Zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu

⚔️ 0. 4. 1941. U Crnu Goru stigao veliki broj izbeglica iz Vojvodine, Hercegovine, Kosova i Metohije, koje su se povlačile ispred terora mađarskih okupatora, ustaša i albanskih Kvislinga. U mnogim krajevima Crne Gore obrazovani su posebni odbori za njihov prihvat i zbrinjavanje.

⚔️ 0. 5. 1941. Sekretar PK KPJ za Makedoniju, obavešten da partijske organizacije prikupljaju oružje, uputio direktivu nižim partijskim rukovodstvima da prekinu prikupljanje, a da prikupljeno oružje predaju okupatorskoj vlasti -da bi se sačuvali kadrovi od eventualnih represalija okupatora-.

⚔️ 0. 5. 1941. PK KPJ za BiH uputio proglas narodu obaveštavajući ga o prvim zločinima ustaša, o teroru okupatora i njegovim manevrima da produbljivanjem, decenijama raspirivane, mržnje među narodima Bosne i Hercegovine održi svoju vlast. PK je pozvao Srbe, Hrvate, muslimane i Jevreje Bosne i Hercegovine da zbiju svoje redove, učvrste bratstvo i jedinstvo, u borbi protiv okupatora kojom rukovodi KPJ.

⚔️ 6. 5. 1941. U s. Blagaju (u Kordunu) ustaše izvršile masovni pokolj Srba. U s. Veljunu (kod Slunja) i okolnim selima pobile su 520 ljudi, među kojima i sekretara SK KPH za Slunj Nikolu Kukića, narodnog heroja.

⚔️ 13. 5. 1941. Ministar unutrašnjih poslova NDH Andrija Artuković propisao -provedbenu naredbu o ustrojstvu i poslovanju ravnateljstva za javni red i sigurnost-. To -ravnateljstvo- je, kao odeljenje Ministarstva unutrašnjih poslova, predstavljalo -udarnu pesnicu- Artukovića i ustaške vlasti u zločinačkoj politici istrebljivanja Srba, Jevreja, Cigana i hrvatskih rodoljuba u NDH.

⚔️ 2. 6. 1941. U okolini Ljubinja ustaše otpočele masovan pokolj. Za deset dana, u četiri sela, oni su uhvatili 143 seljaka i bacili ih u jamu u s. Kapavici.

⚔️ 6. 6. 1941. Naoružani seljaci gornjeg Gatačkog polja uništili žand. st. Kazanci i Stepen i porušili put i tt veze između Gacka i Bileće. Sutradan se borba prenela i na druga pogranična sela severoistočno od Gacka, a kojima su ustanici uništili žand. st. u s. Jaseniku i s. Vrbi. Da bi paral i sale ustanak, ustaše su u Gacku uhapsile 200 uglednijih Srba kao taoce i, uz pomoć jedne domobranske čete iz Bileće, uspostavile saobraćaj, ali se nisu usuđivale da krenu u sela.

⚔️ 22. 6. 1941. U Mostaru održano oblasno savetovanje SKOJ-a za Hercegovinu kome su prisustvovali rukovodioci SKOJ-a iz svih krajeva Hercegovine. Pored priprema za dizanje ustanka, naročito se raspravljalo o sprečavanju ustaških pokolja.

⚔️ 25. 6. 1941. Kod Opuzena (blizu Metkovića) ustaše streljale deo pohapšenih Srba iz sreza Stolac, njih oko 280, među njima i dr Ivu Bosnića-Kovačića, Hrvata iz Metkovića, koji se suprotstavio vršenju zločina.

⚔️ 25. 6. 1941. U nekoliko sela Dabarskog polja (srez Stolac) ustaše otpočele dvodnevni pokolj srpskog stanovništva, u kome su ubile oko 260 ljudi, žena i dece.

⚔️ 28. 6. 1941. U s. Srbu (kod Gračaca) ustaše izvršile prvi masovni pokolj srpskog stanovništva u Lici.

⚔️ 30. 6. 1941. Mostarski biskup fra Alojzije Mišić uputio poslanicu u kojoj je osudio pokolje, pljačku i druga nasilja ustaša u Hercegovini.

⚔️ 0. 7. 1941. Oblasni komitet KPJ za Hercegovinu izdao proglas narodu u kome se, između ostalog, kaže da su nov talas ustaških pokolja u Hercegovini i pojačani teror u vezi sa napadom Nemačke na SSSR digli čitave krajeve u istočnoj Hercegovini na odbranu golih života. U tom narodnom otporu, koji organizuje KPJ, Oblasni komitet vidi perspektivu brzog zaustavljanja pokolja, te poziva muslimane i Hrvate da se pridruže Srbima u borbi protiv okupatora i ustaša.

⚔️ 0. 7. 1941. U jarugama Rašića gaja (kod Vlasenice) ustaše poklale oko 80 ljudi.

⚔️ 17. 7. 1941. U s. Jasikovcu (kod Ivangrada), italijanski vanredni vojni sud, u cilju represalija, osudio na smrt 9 rodoljuba, koji su streljani.

⚔️ 18. 7. 1941. Rašička partizanska grupa napala automobil grofa Lazarinija. Za odmazdu nemačke vlasti streljale 5 talaca.

⚔️ 25. 7. 1941. CK KPJ uputio proglas narodima Jugoslavije: poziva ih da se oružanom borbom oslobode od fašističkog ropstva; ukazuje na zločine hrvatskih i srpskih izroda: Pavelića, Aćimovića, Ljotića i drugih; objašnjava ciljeve KPJ u NOB-u i poziva sve rodoljube u zajedničku borbu protiv okupatora i domaćih izdajnika.

⚔️ 27. 7. 1941. U Primišlju i okolini ustaše iznenada pohvatale oko 80 ljudi, pa ih u Slunju na zverski način pobile.

⚔️ 27. 7. 1941. U Beogradu, na uglu Južnog bulevara i Đerdapske ulice prilikom pripremanja akcija za rušenje radio-stanice, uhapšen član Politbiroa CK KPJ Aleksandar Ranković Marko. U Gestapou zverski mučen i istog dana uveče prebačen u bolnicu u Vidinskoj ulici.

⚔️ 28. 7. 1941. U srpskim selima kod Duvna ustaše otpočele dvodnevni pokolj u kome su pobile 248 ljudi, žena i dece.

⚔️ 28. 7. 1941. Ustaše iz s. Kijeva (kod Knina) uhvatile i poklale 48 muškaraca i žena iz s. Polače.

⚔️ 29. 7. 1941. Bacanjem 160 Srba u Prološku jamu ustaše otpočele masovni pokolj u srezu Livno. Za oko mesec dana u ovu i druge jame (kod sela Rujana, Čelebića i Gradine) bačeno je preko 1.000 Srba, uglavnom iz sreza Livno.

⚔️ 29. 7. 1941. U Gračacu ustaše izvršile masovne pokolje srpskog življa iz Gračaca i okoline. Za dva dana su pobile 500 Srba, mahom žena i dece.

⚔️ 29. 7. 1941. U crkvi u Glini ustaše poklale nekoliko stotina Srba. Krajem. jula u Glini je ubijeno oko 2.000 Srba.

⚔️ 30. 7. 1941. U Bos. Krupi ustaše pobile nekoliko stotina Srba, kao i izvestan broj Hrvata i muslimana koji su se suprotstavili pokolju.

⚔️ 31. 7. 1941. Oko 300 ustanika zauzeli žand. st. Ribnik i Opštinu u s. Velijama i oslobodili 80 talaca. Istovremeno je Prekajski gerilski odred Štaba gerilskih odreda za srez Bos. Grahovo i okolinu zauzeo ž. i žand. st. Mliništa (kod Glamoča). Time su spojene oslobođene teritorije oko Drvara i Jajca i povezane tamošnje ustaničke jedinice.

⚔️ 0. 8. 1941. U selima oko V. Kladuše ustaše ubile oko 1500 Srba (ljudi, žena i dece), kao i nekoliko muslimana i Hrvata koji su se suprotstavili pokolju.

⚔️ 0. 8. 1941. PK KPJ za BiH uputio proglas narodu: opširno objašnjava dotadašnji razvoj ustanka; razotkriva okupatora, koji lažima i manevrima nastoji izazvati u narodu razdor i pokolj, poziva na šire pristupanje NOP odredima.

⚔️ 0. 8. 1941. Užički NOP odred uputio narodu užičkog kraja proglas u kome ga obaveštava o zverstvima i pljački okupatora i njegovih slugu i poziva da stupa u NOP odrede.

⚔️ 1. 8. 1941. Na Ovojcima (kod Širokog Brijega), posle zverskog mučenja u zatvoru u Mostaru, ustaše streljale sekretara MK KPJ za Mostar i člana Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu Jusufa Cevra, narodnog heroja.

⚔️ 2. 8. 1941. U San. Mostu (u žitnom magacinu i na polju -šušnjar-) četa Zagrebačkog ustaškog bataljona streljala oko 800 talaca. Pokolj je nastavljen i idućih dana, tako da je u tom srezu ubijeno oko 3.000 Srba (ljudi, žena i dece).

⚔️ 2. 8. 1941. U Glamoču i u desetak okolnih sela ustaše streljale i poklale oko 700 ljudi.

⚔️ 6. 8. 1941. Ustaše pozvale srpsko stanovništvo iz opštine Kosinj (kod Perušića) na prekrštavanje, zatim 347 Srba, povezanih žicom, odvele u zaselak Kosu i tu ih na zverski način poubijale a njihove leševe spalile u jednoj kući.

⚔️ 11. 8. 1941. U selima sreza Brčkog ustaše i žandarmi uhapsili 317 talaca.

⚔️ 17. 8. 1941. Generalni sekretar KPJ Josip Broz Tito depešom obavestio Kominternu o razvoju ustanka i zverstvima okupatora u Jugoslaviji.

⚔️ 22. 8. 1941. Napadajući od s. Zirovca (kod Dvora na Uni), Bužima i Otoke (kod Bos. Krupe) ustaše, domobrani i žandarmi izvršili pokolj oko 700 seljaka - Srba u selima Stabandži, Zborištu, N. Selu, Ivanjskoj i Glodini.

⚔️ 28. 8. 1941. Kod srušenog brusničkog mosta na putu Lopare-Brčko ustaše, za odmazdu, streljale 50 talaca iz brčanskog zatvora.

⚔️ 0. 9. 1941. Zbog čestih represalija koje su okupatorske i kvislinške snage vršile nad nevinim stanovništvom, Štab NO gerilskih (partizanskih) odreda za Crnu Goru, Boku i Sandžak izdao naređenje svim komandama jedinica da na represalije odgovore još žešćim udarcima.

⚔️ 0. 9. 1941. Dva ustaška, dva domobranska i jedan nemački bataljon, uz podršku avijacije, prodorom iz Ključa i doline Vrbasa počeli šestodnevni konvergentan napad u cilju ugušenja ustanka u Janju i Pljevi. Neprijatelj je razbio neke ustaničke jedinice, ovladao Mrkonjić-Gradom, Jezerom, Šipovom, Mliništima i komunikacijama, izvršio masovne zločine [Tom prilikom je 1. bataljon 738. puka nemačke 718. pešadijske divizije spalio u selima Janja sve kuće i pobio 1195 ljudi, žena i dece, a jedna ustaška četa samo kod crkve u s. Jezeru ubila 165 ljudi.], ali je i sam pretrpeo gubitke.

⚔️ 0. 9. 1941. Grupa uglednijih mostarskih muslimana uputila muslimanima Bosne i Hercegovine rezoluciju sa protestom protiv ustaških zločina i nasilja nad srpskim stanovništvom, ubistava pojedinih muslimana, verske netolerancije itd.

⚔️ 0. 9. 1941. U Tuzli održana šira konferencija uglednih muslimana iz sreza, na kojoj su osuđeni ustaški pokolji srpskog naroda. Usvojenom rezolucijom konferencija se ogradila od ustaških metoda, zahtevajući versku toleranciju i sigurnost života, časti i imovine za sve građane, bez razlike na veru. Konferencija, međutim, nije izrazila spremnost za oružanu borbu protiv okupatora i ustaša.

⚔️ 3. 9. 1941. Udarna grupa, koja je dejstvovala oko -Cvetkove mehane- u Beogradu, ubila nemačkog vojnika. Za odmazdu, nemačke vlasti odmah streljale 50 komunista - talaca.

⚔️ 14. 9. 1941. U Zagrebu, u Vrbanićevoj ulici, udarna grupa ručnim bombama ranila 12 ustaša. Tom prilikom je uhvaćen rukovodilac udarne grupe, član Rejonskog komiteta KPH za Zagreb Rudolf Kroflin, narodni heroj. On je, posle zverskog mučenja, umro u ustaškom zatvoru.

⚔️ 15. 9. 1941. Noću između 14-15. septembra nepoznati naoružani ljudi oštetili su put na području opštine glavinačke i onemogućili prevoz 6000 kgr. sena u Ćupriju po traženju nemačkih vojnih vlasti. Taocima su zapretili da seno ne smeju predavati nemačkoj komandi.

⚔️ 23. 9. 1941. U Prijedoru održana šira konferencija -uglednih- muslimana, na kojoj su -u ime 24.000 muslimana sreza- osuđeni ustaški pokolji srpskog naroda i naoružavanje ološa. Usvojenom rezolucijom [Te rezolucije, kojih je bilo nekoliko desetina iz svih bosansko-hercegovačkih gradova, pored toga što su delom donete na inicijativu partijskih organizacija i bile odraz previranja u razočaranim muslimanskim masama, bile su istovremeno i pokušaj muslimanske buržoazije da u tim masama zadrži svoj uticaj i da se ogradi od ustaških zločina solidarišući se sa njihovom osudom.] konferencija se ogradila od metoda koje su ustaše sprovodile, tražeći njihovu smenu itd.

⚔️ 28. 9. 1941. U zatvoru u Begunjama (kod Radovljice), posle zverskog mučenja, nemačka policija umorila komandira Rašičke partizanske čete Staneta Koseča, narodnog heroja.

⚔️ 0. 10. 1941. Vršeći represalije i čišćenja, mađarske vlasti obesile u Bač. Petrovcu i Somboru po 22 rodoljuba i u St. Bečeju 33 rodoljuba.

⚔️ 0. 10. 1941. Na Vracima (kod Sarajeva), posle zverskog mučenja u ustaškom zatvoru, streljana Radojka Lakić, narodni heroj.

⚔️ 3. 10. 1941. Između s. Lisičine i s. Kuzme (kod Podrav. Slatine) partizanske grupe razbile i prinudile na povlačenje preko 400 ustaša koje su krenule da popale ta sela. Partizani su oslobodili 14 talaca koje su ustaše vodile sa sobom.

⚔️ 3. 10. 1941. U Beogradu, posle zverskog mučenja, streljan sekretar MK KPJ i kandidat za člana CK KPJ Miloš Matijević Mrša.

⚔️ 11. 10. 1941. Ojačani 3. bataljon 749. puka nemačke 717. pešadijske divizije iz Kragujevca, vodeći žestoke borbe sa delovima Kragujevačkog i čačanskog NOP odreda, probio se u G. Milanovac, pokupio oko 200 talaca i vratio se u Kragujevac.

⚔️ 12. 10. 1941. U Prilepu bugarska policija uhapsila preko 900 građana, kao represaliju zbog napada Prilepskog NOP odreda. Posle maltretiranja i saslušavanja izdvojeni su članovi KPJ i SKOJ-a i prebačeni u Bitolj, a kasnije izvedeni na sud.

⚔️ 12. 10. 1941. U Sarajevu, posle brojnih konferencija u velikom broju mesta Bosne i Hercegovine, na širem sastanku rukovodstva raznih verskih i prosvetnih organizacija bosansko-hercegovačkih muslimana doneta rezolucija - proglas sa zahtevima: sigurnost života, časti, imovine i vere za sve građane; sprečavanje krvoprolića; sudska odgovornost i stroge kazne za sve počinioce zločina; verska tolerancija.

⚔️ 15. 10. 1941. MK KPJ za Cetinje izdao proglas narodu: ukazuje na represalije koje vrše okupatorske vojne vlasti; razobličava rad okupatora i domaćih izdajnika; poziva sve rodoljube da stvore -čvrsto jedinstvo- u borbi protiv neprijatelja.

⚔️ 16. 10. 1941. Ojačani 3. bataljon 749. puka nemačke 717. pešadijske divizije iz Kragujevca, posle dvodnevnih borbi duž komunikacije Kragujevac - G. Milanovac, po drugi put prodro u G. Milanovac, skoro potpuno ga razorio i spalio i pohvatao oko 130 talaca.

⚔️ 17. 10. 1941. U -Slovenskom poročevalcu- objavljena odluka Izvršnog odbora OF o formiranju Narodne zaštite kao vojne organizacije masovnog karaktera za zaštitu slovenskog naroda od terora i odmazde okupatora.

⚔️ 24. 10. 1941. VŠ NOP odreda Jugoslavije izdao kominike o uspešnim akcijama NOP odreda u Bosni i Srbiji i o teroru nemačko-nedićevske kaznene ekspedicije u Srbiji.

⚔️ 27. 10. 1941. U Požegi četnici Draže Mihailovića nasilno skinuli s voza Milana Blagojevića, komandanta 1. šumadijskog NOP odreda, narodnog heroja, koji se vraćao sa sastanka iz VŠ NOP odreda Jugoslavije, i posle zverskog mučenja ga ubili.

⚔️ 0. 11. 1941. GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku odgovorio na proglas fašističkog generala Pircija Birolija: narod Crne Gore i Boke ne sluša poziv okupatora, niti se boji represalija kada je u pitanju sloboda.

⚔️ 5. 11. 1941. U Beogradu nemačka policija i specijalna policija uhapsili oko 300 intelektualaca, pod izgovorom da su komunisti, masoni i anglofili, i kao taoce ih zatvorili u logor na Banjici.

⚔️ 8. 11. 1941. VŠ NOP odreda Jugoslavije naredio svim NOP odredima Jugoslavije da na zločine okupatora i njihovih pomagača ne odgovaraju sličnim merama; da ne maltretiraju ratne zarobljenike ili stanovništvo koje nije naklonjeno NOP-u; da u tom pogledu strogo poštuju odredbe međunarodnog prava.

⚔️ 20. 11. 1941. U Čačku, na sastanku delegacije VŠ NOP odreda Jugoslavije i predstavnika komandanta jugoslovenske vojske u otadžbini Draže Mihailovića, potpisan sporazum koji je predviđao: obustavu svih neprijateljstava do 12 časova 21.XI tekuće godine; upućivanje svih snaga u borbu protiv okupatora i narodnih izdajnika; puštanje svih zarobljenika; obrazovanje mešovite komisije koja će utvrđivati uzroke sukoba, krivice i zločinačka dela; obrazovanje mešovitog ratnog suda; lica koja su dobrovoljno prešla na jednu ili drugu stranu mogu ostati gde su; zajedničkim snagama razoružati svaku grupu koja bi bila protiv jedne ili druge strane; saradnju u operacijama i održavanje novog sastanka delegacija.

⚔️ 20. 11. 1941. U s. Kaoni (kod Guče) delovi Kraljevačkog i Kopaoničkog NOP odreda napali jednu četničku grupu ali nisu uspeli da je razbiju. Četnici su zarobili 18 partizana i sve ih poklali.

⚔️ 22. 11. 1941. Banjalučki muslimani svojom rezolucijom osudili ustaške zločine nad Srbima i Jevrejima i gaženje najelementarnijih prava čoveka, pridruživši se zahtevima iz ranijih rezolucija o ličnoj sigurnosti svih građana i verskoj toleranciji. Osuđujući činjenicu da je u pokolje uvučen i deo muslimanskog ološa, oni iznose primere gde su ustaše pri vršenju masovnih pokolja nosile fesove, kako bi izazvale pokolj između muslimanskog i srpskog življa.

⚔️ 25. 11. 1941. Jače domobranske i nemačke snage (ojačani domobranski 5. i IX. pešadijski puk, nemački 369. legionarski puk i manji delovi ustaša, žandarma i nemačke 718. pešadijske divizije) izvršile koncentričan napad na 2. krajiški NOP odred. Odred je veštim manevrima izbegao sudare sa jačim snagama i zabacio se neprijatelju za leđa. Neprijatelj je prokrstario celu Kozaru i vršio represalije, pobivši preko 200 seljaka. Trećeg dana napad je obustavljen, a na Kozari je ostavljeno više manjih posada.

⚔️ 27. 11. 1941. Majevički NOP odred napao na s. Čelić (kod Brčkog), ali ga nije zauzeo, jer su meštani priskočili u pomoć domobranskoj posadi, bojeći se četničkog pokolja kao u s. Koraju.

⚔️ 0. 12. 1941. U s. Komogovinu (kod Kostajnice) upale ustaško-domobranske snage: zapalile selo i na zverski način pobile 118 ljudi, među kojima veći broj žena i dece.

⚔️ 5. 12. 1941. Devet četničkih odreda (Zlatarski, Rogatički, Višegradski, Čajnički, Kalinovički, 1. hercegovački (Fočanski), 1, 2. i 3. udarni), po sporazumu sa italijanskim okupacionim vlastima, koje su ih i naoružale sa oko 3.000 pušaka, preuzeli srezove Foču i Čajniče, a zatim izvršili masovan pokolj muslimanskog stanovništva (zaklali preko 500 ljudi, žena i dece), spalili nekoliko stotina kuća i opljačkali većinu naselja.

⚔️ 15. 12. 1941. Kaznena ekspedicija italijanske divizije -Bergamo- (jedan puk sa tenkovima i 3 aviona) zauzela sela Kupreškog polja (Rastičevo, Blagaj, Novo Selo, Šemenovce) i vršila represalije.

⚔️ 15. 12. 1941. VŠ NOP odreda Jugoslavije uputio proglas italijanskim vojnicima na području Crne Gore, istočne Bosne i Sandžaka: poziva ih da ne vrše zločine nad narodom, već da oružje okrenu protiv svojih fašističkih oficira.

⚔️ 0. 1. 1942. U s. Čurugu (kod Žablja) mađarske vlasti na zverski način pobile oko 1000 ljudi, žena i dece, mahom srpske narodnosti.

⚔️ 2. 1. 1942. Jača italijanska jedinica iz cetinjskog garnizona izvršila ispad prema slobodnoj teritoriji i zaposela s. Ljubotinj i komunikaciju Cetinje-Košćele. Tom prilikom su italijanski vojnici spalili nekoliko kuća u s. Zabrđu i iz s. Ljubotinja odveli 20 ljudi kao taoce.

⚔️ 4. 1. 1942. U s. Šajkašu (kod Žablja) i njegovoj široj okolini (Šajkaškoj) mađarske okupacione vlasti zavele vanredno stanje i započele velike racije praćene pogromima i pokoljima nevinog stanovništva.

⚔️ 6. 1. 1942. Partijska organizacija Tuzle, preko simpatizera i drugih građana na koje je imala uticaj, sprečila pokolj Srba i Jevreja, pripreman od strane vukovarskih ustaša.

⚔️ 6. 1. 1942. U s. Mošorinu (kod Žablja) mađarske okupacione vlasti na zverski način pobile 104 muškarca, 47 žena i 29 dece, mahom srpske narodnosti.

⚔️ 14. 1. 1942. Izbeglička vlada Kraljevine Jugoslavije potpisala Deklaraciju Ujedinjenih nacija o ratnim zločincima.

⚔️ 15. 1. 1942. Oko dva bataljona domobrana i ustaša iz Jasenovca potisnuli četu 2. krajiškog NOP odreda, upali u slobodna sela pod pl. Prosarom: Gradinu, Čuklinac i Draksenić i zaklali preko 150 lica, zapalili preko 100 kuća i opljačkali svu stoku

⚔️ 17. 1. 1942. Devedeset osam seljaka s. Jablanice na pl. Majevici doneli rezoluciju protiv četnika zato što su oni pljačkali i terorisali srpske seljake i klali muslimane koji su za vreme ustaškog terora štitili Srbe. Slične su rezolucije donete i u drugim selima Majevice i Semberije.

⚔️ 18. 1. 1942. Partizani Solinskog NOP odreda bacili bombu u oficirsku menzu u Solinu, te ubili 2 i ranili 14 italijanskih oficira. Za odmazdu, italijanske vlasti su u Splitu ubile 12 talaca i uhapsile 200 lica.

⚔️ 22. 1. 1942. Vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito naredio Štabu Romanijskog NOP odreda da zaštiti stanovništvo od okupatorsko-ustaškog terora i da otpočne formiranje dobrovoljačkih odreda.

⚔️ 0. 2. 1942. Povodom masakriranja partizana u s. Kraljskim Barama (kod Kolašina) i s. Lubnicama (kod Ivangrada) koje su izvršili četnici. GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku uputio proglas narodu: objašnjava izdajničku politiku četnika u beranskom i andrijevičkom srezu, poziva tamošnje stanovništvo da se pridruže partizanima i zajednički bore protiv okupatora i domaćih izdajnika.

⚔️ 20. 2. 1942. Na pl. Majevici, posle zverskog mučenja, četnici ubili političkog komesara čete Majevičkog NOP odreda Strahinju Mitrovica Stajka, narodnog heroja, i sedam njegovih boraca.

⚔️ 0. 3. 1942. U selima sreza svrljiškog bugarska kaznena ekspedicija ubila oko 150 ljudi i, iz više sela uhapsila po 50-100 ljudi. Njenom teroru pridružili su se četnici i dobrovoljci.

⚔️ 1. 3. 1942. Komanda italijanske 2. armije izdala cirkular o načinu vođenja borbe protiv NOP odreda i o postupku prema stanovništvu (da se porodice partizana interniraju a iz redova -sumnjivog stanovništva- uzimaju taoci, koji će se smatrati odgovornim za svaki akt uperen protiv okupatora). U cirkularu se ističe da se ta armija nalazi u stvarnom ratnom stanju protiv neprijatelja koji nastoji da stvori jedinstven front, da je rat na području Jugoslavije jednak onome ratu koji se vodi u Rusiji, Libiji i na Dalekom istoku.

⚔️ 15. 3. 1942. PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak uputio Centralnom komitetu KPJ izveštaj o situaciji u Crnoj Gori: o pojačanoj aktivnosti federalista u srezu cetinjskom i četnika u beranskom i andrijevičkom srezu; o strahovitom teroru okupatora i pete kolone nad stanovništvom u okupiranim gradovima i selima; o borbama partizanskih jedinica u Crnoj Gori i o merama preduzetim u cilju efikasnije borbe protiv okupatora i neprijatelja NOP-a.

⚔️ 26. 3. 1942. Italijanski vojnici i ustaše spalili s. Baćinu (pod Biokovom) i vršili teror nad stanovništvom.

⚔️ 27. 3. 1942. Na pijaci u Splitu žene demonstrirale protiv nedostatka životnih namirnica, jer su ove kupovane za italijansku vojsku. Čule su se parole: -Van s fašističkim otimačima!-, -Dajte nam hleba, deca nam umiru od gladi-. Na te demonstracije kao i na mnoge druge akcije splitskih rodoljuba, italijanske vlasti su odgovorile pojačanim terorom i masovnim hapšenjem i slanjem u koncentracione logore.

⚔️ 5. 4. 1942. Kod s. Crnog Luga (blizu Bos. Grahova) četnici uhvatili političkog komesara Dinarsko-dalmatinskog NOP odreda i člana Pokrajinskog komiteta KPH za Dalmaciju Vojina Zirojevića, narodnog heroja, i posle zverskog mučenja zakopali ga još živog u zemlju.

⚔️ 12. 4. 1942. Delovi 47. italijanskog pešadijskog puka iz Nikšića i četnici od Podgorice i Danilovgrada izvršili upad u Nikšićku župu. Jedinice Nikšićkog NOP odreda, odreda -Bijeli Pavle- i Zetskog NOP odreda su im pružile snažan otpor, ali su se morale povući. Tom prilikom su italijanski vojnici i četnici popalili sela Bršno i Laz, a u Nikšićkoj župi opljačkali sve što se moglo nositi i vršili teror nad stanovništvom.

⚔️ 12. 4. 1942. U s. Rgaju (kod Prokuplja) bugarske, nedićevske i četničke snage opkolile i potpuno razbile Vidovačku četu Topličkog NOP odreda. Među zarobljenima bio je i sekretar OK KPJ za niški okrug Sreten Mladenović Mika, narodni heroj, koga su četnici posle zverskog mučenja, ubili u Kuršumliji.

⚔️ 16. 4. 1942. Poglavnik NDH Ante Pavelić izdao propis o držanju jedinica u toku okupatorsko-kvislinške operacije u istočnoj Bosni i Hercegovini (tzv. treće ofanzive) protiv jedinica NOP i DV Jugoslavije: uzimati taoce; ubiti svakog onog ko §g zatekne bez t-ni žja u zoni operacija; ubijati zarobljene partizane; uništavati kuće i naselja koja, po oceni komandi, mogu koristiti partizanima; na -očišćenim- područjima odmah uspo staviti posade i ustašku vlast.

⚔️ 29. 4. 1942. Italijanski vojnici iz Bijelog Polja upali u s. Kukulje i G. Selo, vršili teror i pljačkali, i tom prilikom streljali dve žene a jednu i dete ranili. Peti udarni bataljon Bjelopoljskog NOP odreda izvršio je snažan napad na neprijatelja i odbacio ga, nunevši mu gubitke od 8 mrtvih i više ranjenih (među kojima i jedan oficir).

⚔️ 0. 5. 1942. U Pljevljima italijanske vlasti streljale preko 30 talaca, pripadnika NOP-a.

⚔️ 7. 5. 1942. Povodom odluke italijanskih vlasti (od 24. aprila 1942.) o streljanju talaca, GŠ NOP odreda za Sloveniju objavio u -Slovenskom poročevalecu- br. 19 od 12. maja 1942. i posebnim lecima koji su rastureni u Ljubljanskoj pokrajini izjavu o merama protiv italijanskog sistema terora nad slovenačkim narodom.

⚔️ 8. 5. 1942. VŠ NOP i DV Jugoslavije izdao saopštenje povodom zločina i terora okupatora i njegovih ustaško-četničkih slugu nad narodom istočne Bosne i poziva narod da u zajednici s jednicama NOP i DV Jugoslavije pruži još odlučniji otpor neprijateljima.

⚔️ 17. 5. 1942. U s. Glavicama (kod Glamoča) četnici izvršili puč u 5. četi bataljona -Budućnost- 3. krajiškog NOP odreda. Oni su zarobili i, posle, zverskog mučenja, živog zakopali komandanta batal/ona Miloša Ticu, narodnog heroja.

⚔️ 24. 5. 1942. Da bi izbegao represalije ustaških vlasti, srpski živalj iz sela Bijelnika, Blinja, Petkovca, Stražbenice, Moštanice i Deanovića (kod Petrinje), pod zaštitom jedinica Banijskog NOP odreda, sklonio se u Šamaricu.

⚔️ 0. 6. 1942. PK SKOJ-a za Makedoniju, povodom završetka prve školske godine pod okupacijom, uputio srednjoškolskoj omladini proglas (s potpisom -Srednješkolci-) u kome se protestuje protiv terora i samovolje u školama.

⚔️ 11. 6. 1942. Četnički Ljubinjski odred izvršio pokolj preostalog muslimanskog stanovništva u Ljubinju (oko 30 ljudi, žena i dece).

⚔️ 18. 6. 1942. Kod s. Karanovca, u izvornom delu potoka Prenje (na Ozren-planini, kod Doboja), četnici zaklali ilegalnog političkog radnika, zamenika komandanta razbijenog Ozrenskog NOP odreda, Todora Panića, narodnog heroja.

Hronološki zapisi se učitavaju...