V. i M. Jastrebac, protiv Jastrebačkog i Rasinskog NOP odreda. Veštim manevrom odredi su izbegli udare, napustili Jastrebac i usmerili dejstva na železničke pruge Niš-Stalać i Stalać-Kraljevo. Zbog neuspeha u uništenju partizanskih snaga bugarski vojnici su streljali oko 240 seljaka pohvatanih u selima oko pl. Jastrepca. Dejstva su trajala do početka. jula.

⚔️ 0. 8. 1942. Jedna četa Rasinskog NOP odreda prešla r. Z. Moravu i u toku jedne noći razoružala 21 četnika u selima Šancu, Bošnjanu i Maškaru (kod Kruševca) i u njima spalila opštinsku arhivu i zaplenila 3.000 kg pšenice i 300 kg vune spremljene za okupatora.

⚔️ 18. 9. 1942. Između Stalaća i Kruševca delovi Rasinskog NOP odreda prekinuli tt veze.

⚔️ 5. 10. 1942. Prva četa Rasinskog NOP odreda napala kazneni zavod u Kruševcu i iz njega oslobodila nekoliko drugova.

⚔️ 9. 10. 1942. Na inicijativu OK KPJ za Kruševac, jedna trojka Rasinskog NOP odreda upala u Kruševačku bolnicu i iz Internog odeljenja oslobodila člana OK KPJ Steva Milanka i partizanskog kurira Isidora Milovanovića i prebacila ih u s. Čitluk, gde su ostali na oporavku.

⚔️ 23. 10. 1942. U s. Garima (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda oštetili rudnik uglja i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 5. 11. 1942. Kod Pepeljevačke reke (na pruzi Kruševac-Trstenik) delovi Rasinskog NOP odreda na četiri mesta oštetili železničku prugu. Takođe su oštetili železnički most na Pepeljuši i jedan propust između Kruševca i Čitluka.

⚔️ 16. 11. 1942. Kod s. Makrešana (na pruzi Kruševac-Stalać) delovi Rasinskog NOP odreda srušili železnički most.

⚔️ 19. 11. 1942. U s. Kupcima (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda spalili opštinsku arhivu, zaustavili kamion SDS i razoružali i zarobili 1 nemačkog podoficira i 2 četnika; zatim kod s. Zlatara zapalili kamion SDS i zarobili dva neprijateljska oficira.

⚔️ 20. 11. 1942. Kod s. Razbojne i s. Lepenea (na putu Kruševac-Brus) delovi Rasinskog NOP odreda porušili dva mosta.

⚔️ 8. 1. 1943. U Kruševac upala grupa boraca Rasinskog NOP odreda i ubila dva saradnika okupatora i ranila podoficira SDS.

⚔️ 12. 1. 1943. Za odmazdu zbog partizanskih akcija u kruševačkom okrugu, nemački vojnici streljali 75 ljudi iz Kraševca i Beograda.

⚔️ 13. 1. 1943. Kod s. Razbojne (na putu Kruševac-Blace) delovi Jastrebačkog NOP odreda razbili oko 350 četnika i naneli im gubitke od oko 20 mrtvih, uz sopstvene gubitke od 2 mrtva.

⚔️ 19. 1. 1943. Kod s. Razbojne (na putu Kruševac-Blace) jedna četa Jastrebačkog NOP odreda razbila oko 150 četnika, ubivši 10, zarobivši 7 i ranivši veći broj četnika, a zaplenivši 2 p. mitraljeza.

⚔️ 7. 2. 1943. U s. Gari (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda oštetili novootvoreni rudnik uglja.

⚔️ 17. 2. 1943. PK KPJ za Srbiju uputio OK KPJ za Kruševac pismo u kome mu, povodom masovnog hapšenja i streljanja od strane okupatora i kvislinga, skreće pažnju na veću budnost u partijskom radu.

⚔️ 18. 2. 1943. U s. Slatini nemačka planinska četa iz Kruševca opkolila četu Rasinskog NOP odreda. Posle kraće borbe četa se izvukla iz obruča uz gubitke od 7 nestalih. Poginulo je 5 i ranjena su 3 nemačka vojnika. Neprijatelj je, za odmazdu, spalio 27 domova i uhapsio 25 meštana.

⚔️ 18. 2. 1943. Na pl. V. Jastrepcu oko 150 nemačkih vojnika napali 3. (jastrebački) bataljon 1. južnomoravskog NOP odreda. U protivnapadu bataljon je odbacio neprijatelja ka Kruševcu, nanevši mu gubitke od oko 10 mrtvih i ranjenih. Poginuo je politkomesar Jastrebačkog NOP odreda i član OK KPJ za Niš Milić Rakić Mirko, narodni heroji, sa još jednim borcem.

⚔️ 28. 2. 1943. Na ž. st. Dedini (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda demolirali stanična postrojenja.

⚔️ 17. 3. 1943. Na pruzi Kruševac-Trstenik delovi Rasinskog NOP odreda zaustavili voz, ubili 2 vojnika SDS i zaplenili 2 vagona kukuruza (zatim podelili narodu).

⚔️ 20. 3. 1943. U Kruševcu, u bunkeru kafane -Rasina-, u borbi protiv policije poginula 2 člana OK KPJ za Kruševac, dok je treći, posle svirepog mučenja, dva dana kasnije izvršio samoubistvo u zatvoru.

⚔️ 24. 4. 1943. U s. Dedini (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda demolirali žel. stanicu.

⚔️ 2. 5. 1943. Na pruzi Kruševac-Trstenik delovi Rasinskog NOP odreda demolirali ž. st. Koševi, te zaustavili voz i lokomotivu, pod punom parom, pustili ka Kruševcu, gde je, u sudaru, razbila još 2 lokomotive i 5 vagona. (Za odmazdu, okupator je 12. maja streljao u Beogradu i Kruševcu 10 talaca.)

⚔️ 3. 5. 1943. U s. Nauparu (kod Kruševca), u borbi protiv delova SDK, Rasinski NOP odred ubio 6 vojnika, dok je sam imao 1 ranjenog.

⚔️ 5. 5. 1943. Između Kruševca i Aleksandrovca delovi Rasinskog NOP odreda na nekoliko mesta posekli tt veze.

⚔️ 6. 5. 1943. Na pruzi Kruševac-Trstenik delovi Rasinskog NOP odreda demolirali ž. st. Čitluk.

⚔️ 29. 5. 1943. U s. Razbojni (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda napali stanicu poljske straže i ubili 4 a ranili 1 stražara (ostali stražari odstupili su ka Kruševcu).

⚔️ 1. 6. 1943. U s. Razbojni (kod Kruševca) Rasinski NOP odred i jedna četa 3. bataljona 1. južnomoravskog NOP odreda vodili borbu protiv delova SDS, te ubili 2 i ranili 4 vojnika.

⚔️ 4. 6. 1943. U s. Makršanu (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda ubili 2 četnika i zaplenili izvesnu količinu rekviriranih namirnica.

⚔️ 10. 6. 1943. U blizini s. Buca (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda razbili delove četničke Rasinske brigade, zarobivši 1 četnika i zaplenivši brigadnu arhivu. 2 puške i 1 automat sa 400 metaka.

⚔️ 17. 6. 1943. Kod s. Ćelija (na putu Kruševac Brus) četa Rasinskog NOP odreda i četa 3. bataljona 1. južnomoravskog NOP odreda sačekale u zasedi 2 nemačka kamiona i ubile 13 a ranile 9 nemačkih vojnika, zapalile 1 kamion i zaplenile opremu i naoružanje. (Za odmazdu, nemački vojnici su 29. juna streljali oko 500-600 ljudi, žena i dece iz Kruševca i okoline, među kojima i ceo VIII razred kruševačke gimnazije.)

⚔️ 17. 6. 1943. Kod s. Bukovice i s. Sezemče (blizu Kruševca), u borbi protiv četnika i delova SDS, Rasinski NOP odred ubio 6 i ranio 3 neprijateljska ojnika, uz sopstvene gubitke od 1 poginulog, a zaplenio mitraljez, puškomitraljez i 3 puške.

⚔️ 27. 6. 1943. U s. G. Stepošu (kod Kruševca) 2. četa Rasinskog NOP odreda, preobučena u nemačke uniforme, upala u stanicu poljske straže, te pobila posadu i zapalila stanicu, zaplenivši mitraljez i 14 pušaka s municijom.

⚔️ 21. 7. 1943. U s. Slatini (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda napali i razbili delove SDS i SDK koji su iz Kruševca pošli u napad. Neprijatelj je imao 4 mrtva i 6 ranjenih.

⚔️ 24. 8. 1943. Na pl. Jastrepcu održana okružna partijska konferencija za kruševački okrug. Zaključeno je da se smelije primaju ljudi u članstvo KPJ i SKOJ-a, da se pristupi širem objašnjavanju ciljeva KPJ i NO pokreta i da se radi na jačanju NOP odreda.

⚔️ 7. 9. 1943. U s. Kupcima (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda napali posadu SDS i zapalili zgradu stanice, ali su se zbog intervencije četnika morali povući ka pl. Jastrepcu.

⚔️ 18. 9. 1943. Kod s. Petine (blizu Kruševca) Rasinski NOP odred, u susretnoj borbi, razbio četničku Moravsku brigadu. Poginulo je 8 i zarobljeno 14 četnika. Odred je imao 1 ranjenog. Zaplenjeni su 1 mitraljez, 16 pušaka i 3 tovarna konja.

⚔️ 12. 10. 1943. Između ž. stanica Koševi i Čitluk (na pruzi Kruševac-Kraljevo) delovi Rasinskog NOP odreda zaustavili mešoviti voz, pa lokomotivu pod punom parom pustili ka Kruševcu a ostali deo kompozicije zapalili.

⚔️ 20. 10. 1943. U s. Kobilju (kod Kruševca) delovi Rasinskog NOP odreda iz zasede uništili putnički automobil i ubili 4 nemačka vojnika.

⚔️ 22. 10. 1943. U Kruševac upao vod Rasinskog NOP odreda i zapalio tri odeljenja fabrike vagona. Time je fabrika bila onesposobljena za rad.

⚔️ 28. 10. 1943. U s. Zdravinju (kod Kruševca) delovi četničkog Rasinskog korpusa napali Rasinski NOP odred. Borba je vođena 32 časa, posle čega je Rasinski NOP odred bio prinuđen da se povuče za Toplicu.

⚔️ 16. 11. 1943. U s. V. Šiljegovcu (kod Kruševca) 1. južnomoravska NO brigada, 3. bataljon 1. južnomoravskog NOP odreda i Rasinski NOP odred napali i razbili oko 450 četnika Rasinskog korpusa. U neprekidnoj borbi do 18 časova idućeg dana poginulo je 70 i zarobljeno 150 četnika. Brigada i odred su imali: 2 mrtva i 6 ranjenih. Zaplenjeno je preko 200 pušaka i drugog materijala.

⚔️ 17. 11. 1943. Kod s. Stepoše (na putu Kruševac-Brus) delovi Rasinskog NOP odreda napali kamion s nemačkim vojnicima. Vojnici su uspeli da pobegnu, ali je kamion spaljen.

⚔️ 18. 11. 1943. U s. Zdravinju (kod Kruševca) četnički Rasinski korpus (oko 1200 četnika) napao 1. južnomoravsku NO brigadu. Brigada je, posle višečasovne borbe, protivnapadom razbila četnike i odbacila ih ka r. Rasini. Četnici su imali gubitke od preko 30 mrtvih i 20 ranjenih, Brigada je imala 4 poginula i 7 ranjenih. Zaplenjeni su 2 minobacača, 1 mitraljez, 4 p. mitraljeza, 50 pušaka i veća količina municije.

⚔️ 21. 11. 1943. U s. Bucima (kod Kruševca) formirana 2. južnomoravska NO brigada, u čiji su sastav ušli: Udarni bataljon Rasinskog NOP odreda, 2. (Jablanički) bataljon 1. južnomoravskog NOP odreda i Omladinski bataljon 2. južnomoravskog NOP odreda.

⚔️ 24. 11. 1943. U s. Milutovcu (kod Kruševca) 1. južnomoravska NO brigada, odbila napad oko 600 četnika koji su u zoru ponovili napad. U borbi vođenoj celog dana je odbacila četnike i nanela im gubitke od preko 30 mrtvih i 40 zarobljenih, uz sopstvene gubitke od 2 mrtva i 4 ranjena.

⚔️ 0. 12. 1943. OK KPJ za Kruševac izdao proglas narodu kruševačkog okruga povodom odluka Drugog zasedanja AVNOJ-a, pozivajući ga u borbu protiv okupatora i domaćih izdajnika.

⚔️ 1. 12. 1943. U varošicu Aleksandrovac (kod Kruševca) upale 2. južnomoravska NO brigada i jedna četa Jastrebačkog NOP odreda, te zapalile arhivu sreza, opštine, finansijske i poreske uprave i zaplenile veću količinu materijala iz rasadnika, poljoprivredne škole i bolnice.

⚔️ 13. 12. 1943. U s. Zdravinju (kod Kruševca) Jastrebački i Rasinski NOP odred napali delove četničkog Rasinskog korpusa i odbacili ih iz sela. Kada su četnicima pristigla pojačanja iz s. Lovca i s. M. Šiljegovca, odredi su se povukli ka pl. Jastrepcu.

⚔️ 3. 2. 1944. Na aerodromu kod Kruševca 2. južnomoravska NO brigada, Zaječarsko-timočki NOP odred i Ozrenski partizanski bataljon napali nemačku posadu, ali se, zbog otpora nemačkih vojnika i zbog intervencije 5. puka SDK iz Kruševa povukli ka pl. Jastrepcu. Zaplenjena je avionska i puščana municija.

⚔️ 7. 3. 1944. Kod s. Grevca (blizu Kruševca), u borbi 3. južnomoravske brigade i Rasinskog NOP odreda protiv četničke Resavske brigade, poginula 34 četnika. Gubici jedinica NOV: 1 mrtav i 1 ranjen borac.

⚔️ 8. 3. 1944. Kod s. Rlice (blizu Kruševca) 3. južnomoravska NO brigada i Rasinski NOP odred iznenada napali četničku Rasinsku brigadu i razbili je. Poginulo je 30 četnika.

⚔️ 13. 4. 1944. U s. Lomnici (kod Kruševca) 2. i 3. južnomoravska NO brigada i Rasinski NOP odred napali na oko 700 nemačkih vojnika. U oštroj borbi neprijatelj je potpuno razbijen. Poginulo je 150 nemačkih vojnika, 48 ih se udavilo u nabujaloj r. Rasini, a ostatak se spasao bekstvom ka Kruševcu. Oko 150 vojnika SDS i oko 1000 četnika trebalo je da sadejstvuju nemačkim vojnicima, ali viđevši njihovo stradanje nisu ni stupili u borbu. Zaplenjeno: 14 p. mitraljeza, 6 automata, 50 pušaka i dosta druge opreme. Gubici jedinica NOV i POJ: 6 mrtvih i 7 ranjenih boraca.

⚔️ 7. 5. 1944. U s. Bublici (kod Prokuplja) otpočelo dvodnevno partijsko savetovanje. Učestvovali su predstavnici okružnih komiteta KPJ za Leskovac, Toplicu, Kruševac i Zaječar, kao i članovi KPJ iz vojnih jedinica. Savetovanju je prisustvovao komandant GŠ NOV i PO za Srbiju Petar Stambolić, kao predstavnik PK KPJ za Srbiju. Izvršena je analiza vojno-političke situacije u zemlji i ukazano je na potrebu da se pripremaju mase za optšu mobilizaciju u NOB.

⚔️ 13. 5. 1944. Između železničkih stanica Kruševac i Koševi borci Rasinskog NOP odreda srušili železnički most. Saobraćaj je bio obustavljen 7 dana.

⚔️ 14. 5. 1944. U s. V. Šiljegovcu (kod Kruševca) 3. srpska NOU brigada napala četničku 2. rasinsku brigadu. Borba je vođena ceo dan i naredne noći. Četnike je od uništenja spasla intervencija bugarskih vojnika s pravca s. Đunisa, te su se izvukli ka ovom selu.

⚔️ 22. 5. 1944. U s. Rlici (kod Kruševca), na konferenciji predstavnika mesnih NO odbora, izabran privremeni ONO odbor za okrug kruševački.

⚔️ 22. 5. 1944. U s. Rlici (kod Kruševoa) formirana Komanda kruševačkog vojnog područja.

⚔️ 22. 5. 1944. Po naređenju GŠ NOV i PO za Srbiju rasformiran Rasinski NOP odred a njegovi borci raspoređeni u jedinice 16. srpske NO brigade i Kruševačkog vojnog područja.

⚔️ 29. 5. 1944. U rejonu Čokotinog groba (blizu Kruševca) jedinice četničkog Rasinskog korpusa, potpomognute jednim bataljonom 5. puka SDK, napale 5. srpsku brigadu 21. divizije NOVJ. Napad je odbijen i neprijatelj odbačen ka s. Đunisu.

⚔️ 0. 6. 1944. U s. Dvoranu (kod Kruševca) GŠ NOV i PO za Srbiju formirao 16. srpsku NO brigadu. Ona je ušla u sastav 25. divizije NOVJ.

⚔️ 0. 6. 1944. U s. M. Šiljegovcu (kod Kruševca) održana konferencija SKOJ-a sreza rasinskog. Odlučeno: više raditi sa starijim ljudima, razbijajući njihov konzervativizam u pogledu učešća ženske omladine u radu USAOJ-a; formirati nove organizacije na okupiranoj teritoriji Rasine.

⚔️ 3. 6. 1944. U s. Buci (kod Kruševca) četnici ubili potpredsednika ONO odbora za okrug kruševački.

⚔️ 6. 6. 1944. Između železničkih stanica Stalaća i Dedine borci Komande kruševačkog vojnog područja srušili železnički most, usled čega je saobraćaj obustavljen 2 dana.

⚔️ 1. 7. 1944. Između s. Koševa i s. Stopanje (na pruzi Kruševac-Trstenik) borci Kruševačkog vojnog područja porušili prugu i dva propusta.

⚔️ 0. 8. 1944. Izabran SNO odbor za srez kruševački.

loading

Hronološki zapisi se učitavaju...

Dokumenti

📜 Pismo Okružnog komiteta KPJ Kruševac polovinom avgusta 1941 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o akcijama Rasinskog NOP odreda

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ Kruševac od avgusta 1941 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o stanju partiske organizacije i akcijama Rasinskog NOP odreda

📜 Izveštaj člana Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 13 IX 1941 god. iz Kruševačkog okruga

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Kruševački okrug od oktobra 1941 god.

📜 Desetodnevni izveštaj 717. pešadijske divizije od 23. oktobra 1941. Višoj komandi 65 za naročitu upotrebu o pripremi, organizaciji i toku borbenih dejstava protiv partizana u zahvatu puta Kruševac — Kraljevo

📜 Pismo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 10 januara 1942 god. Okružbom komitetu KPJ za Kruševac o stvaranju narodnooslobodilačkih odbora i partizanskih borbenih grupa

📜 Izveštaj majora Miodraga Paloševića od 18. januara 1942. Draži Mihailoviću o situaciji u Toplici i Jablanici i organizaciji četnika na području Kraljeva, Kruševca i Čačka

📜 Uputstvo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 19 februara 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Kruševac za jačanje partiske organizacije i Rasinskog NOP odreda

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Kruševac od 1 marta 1942 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o aktivnosti Rasinskog NOP odreda

📜 Uputstvo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 5 marta 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Kruševac za intenzivniji politički rad među seljacima

📜 Pismo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 27 aprila 1942 god. članu Okružnog komiteta KPJ za Kruševac za stvaranje partizanskog NOP odreda na Goču

📜 Pismo Okružnog komiteta KPJ za Kruševac od 8 maja 1942 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o hapšenjima u Kruševcu

📜 Izveštaj načelnika Okruga kruševačkog od 9 maja 1942 god. ministru unutrašnjih poslova Nedićeve vlade o sukobu Srpske državne straže sa partizanima Jastrebačkog NOP odreda

📜 Uputstvo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 31 maja 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Kruševac za rad Rasinskog NOP odreda

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Kruševac od 3 jula 1942 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Orbiju o stanju partiske organizacije na terenu i u odredu

📜 Izveštaj Dragoljuba Jovanovića, člana Okružnog komiteta KPJ za Kruševac, od 5. jula 1942. Pokrajinskom komitetu za Srbiju o stanju Rasinskog NOP odreda

📜 Uputstvo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 11 avgusta 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Kruševac o radu Rasinskskg NOP odreda

📜 Uputstvo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 24 avgusta 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Kruševac o pružanju pomoći Rasinskom NOP odredu od strane partiske arganizacije

📜 Direktiva Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 30 avgusta 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Kruševac o jačanju partiske i vojne organizacije

📜 Direktiva Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 20 septembra 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Kruševac o pružanju pomoći partiskoj organizaciji Rasinskog NOP odreda

📜 Uputstvo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 17 novembra 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Kruševac o sprečavanju pljačke od strane okupatora, i poziv sekretaru Okružnog komiteta na sastanak u Beogradu

📜 Bilten br. 32 Obaveštajnog otseka Komande SDS od 5 februara 1943 god. o akcijama partizanskih jedinica u Kragujevačkom i Kruševačkom okrugu krajem januara i početkom februara 1943 godine

📜 Izveštaj Štaba Rasinskog NOP odreda od 8 februara 1943 god. Glavnom štabu NOV i PO Srbije o vojno-političkoj situaciji u Kruševačkom okrugu i borbama odreda u toku januara 1943 godine

📜 Objava Feldkomandanture Vrnjačka Banja na dan 13 februara 1943 god. o streljanju zbog izvršenih akcija partizana u Kruševačkom okrugu

📜 Bilten br. 41 Obaveštajnog otseka Komande SDS od 16 februara 1943 god. o partizanskim akcijama u Kragujevačkom, Niškom, Požarevačkom i Kruševačkom okrugu

📜 Saopštenje feldkomandanta iz Vrnjačke Banje od 18 februara 1943 god. o izvršenoj odmazdi u Kruševcu za porušenu prugu kod Đunisa

📜 Mesečni izveštaj Okružnog načelstva iz Kruševca od 2. marta 1943. šefu Nedićeve SDB o akcijama partizana u kruševačkom okrugu

📜 Saopštenje feldkomandanta iz Vrnjačke Banje od 12 maja 1943 god. o streljanju 10 ljudi zbog izazvanog sudara na železnici kod Kruševca

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Kruševac od 28. juna 1943. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o stanju partijske organizacije na terenu i u Rasinskom NOP odredu

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Kruševac od 7 septembra 1943 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o izvedenim akcijama Rasinskog NOP odreda

📜 Izveštaj Štaba Rasinskog (Kruševačkog) NOP odreda od 18. septembra 1943. Glavnom štabu Srbije o vojno-političkoj situaciji u okrugu i o dejstvima odreda od 18. jula do 14. septembra

📜 Izveštaj Štaba Rasinskog (Kruševačkog) NOP odreda od 8. oktobra 1943. Glavnom štabu Srbije o jačini i rasporedu neprijateljskih snaga i o stanju i dejstvima odreda

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Kruševac od 29 novembra 1943 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o vojnopolitičkoj situaciji na teritoriji okruga

📜 Izvod iz izveštaja Okružnog načelstva iz Kruševca od 30. novembra 1943. Nedićevom Ministarstvu unutrašnjih poslova o dejstvima jedinica NOV u kruševačkom okrugu

📜 Izvod iz izveštaja Okružnog komiteta KPJ za Kruševac od 6 decembra 1943 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o borbama Druge južnomoravske NO brigade i Rasinskog NOP odreda u Rasini i Župi

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Kruševac od 10 decembra 1943 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o dolasku četničkog korpusa Dragutina Keserovića u Rasinski srez

📜 Izveštaj štaba Rasinskog NOP odreda od 11 decembra 1943 god. Glavnom štabu NOV i PO Srbije o rasporedu i brojnom stanju kvislinških jedinica na teritoriji Kruševačkog okruga i izvedenim akcijama odreda

📜 Izvod iz izveštaja Okružnog komiteta KPJ za Kruševac od 16 decembra 1943 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o borbama Rasinskog i Jastrebačkog NOP odreda u Rasini

📜 Izveštaj -vojnoupravnog komandanta Jugoistoka od 15. jula 1944. Komandi Grupe armija »F« o razgovoru vođenom 14. jula 1944. u Kruševcu, sa četničkim komandantom Neškom Nedićem u vezi zajedničkih dejstava protiv jedinica NOV i POJ

📜 Zapovijest Štaba 27. NOU divizije od 27. jula 1944. Štabu 19. birčanske brigade za napad na Olovo i štabovima 16 muslimanske i 20. romanijske brigade za raspored i dejstvo na prostoru Potkozlovača - Ravansko i Kruševci - Donje Babine

📜 Zapovest Štaba 4. grupe jurišnih korpusa od 12. avgusta 1944. komandantima 2, 3. i 5. jurišnog korpusa za sprečavanje prodora jedinica NOVJ na odseku Kruševac — Trstenik — 106

📜 Zapovest Štaba Sedamnaeste NOU divizije od 13 avgusta 1944 god. štabovima Druge krajiške, Šeste istočnobosanske i Petnaeste majevičke NOU brigade za odbijanje neprijateljskih napada sa pravca Kruševac - Blace prema Aleksandrovcu i Brusu

📜 Izveštaj Štaba Prve krajiške NOU brigade Pete NOU divizije od 25 avgusta 1944 god. Štabu Divizije o napadu na aerodrom kod Kruševca i na četničke snage u s. Parunovcu i Golovodu

📜 Izveštaj Štaba Prve krajiške NOU brigade Pete NOU divizije od 2 septembra 1944 god. Štabu Divizije o neprijateljskim snagama u Kruševcu i okolini

📜 Naređenje Štaba Druge proleterske divizije od 4 septembra 1944 god. Štabu Četvrte proleterske brigade za kontrolisanje i obezbeđenje pravca Kruševac - Aleksandrovac

📜 Izveštaj Štaba Četvrte proleterske brigade Druge proleterske divizije od 5 septembra 1944 god. Štabu Divizije o rasporedu Brigade i o situaciji na terenu oko Kruševca

📜 Izveštaj Štaba Četvrte proleterske brigade Druge proleterske divizije od 6 septembra 1944 god. Štabu Divizije o rasporedu Brigade i situaciji u Kruševcu i okolini

📜 Naređenje Štaba Druge proleterske divizije od 7 septembra 1944 god. štabovima Četvrte proleterske i Treće srpske NOU brigade za pojačanu budnost i kontrolu komunikacije Kuršumlija - Blace - Kruševac u vezi s prolaskom nemačkih jedinica

📜 Naređenje Štaba Druge proleterske divizije od 8 septembra 1944 god. Štabu Četvrte proleterske brigade za pripreme u vezi s napadom na Kruševac

📜 Izveštaj Štaba Četvrte proleterske brigade Druge proleterske divizije od 8 septembra 1944 god. Štabu Divizije o kontrolisanju pravaca prema Kruševcu, Aleksandrovcu, Brusu i Blacu

📜 Naređenje Štaba Druge proleterske divizije od 9 septembra 1944 god. štabovima Četvrte proleterske i Treće srpske NOU brigade za napad na Kruševac i komunikaciju Đunis - Stalać - Kruševac

📜 Izveštaj Štaba Četvrte proleterske brigade Druge proleterske divizije od 10 septembra 1944 god. Štabu Divizije o napadu na Kruševac

📜 Izveštaj Štaba Druge proleterske divizije od 11 septembra 1944 god. Glavnom štabu NOV i PO Srbije o napadu na Kruševac i rušenju pruge Kruševac - Kraljevo - Stalać - Niš

📜 Izveštaj Štaba Četvrte proleterske brigade od 11 septembra 1944 god. Štabu Druge proleterske divizije o napadu na Kruševac

📜 Izveštaj Štaba Druge proleterske divizije od 12 septembra 1944 god. Glavnom štabu NOV i PO Srbije o napadu na Kruševac

📜 Naređenje Štaba Druge proleterske divizije od 12 septembra 1944 god. Štabu Četvrte proleterske brigade za napad na četničke snage južno od Kruševca

📜 Naređenje Štaba Druge proleterske divizije od 12 septembra 1944 god. štabovima Četvrte proleterske i Treće srpske udarne brigade za napad na nemačke kolone na komunikacijama: Kruševac - Kraljevo i Kruševac - Stalać

📜 Radiogramski izveštaj Glavnog štaba NOV i PO Srbije od 14 septembra 1944 god. Vrhovnom štabu NOV i POJ o povezivanju sa jedinicama Crvene armije i o situaciji na području Kruševca

📜 Izveštaj Štaba Druge proleterske divizije od 14 septembra 1944 god. Glavnom štabu NOV i PO Srbije o borbama protiv Nemaca, nedićevaca i četnika na prilazima Kruševca

📜 Izveštaj Štaba Treće srpske udarne brigade od 15 septembra 1944 god. Štabu Druge proleterske divizije o borbi sa četnicima kod s. Gaglova (Kruševac)

📜 Izveštaj Štaba Četvrte proleterske brigade od 16 septembra 1944 god. Štabu Druge proleterske divizije o četničkim snagama u okolini Kruševca

📜 Naređenje Štaba Druge proleterske divizije od 18 septembra 1944 god. štabovima brigada za napad na četničke snage na prostoriji Trstenik - Kruševac

📜 Obaveštenje Štaba Druge proleterske divizije od 19 septembra 1944 god. štabovima brigada o borbama protiv Nemaca i četnika u okolini Kruševca

📜 Izveštaj Štaba Šeste srpske udarne brigade od 20 septembra 1944 god. Štabu Druge proleterske divizije o zarobljavanju četnika između Kruševca i Trstenika

📜 Izveštaj Štaba Druge proleterske divizije od 21 septembra 1944 god. Glavnom štabu NOV i PO Srbije o napadu na četnike na prostoriji Trstenik - Kruševac

📜 Izveštaj Štaba Četvrte proleterske brigade od 22 septembra 1944 god. Štabu Druge proleterske divizije o borbama protiv četnika, nedićevaca i Nemaca na sektoru Kruševca

📜 Izveštaj Štaba Četvrte proleterske brigade od 23 septembra 1944 god. Štabu Druge proleterske divizije o borbama protiv četnika i Nemaca oko Kruševca u vremenu od 17 do 22 septembra

📜 Izveštaj Štaba Treće srpske udarne brigade od 23 septembra 1944 god. Štabu Druge proleterske divizije o borbama protiv četnika oko Kruševca od 18 do 22 septembra

📜 Izveštaj Štaba Treće srpske udarne brigade od 25 septembra 1944 god. Štabu Druge proleterske divizije o napadu na komunikaciju Kruševac - Stalać

📜 Izveštaj Štaba Treće srpske udarne brigade od 28 septembra 1944 god. Štabu Druge proleterske divizije o borbama protiv četnika jugozapadno od Kruševca

📜 Pismo Štaba Druge proleterske divizije od 3 oktobra 1944 god. Štabu Dvadeset četvrte NO divizije u vezi sa koordinacijom dejstva na prostoriji oko Kruševca

📜 Naređenje Štaba Druge proleterske divizije od 9 oktobra 1944 god. štabovima brigada za napad na komunikacije Kruševac - Stalać i Niš - Đunis - Stalać

📜 Izveštaj Štaba Treće srpske udarne brigade od 12 oktobra 1944 god. Štabu Druge proleterske divizije o borbama kod Kruševca, Kormana i Đunisa

📜 Naređenje Štaba Četvrte proleterske brigade od 14 oktobra 1944 god. štabovima bataljona i Štabu Šeste srpske brigade za napad na neprijatelja na prostoru zapadno od Kruševca

📜 Naređenje Štaba Četrdeset pete NO divizije od 18 oktobra 1944 god. štabovima Dvadesete, Dvadeset treće i Dvadeset četvrte srpske brigade za čišćenje terena na prostoriji Aleksinac-Paraćin-Jagodina-Kruševac, uspostavljanje narodne vlasti i mobilizaciju ljudstva

📜 Operaciski izveštaj Štaba Četvrte proleterske brigade Druge proleterske divizije od 28 oktobra 1944 god. Štabu divizije o borbama protiv četnika i Nemaca na sektoru Kruševac-Trstenik-Kraljevo u vremenu od 7 do 28 oktobra

Fotografije

Povezane odrednice

Ustanak u Pomoravlju 1941. Borbe u Makedoniji 1944. Srpska državna straža (nedićevci) Kraljevački partizanski odred Vermaht u Jugoslaviji Borbe u Srbiji 1942. Omladina u ratu Trstenik Jastrebački partizanski odred 2. proleterska divizija NOVJ Zaječar Narodno oslobodilački odbori Niš Aleksandrovac Vrnjačka Banja 5. krajiška udarna divizija NOVJ 5. srpska brigada (3. južnomoravska) 4. srpska brigada (2. južnomoravska) 4. proleterska (crnogorska) udarna brigada Mobilizacija u oslobodilačkom ratu Kruševo Ilegala u ratu Avijacija u oslobodilačkom ratu Srpski dobrovoljački odredi (ljotićevci) 17. istočnobosanska divizija NOVJ Kraljevo Izbeglice i progoni u drugom svetskom ratu Žene u ratu Streljanje u Kruševcu 1941. Jagodina 3. srpska udarna brigada Beograd Saradnja četnika sa okupatorom Opsada Kraljeva 1941. 1. južnomoravski partizanski odred 16. srpska brigada SSSR i Jugoslavija Paraćin Četnici u drugom svetskom ratu Bolnice u oslobodilačkom ratu Deportacije Slovenaca Deca u ratu Rasinski korpus JVuO Brus 6. srpska brigada (4. južnomoravska) Narodni heroji Jugoslavije Streljanja u oslobodilačkom ratu Borbe za Kruševac 1944. Rasinski partizanski odred Prokuplje Nemački zločini u Jugoslaviji 1. južnomoravska brigada Leskovac Bugarska u drugom svetskom ratu 1. bugarski okupacioni korpus Četnici u ustanku Toplica u oslobodilačkom ratu Glavni štab Srbije Bitka za Srbiju Borbe u Srbiji 1943. 1. krajiška udarna brigada Zasede u oslobodilačkom ratu Ustanak u Srbiji 1941. Blace 717. pešadijska divizija Pokrajinski komitet KPJ za Srbiju SKOJ Toplički partizanski odred Kosta Pećanac Nemački zločini u Srbiji 1941. Obrazovanje u oslobodilačkom ratu Tenkovi u Jugoslaviji u drugom svetskom ratu Borbe u Srbiji 1944. Crvena armija Diverzije u oslobodilačkom ratu