Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima
ustanak

Vilus u drugom svetskom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 18 hronoloških zapisa, 43 dokumenata i 10 fotografija.

Događaji

⚔️ 29. 8. 1941. Jedan bataljon italijanske divizije -Kačatori dele Alpi- sa pravca Vilusa i motorizovani delovi italijanske divizije -Marke- iz Trebinja deblokirali domobranski garnizon u Bileći. Tim je ujedno počela italijanska reokupacija tzv. druge zone.

⚔️ 8. 11. 1941. Kod ž. st. Stube (kod Nikšića) delovi Nikšićkog NOP odreda porušili na više mesta put Nikšić-Vilusi i železničku prugu Nikšić-Bileća.

⚔️ 10. 11. 1941. Na Jasenu (u blizini Vilusa) partizanska zaseda puščanom vatrom oborila transportni neprijateljski avion. Posada od dva člana poginula.

⚔️ 25. 11. 1941. Kod Vilusa Grahovski bataljon Nikšićkog NOP odreda i partizani Banjana i Lastve u oštroj dvočasovnoj borbi, razbili i prinudili na predaju italijansku motorizovanu kolonu (iz divizije -Marke-) jačine 4 tenka, 4 kamiona i 2 motocikla, sa oko 140 vojnika. Neprijatelj je imao 11 mrtvih i 22 ranjena; zarobljeno 77 vojnika i 5 oficira (među kojima komandant garnizona Bileća). Zaplenjena je celokupna oprema kolone: 3 ispravna tenka, 3 kamiona, 1 motocikl i 110 pušaka. Kod partizana je samo jedan borac ranjen.

⚔️ 26. 11. 1941. U s. Vilusima (kod Grahova) izabran Grahovski opštinski NO odbor.

⚔️ 27. 11. 1941. GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku pohvalio komandni sastav i sve borce učesnike u borbama protiv italijanskog okupatora kod Vilusa, Petrovića i Velikog kuka, istakavši ih kao primer hrabrosti, požrtvovanja i partizanske vojničke veštine.

⚔️ 28. 4. 1942. Na Osječenici (kod Vilusa) održan veliki zbor kome je prisustvovalo oko 400 boraca i naroda iz tog kraja. Zbor je bio posvećen formiranju udarnog bataljona. Za novoformirani bataljon se javila 153 borca.

⚔️ 0. 5. 1942. U s. Riječanima (kod Vilusa) Štab Lovćenoskog NOP odreda, ukazavši na sve veće napore koji stoje pred partizanskim jedinicama, izdvojio oko 150 iznemoglih boraca i uputio kućama. Njih je, međutim, neprijatelj pohvatao i streljao ili internirao.

⚔️ 27. 4. 1943. Jedinice italijanskog 6. armijskog korpusa (ostaci razbijene divizije -Murđe-, divizija -Marke- bez jednog puka, po jedan ojačani puk divizija -Mesina- i -Emilija-, te 73. legija crnih košulja divizije -Sasari-), sa četničkim Nevesinjskim, Trebinjskim i Nikšićkim korpusom i tri bataljona domobranske 6. pešadijske divizije, počele napad iz Blagaja, Stoca, s. Meke Grude, prevoja Kobilje glave i Vilusa. U petodnevnim borbama one su potisnule zaštitničke delove 3. udarne divizije NOVJ i 3. dalmatinske NOU brigade i ovladale Dabarskim, Nevesinjskim i Gatačkim poljem.

⚔️ 24. 9. 1943. Delovi 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ odbacili jedinice četničke Vučedolske brigade i zauzeli Viluse zaplenivši magacin municije.

⚔️ 4. 10. 1943. Na prostoriji s. Trepča - s. Kamensko - Vilusi - Grahovo (kod Nikšića) 5. crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ, posle trodnevnih borbi, razbila četnike Nikšićke i Vučedolske brigade i zauzela Grahovo. Četnici su odstupili prema Bjeloj gori i Trebinju.

⚔️ 7. 12. 1943. Na prostoru s. Velimlje-Vilusi-Grahovo 3. i 10. udarna brigada 29. divizije NOVJ, ojačane bataljonom Nikšićkog NOP odreda, posle osmodnevnih borbi, razbile delove četničkog Nikšićkog korpusa i manje delove nemačke 181. pešadijske i domobranske 6. divizije. Poginulo je 68 nemačkih vojnika i domobrana i 47 četnika, dok su jedinice 29. udarne divizije NOVJ imale 9 mrtvih i 15 ranjenih.

⚔️ 1. 2. 1944. U rejonu s. Kamenskog i s. Rudine (na putu Nikšić-Vilusi) 1. i 2. bataljon 6. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ u jednodnevnoj borbi razbili četnike i odbacili ih ka Grahovu. Poginulo 10 četnika i više ih je ranjeno, dok su oba bataljona NOVJ imala 2 mrtva i 3 ranjena borca.

⚔️ 24. 2. 1944. Iz rejona Bileće 10. i 12. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ počele prodor prema Trebinju. U četvorodnevnim borbama, u sadejstvu sa delovima Južnohercegovačkog NOP odreda i Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ, one su u uporištima Mosko, Jasen, Viluse, Lastva i Zupci razbile delove četničke Trebinjske, Ljubinjske i Banjsko-vučedolske brigade. Zarobljeno je oko 50 a poginulo preko 40 četnika. Zaplenjeno je: 1 top, 3 minobacača, 2 mitraljeza, preko 100 pušaka i veća količina municije. Uništena su 2 voza i 3 mosta na r. Trebišnjici. Jedna četnička četa prešla je na stranu jedinica NOVJ.

⚔️ 9. 4. 1944. Jedinice 29. udarne divizije NOVJ počele trodnevne oštre borbe protiv jakih nemačkih i četničkih snaga na pravcu Grahovo-Osječenica-Vilusi. Neprijatelj je uspeo da uđe u Viluse i da produži prema s. Velimlju, ali je odbačen. U tim borbama je poginulo 90 nemačkih vojnika i 11 četnika a dosta ih je ranjeno. Jedinice 29. divizije su imale 10 mrtvih i 6 ranjenih boraca.

⚔️ 5. 8. 1944. U rejonu s. Vilusa (kod Nikšića) snage nemačke 181. pešadijske divizije i četnici iz Trebinja i Grahova napali na jedinice 2. proleterske (dalmatinske) udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ. Brigada se, zbog nadmoćnosti neprijatelja, posle višečasovne borbe povukla na nove položaje, a neprijatelj je pred noć zauzeo s. Viluse.

⚔️ 9. 8. 1944. U rejonu s. Podbožur - s. Vilusi - s. Zagora - Grahovo 2. proleterska (dalmatinska) udarna brigada, 6. crnogorska udarna brigada i 1. i 2. bokeljski bataljon Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ, u sadejstvu sa delovima 29. udarne divizije NOVJ, izvršili protivnapad na jake delove nemačke 181. pešadijske divizije (oko 2.500 vojnika) i četnike. U višečasovnoj oštroj borbi jedinice NOVJ su neprijatelja odbacile u Trebinje i Grahovo i povratile s. Viluse i svoje prvobitne položaje. Poginulo je 114, zarobljena su 2 i ranjeno je više nemačkih vojnika i četnika. Zaplenjen je: 1 mitraljez, 5 p. mitraljeza, 3 radio-stanice i veća količina municije, kao i druga ratna oprema.

⚔️ 1. 9. 1944. Na Skorčoj gori, u rejonu Klobuka i kod s. Dobrog Duba (blizu Vilusa) 1. i 5. bataljon 2. proleterske (dalmatinske) udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ vodili borbu protiv četnika i posle kraće borbe odbacili ih u pravcu s. Lastve i Trebinja. Četnici su imali 13 mrtvih i veći broj ranjenih, a bataljoni 2. brigade 1 poginulog i 1 ranjenog borca.

Dokumenti

📜 Pohvala učesnicima u borbama kod Vilusa, Petrovića i Velikog Kuka

📜 Izveštaj Komande sektora Zelenika od 26. jula 1941. Komandi pešadijske divizije „Taro o zauzimanju Grahova od strane crnogorskih ustanika i opsadi garnizona Viluse

📜 Izvještaj zapovjedništva Četvrte oružničke pukovnije od 8 novembra 1941 god. o oštećenju mosta na putu Lastva-Viluse

📜 Obavještenje štaba Zetskog NOP odreda od 3 decembra 1941 god. o borbama u Kučima, kod Vilusa i na Tarašu

📜 Naređenje Save Kovačevića od 25 maja 1942 god. štabu Lovćenskog NOP odreda za kretanje u pravcu Vilusa

📜 Izvještaj Štaba Prvog bosanskog NOU korpusa od 6 januara 1943 god. Vrhovnom štabu NOV i PO Jugoslavije o borbama Prve i Sedme krajiške brigade kod Sanskog Mosta i Vilusa

📜 Izvještaj Komande Šestog armijskog korpusa od 20 maja 1943 god. Štabu Četrnaestog armijskog korpusa o nastupanju njemačkih jedinica od Vilusa ka Nikšiću

📜 Naređenje Štaba Šestog armijskog korpusa od 21 maja 1943 god. Štabu sektora Kotora i Dubrovnika za zatvaranje prilaza prema Vilusima, Grahovu i Trebišnici

📜 Izveštaj Guvernatorata Crne Gore od 25. juna 1943. o čišćenju zona donjeg toka Pive, Žabljaka, Vilusa, Kuča i Pepića i o streljanju 180 rodoljuba zatvorenika u koncentracionom logoru u Baru

📜 Izvještaj Štaba Šeste brigade od 7 septembra 1943 god. Štabu Četvrte NOU divizije o protjerivanju neprijatelja iz sela Radmanići, Vilusi, Manastir Gomjenica

📜 Naređenje Štaba Desete hercegovačke NOU brigade od 13 oktobra 1943 god. štabovima udarnih grupa za pokret prema Gacku, Nevesinju, Bileći i Vilusima

📜 Naređenje štaba Desete hercegovačke NOU brigade od 4 decembra 1943 god. štabovima bataljona za prebacivanje na prostoriju Viluse-Spila-Bolosave

📜 Zapovijest Štaba Hercegovačke NOU divizije od 14 decembra 1943 god. Trećoj brigadi za čišćenje četnika u južnoj Hercegovini i Desetoj brigadi za dejstvo na prostoriji Viluse - Mirkovići

📜 Izvještaj Štaba Desete brigade od 17 decembra 1943 god. Štabu Hercegovačke NOU divizije o situaciji na prostoriji Viluse, Bileća i Baljci

📜 Izvještaj Štaba Druge hercegovačke brigade od 1 januara 1944 Štabu Dvadeset devete NOU divizije o situaciji na području Bileće i Vilusa

📜 Naređenje Štaba Treće udarne divizije NOVJ od 20 januara 1944 god. Štabu Šeste udarne brigade za prebacivanje na sektor Nikšić - Viluse - Grahovo radi razbijanja četničkih bandi na toj prostoriji

📜 Naređenje Štaba Šeste crnogorske NOU brigade od 24 januara 1944 god. Štabu Prvog bataljona za prebacivanje na prostoriju Nikšić - Viluse - Grahovo u cilju razbijanja četničkih formacija

📜 Izvještaj Štaba Nikšićkog NOP odreda od 7 februara 1944 god. Štabu Drugog udarnog korpusa NOVJ o situaciji na sektoru Nikšića, Vilusa i Grahova i o stanju u Odredu

📜 Zapovijest Štaba Dvadeset devete NOU divizije od 20. februara 1944. potčinjenim jedinicama za razbijanje četnika na prostoru Nikšić -— Trebinje i ovlađivanje Vilusima i Grahovom

📜 Izvještaj Štaba Šeste crnogorske NOU brigade od 21. februara 1944. Štabu Dvadeset devete NOU divizije o rasporedu Brigade na položajima sjeverno i južno od komunikacije Nikšić — Viluse

📜 Zapovijest Štaba Dvadeset devete NOU divizije od 25. februara 1944. potčinjenim jedinicama za napad na Viluse i Grahovo i zatvaranje pravca Viluse — Bileća

📜 Zapovijest Štaba Dvanaeste hercegovačke NOU brigade od 25. februara 1944. potčinjenim jedinicama za likvidaciju Vilusa i ovlađivanje prostorom Raljev kuk — Ilijino brdo

📜 Izvještaj Štaba Dvanaeste hercegovačke brigade od 26. februara 1944. Štabu Dvadeset devete NOU divizije o oslobođenju Vilusa

📜 Obavještenje komandanta Dvadeset devete NOU divizije od 10. marta 1944. Štabu divizije o situaciji na sektoru Grahovo - Vilusi

📜 Obavještenje komandanta Dvadeset devete NOU divizije od 14. marta 1944. Štabu divizije o situaciji na prostoriji Grab - Vilusi

📜 Izvještaj komandanta Dvadeset devete NOU divizije od 17. marta 1944. Štabu Divizije o situaciji na sektoru Trebinje - Vilusi - Grahovo

📜 Izveštaj komandanta Vučedolske brigade od 17. marta 1944. Komandi operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine o borbama protiv 2. dalmatinske NOU brigade kod Vilusa

📜 Naređenje Štaba 29 NOU divizije od 7. aprila 1944. Štabu 10. hercegovačke brigade da uputi jedan bataljon u Viluse a dva bataljona da orijentiše ka Lastvi

📜 Izvještaj Štaba 10. hercegovačke brigade od 8. aprila 1944. Štabu 29. NOU divizije o upućivanju Prvog i Sitničkog bataljona ka Mosku i o situaciji na prostoru Vilusa

📜 Izvještaj Štaba Drugog udarnog korpusa NOVJ od 12 aprila 1944 god. Vrhovnom štabu NOV i POJ o borbama Hercegovačke divizije protiv Nijemaca i četnika na sektoru Grahovo - Viluse - Velimlje

📜 Obavještenje komandanta 29. NOU divizije od 12. aprila 1944. Štabu divizije o situaciji na sektoru Viluse - Grahovo

📜 Izvještaj komandanta 29. NOU divizije od 19. aprila 1944. Štabu divizije o zauzeću Vilusa i rasporedu 12. hercegovačke brigade na prostoru Klobuk, Grahovac, Zagora i Viluse

📜 Izveštaj komandanta Vučedolske brigade od 10. maja 1944. komandantu operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine o borbama protiv delova 2. dalmatinske brigade kod Vilusa i saradnji četnika i Nemaca u Crnoj Gori

📜 Naređenje Štaba Vučedolske brigade od 14. maja 1944. komandantu Grahovskog bataljona za napad na jedinice NOVJ kod Vilusa

📜 Izveštaj Štaba Vučedolske brigade od 15. maja 1944. Komandi operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine o borbi protiv delova 2. dalmatinske DOU brigade kod Vilusa

📜 Izveštaj komandanta Vučedolske brigade od 7. juna 1944. komandantu operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine o borbama protiv 2. dalmatinske brigade kod Vilusa

📜 Zapovest komandanta Vučedolske brigade od 6. avgusta 1944. komandantima potčinjenih jedinica za napad na jedinice NOVJ u rejonu Vilusa i Grahova

📜 Izvještaj Štaba 10. hercegovačke brigade od 7. avgusta 1944. Štabu 29. NOU divizije o situaciji na prostoru Bileća - Viluse - Grahovo

📜 Naređenje Štaba Šeste crnogorske NOU brigade od 8 avgusta 1944 god. za napad na sektoru Viluse - Podbožur i Grahovo - Zagora - Podbožur

📜 Izveštaj komandanta Vučedolske brigade od 11. avgusta 1944. delegatu Komande operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine o borbama protiv jedinica NOVJ u rejonu Vilusa, Grahova i Lastve

📜 Obaveštenje delegata Komande operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine od 11. avgusta 1944. Štabu Bokokotorskog korpusa o četničko-nemačkoj akciji protiv jedinica NOV i POJ na prostoru Vilusi — Grahovo — Lastva

📜 Izvještaj Zapovjedništva 9. posadnog zdruga od 12. avgusta 1944. Zapovjedništvu 3. zbornog područja o situaciji na prostoru Lastva - Viluse

📜 Naređenje Štaba Primorske operativne grupe od 14 avgusta 1944 god. za nov raspored radi zatvaranja pravca Nikšić - Šavnik i Nikšić - Viluse - Grahovo - Trebinje

Fotografije

Povezane odrednice

Trebinjski korpus JVuO Četnici u drugom svetskom ratu Streljanja u oslobodilačkom ratu Operacija Schwarz Hrvatsko domobranstvo 155. pešadijska divizija Emilia Trebinje Ustanak u NDH Nikšićki partizanski odred Tenkovi u Jugoslaviji u drugom svetskom ratu Borbe u Hrvatskoj 1944. Vrhovni štab NOVJ Diverzije u oslobodilačkom ratu 7. krajiška udarna brigada 5. proterska (crnogorska) udarna brigada 2. dalmatinska proleterska udarna brigada Bosansko Grahovo Sava Kovačević 154. pešadijska divizija Murge Operacija Weiss 3. udarna divizija NOVJ Žabljak Borbe u Bosni i Hercegovini 1944. Sanski Most 14. italijanski armijski korpus 48. pešadijska divizija Taro Nevesinje Avijacija u oslobodilačkom ratu Gacko 12. hercegovačka udarna brigada Saradnja četnika sa okupatorom Lovćenski partizanski odred Kotor 22. pešadijska divizija Cacciatori delle Alpi Borbe u Crnoj Gori 1943. 3. udarni korpus NOVJ (1. bosanski) Ustanak u Bosni i Hercegovini 1941. 39. krajiška divizija NOVJ Ustanak u Crnoj Gori 1941. Zetski partizanski odred Šavnik Borbe u Crnoj Gori 1944. 3. dalmatinska udarna brigada 6. crnogorska udarna brigada Ustanak u Hercegovini 1941. Ranjenici u ratu 2. udarni korpus NOVJ 32. pešadijska divizija Marche Vučedolska četnička brigada Narodno oslobodilački odbori 181. pešadijska divizija Borbe u Bosni i Hercegovini 1943. Bileća Nikšić 4. krajiška divizija NOVJ Dubrovnik Zasede u oslobodilačkom ratu Italija u drugom svetskom ratu 10. hercegovačka udarna brigada Borbe u Crnoj Gori 1942. Borbe u Hercegovini 1943. Komski partizanski odred 6. lička proleterska divizija NOVJ Borbe u Hercegovini 1944. Južnohercegovački partizanski odred 6. italijanski armijski korpus 12. pešadijska divizija Sassari Ljubinje 29. hercegovačka divizija NOVJ 6. pješačka divizija (NDH) 18. pešadijska divizija Messina Druga neprijateljska ofanziva Stolac