Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima
ustanak

Blace u drugom svetskom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 25 hronoloških zapisa, 15 dokumenata i 1 fotografija.

Događaji

⚔️ 5. 12. 1941. Toplički i Rasinski NOP odred napali četnike Koste Pećanca u Blacu i naneli im gubitke od 40 mrtvih, 20 ranjenih i 60 zarobljenih. Tom prilikom su oslobodili desetak partizana zarobljenih 29. novembra kod s. Zdravinja (blizu Prokuplja). Zaplenili su 100 pušaka, 2 p. mitraljeza i 1 mitraljez. Partizani su imali 4 poginula i 6 ranjenih.

⚔️ 28. 2. 1942. U s. Svarču (kod Prokuplja) četnici Koste Pećanca napali jednu četu Topličkog NOP odreda i naneli joj gubitke od 18 mrtvih. Po pristizanju glavnine Topličkog i Rasinskog NOP odreda izvršen je napad na četničke snage, te su ove razbijene i prisiljene na povlačenje u Blace. Četnici su pretrpeli gubitke od 45 mrtvih i 22 zarobljena.

⚔️ 19. 6. 1942. Iz Blaca, Prokuplja, Kruševca i Zitkovca otpočeo koncentričan napad jedinica bugarskog 1. okupacionog korpusa, četnika i nedićevaca (ukupne jačine oko 20-25.000) na V. i M. Jastrebac, protiv Jastrebačkog i Rasinskog NOP odreda. Veštim manevrom odredi su izbegli udare, napustili Jastrebac i usmerili dejstva na železničke pruge Niš-Stalać i Stalać-Kraljevo. Zbog neuspeha u uništenju partizanskih snaga bugarski vojnici su streljali oko 240 seljaka pohvatanih u selima oko pl. Jastrepca. Dejstva su trajala do početka. jula.

⚔️ 13. 1. 1943. Kod s. Razbojne (na putu Kruševac-Blace) delovi Jastrebačkog NOP odreda razbili oko 350 četnika i naneli im gubitke od oko 20 mrtvih, uz sopstvene gubitke od 2 mrtva.

⚔️ 19. 1. 1943. Kod s. Razbojne (na putu Kruševac-Blace) jedna četa Jastrebačkog NOP odreda razbila oko 150 četnika, ubivši 10, zarobivši 7 i ranivši veći broj četnika, a zaplenivši 2 p. mitraljeza.

⚔️ 9. 6. 1943. U Blace upala jedna četa Rasinskog NOP odreda, sa grupom boraca 3. bataljona 1. južnomoravskog NOP odreda, i iz sreskog magacina izvukla 1200 kg čećera, te polovinu toga podelila narodu.

⚔️ 1. 8. 1943. U Blace upala udarna grupa 3. bataljona 1. južnomoravskog NOP odreda, te uhvatila i streljala sreskog načelnika, šefa policije i jednog agenta.

⚔️ 7. 8. 1943. U Blacu delovi 3. jastrebačkog bataljona 1. južnomoravskog NOP odreda napali bugarsku posadu, ali su se, zbog jakog otpora, morali povući na pl. Jastrebac.

⚔️ 28. 8. 1943. Kod s. Muzaća (blizu Blaca) udarni bataljon Rasinskog NOP odreda s jednim vodom 3. bataljona 1. južnomoravskog NOP odreda, napao i rasterao četnike i odbio napad Leteće brigade četničkog Rasinskog korpusa. Poginulo je 12 četnika, među kojima i komandant brigade, a zarobljeno 18 četnika. Zaplenjeno: 14 pušaka, 3 automata, 5 jahaćih konja, 8000 metaka i veća količina odeće i rublja.

⚔️ 3. 10. 1943. U Blace (kod Prokuplja) upali delovi 3. bataljona 1. južnomoravskog NOP odreda i zapalili zgradu poreske uprave.

⚔️ 10. 10. 1943. U Blace (kod Prokuplja) upali delovi 3. bataljona 1. južnomoravskog NOP odreda i zapalili zgradu sreskog načelstva.

⚔️ 28. 1. 1944. Između s. Draguše i s. Međuhane (blizu Prokuplja) 2. i 3. južnomoravska NO brigada napale četnički Toplički korpus i odred SDS iz Blaca, koji su se tu prikupljali radi napada na jedinice NOVJ u Toplici. Posle oštre višečasovne borbe neprijatelj je proteban ka Blacu uz gubitke od preko 30 mrtvih i 70 ranjenih. Gubici brigada: 8 mrtvih i 13 ranjenih boraca.

⚔️ 23. 2. 1944. Kod s. Džigolja (blizu Prokuplja) 3. južnomoravska NO brigada, Zaječarsko-timočki NOP odred i Ozrenski partizanski bataljon vodili ceo dan borbu protiv delova bugarske 27. pešadijske divizije, podržanih avtijacijom, koji su pošli u pomoć četnicima u s. V. Plani. Jedinice NOVJ su se uveče povukle ka pl. M. Jastrepcu uz gubitke od 6 mrtvih i 10 ranjenih, dok je više neprijateljskih vojnika poginulo i ranjeno. Zaplenjeni su 4 mitraljeza i radio-stanica a oboren je jedan bugarski avion. Za vreme borbe četnici su iskoristili odsutnost jedinica NOV i POJ i neometano se povuki iz s. V. Plane ka Blacu i r. Rasini. Sutradan su se i bugarske jedinice povratile u Prokuplje.

⚔️ 15. 6. 1944. Dvadeset prva udarna divizija NOVJ napala na Blace, koje su branili ojačani 2. bataljon bugarskog 123. puka, 20-40 nemačkih vojnika i manji delovi SDS. Napad na samo mesto je vršila 5. srpska brigada, dok je 4. srpska brigada zatvorila pravac koji iz Prokuplja i s. Beloljina vođi ka Blacu, a 6. srpska brigada je zatvarala pravac od Kuršumlije. Usled prodora jednog bugarskog bataljona iz Beloljina i Prokuplja u Blace, 21. divizija se povukla posle 36 časova borbe.

⚔️ 16. 7. 1944. Kod s. Sagonjeva, u nastupanju ka Brusu, jedinice 21. udarne divizije NOVJ sukobile se sa oko 2000 četnika i posle desetočasovne borbe proterale ih ka s. Barbatovcu i Blacu, Poginula su 32 a ranjeno je oko 60 četnika.

⚔️ 18. 7. 1944. Na položaju Jankova klisura - Javorac - Lepenac oko 3.000 četnika napali 6. srpsku brigadu 21. udarne divizije NOVJ i odbacili je na Crnu čuku i Požar. Protivnapadom 6. brigade i jednog bafaljona 5. srpske brigade 21. udarne divizije povraćen je Lepenac, a zatim su dve četničke kolone razbijene i gonjene, preko s. Sibnice, sve do blizu Blaca. Četnici su imali oko 100 mrtvih i ranjenih i 20 zarobljenih. Zaplenjena su 2 p. mitraljeza i 50 pušaka. Divizija je imala 3 mrtva i 18 ranjenih boraca.

⚔️ 19. 7. 1944. Na položajima pl. Javorac - pl. Lepenac - Crna čuka (k. 1063, kod Blaca) oko 8000 četnika napalo 21. udarnu diviziju NOVJ. Posle žestoke borbe, vođene ceo dan, 21. divizija je odstupila pravcem Požar - Crna čuka (k. 1197) - s. Zegrovo - s. Šatra. Četnici su imali 250 mrtvih, oko 300 ranjenih i 30 zarobljenih. Zaplenjeno je 5 p. mitraljeza i 50 pušaka. Divizija je imala 5 mrtvih i 12 ranjenih boraca.

⚔️ 13. 8. 1944. Kod s. Sagonjeva (blizu Kuršumlije) jedinice 2. proleterske udarne divizije NOVJ, u borbi vođenoj ceo dan, razbile dva bataljona bugarskog 122. pešadijskog puka 127. pešadijske divizije. Poginulo je 185, zarobljeno 135 i ranjeno više bugarskih vojnika i oficira, dok je ostatak u neredu odstupio u Kuršumliju i Blace. Zaplenjeno je: 3 brdska topa, 4 minobacača, 8 mitraljeza, 16 p. mitraljeza, 12 automata, 250 pušaka, oko 30.000 metaka, 1 radio-stanica. minobacačka i topovska municija, 40 konja i druga oprema. Oborena su i 2 bugarska aviona. Gubici jedinica 2. proleterske udarne divizije NOVJ: 8 mrtvih i 14 ranjenih boraca i rukovodilaca.

⚔️ 13. 8. 1944. Iz BIaca i Kruševca oko 5000 bugarskih i nemačkih vojnika, uz sadejstvo četnika, preduzelo napad na jedinice 17. udarne divizije NOVJ. U borbama u rejonu sela Razbojne, Lepenca i Dobroljupca vođenim do 17. avgusta, neprijatelj je odbačen ka Kruševcu i Blacu. Gubici neprijatelja: oko 100 mrtvih i ranjenih, među kojima 5 oficira. Gubici jedinica 17. divizije: 3 mrtva i 10 ranjenih boraca.

⚔️ 14. 8. 1944. Jedinice 2. proleterske, 5. i 21. udarne divizije NOVJ napale Kuršumliju a delom snaga obezbeđivale pravce od Prokuplja, Blaca i Kuršumlijske Banje. One su uspele da zauzmu ž. st. i Sokolski dom i da prodru u grad, ali su se u zoru zbog snažnog otpora neprijatelja (puk SDS, dva bugarska bataljona, četa nemačke policije i nešto četnika) i zbog dolaska oklopnog voza iz Prokuplja, povukle iz grada. Neprijatelj je pretrpeo gubitke od 141 mrtvog, 10 zarobljenih i oko 150 ranjenih, dok su jedinice NOVJ imale 18 poginulih i 37 ranjenih boraca.

⚔️ 14. 8. 1944. Kod s. Barbatovca (blizu Kuršumlije) 2. proleterska udarna brigada 2. proleterske udarne divizije NOVJ razbila delove konjičkog eskadrona bugarske 27. pešadijske divizije koji su iz Blaca pokušali da se probiju ka Kuršumliji. Neprijatelj je gonjen sve do blizu Blaca. Poginulo je 15 bugarskih vojnika, a zaplenjeno je nekoliko jahaćih konja.

⚔️ 16. 8. 1944. U borbama vođenim ceo dan 15. majevička brigada 17. udarne divizije NOVJ prinudila delove bugarskog 123. pešadijskog puka da napuste Oblu glavu i povuku se prema Blacu, dok je 6. proleterska udarna istočnobosanska brigada te divizije odbacila bugarske i nemačke policijske jedinice iz doline Rasine i prinudila ih da se povuku ka pl. Jastrepcu.

⚔️ 17. 8. 1944. Jedinice 2. proleterske udarne divizije NOVJ odbile nekoliko napada bugarskih vojnika iz Blaca ka Kuršumliji i tom prilikom oborile dva bugarska aviona (koji su, s posadom, izgoreli).

⚔️ 21. 8. 1944. Kod Blaca jedinice 21. udarne divizije NOVJ uništile kamion sa bugarskim vojnicima (poginulo i ranjeno 30) zatim upale u s. Beloljin i ubile 9 i zarobile 2 bugarska vojnika.

⚔️ 28. 8. 1944. U Blace ušla 6. srpska udarna brigada 21. udarne divizije NOVJ, a bugarski vojnici se povukli ka s. Beloljinu.

Dokumenti

📜 Zapovest komandanta 3. jurišnog korpusa od 9. jula 1944. komandantima brigada za borbu protiv NOVJ kod Blaca u sadejstvu sa nemačkim i bugarskim trupama

📜 Naređenje Štaba Operativne grupe divizija od 8 avgusta 1944 god. štabovima Druge proleterske, Pete i Sedamnaeste NOU divizije za razmeštaj na prostoriji s. Milentija - Brus - s. Razbojna - s. Radunje - s. Brzeće i zatvaranje pravaca Raška - Jošanička Banja i Aleksandrovac - Blace - Kuršumlija

📜 Naređenje Štaba Druge proleterske divizije od 9 avgusta 1944 god. štabovima Druge i Četvrte proleterske i Treće srpske NOU brigade za razmeštaj na prostoriji Zlatari - Bogiše - Razbojna - Dupci - Batote i zatvaranje pravaca od Blaca i Kuršumlije

📜 Zapovest Štaba Sedamnaeste NOU divizije od 13 avgusta 1944 god. štabovima Druge krajiške, Šeste istočnobosanske i Petnaeste majevičke NOU brigade za odbijanje neprijateljskih napada sa pravca Kruševac - Blace prema Aleksandrovcu i Brusu

📜 Izveštaj Štaba Druge proleterske brigade Druge proleterske divizije od 15 avgusta 1944 god. Štabu divizije o borbi sa bugarskim jedinicama kod Barbatovca i planu za napad na Blace

📜 Radiogramsko obaveštenje Štaba Operativne grupe divizija od 15 avgusta 1944 god. Štabu Trideset sedme NOU divizije o razbijanju jednog bugarskog puka između Kuršumlije i Blaca

📜 Naređenje Štaba Druge proleterske divizije od 18 avgusta 1944 god. štabovima Druge i Četvrte proleterske i Treće srpske NOU brigade za zatvaranje pravaca prema Kuršumliji i Blacu i upućivanje teških ranjenika u Italiju na lečenje

📜 Naređenje Štaba Operativne grupe divizija od 18 avgusta 1944 god. štabovima Druge proleterske i Pete NOU divizije za dejstvo na prostoriji Gornja Jablanica - Kosanica - Arbanaške Planine - Kuršumlija - Kopaonik - Blace

📜 Naređenje Štaba Operativne grupe divizija od 19 avgusta 1944 god. Štabu Dvadeset prve NOU divizije za prebacivanje sa dvema brigadama na prostoriju Kuršumliska Banja - Velika Šatra - Sagonjevo sa zadatkom dejstva na komunikaciju Blace - Kuršumlija

📜 Izveštaj Štaba Pete srpske NOU brigade Dvadeset prve NOU divizije od 22 avgusta 1944 god. o situaciji na položajima Brigade i demonstrativnom napadu na Blace

📜 Izveštaj Štaba Dvadeset prve NOU divizije od 24 avgusta 1944 god. Glavnom štabu NOV i PO Srbije o neprijateljskim snagama između Kuršumlije i Blaca i o zadatku Divizije da ih razbije i protera

📜 Naređenje Štaba Pete NOU divizije od 27 avgusta 1944 god. Štabu Pete srpske NOU brigade Dvadeset prve NOU divizije za preuzimanje položaja Desete krajiške NOU brigade između Razbojne i Blaca

📜 Naređenje Štaba Druge proleterske divizije od 7 septembra 1944 god. štabovima Četvrte proleterske i Treće srpske NOU brigade za pojačanu budnost i kontrolu komunikacije Kuršumlija - Blace - Kruševac u vezi s prolaskom nemačkih jedinica

📜 Izveštaj Štaba Četvrte proleterske brigade Druge proleterske divizije od 8 septembra 1944 god. Štabu Divizije o kontrolisanju pravaca prema Kruševcu, Aleksandrovcu, Brusu i Blacu

📜 Izveštaj Štaba Dvadeset četvrte NO divizije od 2 oktobra 1944 god. Štabu Druge proleterske divizije u vezi s dolaskom na prostoriju Blace - Razbojna

Fotografije

Povezane odrednice

10. krajiška udarna brigada Bugarska u drugom svetskom ratu Rasinski korpus JVuO Kosta Pećanac 1. južnomoravski partizanski odred Toplički korpus JVuO Operativna grupa divizija Glavni štab Srbije Jastrebački partizanski odred Ranjenici u ratu Toplica u oslobodilačkom ratu 6. srpska brigada (4. južnomoravska) 17. istočnobosanska divizija NOVJ Saradnja četnika sa okupatorom Ustanak u Srbiji 1941. Borbe za Kruševac 1944. Proboj NOVJ u Srbiju 1944. 4. proleterska (crnogorska) udarna brigada 3. srpska udarna brigada Borbe u Srbiji 1943. Zaječar Prokuplje Italija u drugom svetskom ratu Kuršumlija Toplički partizanski odred Borbe u Srbiji 1942. 5. srpska brigada (3. južnomoravska) Bitka za Srbiju 1. bugarski okupacioni korpus 6. istočnobosanska proleterska udarna brigada Četnici u ustanku 2. proleterska divizija NOVJ Četnici u drugom svetskom ratu 15. majevička udarna brigada Velika Plana Borbe u Srbiji 1944. Aleksandrovac Bugarski zločini u Jugoslaviji 4. srpska brigada (2. južnomoravska) 2. proleterska udarna brigada 37. sandžačka divizija NOVJ 5. krajiška udarna divizija NOVJ 21. srpska divizija NOVJ Rasinski partizanski odred Srpska državna straža (nedićevci) AFŽ Zaječarsko-timočki partizanski odred Kruševac Avijacija u oslobodilačkom ratu 4. grupa jurišnih korpusa JVuO Brus Diverzije u oslobodilačkom ratu