Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima
ustanak

Bugarski zločini u Jugoslaviji

Za ovaj pojam je pronađeno 52 hronoloških zapisa, 6 dokumenata i 13 fotografija.

Događaji

⚔️ 6. 10. 1941. Komandant bugarske 5. armije izdao uputstvo o načinu borbe protiv partizanskih jedinica i pristalica NOP-a, u kome, pored ostalog, stoji da Ženevsku konvenciju ne treba primenjivati na zarobljene partizane.

⚔️ 14. 2. 1942. Iz Prokuplja 14. pešadi.iski puk bugarske 17. divizije i iz s. Širokih Njiva četa žandarma i četnici Koste Pećanca preduzeli napad na đelove Topličkog NOP odreda na Pasiači i Belom Kamenu. U borbama kod Pasjačkog visa bugarski vojnici su pretrpeli gubitke od preko 35 mrtvih i ranionih. Partizanske jedinice su se povukle ka s. Statovcu i izbegle udar nadmoćnog nenriiatelia. Za odmazdu, bugarske jedinice spalile sela na pl. Pasjači, te streljali oko 100 i internirali preko 300 ljudi.

⚔️ 17. 2. 1942. Za odmazdu zbog pretrpljenih gubitaka u s. Bojniku (13.11 1942) delovi bugarskog 13. pešadijskog puka streljali oko 500 ljudi, žena i dece iz s. Bojnika i s. Dragovca a sela zapalili i potpuno opljačkali.

⚔️ 18. 2. 1942. Bugarska kaznena ekspedicija upala u s. Pečenjevce (kod Leskovca) i spalila desetak kuća boraca Babičkog NOP odreda.

⚔️ 21. 2. 1942. U s. Stržavi (kod Prokuplja) bugarski vojnici streljali 50 meštana za odmazdu što su u tom selu 2 bugarska vojnika poginula u borbi protiv delova Topličkog NOP odreda.

⚔️ 15. 6. 1942. Na pl. Jastrepcu preko 3000 bugarskih vojnika preduzelo poteru za Jastrebačkim NOP odredom u cilju pronalaženja automobila i šofera koga su partizani zarobili 13. juna. Ne naišavši na otpor, bugarski vojnici su, za odmazdu, spalili preko 80 kuća u selima Krajkovcu, Biljegu, Lepaji, Oblačini i dr. i odveli veći broj seljaka u niški zatvor.

⚔️ 19. 6. 1942. Iz Blaca, Prokuplja, Kruševca i Zitkovca otpočeo koncentričan napad jedinica bugarskog 1. okupacionog korpusa, četnika i nedićevaca (ukupne jačine oko 20-25.000) na V. i M. Jastrebac, protiv Jastrebačkog i Rasinskog NOP odreda. Veštim manevrom odredi su izbegli udare, napustili Jastrebac i usmerili dejstva na železničke pruge Niš-Stalać i Stalać-Kraljevo. Zbog neuspeha u uništenju partizanskih snaga bugarski vojnici su streljali oko 240 seljaka pohvatanih u selima oko pl. Jastrepca. Dejstva su trajala do početka. jula.

⚔️ 25. 6. 1942. Delovi bugarskog 1. okupacionog korpusa (u jačini do jedne divizije) i nedićevci preduzeli koncentričan napad na Svrljiški (Nišavski) NOP odred na Svrljiškim pl. s ciljem da ga nabace u dolinu Nišave i tu unište. Odred se blagovremeno, po grupama, izvukao. Bugarski vojnici su u svakom selu streljali po 5-6 ljudi, zapalili po 10-20 kuća, silovali i pljačkali. Samo u svrljiškom srezu zapaljeno je preko 500 kuća. Posle deset dana neprijatelj se povukao u polazne garnizone.

⚔️ 9. 7. 1942. U skopskom zatvoru, posle zverskog mučenja, bugarska policija ubila člana biroa Privremenog PK KPJ za Makedoniju Cvetana Dimova čairčanca, narodnog heroja. (Da bi prikrili zločin policajci su Dimova izmrcvarenog mučenjem, bacili kroz prozor u dvorište zatvora, a zatim lansirali vest o samoubistvu.)

⚔️ 25. 7. 1942. U jeku tzv. -Aćimovićeve ofanzive- otpočela ofanzivna dejstva delova bugarskog 1. okupacionog korpusa (jačine do jedne divizije) na Nišavski (Svrljiški) i Ozrenski NOP odred u rejonu pl. Ozrena i pl. Device. Ne naišavši na otpor, bugarski vojnici su u većem broju sela spalili po 10-20 kuća, streljali po 5-6 meštana, te pljačkali sela svrljiškog, zaplanjskog, sokobanjskog i belopalanačkog sreza. Ta dejstva su trajala 10 dana.

⚔️ 20. 8. 1942. U Skopi ju, po odluci MK KPJ za Skoplje, grupa skojevaca, kao odmazdu za ubistvo člana biroa PK KPJ za Makedoniju Cvetana Dimova, ubila zloglasnog agenta bugarske policije Mana Mačkova.

⚔️ 6. 9. 1942. U s. Oraovcu (kod Titovog Velesa) bugarska policija uhapsila 11 pripadnika NOP-a, predala ih sudu, a potom internirala u Bugarsku.

⚔️ 19. 9. 1942. Kod s. Dabnice (blizu Prilepa) bugarska policija, posle teškog mučenja u zatvoru, streljala Rampa Levkovskog, narodnog heroja.

⚔️ 20. 9. 1942. Kod s. Dabnice (blizu Prilepa) bugarske policijske vlasti streljale 19 pripadnika NOP-a.

⚔️ 12. 10. 1942. Jedinice 17. i 21. bugarske divizije iz Niša i Prokuplja preduzele napad na Jastrebački NOP odred na pl. M. Jastrepcu. Malojastrebačka četa se izvukla iz blokade i prebacila na pl. Pasjaču; isto je učinila i Velikojastrebačka četa. Pošto nisu naišle na partizane, bugarske jedinice su, za odmazdu, spalile sve partizanske kuće u s. Lepaji i s. Baličevcu, a pohvatano stanovništvo oterale u logor.

⚔️ 16. 10. 1942. Bugarske jedinice veleškog garnizona, pošto nisu uspele da unište NOP odred -Dimitar Vlahov-, blokirale sela u Azotu. Sutradan su otpočele raciju i pri tom streljale 16 seljaka, internirale 68 i stavile pod istragu 48.

⚔️ 0. 12. 1942. Štab Jastrebačkog NOP odreda izdao proglas narodu Dobriča, Morave i Toplice, u kome ga obaveštava o ubijanju, paljenju i pljačkanju od strane bugarske okupatorske vojske i poziva ga da s puškom u ruci nastavi borbu protiv okupatora i domaćih izdajnika.

⚔️ 23. 12. 1942. U selima Devči, Arbanascima, Az Bresnici, Krajkovcu, Rožini, Lepaji, Biljegu, Balajncu i drugim (kod Prokuplja) delovi bugarskog 1. okupacionog korpusa pohvatali i streljali 68 meštana - saradnika narodnooslobodilačkog pokreta i popalili veći broj kuća.

⚔️ 14. 1. 1943. U selima: Ružici, Guzevlju, Jastrepcu i Mrtvici (kod Vladičinog Hana) nemački i bugarski vojnici streljali 200 građana za odmazdu zbog pretrpljenih gubitaka prethodnog dana pri napadu Crnotravskog NOP odreda na ž. st. Momin Kamen.

⚔️ 0. 2. 1943. U Nišu bugarska policija provalila mesnu partijsku organizaciju i uhapsila veći broj članova MK KPJ (koji su kasnije streljani).

⚔️ 28. 2. 1943. Nemački komandujući general i komandant Srbije izdao uputstvo o merama odmazde: za ubijenog nemačkog ili bugarskog vojnika streljati 50 a za ranjenog 25 talaca; za ubijeno lice u službi okupatorskih vlasti, ubijene članove srpske vlade, srpske rukovodeće službenike i oficire SDS i SDK streljati 10, a za ranjene 5 talaca; za napad na objekte može se, prema težini slučaja, streljati do 100 talaca.

⚔️ 10. 4. 1943. Ministar unutrašnjih poslova bugarske vlade naredio potčinjenim organima da u roku od mesec dana svim raspoloživim sredstvima i najdrastičnijim merama, likvidiraju partizanske jedinice i njihove saradnike. Potčinjene oblasne direkcije odmah su pristupile izvršavanju ovog naređenja, preduzimajući, pored ostalog, i interniranje rodbine pripadnika partizanskih jedinica.

⚔️ 18. 4. 1943. U s. Garama (kod Vlasotinaca) delovi 2. južnomoravskog NOP odreda ubili bugarskcTg kmeta i 1 policajca. Za odmazdu, bugarski policajci su spalili u selu 170 kuća, streljali 8 ljudi, a sve ostalo stanovništvo internirali u Bugarsku.

⚔️ 18. 5. 1943. Kod ž. st. Belotinca (na pruzi Niš-Leskovac) delovi 3. bataljona 1. južnomoravskog NOP odreda napali bugarski transportni voz i ubili 4 a ranili 6 bugarskih vojnika. Za odmazdu, nemačke vlasti su streljale 350 ljudi.

⚔️ 0. 6. 1943. U s. Maglencima i s. Jablanici (kod Kumanova) bugarska policija i preševska kontračeta streljale 15 seljaka za odmazdu zbog neuspeha policijskog odreda -Benkovski- u borbama protiv jedinica NOV kumanovskog i vranjskog područja.

⚔️ 7. 6. 1943. U Tikvešu delovi bugarske 14. i 15. divizije i policijske snage iz Kavadaraca, Velesa i Prilepa preduzeli koncentrična dejstva da bi uništili NOP odrede -Dobri Daskalov- i -Sava Mihajlov-. Odredi su u to vreme, po zadatku, bili krenuli na područje Velesa, ali nisu uspeli da se tamo probiju, već su se, pod borbom, po grupama prebacili preko Vitačeva ka pl. Kožufu. Neprijatelj je do 16. juna streljao u Tikvešu 72 seljaka aus. Vataši, posle zverskog mučenja, 12 omladinaca od 14 do 16 godina; zatim se, opljačkavši i popalivši više sela, povukao u polazne garnizone.

⚔️ 9. 6. 1943. U s. M. i s. G. Rađobili (kod Kavadaraca) upao NOP odred -Dobri Daskalov- i održao zbor sa seljacima, kojima je podelio 900 kg vune nađene u opštinskom magacinu. Bugarska policija je potom streljala 4 pripadnika NOP-a.

⚔️ 0. 8. 1943. U Štipu bugarske vlasti, zahvaljujući provali, pohapsile oko 80 članova KPJ i SKOJ-a i simpatizera NOP-a koji su se spremali da pođu u partizane. (Veći broj njih je interniran u Bugarsku, a ostali su, po puštanju iz zatvora, prešli u ilegalnost.)

⚔️ 22. 9. 1943. Odeljenje bugarskih vojnika počelo da pali s. Koćuri (kod Vranja), ali su tek pristigli delovi 2. južnomoravskog NOP odreda proterali neprijatelja, te spasli selo od daljeg paljenja.

⚔️ 11. 10. 1943. Kod s. Dragomanca (blizu Kumanova) delovi Skopsko-kumanovskog i 2. južnomoravskog NOP odreda (u pokretu za Skopsku Crnu goru) vodili kraću borbu protiv bugarskog policijskog odreda i kumanovske kontra čete i produžili pokret preko s. Gradeca za s. Matejče. Neprijatelj je za odmazdu streljao 14 seljaka, pripadnika i simpatizera NOP-a.

⚔️ 12. 10. 1943. U okolini Brusa bugarski vojnici, u petodnevnom krstarenju po selima, spalili veći broj kuća, pljačkali i silovali. Naročito su stradala sela: Šošići, Žarevo i Levići.

⚔️ 14. 10. 1943. Kod s. Radosina (blizu Vranja) dva puka bugarskih vojnika i oko 800 policajaca opkolili dva bataljona 2. južnomoravskog NOP odreda. Posle tročasovne borbe bataljoni su se probili ka Gradskoj reci. Štiteći odstupnicu poginuo je zamenik komandanta bataljona Sinadin Milenović narodni heroj. Bugarske jedinice su popalile sela Stol, Radosin i Rakov Dol, a u više sela streljale po 30-70 ljudi.

⚔️ 18. 10. 1943. U s. Kosmači (kod Kuršumlije) ojačan bataljon 122. puka bugarske 27. pešadijske divizije i delovi SDS napali 1. južnomoravsku NO brigadu i 4. bataljon 1. južnomoravskog NOP odreda. U šestočasovnoj borbi jedinice NOVJ su jurišem prinudile neprijatelja da se u neredu povuče ka Kuršumliji, nanevši mu gubitke od 23 poginula (među kojima su 1 pukovnik i 2 niža oficira). Gubici jedinica NOVJ: 1 mrtav i 8 ranjenih. Kasnije pristigle bugarske jedinice iz Prokuplja, za omazdu, su spalile s. Kosmaču.

⚔️ 25. 10. 1943. U s. Gradištu (kod Kumanova) grupa boraca 2. čete Skopsko-kumanovskog NOP odreda spalila opštinsku arhivu, zaplenila nešto oružja, novaca i druge spreme i podelila seljacima rekviriranu vunu. Bugarski policajci i Preševska kontračeta sutradan su za odmazdu streljali 5 ljudi i 2 žene iz toga sela.

⚔️ 29. 10. 1943. Za odmazdu zbog pretrpljenih gubitaka 27. i 28. oktobra kod s. Rujkovca, bugarski vojnici spalili veći broj kuća u selima: Bogojevcu, Lalinovcu, Bučumetu i Rujkovcu (kod Lebana).

⚔️ 0. 11. 1943. Komandant bugarskog garnizona u s. Demir-Kapiji izdao naredbu predsednicima seoskih opština da ga redovno obaveštavaju o pojavi i kretanju partizanskih jedinica, pod pretnjom da će biti spaljena sva naseljena mesta čiji se stanovnici ne pridržavaju naredbe i saradnju s partizanskim jedinicama.

⚔️ 2. 11. 1943. U s. Ranilović (kod Aranđelovca) upali delovi 70. pešadijskog puka bugarske 25. divizije i streljali 27 seljaka, a 100 seljaka odveli u zatvor kao taoce.

⚔️ 6. 11. 1943. U s. Orahu (kod Kumanova) delovi Skopsko-kumanovskog NOP odreda spalili opštinu i zaplenili 9 pušaka. Dva dana kasnije bugarska policija je za odmazdu streljala 15 meštana.

⚔️ 26. 11. 1943. Na mestu -Careve livade- (kod s. Vratnice, na putu Kačanik-Tetovo) bugarski policajci, vojnici i kontračetnici napali grupu boraca Šarplaninskog NOP odreda, te u borbi ubili 2, ranili 1 i zarobili 7 boraca (zarobljenike zatim streljali).

⚔️ 26. 12. 1943. U s. Konjskom (kod Đevđelije) Grupa bataljona (-Stevan Naumov- i bugarski partizanski bataljon -Hristo Botev-) napala bugarsku graničnu karaulu, ali zbog jakog otpora nije uspela da je zauzme. U oštroj borbi poginulo je 6 bugarskih vojnika i 2 podoficira i ranjeno 9 vojnika i 1 podoficir, dok je Grupa bataljona imala 4 mrtva. Bugarski vojnici iz Đevđelije, za odmazdu, spalili su selo, a sreski upravitelj je zatražio pojačanje policije i angažovanje 1-2 puka vojske.

⚔️ 28. 12. 1943. Bugarske jedinice kumanovskog garnizona opljačkale s. Suvi Orah i s. Kanarevo i, posle terora i mučenja, streljale 10 seljaka.

⚔️ 30. 12. 1943. Bugarske snage (vojska i policija) i kontračetnici iz Kumanova, s. Ml. Nagoričana, s. Stracina, Krive Palanke, s. Klenika, Preseva, Vranja, Bosiljgrada, Trna i Pirota otpočeli koncentrična dejstva na kumanovsko-vranjskom području da bi uništili makedonske, južnomoravske i kosovske jedinice, ali su ove vešto izbegle sukob. Nezadovoljne ishodom ove desetodnevne akcije, neprijateljske snage su pokupile seljake od 18 do 50 godina i većinu internirale u Bugarsku, izvršivši istovremeno mnoge paljevine i ubistva po selima.

⚔️ 30. 12. 1943. Bugarske jedinice i policija (ukupno oko dve divizije) iz Kumanova, Krive Palanke. Bosiljgrada i Trna otpočele napad na 2. južnomoravski i 1. kumanovski partizanski bataljon -Jordan Nikolov- s ciljem da ih nabace u dolinu J. Morave (koju su zatvorile snagama jedne divizije) i da pokupe muško stanovništvo od 18 do 50 godina i interniraju u Bugarsku. Jedinice NOVJ su, posle manjih sukoba, izmanevrisale jače bugarske snage. Neprijatelj je do 7. januara 1944. opljačkao više sela, streljao oko 30 lica, popalio štale i stočnu hranu i u blizini svojih garnizona pohapsio izvestan broj ljudi i internirao u Bugarsku.

⚔️ 0. 1. 1944. Na odseku Kajmakčalan - Pajak pl. nemačke i bugarske snage preduzele ofanzivna dejstva protiv 1. makedonsko-kosovske NOU brigade, 2. makedonske NOU brigade i Grupe partizanskih bataljona (-Stevan Naumov- i -Hristo Botev-), Pretrpevši gubitke a ne postigavši planirani cilj, bugarske jedinice su u s. Notiju (u Meglenu, u Grčkoj) za odmazdu, streljali 46 seljaka.

⚔️ 6. 1. 1944. U Krivoj Palanci jedinice 2. južnomoravskog NOP odreda napale bugarsku posadu, ali nisu uspele da je unište. Pošto su iz zatvora oslobodile oko 2.500 ljudi pohapšenih radi internacije u Bugarsku, one su se, sa oslobođenim zatvorenicima, povukle u s. Luke.

⚔️ 13. 1. 1944. Udarni bataljon 2. južnomoravskog NOP odreda i Kosovski partizanski bataljon napali na Krivu Palanku, gde su bugarske vlasti pohvatale muškarce od 18 do 50 godina radi interniranja u Bugarsku. Posle oštre borbe protiv bugarskih jedinica krivopalanačkog garnizona, bataljoni su oslobodili oko 1000 lica.

⚔️ 18. 1. 1944. U s. Belanovce (kod Leskovca) upali oko dva bataljona iz sastava bugarskog 1. okupacionog korpusa i Sreski odred SDS iz Leskovca, opljačkali selo i sve stanovništvo internirali u Bugarsku.

⚔️ 18. 3. 1944. Bugarske jedinice jačine do jedne divizije preduzele ofanzivu protiv 2. južnomoravskog NOP odreda, Kosovskog partizanskog bataljona i jedinica Crnotravskog vojnog područja s ciljem da ih u rejonu s. Crne Trave, s. Broda i s. Rupija (kod Vranja) okruže i unište. U toku ovog dana neprijatelj je uspeo da u širem rejonu pomenutih sela okruži partizanske jedinice. U 23 časa su se dve čete Kosovskog partizanskog bataljona i deo 2. južnomoravskog NOP odreda probili iz okruženja. U toj ofanzivi (poznatoj kao -martovska ofanziva-), koja je trajala do sredine aprila bugarske jedinice su ubile 57 ljudi iz s. Rupija i s. Bainca i zapalile s. Crnu Travu i s. Brod. U borbi su poginula 34 borca (među kojima i 4 člana Engleske vojne misije) i zarobljeno je oko 50 boraca, a kod s. Darkovca streljano je 12 omladinaca.

⚔️ 19. 5. 1944. Bugarski bataljon, podržan sa 2 aviona, upao u s. Crvenu Jabuku (kod Vlasotinaca) i počeo da pali kuće i da ubija stanovnike. Da bi zaštitila narod i sprečila paljenje, 7. srpska NO brigada je napala ovu bugarsku jedinicu i odbacila je preko Crnog vrha ka Daščanom kladencu. Poginulo je 6 bugarskih vojnika, a oboren je jedan avion, u kome su poginula 2 avijatičara. Gubici 7. brigade: 2 poginula i 14 ranjenih boraca. Neprijatelj je spalio 50 kuća i streljao 52 lica, među kojima i četrnaestoro dece do 7 godina.

⚔️ 26. 5. 1944. Komandant bugarske 5. armije zahtevao od skopskog oblasnog direktora da se iseli stanovništvo sa odseka Kumanovo - Kriva Palanka, kako bi se sprečio boravak partizana u tim selima koja su ih svestrano pomagala.

⚔️ 12. 6. 1944. U rejonu s. Strmaševa (kod Kavadaraca) dva bataljona 2. makedonske NOU brigade napala bugarski policijski odred -Benkovski-. Oni su ga, u teškim borbama, razbili i prisilili na povlačenje. Neprijatelj je imao 30 mrtvih i veći broj ranjenih. Zaplenjeno mu je 20 pušaka, 2 p. mitraljeza i druga oprema. Brigada je imala 4 poginula i 6 ranjenih boraca. Posle nekoliko dana, za odmazdu, delovi bugarskog 56. pešadijskog puka su spalili selo i streljali 3 dečaka i 1 ženu.

⚔️ 8. 7. 1944. U s. Biljači (na pl. Rujnu) 8. srpska NO brigada i Kosovski partizanski bataljon napali bugarski eskadron, te ubili 10 i zarobili 2 bugarska vojnika i zaplenili 2 p. mitraljeza, 10 pušaka i 40 jahaćih konja, uz sopstvene gubitke: 4 poginula i 9 ranjenih boraca. Za odmazdu, bugarski vojnici su streljali 50 ljudi iz s. Biljače.

Dokumenti

Fotografije

Povezane odrednice

Toplica u oslobodilačkom ratu Borbe u Srbiji 1942. 1. južnomoravska brigada Babički partizanski odred 1. makedonsko-kosovska udarna brigada Kratovo Borbe u Srbiji 1944. Crna Trava Surdulica Avijacija u oslobodilačkom ratu Milan Nedić Kavadarci Milan Aćimović Kruševac Borbe u Makedoniji 1942. Preševo Vlasotince 2. makedonska udarna brigada Borbe u Makedoniji 1943. Prokuplje Tetovo Adolf Hitler Zaječar Nišavski (svrljiški) partizanski odred Paul Bader Streljanja u oslobodilačkom ratu Borbe u Srbiji 1943. Rasinski partizanski odred Kuršumlija Borbe u Makedoniji 1944. Deca u ratu Jastrebački partizanski odred Pokrajinski komitet KPJ za Makedoniju Crnotravski partizanski odred Kumanovski partizanski odred SKOJ Srpska državna straža (nedićevci) Pirot Aprilski rat Šarplaninski partizanski odred Ustanak u Srbiji 1941. 5. bugarska armija 1. vojvođanska udarna brigada Priprema ustanka u Makedoniji 1941. 1. bugarski okupacioni korpus Pljačka u ratu Žene u ratu Prilep Zarobljenici u ratu Brus 1. južnomoravski partizanski odred Kosta Pećanac Izbeglice i progoni u drugom svetskom ratu Veles Nemački zločini u Jugoslaviji Kriva Palanka Ozrenski partizanski odred (Srbija) Bugarska u drugom svetskom ratu Toplički partizanski odred Srpski dobrovoljački odredi (ljotićevci) Zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu Niš Vranje Četnici u drugom svetskom ratu Diverzije u oslobodilačkom ratu Omladina u ratu 2. južnomoravski partizanski odred Borbe na Kosovu i Metohiji Narodni heroji Jugoslavije Leskovac Kumanovo Lebane Ilegala u ratu Britanija i Jugoslavija Blace