Borbe u Crnoj Gori 1943.

⚔️ 1. 1. 1943. Na pl. Siljavici (kod Cetinja), u borbi protiv četnika, poginuo član OK KPJ za Cetinje Milosav Radulović, narodni heroj.

⚔️ 7. 1. 1943. U s. Bandićima (kod Danilovgrada), u borbi protiv četnika, poginuo član ilegalnog partijskog međuopštinskog rukovodstva Radoje Jovanović, narodni heroj.

⚔️ 10. 1. 1943. U s. Dragovoljićima (kod Nikšića) poginuo član MK KPJ za lukovsku opštinu Muharem Asović, narodni heroj.

⚔️ 14. 1. 1943. U Budoškoj pećini (kod Nikšića) delovi četničkog Zetskog odreda opkolili grupu od 14 terenskih partizana, te u borbi ubili 5 i zarobili 9 partizana.

⚔️ 16. 1. 1943. U s. Budimlju (kod Berana - sada: Ivangrad) četnici uhapsili 11 pripadnika NOP-a i sproveli ih u Kolašin, u zatvor.

⚔️ 21. 1. 1943. U s. Podima (kod Herceg-Novog) delovi 120. puka italijanske divizije -Mačerata- i četničkog bataljona iz Grahova opkolili i u borbi ubili 4 člana MK KPJ za Herceg-Novi, među kojima Nikolu Đurkovića i Savu Ilića, narodne heroje.

⚔️ 0. 2. 1943. U s. Konjskom (kod Nikšića), probijajući se kroz četnički obruč, poginuo član OK KPJ za Nikšić Danilo Bojović, narodni heroj.

⚔️ 0. 2. 1943. Po naređenju G§ NOV i PO za Crnu Goru i Boku formiran Banjsko-vučedolski partizanski bataljon. (Krajem. aprila bataljon je ušao u sastav 5. crnogorske NOU brigade.)

⚔️ 4. 2. 1943. Komandant tzv. nacionalnih trupa Crne Gore, Sandžaka i Boke izdao saopštenje o toku i rezultatima okupatorsko-kvislinške ofanzive na teritoriji Bosne i Dalmacije, pozivajući -po šumama zavedene i prevarene- da se predaju nacionalnim vlastima radi suđenja, jer će inače biti -bez milosti u najskorije vreme uništeni-.

⚔️ 5. 2. 1943. Po selima pljevaljskog sreza četnički Limsko-sandžački odredi izvršili pokolj muslimanskog stanovništva: samo za dva dana ubili 1352 osobe (od toga oko 1100 dece, žena i staraca).

⚔️ 15. 2. 1943. U šumi blizu s. Lješnice (kod Berana - sada: Ivangrad) oko 600 italijanskih vojnika i četnika opkolilo 12 beranskih ilegalaca. koji su se sa članovima OK KPJ za Berane sklonili u dve zemunice. Poginulo je 6 ilegalaca, među kojima član OK KPJ za Berane Milan Kuč i partijski radnik Vukadin Vukadinović, narodni heroji. Ostali su se izvukli iz obruča.

⚔️ 20. 2. 1943. PK KPJ za Crnu Goru i Boku uputio CK KPJ izveštaj o vojnopoiitičkoj situaciji u Crnoj Gori, Boki i Sandžaku, s podacima o italijansko-četničkom teroru i represalijama, mobilizaciji četnika za odlazak u Bosnu, pokolju muslimanskog življa u Sandžaku i teškoćama u radu partijskih organizacija.

⚔️ 20. 2. 1943. Oko 5.000 crnogorskih i sandžačkih četnika izvršilo pokret iz Nikšića i Kolašina za Bosnu u cilju pružanja pomoći nemačko-italijanskim snagama u bici na Neretvi, u borbi protiv snaga NOVJ.

⚔️ 12. 3. 1943. Preki italijanski vojni sud u Kotoru osudio na smrt 9 rodoljuba, koji su streljani kod s. Morinja (blizu Risna).

⚔️ 14. 3. 1943. Komandant četničkih Limsko-sandžačkih odreda naredio da se najhitnije mobiliše 2000 četnika s teritorije Mileševskog korpusa, a iz sreza pljevaljskog -sve što može nositi pušku-, u cilju slanja u Bosnu, pošto su jedinice NOVJ već izvršile forsiranje r. Neretve.

⚔️ 20. 3. 1943. U blizini s. Šipačnog (kod Nikšića), u borbi protiv četnika, poginula Milica Vučinić, borac 1. bataljona 5. crnogorske NOU brigade, narodni heroj.

⚔️ 0. 4. 1943. Četnici predali 350 rodoljuba iz kolašinskog zatvora italijanskim vlastima, te ih ove sprovele u koncentracioni logor u Baru.

⚔️ 0. 4. 1943. Po naređenju GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku ponovo formirani Zetski, Nikšićki, Lovćenski i Sandžački NOP odred.

⚔️ 0. 4. 1943. Po naređenju GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku formiran Beransko-andrijevički partizanski udarni bataljon.

⚔️ 0. 4. 1943. GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku naredio NOP odredima da upute ljudstvo za popunu 4. proleterske i 5. crnogorske NOU brigade, i to da Lovćenski i Piperski NOP odred upute po 200 boraca, Nikšićki i Bjelopavlićki - celokupno ljudstvo, a Kučki NOP odred - trećinu ljudstva.

⚔️ 3. 4. 1943. Komandant nacionalnih trupa Crne Gore, Sandžaka i Boke izdao proglas Crnogorcima, pozivajući ih da što masovnije stupaju u četničke odrede, a preteći da ćc oni koji se ne odazovu biti najstrožije kažnjeni.

⚔️ 6. 4. 1943. GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku izdao proglas kojim je ponovo ukazao na četničku izdaju, raskrinkao četnički pokret i pozvao zavedene i prisilno mobilisane Crnogorce i Bokelje da napuste četničke jedinice i priključe se NOP odredima i brigadama koje se približavaju granicama Crne Gore.

⚔️ 10. 4. 1943. GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku uputio Vasojevićima proglas u kome je izneo italijansko-četnički teror i represalije i ukazao na to da okupator razbija borbeno jedinstvo crnogorskog naroda, te pozvao zavedene Vasojeviće da napuste četnički pokret i pređu na stranu NOVJ.

⚔️ 10. 4. 1943. U s. Kovrenu i s. Šahovićima (kod Bijelog Polja) jedinice 1. proleterske udarne divizije NOVJ, posle višečasovne borbe, slomile otpor četničkih Limsko-sandžačkih odreda i produžile nastupanje ka Kolašinu.

⚔️ 15. 4. 1943. Iz nikšićkog zatvora pobeglo oko 30 pripadnika NOP-a. Od potera, u kojima je angažovan ceo italijanski garnizon, poginula su 4 zatvorenika, dok su se ostali spasli i kasnije priključili jedinicama NOVJ.

⚔️ 18. 4. 1943. Partizani sreza šavničkog posle kraće borbe protiv četnika zauzeli Šavnik, Žabljak i Boan.

⚔️ 19. 4. 1943. U rejonu Kuča (oko Podgorice - sada: Titograd), po naređenju komandanta tzv. nacionalnih trupa Crne Gore, Sandžaka i Boke, mobilisano 1000 ljudi. Trebalo je da budu transportovani kamionima u rejon Nikšića, ali su u poslednjem ča.su odbili da pođu i razišli se kućama.

⚔️ 21. 4. 1943. U s. Bezujama i s. Bajovom Polju (kod Šavnika) delovi 3. udarne i 2. proleterske udarne divizije NOVJ odbili napad jednog bataljona italijanske divizije -Ferara- i četnika sa pravca Javorka i naneli im gubitke od 4 mrtva i 19 ranjenih.

⚔️ 21. 4. 1943. Kod s. Tepaca 4. bataljon 7. krajiške NOU brigade prešao r. Taru i ušao u Žabljak, koji su već bili zauzeli mesni partizani. U rejonu Žabljaka je zarobljeno 90 četnika i 3 oficira, a zaplenjeno 3 bacača sa 400 mina, 600 pušaka, 62.000 metaka i dosta druge ratne opreme.

⚔️ 21. 4. 1943. U blizini s. Cecuna (kod Andrijevice) održan sastanak MK KPJ za Andrijevicu na kome je, posle detaljne analize vojne i političke situacije, konstatovano da u srezu postoje povoljni uslovi za formiranje vojnih jedinica i odlučeno da se formira Andrijevički partizanski bataljon.

⚔️ 22. 4. 1943. U s. Kruševu (kod Pljevalja) 2. bataljon 3. krajiške NOU brigade u sadejstvu sa 3. proleterskom (sandžačkom) udarnom brigadom 1. proleterske udarne divizije NOVJ razbio italijanske i četničke snage.

⚔️ 23. 4. 1943. Mesni partizani, pomognuti stanovništvom, odbacili četnike ka Nikšiću i zauzeli s. Mokro, s. Kruševice i s. Miloševiče (kod Šavnika).

⚔️ 23. 4. 1943. Delovi novoformiranog Bjelopavlićkog partizanskog bataljona napali obezbeđenje italijanskog logora u blizini Danilovgrada i ranili 3 italijanska vojnika. Talijanske vlasti su istoga dana, za odmazdu, pohapsile stanovništvo s. Sekulića i internirale 83 rodoljuba.

⚔️ 23. 4. 1943. U Žabljaku održan zbor kome je prisustvovalo oko 700 ljudi iz okolnih sela. Posle govora komandanta 2. proleterske udarne divizije NOVJ narod se izjasnio za opštu mobilizaciju.

⚔️ 26. 4. 1943. U rejonu s. Krupice - s. Kotlajići - s. Premćani (kod Pljevalja) 3. proleterska (sandžačka) udarna brigada 1. proleterske udarne divizije NOVJ napala i razbila jedinice četničkog Drinskog i Mileševskog korpusa, koje su se povukle ka Pavlovom brdu uz gubitke od 20 mrtvih i 5 zarobljenih.

⚔️ 0. 5. 1943. Obrazovan OK KPJ za Boku.

⚔️ 0. 5. 1943. Kod s. Tepaca na r. Tari četnička zaseda ubila člana politodela Centralne bolnice VŠ Rada Vilotijevića, narodnog heroja.

⚔️ 0. 5. 1943. VŠ NOV i POJ uputio proglas narodu Crne Gore, Boke i Sandžaka da se sklanja od okupatorskog terora i stupa u NOV i POJ.

⚔️ 1. 5. 1943. GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku naredio NOP odredima: da pojačaju borbu protiv okupatora i četničkih jedinica u cilju što tešnjeg sadejstva sa Glavnom operativnom grupom VŠ NOV i POJ, čiji su delovi prodrli u Crnu Goru i nastavili dejstva prema Kosovu i Metohiji; da organizaciono i politički učvrste jedinice i mobilizacijom stvore nove brigade.

⚔️ 2. 5. 1943. Na Javorku (kod Nikšića), posle dvodnevne teške borbe, tri bataljona 2. proleterske NOU brigade, 4. proleterska NOU brigada i 5. crnogorska NOU brigada razbile jače snage četničke Nikšićke brigade i puk italijanske divizije -Ferara- (samo se komanda ovog puka i manji deo vojnika izvukli prema Nikšiću). Neprijatelj je pretrpeo gubitke od 670 mrtvih oficira i vojnika i 500 zarobljenih italijanskih oficira i vojnika i 200 četnika, dok su naše jedinice imale 10 mrtvih i 28 ranjenih. Zaplenjeno: 7 tenkova, 17 kamiona, 15 minobacača, 4 brdska topa 75 mm, 8 mitraljeza, 12 p. mitraljeza, 500 pušaka, 5 radio-stanica i velika količina municije, opreme i hrane.

⚔️ 3. 5. 1943. GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku uputio italijanskoj komandi u Nikšiću zahtev za pregovore oko razmene italijanskih zarobljenika za internirce i tražio da se doturi hrana za 500 italijanskih vojnika zarobljenih na Javorku.

⚔️ 3. 5. 1943. Na pl. Zeletinu (kod Andrijevice) formiran Andrijevički NOP bataljon, sastava tri čete, ukupne jačine 92 borca.

⚔️ 5. 5. 1943. U rejonu s. Kovren - pl. Stožer - s. Barice - s. Šahovići (kod Bijelog Polja) delovi 1. proleterske udarne divizije NOVJ, posle trodnevnih borbi, razbili oko 2000 četnika, čija se glavnina prebacila na levu obalu r. Tare i povukla ka Mojkovcu i Kolašinu.

⚔️ 7. 5. 1943. Delegat CK KPJ Blažo Jovanović završio zadatke oko pripremanja prve konferencije KP Albanije i vratio se na oslobođenu teritoriju Crne Gore.

⚔️ 9. 5. 1943. Štab 3. udarne divizije NOVJ uputio 1. dalmatinsku udarnu brigadu (iz svoje rezerve) na položaje s. Dragovoljići - s. Oblatno - s. Zagrad radi zatvaranja pravaca Nikšić-Župa i Nikšić-Šavnik.

⚔️ 10. 5. 1943. Kod s. Dobrakova (blizu Bijelog Polja) 2. bataljon 1. proleterske NOU brigade, u višečasovnoj borbi, uništio italijansku kolonu od 19 kamiona, s posadom od 300 vojnika, koja je išla iz Priboja za Bijelo Polje. Neprijatelj je pretrpeo gubitke od 150 mrtvih i 70 ranjenih, a zaplenjeno je 11 minobacača, 10 p. mitraljeza i 150.000 metaka.

⚔️ 11. 5. 1943. Vrhovna komanda italijanske vojske naredila Višoj komandi oružanih snaga -Slovenija-Dalmacija- da 6. armijski korpus delom snaga sadejstvuje sa italijanskim trupama u Crnoj Gori protiv jedinica NOVJ, prvenstveno u cilju obezbeđenja puta Podgorica (sada: Titograd) - Nikšić - Bileća. Posle nekoliko dana upućena su tri bataljona sa artiljerijom da preuzmu zadatke divizije -Ferara-, koja je upućena u borbu protiv Glavne operativne grupe u bici na Sutjesri.

⚔️ 12. 5. 1943. Na Vratlu i gornjem toku r. Morače (Dragovića polje, Crkvice) 7. krajiška udarna brigada 2. proleterske udarne divizije NOVJ razbila delove četničkih Limsko-sandžačkih odreda.

⚔️ 13. 5. 1943. Između Pantelijevog vrha i Ilijinog brda (kod Spuža) Udarna grupa bataljona (3. bataljon 4. proleterske NOU brigade i 2. i 4. bataljon 5. crnogorske NOU brigade), ojačana delovima Zetskog NOP odreda, napala i razbila četnike. Zarobljeno je 600 četnika a ostatak je odbačen ka s. Bioču i Podgorici. Poginuo je zamenik političkog komesara Zetskog NOP odreda Vukosav Božović, narodni heroj.

⚔️ 14. 5. 1943. GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku izdao naredbu da se obrazuje Komanda durmitorskog područja (s komandama mesta u Žabljaku, Šavniku, s. Boanu, s. Njegovuđi, Pivskoj Župi i Pivskoj planini, kao i odsek za vojne vlasti pri GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku.

⚔️ 14. 5. 1943. U Andrijevici i Kolašinu jedinice nemačke 1. brdske divizije razoružale preko 2000 četnika Limsko-saiidžačkih odreda i streljale 150 pristalica NOP-a iz kolašinskog zatvora.

⚔️ 15. 5. 1943. Neprijatelj otpočeo ofanzivu protiv Glavne operativne grupe (1. i 2. proleterske udarne, 3. udarne i 7. divizije NOVJ) VŠ NOV i POJ u Crnoj Gori, Sandžaku i Hercegovini, s ciljem da je uništi, a s njom i vrhovno rukovodstvo NOP-a Jugoslavije. U ovoj operaciji (poznatoj kao V neprijateljska ofanziva ili bitka na Sutjesci) on je angažovao četiri nemačke divizije (1. brdsku, 7. SS -Princ Eugen-, 118. lovačku i 369. legionarsku diviziju) i tri italijanske divizije (-Taurinenze-, -Ferara- i -Venecija-), jednu nemačko-bugarsku borbenu grupu jačine divizije (724. puk 104. nemačke divizije, 61. i 63. bugarski puk), nemački puk za specijalnu upotrebu -Brandenburg- i domobransku 4. lovačku brigadu.

⚔️ 15. 5. 1943. Jake snage nemačke 1. brdske divizije, posle oštrih borbi u rejonu Mojkovca, potisle delove 1. proleterske udarne divizije NOVJ i ovladale prostorijom istočno od linije s. Šahovići - Slepač most i grebenom Rudina, Željeva i Sokoloviće (kod Bijelog Polja).

⚔️ 15. 5. 1943. Andrijevički i Beranski partizanski bataljoni reorganizovrni u Beransko-andrijevički partizanski bataljon.

⚔️ 16. 5. 1943. Nemačka 369. legionarska divizija odbacila 6. istočnobosansku udarnu brigadu Drinske operativne grupe, zauzela s. Boljaniće i spojila se s jedinicama italijanske divizije -Taurinenze- na putu Čajniče-Pljevlja.

⚔️ 17. 5. 1943. U blizini s. Bioča (kod Podgorice - sada: Titograd) Udarna grupa bataljona (3. bataljon 4. proleterske NOU brigade, 2. i 4. bataljon 5. crnogorske NOU brigade), ojačana Zetskim NOP odredom, u četvorodnevnoj borbi okružila i razbila 383. puk (bez jednog bataljona) italijanske divizije -Venecija-, Poginulo je 339 i zarobljeno 400 italijanskih vojnika i oficira, a zaplenjeno 9 brdskih topova, 27 mitraljeza i velike količine drugog naoružanja i opreme. U borbama su poginuli zamenik komandanta bataljona u 5, crnogorskoj NOU brigadi Marko Đurović i politički komesar čete 4. bataljonu iste brigade Milan Pavličič, narodni heroj.

⚔️ 17. 5. 1943. U rejonu Mojkovca i Kolašina 2. proleterska udarna divizija NOVJ, pod pritiskom jedinica nemačke 1. brdske divizije, povukla se preko r. Tare i na levoj obali organizovala odbranu s ciljem da sprečava prodor nemačkih jedinica ka Žabljaku.

⚔️ 17. 5. 1943. Nemačka pukovska borbena grupa -Remold- (99. brdski puk, ojačan divizionom artiljerije i četom pionira), uz snažno sadejstvo avijacije, potisla delove 1. proleterske NOU brigade i zauzela s. Šahoviće (kod Bijelog Polja).

⚔️ 17. 5. 1943. Četvrta planinska pukovska grupa italijanske divizije -Taurinenze- zauzela s. Jabuku (kod Pljevalja) i time omogućila nesmetan saobraćaj putem Pljevlja-Prijepolje.

⚔️ 18. 5. 1943. VŠ NOV i POJ naredio Štabu 1. proleterske udarne divizije NOVJ da u saradnji s NO odborima pljevaljskog i bjelopoljskog sreza skloni stanovništvo Ispred okupatorskog terora.

⚔️ 18. 5. 1943. U dolini r. Platnice (kod pl. Umova) 4. proleterska udarna brigada 2. proleterske udarne divizije NOVJ okružila delove motorizovanog odreda -Daumiler- (54. izviđački bataljon i četu 98. puka nemačke l. brdske divizije), ali su je jače nemačke snage od s. Lipova i Kolašina napale s leđa i, posle oštrih borbi, deblokirale svoje okružene delove i zauzele Vučje (kod Kolašina).

⚔️ 18. 5. 1943. Nemačka pukovska borbena grupa -Remold- (99, brdski lovački puk, ojačan divizionom artiljerije i četom pionira) 1. brdske divizije napala 3. krajišku udarnu brigadu 1. proleterske udarne divizije NOVJ zapadno od linije s. Šahovići-Mojkovac.

⚔️ 18. 5. 1943. Kod s. Graca i s. Orlja (blizu Pljevalja) jedinice nemačke 369. legionarske divizije odbacile 6, istočnobosansku i 3. dalmatinsku NOU brigadu i 7. brigadu 7. divizije NOVJ na levu obalu r. Čehotine.

⚔️ 18. 5. 1943. Nastupajući od Bijelog Polja, delovi italijanske divizije -Venecija- odbacili delove 1. proleterske udarne divizije NOVJ i zauzeli Golo brdo.

⚔️ 18. 5. 1943. Na Zelenom vrhu, u podnožju pl. Vojnika (kod Nikšića), u borbi protiv nemačkih jedinica poginuo pomoćnik komesara čete u 3. bataljonu 5. crnogorske NOU brigade Dušan Vujačić, narodni heroj.

⚔️ 19. 5. 1943. Prva proleterska udarna divizija NOVJ pregrupisala snage i posela položaje na liniji s. Vaškovo - s. Kovren da bi sprečavala prodiranje nemačke 1. brdske divizije između r. Tare i puta s. Šahovići - Pljevlja.

⚔️ 19. 5. 1943. Iz Mojkovca 7. krajiška udarna brigada 2. proleterske udarne divizije NOVJ otpočela pokret preko Sinjajevine i Šavnika ka s. Ravnom da pojača odbranu grupe bataljona 10. hercegovačke brigade 3. udarne divizije NOVJ na pravcu Gatačko polje - Pivska župa i sprečava prodor nemačke 118. lovačke i 7. SS divizije -Princ Eugen-.

⚔️ 20. 5. 1943. VŠ NOV i POJ doneo odluku da se težište operacija iz doline r. Pive, Tare i Lima prenese na severozapad i da se 1. proleterska udarna divizija NOVJ prebaci prema Foči, na front Drinske operativne grupe; da 7. divizija NOVJ na levoj obali r. Čehotine onemogući prodor neprijatelja od s. Boljanića ka s. Gradcu; da 3. udarna divizija NOVJ zatvori pravce Gacko - Pivska župa i Nikšić-Šavnik; da 2. proleterska udarna divizija NOVJ brani srednji tok r. Tare i zatvori pravac Pljevlja - Lever-Tara. Ovim pregrupisavanjem snaga i orijentisanjem 5. udarne divizije NOVJ iz centralne Bosne ka Foči izražena je osnovna ideja VŠ o proboju u istočnu Bosnu.

⚔️ 20. 5. 1943. Jedinice 3. udarne divizije NOVJ sprečile prodor jakih snaga nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- iz Nikšića i Avtovca i održale se na položajima u s. G. Polju, u s. Ravnom i na Javorku.

⚔️ 20. 5. 1943. U Podgorici (sada: Titograd) predstavnik Glavne nemačke komande u Hrvatskoj i italijanski komandant Trupa Crne Gore, održali sastanak da bi uskladili dejstva nemačkih i italijanskih trupa u Crnoj Gori i Sandžaku u toku bitke na Sutjesci.

⚔️ 20. 5. 1943. Nemački avioni bombardovali i skoro potpuno razorili Žabljak, gde su uništili skladišta municije i hrane.

⚔️ 22. 5. 1943. Predsednik vlade Kraljevine Italije Benito Musolini naredio guverneru Crne Gore Pirciju Biroliju da italijanske divizije uzmu učešća u operaciji -Švarc- (tzv. petoj neprijateljskoj ofanzivi), naglasivši da Italija ne može trpeti iza svojih leđa ustaničko područje u vreme kada se očekuje iskrcavanje anglo-američkih trupa u Grčkoj.

⚔️ 22. 5. 1943. Na grebenu Žirovnice (kod Nikšića) 5. crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ razbila četničke snage. Neposredno potom 14. puk nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i motorizovana pukovska grupa italijanske divizije -Ferara- otpočeli su jak napad pravcima Nikšić-Šavnik i Nikšić - Pivska župa. Brigada se pod borbom povukla na liiju Gradac - s. V. i M. Orah - s. Jasenovo Polje, gde je s 1. dalmatinskom udarnom brigadom iste divizije zadržala dalji prodor neprijatelja.

⚔️ 23. 5. 1943. U s. Orahu (kod Nikšića), u borbi protiv nemačkih jedinica, poginuo borac, 3. bataljona 5. crnogorske NOU brigade Aleksa Maksimovič, narodni heroj.

⚔️ 23. 5. 1943. Kod s. Berušice (blizu Gacka) 7. krajiška udarna brigada i grupa bataljona 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ izvršile protivnapad na delove 13. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i pukovske borbene grupe -Anaker-, a potom se povukle na liniju Kućetine - Šejtan kula.

⚔️ 24. 5. 1943. Nemačka 369. legionarska divizija, podržana avijacijom, forsirala r. Čehotinu kod s. Graca (blizu Pljevalja), odbacila delove 7. divizije NOVJ i 3. dalmatinske NOU brigade i obrazovala mostobran na levoj obali.

⚔️ 24. 5. 1943. Italijanske jedinice završile četvorodnevno -čišćenje- Pipera (kod Podgorice - sada: Titograd), zapalivši oko 100 kuća.

⚔️ 24. 5. 1943. Iz rejona s. Lijeve Rijeke i s. Bioča (kod Podgorice - sada: Titograd) nemački puk -Brandenburg- otpočeo pokret radi pojačanja nemačkih trupa na r. Čehotini.

⚔️ 25. 5. 1943. Više kolona nemačke 369. legionarske divizije krenulo u nastupanje sa r. Čehotine prema severoistočnim ograncima pl. Ljubišnje i zauzimanjem zaseoka Popovog Dola ugrozile desni bok i pozadinu 1. proleterske udarne divizije NOVJ, koja se baš tada probijala ka Foči.

⚔️ 26. 5. 1943. VŠ NOV i POJ naredio 1. proleterskoj udarnoj diviziji NOVJ da jednu brigadu uputi prema zaseoku Gradac (kod Pljevalja), u pomoć 7 điviziii NOVJ koja je sprečavala prodor nemačke 369. legionarske divizije ka s. Čelebiću.

⚔️ 26. 5. 1943. PK KPJ za Crnu Goru i Boku izdao proglas u kome, raskrinkavajući četnički pokret i prikazujući zverstva okupatora poziva narod da stupa u NOV i vodi odlučnu borbu protiv okupatora i njegovih saradnika.

⚔️ 26. 5. 1943. Kod s. Lipove Ravni i na Surdupu (kod Nikšića) glavnina 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ, ojačana 5. bataljonom 4. proleterske udarne brigade 2. proleterske udarne divizije NOVJ, napala ojačani 14. puk nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i motorizovanu grupu italijanske divizije -Ferara- s ciljem da preseče put Nikšić-Javorak i obezbedi desni bok na pravcu s. Jasenovo Polje

⚔️ 26. 5. 1943. s. Mokro, Brigada se sutradan posle teških obostranih gubitaka, povukla ka Krnovskoj glavici.

⚔️ 27. 5. 1943. Po naređenju VŠ NOV i POJ 7. divizija NOVJ organizovala odbranu južno od r. Čehotine, na liniji s. Mijakovići - pl. Korijen - s. G. Brvenica - s. Gradac - s. Mrčevo, i zatvorila pravac Pljevlja - s. Đurđevića Tara da bi sprečavala nadiranje nemačke 369. legionarske divizije.

⚔️ 27. 5. 1943. VŠ NOV i POJ naredio 1. proleterskoj udarnoj diviziji NOVJ da što više snaga prebaci na Pivsku planinu i da do 28. maja, preko Vučeva, uputi 6. istočnobosansku NOU brigadu Drinske operativne grupe ka s. Čurevu, u pomoć 2. proleterskoj udarnoj brigadi 2. proleterske udarne divizije NOVJ koja je vodila teške borbe protiv nemačkih snaga.

⚔️ 27. 5. 1943. Iz Podgorice (sada: Titograd) upućen ka Nikšiću motorizovani odred -Šmithuber- (14. puk nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-) i istog dana uveden u borbu protiv jedinica 3. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 27. 5. 1943. Kod s. Đurđevića Tare (blizu Žabljaka) 3. proleterska (sandžačka) udarna brigada 1. proleterske udarne divizije NOVJ prešla r. Taru, porušila most i delom snaga posela levu obalu reke a drugim delom se orijentisala prema pl. Sinjajevini.

⚔️ 27. 5. 1943. Iz rejona Bukovik - s. Gvozd (kod Nikšića) Štab 3. udarne divizije NOVJ uputio 1. dalmatinsku NOU brigadu da posedne desnu obalu r. Komarnice, zatvori sve prelaze između s. Duži i Pivskog manastira i prihvati 5. crnogorsku NOU brigadu koja je zatvarala pravac Nikšić-Šavnik.

⚔️ 28. 5. 1943. Na Krnovskoj glavici, Ostrvici i Komanđirovom brdu (na pravcu Nikšić-Šavnik) 5. crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ vodila žestoke ođbrambene borbe protiv 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i delova italijanske divizije -Ferara-, a potom se, 30. maja, prebacila na desnu obalu r. Komarnice, gde se povezala sa 1. dalmatinskom udarnom brigadom i 3. proleterskom (sandžačkom) udarnom brigadom 1. proleterske udarne divizije NOVJ.

⚔️ 28. 5. 1943. Kod s. Uzlupa glavnina 3. krajiške i 6. istočnobosanske NOU brigade prebacila se na levu obalu r. Tare, pa je 3. krajiška brigada organizovala odbranu u donjem toku reke, a 6. istočnobosanska produžila pokret prema Vučevu.

⚔️ 29. 5. 1943. Kod s. Tepaca i s. Đurđevića Tare (blizu Žabljaka) 7. divizija NOVJ prebacila se preko r. Tare u cilju organizovanja odbrane na levoj obali, od ušća r. Sušice nizvodno do s. Šćepan-Polja, i zatvaranja pravca od Žabljaka.

⚔️ 29. 5. 1943. Nemačka 7. SS divizija -Princ Eugen-, posle višednevnih teških borbi protiv 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ, zauzela Šavnik.

⚔️ 29. 5. 1943. Na pravcu Šavnik-Žabljak italijanska avijacija u više navrata bombardovala i mitraljirala položaje jedinica 3. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 30. 5. 1943. Na Javorku (pivskom) jedan bataljon 7. krajiške udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ odbio napad delova nemačke pukovske borbene grupe -Anaker- i odbacio ih ka s. Brljevu. Uveče je na te položaje pristigla i glavnina te brigade.

⚔️ 30. 5. 1943. Nemačka divizijska borbena grupa -Ludviger- (724. puk 104. lovačke divizije, bugarski 61. i 63. puk) izbila na r. Taru i proširila front do s. Bistrice (kod Mojkovca). Povukavši se pred nadmoćnim neprijateljem, 3. proleterska (sandžačka) NOU brigada je organizovala odbranu na liniji s. Razvršje - s. Pitomine - s. Tepca (kod Žabljaka) da bi obezbedila snage Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ sa pravca koji preko Durmitora izvode ka r. Pivi i Pivskoj planini.

⚔️ 31. 5. 1943. Na r. Komarnici (kod Šavnika) 5. crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ izvršila više uspešnih noćnih napada i nanela osetne gubitke 13. puku nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-.

⚔️ 31. 5. 1943. Na prostoriji r. Tara - r. Komarnica - gornji tok r. Pive četiri neprijateljske divizije (nemačke 1. brdske i 7. SS -Princ Eugen- i italijanske -Venecija- i -Ferara-) uspostavile međusobnu taktičku vezu i zatvorile obruč oko Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ.

⚔️ 31. 5. 1943. Nemačko komandovanje uputilo u dolinu r. Sutjeske glavninu 7. SS divizije -Princ Eugen-, s juga, i celu 118. lovačku diviziju, sa severa, da posednu i odsudno brane ovaj sektor stvorenog obruča i spreče proboj Glavne operativne grupe NOV i POJ.

⚔️ 0. 6. 1943. U durmitorskom srezu, u toku bitke na r. Sutjesci, nemačka 1. brdska i 7. SS divizija -Princ Eugen- i italijanska divizija -Ferara- ubile oko 1200 ljudi, uništile oko 5.500 stambenih i ostalih zgrada i opljačkale oko 67.000 grla stoke.

⚔️ 0. 6. 1943. Četnička kaznena ekspedicija uhapsila 113 rodoljuba u s. Babinom kod Berana (sada: Ivangrad) i predala ih italijanskim vlastima, a ove ih odmah uputile u koncentracione logore.

Hronološki zapisi se učitavaju...