Ustanak u Crnoj Gori 1941.

⚔️ 17. 4. 1941. Objavljena naredba italijanskih okupacionih vlasti kojom je stanovništvu Crne Gore naređeno da do 21. aprila bezuslovno preda celokupno naoružanje i opremu bivše jugoslovenske vojske. 

⚔️ 24. 4. 1941. U s. Veljem Brdu (kod Titograda), održan sastanak PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak. Na osnovu direktive CK KPJ doneta je odluka: da se vrše pripreme za oružanu borbu protiv okupatora; da se formira Vojna komisija koja će preko MK KPJ, organizovati i rukovoditi prikupljanjem oružja i municije, evidentirati oružje i municiju kojom su raspolagali članovi i simpatizeri KPJ i drugi rodoljubi, a na koje se moglo računati u oružanoj borbi protiv okupatora; da se razvije najširi politički rad i objasne uzroci kapitulacije bivše Jugoslavije i njene vojske; da se narodu ukaže na potrebu da oružje ne predaje okupatorskim vlastima.

⚔️ 28. 4. 1941. Naredbom višeg komandanta italijanskih oružanih snaga u Albaniji, generala Uga Kavalera, za civilnog komesara Crne Gore, sa sedištem u Cetinju, postavljen opunomoćeni ministar Serafino Macolini.

⚔️ 0. 5. 1941. Po nalogu PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak otpočelo formiranje pripremnih udarnih grupa za oružanu borbu protiv okupatora. Grupe su se formirale konspirativno; imale su različit sastav: 10-30 i više ljudi; u njih su uključivani članovi KPJ, SKOJ-a i bliski simpatizeri. Taj proces je trajao sve do početka ustanka [Neposredno pred ustanak bilo je formirano 290 grupa sa oko 6000 ljudi, među kojima je bilo 1800 članova KPJ i oko 3000 članova SKOJ-a.].

⚔️ 0. 5. 1941. Održan sastanak MK KPJ za srez pljevaljski, kome je prisustvovao sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Sandžak Rifat Burdžović Tršo. Na sastanku je podnet izveštaj o radu MK i čitave partijske organizacije i, kao jedan od najvažnijih zadataka, postavljeno proširivanje partijske organizacije i povezivanje s narodom.

⚔️ 0. 5. 1941. Naredbom predsednika fašističke vlade Kraljevine Italije Benita Musolinija, za visokog civilnog komesara Crne Gore postavljen dotadašnji civilni komesar opunomoćeni ministar, Serafino Macolini.

⚔️ 11. 5. 1941. U Cetinju, pri komandi italijanskih okupacionih trupa, naredbom predsednika fašističke vlade Kraljevine Italije Benita Musolinija obrazovan Ratni vojni sud za područje okupirane Crne Gore.

⚔️ 12. 5. 1941. Naredbom br. 13 italijanskog civilnog komesara Crne Gore Serafina Macolinija raspušten Privremeni administrativni komitet a obrazovan Tehničko-administrativni savjet.

⚔️ 20. 5. 1941. Fašistička Italija anektirala Boku Kotorsku sa delom sreza dubrovačkog i tu tvorevinu nazvala: Provincija Boka Kotorska. Civilnu vlast je vršio prefekt provincije, koji je bio podređen guverneru za Dalmaciju, čije je sedište bilo u Zadru.

⚔️ 31. 5. 1941. Visoki komesar za Crnu Goru Serafino Macolini naredio da se svi porezi, prirezi, banovinske i opštinske takse, trošarine i sve druge dažbine imaju naplaćivati kao i pre okupacije.

⚔️ 0. 6. 1941. Vojna komisija pri KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak reorganizovana u Vojno-revolucionarni komitet.

⚔️ 0. 6. 1941. Održan sastanak MK KPJ za pljevaljski srez na kome je, na osnovu direktive o pripremama za oružani ustanak, odlučeno: da se radi na formiranju omladinskih grupa koje će se obučavati u rukovanju oružjem; da se prikuplja oružje, municija, sanitetski materijal i dr.

⚔️ 0. 6. 1941. Kod varošice Šahovići (sada: Tomaševo kod Bijelog Polja) održana partijska konferencija kojoj je prisustvovalo oko 20 komunista iz bjelopoljskog sreza. Izneti su rezultati dotadašnjeg rada na pripremama za oružani ustanak i odlučeno je da se formiraju borbene oružane grupe koje će, kad bude doneta odluka za oružani ustanak, biti spremne da stupe u borbu.

⚔️ 0. 6. 1941. PK KPJ za Crnu Goru. Boku i Sandžak uputio proglas narodu pozivajući ga da pod rukovodstvom KPJ zbije svoje redove, ostvari čvrsto jedinstvo u borbi protiv okupatora i njegovih slugu, za svoje nacionalno oslobođenje, udružen sa svim porobljenim narodima Jugoslavije i Balkana, a u savezu sa velikim Sovjetskim Savezom. U proglasu se apeluje na radni narod Crne Gore, Boke i Sandžaka da jača -borbeni savez radnika i seljaka u borbi za ostvarenje sovjetske vlasti i konačan obračun sa kapitalističkim sistemom-.

⚔️ 0. 6. 1941. PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak dao direktivu da mesni komiteti napuste gradove i pređu u sela u blizini gradova i rade u strogoj ilegalnosti, a ostali komunisti da ne spavaju kod svojih kuća, već da budu na oprezi, kako ne bi iznenada bili pohvatani.

⚔️ 22. 6. 1941. Kod Prijepolja održano partijsko savetovanje kome su prisustvovali delegati iz svih partijskih organizacija Sandžaka. Savetovanjem je rukovodio sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Sandžak Rifat Burdžović Tršo, koji je podneo referat o vojno-političkoj situaciji i zadacima partijskih organizacija. Zaključeno je da se ubrzaju pripreme za oružani ustanak i razvije intenzivniji politički rad i povezivanje s masama.

⚔️ 0. 7. 1941. Na sastanku MK KPJ za Nikšić, pošto se upoznao sa odlukama CK KPJ i PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak o oružanoj borbi protiv okupatora, odlučeno je: da se napadnu i likvidiraju italijanske stanice u selima Petrovićima i Bogetićima; da se pristupi rušenju puteva i železničke pruge i da otpočnu napadi na italijanske transporte na komunikacijama; da članovi MK odluku o oružanoj borbi prenesu partijskim organizacijama.

⚔️ 0. 7. 1941. U s. Riđanima (kod Nikšića), na sastanku OK KPJ za Nikšić, razrađena direktiva CK KPJ i PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak o otpočinjanju oružane borbe protiv okupatora i odlučeno: da se pripremne grupe prošire i preimenuju u gerilske; da se objedini rukovođenje oružanim akcijama na područjima Herceg-Novog i Risna i u opštinama grahovskoj i banjsko-vučedolskoj.

⚔️ 0. 7. 1941. U s. Lušcu (kod Ivangrada) održan sastanak MK KPJ za Berane (sada: Ivangrad). Pošto su se upoznali sa odlukama CK KPJ i PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak o oružanoj borbi protiv okupatora, odlučeno je: da se napadnu i unište karabinijerske i žand. stanice u srezu i poruše mostovi u rejomma l ivrana, s. Buča i s. Police; da se prikupe podaci o italijanskom garnizonu u Beranama; da članovi MK, zaduženi za pojedine opštine, prenesu partijskim organizacijama odluke MK.

⚔️ 0. 7. 1941. U s. Cecunama (kod Andrijevice) održan sastanak MK KPJ za Andrijevicu, na kome je usvojena direktiva CK KPJ i odluka PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak o oružanoj borbi protiv okupatora, pa je odlučeno: da se od pripremnih udarnih grupa obrazuju gerilski odredi za borbu protiv okupatora; da se napadnu i rasture sve karabinijerske i žand. stanice u srezu; da se ruše mostovi i putevi i organizuju zasede duž komunikacija.

⚔️ 0. 7. 1941. U Piperima (kod Titograda) formiran Piperski ustanički bataljon.

⚔️ 0. 7. 1941. Kod Prijepolja, uz prisustvo sekretara Oblasnog komiteta KPJ za Sandžak, održan sastanak SK KPJ za Prijepolje na kome je, pored ostalog, rešeno da se ubrzaju pripreme za oružani ustanak i pristupi stvaranju partizanskih jedinica.

⚔️ 0. 7. 1941. U oslobođenom Šavniku formirana Komanda mesta i narodni sud sa zadatkom da sudi svima onima koji bi pokušali da se suprotstave NOP-u.

⚔️ 1. 7. 1941. CK SKOJ-a izdao proglas -Sve za poraz fašističkih razbojnika! Sve za pobedu pravedne stvari Sovjetskog Saveza - za oslobođenje naših naroda!- U proglasu se omladina Jugoslavije poziva na jedinstvo, na otpor okupatoru i na spremnost za opšti narodni ustanak.

⚔️ 5. 7. 1941. U Cetinju, suđenjem petorici lica zbog neovlašćenog posedovanja i skrivanja oružja, otpočeo rad italijanskog Ratnog vojnog suda.

⚔️ 8. 7. 1941. U Stijeni piperskoj (kod Titograda) održan sastanak PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak. Pošto je delegat CK KPJ preneo odluku CK o oružanom ustanku protiv fašističkih okupatora i njihovih slugu, rešeno je: da odmah otpočnu oružane akcije i da postojeće udarne grupe, sada kao gerilski odredi, stupe u dejstvo protiv italijanskih okupatora; da članovi PK odu na teren i rukovodstvima OK i MK prenesu direktive za ustanak i pruže pomoć pri planiranju prvih oružanih akcija; da težište oružanih akcija bude usmereno na uništenje manjih okupatorskih posada, na rušenje komunikacija, kidanje tt veze i dr.

⚔️ 9. 7. 1941. U s. Dragovoljićima (kod Nikšiča) formirana Dragovoljićka gerilska četa.

⚔️ 10. 7. 1941. U Cetinju održan sastanak MK KPJ za srez cetinjski, na kome je instruktor PK preneo direktivu za otpočinjanje gerilskih akcija protiv okupatora, koje kasnije treba da prerastu u masovnu borbu i oružani ustanak. Akcije je trebalo otpočeti što pre (ali ne pre 13. jula). Zatim su postavljeni konkretni zadaci: da gerilski odredi u njeguškoj opštini likvidiraju žand. st. u Njegušima i na Lovćenu; da gerilski odredi katunske nahije likvidiraju italijansku posadu na Čevu, a gerilski odredi iz Konaka dejstvuju na komunikacije Cetinje-Budva i Rijeka Crnojevića - Cetinje.

⚔️ 11. 7. 1941. OK KPJ za Podgoricu (sada: Titograd) održao sastanak u prisustvu organizacionog sekretara PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak, na kome je razrađen plan akcija protiv okupatora u podgoričkom i danilovgradskom srezu i doneta odluka da se prve akcije izvedu u Podgorici.

⚔️ 12. 7. 1941. U Cetinju održana skupština crnogorskih kvislinga (-Petrovdanska skupština-), koja je bila pripremljena od strane italijanskih okupacionih vlasti. Tom prilikom je -crnogorski sabor- proglasio -suverenu i nezavisnu- Crnu Goru pod italijanskim protektoratom. U deklaraciji toga sabora (pet tačaka) ističe se da se proglašava -suverena i nezavisna država Crna Gora u obliku ustavne monarhije-, zatim rešenost potpisnika deklaracije da se sudbina Crne Gore -ujedini sa sudbinom Italije- i, najzad, njihova molba italijanskom kralju da -odredi namjesnika kraljevine Crne Gore koji će proglasiti ustav-. Ta kvislinška tvorevina je bila vrlo kratkog veka. Već sutradan je izbio opšti narodni ustanak s ciljem da se stvori istinski slobodna Crna Gora i bratskoj zajednici jugoslovenskih naroda.

⚔️ 12. 7. 1941. U Riđanima (kod Nikšića) OK KPJ za Nikšić održao sastanak na kome je doneta odluka o gerilskim akcijama protiv italijanskog okupatora na teritorije nikšićkog i šavničkog sreza i zapadnog dela Boke Kotorske.

⚔️ 12. 7. 1941. CK KPJ objavio proglas u smislu odluka donetih na sednici Politbiroa od 4. jula; svi narodi Jugoslavije se pozivaju da svoju zemlju pretvore u opsednutu tvrđavu za fašističke osvajače, a komunistima se nalaže da bez oklevanja organizuju NOP odrede i stanu na čelo narodnooslobodilačke borbe.

⚔️ 13. 7. 1941. Gerilski odredi Crne Gore razoružali niz italijanskih karabinijerskih i žand. st. a u borbi sa neprijateljem ubili i zarobili više italijanskih vojnika i zaplenili znatne količine ratnog materijala. [Taj dan se praznuje kao Dan ustanka naroda Crne Gore.]

⚔️ 13. 7. 1941. Na Žutom kršu (kod Kolašina), u prisustvu člana PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak, održan sastanak MK KPJ za Kolašin. Zaključeno: da se formiraju gerilski odredi i da otpočnu akcije protiv okupatora.

⚔️ 13. 7. 1941. Naredbom visokog civilnog komesara za Crnu Goru, Serafina Macolinija, zaveden policijski čas na čitavoj teritoriji Crne Gore.

⚔️ 13. 7. 1941. Gerilski odredi iz sela Godinja, Seoca, Boljevića, Krnjica i Virpazara, izvršili napad na italijanski garnizon u Virpazaru i posle kraće borbe ga zauzeli. U borbi je poginulo 6, ranjeno 15 i zarobljeno 51 italijanski vojnik. Zaplenjeno je: 2 mitraljeza, 3 p, mitraljeza, oko 60 pušaka i znatne količine municije i druge opreme, kao i hrane. Ustanici su imali 1 poginulog i 2 ranjena borca. U Virpazaru je uspostavljena partizanska komanda mesta.

⚔️ 13. 7. 1941. Cucki, Bjelički, Velestovsko-zagredsko-markovinski i Ubalski gerilski odredi, jačine oko 150 boraca, razoružali 15 italijanskih vojnika u Cevu.

⚔️ 13. 7. 1941. Gerilski odredi iz sela Vukmirovića, Riječana, Mracelja, Očevića, Jankovića i drugih okolnih mesta napali na italijanski garnizon u Rijeci Crnojevića. Posle kraće borbe italijanska posada se predala. Tom prilikom je zarobljeno 20 karabinijera i zaplenjeno oko 20 pušaka, nešto revolvera, bombi i druge opreme.

⚔️ 13. 7. 1941. Čavorsko-kostudićki gerilski odred, posle kraće borbe, razoružao finansijsku stanicu na Ivanovim Koritima i porušio puteve Lovćen-Cetinje i Lovćen-Kotor.

⚔️ 13. 7. 1941. Gerilski odred iz sela Mišića i Đurmana napao italijansku finansijsku stanicu u Mišićima i u s. Spiču kod Bara, a Buljarički gerilski odred finansijsku postaju u Buljarici. Posle kraćeg otpora predali su se bez borbe Reževičkom gerilskom odredu, dok su karabinijeri iz Petrovca pobegli brodićem ka Baru. Tako je oslobođen deo Crnogorskog primorja od Miločera do Sutomora.

⚔️ 13. 7. 1941. Na putu Cetinje-Čevo gerilci napali jedan kamion i zarobljena tri italijanska vojnika.

⚔️ 13. 7. 1941. Ćeklićki gerilci razoružali karabinijersku stanicu u Ceklićima. Zarobljeno 8 italijanskih karabinijera i finansa.

⚔️ 13. 7. 1941. Kod s. Lapčića (blizu Budve) ustanici iz Sr. Maina vodili borbu protiv manje italijanske motorizovane kolone i naneli joj gubitke.

⚔️ 13. 7. 1941. Italijanske okupacione vlasti izdale naredbu o zabrani slušanja radio-emisija neutralnih zemalja i zemalja koje su u neprijateljstvu sa silama Osovine.

⚔️ 14. 7. 1941. U Mojkovcu održan sastanak Oblasnog komiteta KPJ za Sandžak na kome su izložene direktive CK KPJ i PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak za ustanak.

⚔️ 14. 7. 1941. Kod Vrlostupa (na putu Mojkovac-Kolašin) grupa ustanika napala iz zasede dva italijanska kamiona. Neprijatelju naneti gubici.

⚔️ 14. 7. 1941. Mojkovački ustanici, uz pomoć ustanika iz sela Bjelojevića i Podbišća, izvršili napad na karabinijersku stanicu u Mojkovcu, koja je brojala 7 karabinijera i 4 žandarma. Neprijatelj je davao otpor celu noć, i tek ujutru je stanica zapaljena, a italijanski karabinijeri i žandarmi su se predali. Tom prilikom su zaplenjena 2 mitraljeza, 10 pušaka i nekoliko sanduka municije.

⚔️ 14. 7. 1941. Nikšićki ustanici napali i razoružali žandarme u žand. st. Bukovik, kod Nikšića.

⚔️ 14. 7. 1941. Nekoliko italijanskih aviona u tri navrata bombardovalo sela Rvaše i Drušiće, u koja je neprijatelj, posle bombardovanja, ušao i palio kuće.

⚔️ 15. 7. 1941. Po uputstvima italijanske vlade i Vrhovne komande, pod rukovodstvom komandanta 9. armije generala Pircija Birolija, otpočele ofanzivne operacije italijanskih jedinica na slobodnu teritoriju u Crnoj Gori radi ugušenja ustanka i uništenja ustaničkih snaga jačine oko 30.000 ljudi. U toj operaciji su učestvovale italijanske divizije -Mesina-, -Pusterija-, -Taro-, -Venecija-, -Kačatori dele Alpi- i -Pulje- i albansko-kvislinška grupa -Skenderber-, uz sadejstvo vazduhoplovnih i mornaričkih jedinica. Neprijatelj je prodro na slobodnu teritoriju i ponovo zauzeo oslobođene gradove i važnija mesta.

⚔️ 15. 7. 1941. Biočki gerilski odred razoružao karabinijersku postaju u s. Bioču (kod Titograda). Zarobljeno i razoružano 5 italijanskih vojnika.

⚔️ 15. 7. 1941. U rejonu s. Košćela (kod Rijeke Crnojevića) gerilski odredi iz G. Ceklina i Ljubotinja napali motorizovani bataljon italijanske divizije -Mesina- i, posle osmočasovne borbe, potpuno ga razbili i prinudili na predaju. Neprijatelj je imao oko 70 mrtvih, 110 ranjenih i oko 290 zarobljenih vojnika i oficira. Zaplenjeno je: 16 mitraljeza, veliki broj p. mitraljeza i pušaka, 4 topa, 6 minobacača oko 500.000 metaka, nekoliko stotina revolvera, 30 kamiona, 20 motocikla i razne druge ratne opreme.

⚔️ 15. 7. 1941. Ljevorečki gerilci jačine oko 120 ljudi razoružali karabinijersku stanicu u Lijevoj Rijeci (kod Kolašina). Zarobljeno 12 italijanskih karabinijera.

⚔️ 15. 7. 1941. Gornjozetski gerilski odred porušio oko 350 m železničke pruge Podgorica-Plavnica (u G. Zeti).

⚔️ 15. 7. 1941. U s. Veljem Brdu (kod Titograda) Veljebrdski odred i gerilci iz s. Rogama napali italijanski kamion sa 20 vojnika i posle pola časa borbe savladali ih.

⚔️ 15. 7. 1941. Ustanici razoružali italijanske postaje u Spužu (kod Danilovgrada) i manastiru Ostrogu (kod Nikšića). Zarobljeno 20 karabinijera.

⚔️ 15. 7. 1941. Ustanici iz Stubice prepadom zauzeli italijanski aerodrom u Slivlju (kod Nikšića) i zaplenili 4 aviona.

⚔️ 16. 7. 1941. Šahovićki gerilci, pošto su prethodno porušili komunikaciju i tt linije Šahovići-Slijepač-Most i Šahovići-Pljevlja, uz pomoć mojkovačkih gerilaca, zauzeli karabinijersku stanicu u varošici Šahovićima (sadaTomaševo), kod Bijelog Polja.

⚔️ 16. 7. 1941. Kod naselja Stologlava (blizu Spuža) gerilci iz zasede napali kolonu od 3 kamiona sa 7 italijanskih vojnika i posle kraće borbe vojnike zarobili, njihovo oružje zaplenili a kamione uništili.

⚔️ 16. 7. 1941. Kod s. Sjerogošta (blizu Kolašina) oko 50 gerilaca napalo dva italijanska kamiona sa oko 30 vojnika. Poginulo oko 25 italijanskih vojnika.

⚔️ 16. 7. 1941. Oko 400 ustanika zauzelo Andrijevicu i razoružalo oko dve čete italijanskih vojnika, ojačani brdskom baterijom (4 topa). Zaplenjeno 4 minobacača, 4 mitraljeza, 8 p. mitraljeza, 125 pušaka, 4 kamiona; poginulo 38 vojnika i oficira. Naši gubici 2 mrtva i 5 ranjenih.

⚔️ 16. 7. 1941. U s. Kruševu MK KPJ za Pljevlja održao sastanak na kome je odlučeno da odmah otpočnu oružane akcije.

⚔️ 16. 7. 1941. Na mestu Gradac (na putu Mojkovac-Kolašin) napadnut jedan kamion sa italijanskim vojnicima. Ranjeno 12, a ubijena 4 italijanska vojnika.

⚔️ 17. 7. 1941. U s. Čeoču (kod Bijelog Polja) održan zbor kome je prisustvovalo oko 400 ljudi iz okolnih sela. Predstavnici KPJ su prisutne upoznali s vojno-političkom situacijom i s odlukom Partije o oružanom ustanku, i pozvali ih da učestvuju u napadu na italijanski garnizon u Bijelom Polju. Tom prilikom je formirana teritorijalna gerilska četa.

⚔️ 17. 7. 1941. Kod Crvenog prla (na putu Andrijevica-Ivangrad) ustanici Trešnjevačkog i Zabrdskog gerilskog odreda napali manju italijansku kolonu a odbili grupu italijanskih vojnika koji su iz Andrijevice pošli u pomoć napadnutima. Neprijatelju su naneti gubici.

⚔️ 17. 7. 1941. Ustanici iz sela Pepića, Velike i Murina napali na italijanske karabinijerske stanice u selima Murinu i Veliki (kod Andrijevice). Zarobljeno 20 karabinijera i finansa a njihovo oružje zaplenjeno.

⚔️ 17. 7. 1941. U s. Jasikovcu (kod Ivangrada), italijanski vanredni vojni sud, u cilju represalija, osudio na smrt 9 rodoljuba, koji su streljani.

⚔️ 18. 7. 1941. PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak imenovao Privremenu vrhovnu komandu nacionalnooslobodilačkih trupa za Crnu Goru, Boku i Sandžak, koja je u početku imala sedište u Piperima.

⚔️ 18. 7. 1941. U rejonu s. Brajića (na komunikaciji Budva-Cetinje), gerilski odredi iz šireg rejona Brajića iz zasede napali motorizovanu kolonu (jačine 20 kamiona, 6 tenkova, 7 motocikla i 1 putnički automobil) i posle višečasovne borbe naneli joj gubitke - po sopstvenom priznanju - od 220 izbačenih iz stroja vojnika i oficira. Zaplenili 2 mitraljeza, 3 p. mitraljeza, veći broj pušaka, 15 kamiona, 7 motocikla i uništili 1 tenk. Gerilci su imali 2 mrtva i 7 ranjenih.

⚔️ 18. 7. 1941. Oko 100 ustanika iz Goranskog, Smriječna, Zabrđa, Kovača, Plužina i Seljana, posle kraće borbe, zauzelo Goransko i razoružalo posadu. Tom prilikom je zarobljeno 15 karabinijera i 20 bivših žandarma i finansa. Zaplenjeno 1 mitraljez, 2 p. mitraljeza i oko 40 pušaka.

⚔️ 18. 7. 1941. Ustanici iz s. Bajova Polja napali i razoružali posadu karabinijerske stanice, a posadu žand. st. u D. Breznama naterali u bekstvo. Zaplenjeno je 10 pušaka i 2 revolvera.

⚔️ 19. 7. 1941. Gerilci iz šaranske opštine napali i razoružali žand. st. u Njegovuđi i porušili kolski put Žabljale-Pljevlja u rejonu Rasova.

⚔️ 20. 7. 1941. Na pl. Sozini Gluhodolsko-spičanski gerilski odred i grupa gerilaca iz s. Limljana napali bataljon iz 208. puka italijanske divizije -Taro-, koji je nastupao iz Bara i Sutomora s ciljem da obezbedi put Bar-Petrovac. U oštroj i neravnoj borbi, koja je trajala ceo dan, neprijatelj je razbijen. Njegovi gubici: 43 poginula i oko 100 zarobljenih. Zaplenjeno: 2 topa, oko 50 pušaka, oko 75.000 metaka i druga ratna oprema. Gerilci su imali 8 mrtvih i 16 ranjenih.

⚔️ 20. 7. 1941. Posle trodnevnih borbi i pregovora italijanski bataljon 93. puka divizije -Mesina- predao se ustanicima koji su zauzeli Berane (sada: Ivangrad). Poginulo oko 70 italijanskih oficira i vojnika a zarobljeno oko 700. Zaplenjeno: 9 mitraljeza, 12 p. mitraljeza, 23 minobacača i oko 800 pušaka. Prvog dana borbe poginuo je Miloš Mališić, narodni heroj.

⚔️ 20. 7. 1941. Posle dvodnevne blokade, ustaničke jedinice iz Nedakusa, Zatona, Grančareva, Čeoča i Rasova, iz više pravaca, izvršile napad na italijanski garnizon (jedinicu iz sastava divizije -Mesina-) u Bijelom Polju. Posle višečasovne borbe italijanska jedinica se predala. Neprijatelj je imao 2 mrtva, 10 ranjenih i oko 120 zarobljenih, dok su ustanici imali 3 ranjena borca. Zaplenjeno je: 2 mitraljeza, 6 p. mitraljeza, jedan teški i nekoliko lakih minobacača, oko 150 pušaka i veliko skladište municije, hrane, odeće i obuće.

⚔️ 20. 7. 1941. U oštrim borbama ustaničke snage (oko 2.000 boraca) zauzele Danilovgrad a italijanski bataljon na Bralenovici prinudili na predaju. Poginulo oko 14, ranjeno oko 70 i zarobljeno oko 825 italijanskih vojnika i oficira. Zaplenjeno: 14 topova, 18 minobacača, 12 mitraljeza, 50 p. mitraljeza, oko 1000 pušaka i mnogo druge opreme.

⚔️ 20. 7. 1941. Ustanici iz Žabljaka i okolnih sela posle kraće borbe razoružali karabinijersku stanicu u Žabljaku. Zarobljeno: 18 italijanskih karabinijera i 13 žandarma i finansa. Zaplenjeno: 1 mitraljez, 1 p. mitraljez, oko 35 pušaka, 10 pištolja, znatna količina municije i ručnih bombi i dosta sanitetskog materijala.

⚔️ 20. 7. 1941. Ustaničke snage prinudile na predaju italijanski garnizon u Kolašinu. Zarobljeno oko 260 italijanskih vojnika a zaplenjeno oko 230 pušaka, 8 p. mitraljeza, 12 lakih minobacača i mnogo municije.

⚔️ 20. 7. 1941. U Kolašinu imenovan NO odbor za srez kolašinski.

⚔️ 21. 7. 1941. U oslobođenom Bijelom Polju održan zbor ustanika i naroda. Pred oko 5.000 ljudi govorio je sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Sandžak Rifat Burdžović Tršo: objasnio im ciljeve NOB-a i sve ih pozvao na jedinstvo i na dalje učešće u borbama. Formiran je NO komitet (odbor) za srez bjelopoljski.

⚔️ 21. 7. 1941. Oko 300 planinopivskih ustanika napalo i razoružalo karabinijersku stanicu u s. Trsi. Tom prilikom su zarobili 12 karabinijera i zaplenili 1 mitraljez i 13 pušaka.

⚔️ 21. 7. 1941. U oslobođenim Beranama (sada: Ivangrad) održana I sreska narodna skupština, kojoj je prisustvovalo 217 delegata iz obližnjih opština i preko 150 ostalih građana sa savetodavnim pravom glasa. Izabran SNO odbor sastava: predsednik, sekretar i 19 članova i donete odluke da na oslobođenoj teritoriji toga kraja prestaju svi organi vlasti (kako bivši jugoslovenski tako i okupatorski). SNO odbor ima svu vlast u tom kraju; preuzima celokupnu državnu imovinu i finansijska sredstva svih nadleštava i banaka u cilju borbe za oslobođenje; garantuje bezbednost, ličnu sigurnost i imovinu građana (a ovi su obavezni da se odazivaju njegovim zahtevima i odlukama). Odbor je imao šest sekcija: vojno-sudsku, unutrašnju, ekonomsku, finansijsku, socijalno-zdravstvenu i kulturno-prosvetnu.

⚔️ 21. 7. 1941. U Andrijevici, na konferenciji predstavnika sela sreza andrijevičkog, izabran SNO odbor.

⚔️ 22. 7. 1941. Privremena vrhovna komanda narodnooslobodilačkih trupa Crne Gore, Boke i Sandžaka izdala uputstvo narodu i komandama odreda o izboru predstavnika narodne vlasti i političkih organa u vojnim jedinicama.

⚔️ 22. 7. 1941. Oko 600 ustanika iz Drobnjaka i Uskoka izvršilo snažan napad i zauzelo Šavnik u kome su se nalazila 52 italijanska vojnika i 11 bivših jugoslovenskih žandarma i finansa. U borbi je poginulo 7 italijanskih vojnika i 2 žandarma, a 8 ih je ranjeno. Zaplenjeno: 66 pušaka, 2 mitraljeza, 2 p. mitraljeza, nekoliko vagona brašna i drugih namirnica.

⚔️ 22. 7. 1941. Italijanske jedinice ponovo ušle u Virpazar.

⚔️ 23. 7. 1941. Privremena vrhovna komanda narodnooslobodilačke vojske za Crnu Goru, Boku i Sandžak izdala uputstvo o taktici ustaničkih jedinica, u kome su razrađena taktička načela koja treba primenjivati u borbi protiv neprijatelja. Insistira se na čuvanju ljudstva i štednji municije.

⚔️ 23. 7. 1941. Na zboru stanovnika opštine Planine Pive izabran opštinski odbor NO fonda, čiji je zadatak: ishrana ustaničkih jedinica i zbrinjavanje izbeglica i siromašnih porodica.

⚔️ 23. 7. 1941. Otpočeo rad partizanske pošte u Beranama (sada: Ivangrad). Odmah su uspostavljene telefonske linije sa Andrijevicom, Bijelim Poljem, Kolašinom i nizom drugih mesta.

⚔️ 23. 7. 1941. Prefekt provincije Boke Kotorske Franko Skaselati uputio telegram Ministarstvu unutrašnjih poslova u Rimu, u kome ističe da će uložiti napore da se Boka Kotorska, kao nova italijanska provincija, što čvršće veže uz Italiju.

⚔️ 24. 7. 1941. Naredbom predsednika fašističke vlade Kraljevine Italije Benita Musolinija ukinut civilni komesarijat za Crnu Goru i smenjen civilni komesar Serafino Macolini a sva civilna vlast predata u ruke generalu Pirciju Biroliju, komandantu italijanske 9. armije.

⚔️ 27. 7. 1941. Privremena vrhovna komanda nacionalnooslobodilačke vojske za Crnu Goru, Boku i Sandžak izdala proglas crnogorskom narodu: svi sposobni ljudi od 18 do 50 godina pozivaju se da stupaju u partizanske jedinice i bore se protiv okupatora i unutrašnjih neprijatelja (koji -šire malodušnost i duh kapitulacije pred neprijateljem-) i zatim se iznose uspesi u dotadašnjim borbama protiv okupatora.

⚔️ 27. 7. 1941. Privremena vrhovna komanda nacionalnooslobodilačkih trupa izdala naredbu o obrazovanju prekih narodnih sudova pri svim vojnim komitetima i bataljonskim komandama. Preki narodni sudovi imali su da izriču smrtne presude licima koja vrše špijunažu u korist neprijatelja, šire demoralizaciju na frontu, dižu oružje na ustanike i bave se špekulacijom.

⚔️ 0. 8. 1941. U svim selima na području Pipera izabrani seoski NO odbori.

⚔️ 0. 8. 1941. Tri italijanska bombardera u više navrata bacili oko 200 komada manjih bombi na s. Goransko (u Pivi). Poginula dva a ranjena tri lica, dok su skoro sve kuće bile porušene.

⚔️ 1. 8. 1941. Delovi italijanske divizije -Kačatori dele Alpi-, prilikom prolaska kroz pješivačka sela Zagorak i Cerovo (kod Danilovgrada) ubili šest ljudi.

⚔️ 2. 8. 1941. Jedinice italijanske divizije -Venecija-, koje su nastupale od Podgorice (sada: Titograd) prema Mateševu, zapalile zaselak Raškovo Guvno (kod Lijeve Rijeke).

⚔️ 3. 8. 1941. Banjanski i grahovski gerilci na više mesta prekinuli železničku prugu, kolski put i tt veze između Nikšića i Bileće.

⚔️ 3. 8. 1941. Italijanski vojnici nastupajući iz Podgorice (sada: Titograd) ka Kolašinu, toga dana i sutradan, spalili s. Verušu.

⚔️ 5. 8. 1941. Italijanska komanda iz s. Bioča (kod Titograda) odlučila da kazni stanovništvo s. Rijeke Piperske gde je prethodnog dana uništena italijanska patrola. Kao kaznenu ekspediciju odredila je grupu od oko 100 dobro naoružanih vojnika, koji su upali u selo i počeli da pale kuće. Međutim, njih su napali šest gerilaca i desetak seljaka iz Rijeke Piperske, a kasnije i pritekli gerilci iz Rogamskog, Blizanskog, Lješkopoljskog i Mrckog gerilskog odreda. Italijanski vojnici su se povukli prema jednoj pećini na obali Morače, gde su savladani. U toj borbi je poginulo ili se utopilo u Morači 79 vojnika, a jedan oficir i jedan vojnik su zarobljeni. Zaplenjeno je 60 pušaka, jedan mitraljez, jedan revolver i 3.000 metaka. Gerilci su imali samo jednog lakše ranjenog.

Hronološki zapisi se učitavaju...