Druga neprijateljska ofanziva

⚔️ 0. 12. 1941. U istočnu Bosnu, u cilju razbijanja partizanskih jedinica, iz Srbije su prebačeni preko Drine Cerska brigada i delovi Zlatiborskog četničkog odreda.

⚔️ 7. 12. 1941. U Dubrovniku predstavnici četničke Komande operativnih jedinica za istočnu Bosnu i Hercegovinu i Štaba italijanskog 6. armijskog korpusa potpisali preliminarni sporazum o saradnji u borbi protiv NOP-a.

⚔️ 25. 12. 1941. U Rogatici vrhovni komandant NOP odreda Jugoslavije Josip Broz Tito održao sastanak sa Edvardom Kardeljom, Aleksandrom Rankovićem, Mošom Pijade, Ivom Lolom Ribarom, Svetozarom Vukmanovićem, Rodoljubom Colakovićem i Slavišom Vajnerom Čičom, na kome je razmotrena situacija u istočnoj Bosni i konkretizovan plan za dalja dejstva.

⚔️ 28. 12. 1941. U Vlasenici četnička -Privremena uprava istočne Bosne- održala konferenciju četničkih delegata iz istočne Bosne: pripremljena kapitulacija četnika u istočnoj Bosni i prihvaćeni uslovi Nedića i nemačkog okupatora.

⚔️ 0. 1. 1942. Nemačka 342. pešadijska divizija sa prostorije Užice (sada: Titovo Užice), Valjevo, Šabac prebačena u istočnu Bosnu radi napada na istočnobosanske partizanske jedinice i 1. proletersku NOU brigadu.

⚔️ 3. 1. 1942. Opunomoćeni komandujući general u Srbiji izdao zapovest za tzv. II neprijateljsku ofanzivu u istočnoj Bosni protiv glavnine partizanskih snaga VŠ NOP odreda Jugoslavije: jednovremenim koncentričnim napadom iz Višegrada, Zvornika, Tuzle i Sarajeva, potisnuti, okružiti i uništiti ih na prostoriji Vlasenica, Han-Pijesak, s. Žljebovi. Taj zadatak su dobili nemačka 342. i 718. pešadijska divizija i jedan bataljon nemačke 714. pešadijske divizije, sedam domobranskih bataljona, šest haubičkih diviziona, dve pionirske i jedna železnička četa i dve eskadrile izviđačke avijacije. Za početak operacija određen je 15. januar.

⚔️ 11. 1. 1942. U Dubrovniku potpisan preliminarni sporazum između predstavnika četničke Komande operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine i Štaba italijanskog 6, armijskog korpusa, u kome se, pored oslalog, kaže da četnici neće nikada upotrebiti oružje protiv Italijana.

⚔️ 14. 1. 1942. Po naređenju VŠ NOP i DV Jugoslavije, Štab Durmitorskog NOP odreda uputio dva svoja bataljona (-Vojvoda Momčilo- i -Bajo Pivljanin-), jačine 517 boraca u istočnu Bosnu da pruže vojnu i političku pomoć tamošnjim partizanskim jedinicama u razbijanju četničkog pokreta koji je tada već bio uzeo maha u istočnoj Bosni.

⚔️ 15. 1. 1942. U istočnoj Bosni otpočela tzv. II neprijateljska ofanziva. U dve etape (Romanijsko-birčanska i druga ozrenska operacija) do 7. februara 1942. jake nemačke, ustaške i domobranske snage (preko 35.000 vojnika) podržane avijacijom, uz pomoć četnika, ovladale su komunikacijama u centralnom delu istočne Bosne (od r. Drine do r. Bosne). Zahvaćene jedinice (1. proleterska NOU brigada, Romanijski, Birčanski, -Zvijezda- i Ozrenski NOP odred, ne upuštajući se u frontalne borbe, sačuvale su živu silu i u dvadesetpetodnevnim borbama nanele neprijatelju znatne gubitke i po prolasku neprijateljskih glavnih kolona ponovo ovladale izgubljenim delovima slobodne teritorije.

⚔️ 15. 1. 1942. U Višegradu održan sastanak između predstavnika četničke Komande istočne Bosne i Hercegovine, i predstavnika nemačkih i italijanskih komandi iz Višegrada, na kome je postignut sporazum da četnici napuste položaje i omoguće slobodan prolaz okupatorskih jedinica, napadaju partizane i daju informacije o njihovom kretanju.

⚔️ 15. 1. 1942. Četnička komanda istočne Bosne i Hercegovine - dogovorivši se istog dana sa predstavnicima italijanske i nemačke komande u Višegradu - naredila svim četničkim jedinicama u istočnoj Bosni da nemačkim jedinicama omoguće slobodan prolaz na svim pravcima i da im daju sva obaveštenja o partizanskim jedinicama.

⚔️ 19. 1. 1942. PK KPJ i GŠ NOP i DV za BiH uputili proglas narodu povodom otvorene izdaje četnika u istočnoj Bosni: detaljno objašnjavaju ciljeve i motive izdaje četničkog rukovodstva, njegovu povezanost sa okupatorom; pozivaju borce četničkih jedinica da stupaju u NOP odrede i zajedno s partizanima nastave oslobodilačku borbu; odaju priznanje partizanima istočne Bosne i pozivaju ih na još veće zalaganje u nepoštednoj borbi protiv fašističkih okupatora i ustaških bandita.

⚔️ 26. 1. 1942. Vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito obavestio delegata Vrhovnog štaba pri Glavnom štabu NOP i DV za BiH Svetozara Vukmanovića Tempa o organizovanju prvih jedinica dobrovoljačke vojske u istočnoj Bosni i o predstojećim zadacima 1. proleterske NOU brigade, Romanijskog NOP odreda i delova Durmitorskog NOP odreda.

⚔️ 30. 1. 1942. U Beogradu otpočeli trodnevni razgovori između predstavnika nemačkih okupacionih vojnih i civilnih vlasti, predsednika kvislinške vlade Srbije Nedića i četnika iz istočne Bosne o zajedničkoj borbi protiv NOP i DV Jugoslavije. Tada je rešeno (a docnije opozvano) da se 17 srezova istočne Bosne izuzme iz NDH i pripoji okupiranoj Srbiji.

⚔️ 30. 1. 1942. Vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito obavestio GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku o vojno-političkoj situaciji u istočnoj Bosni i razbijanju okupatorsko-kvislinških ofanzivnih dejstava na tom području.

⚔️ 31. 1. 1942. U Zagrebu održan sastanak između opunomoćenog komandujućeg generala u Srbiji Paula Badera, opunomoćenog generala u NDH Edmunda Glajze-Horstenaua nemačkog poslanika u NDH Zigfrida Kašea, poglavnika NDH Ante Pavelića i doglavnika Slavka Kvaternika. Oni su razmotrili situaciju u istočnoj Bosni i resili da civilnu vlast i dalje vrše organi NDH a da se sve ustaške i domobranske snage toga područja potčine nemačkoj 718. pešadijskoj diviziji.

⚔️ 0. 2. 1942. CK KPJ i VŠ NOP i DV Jugoslavije, analizirajući situaciju nastalu za vreme tzv. druge neprijateljske ofanzive, rešili da se jače partizanske snage upute u istočnu Bosnu, s tim da se najpre očisti područje Glasinca od četnika, ustaša i domobrana, a zatim razbiju četnička uporišta u rejonima Han-Pijeska, Vlasenice, Drinjače, Srebrenice i Bratunca, tamo razvije živa politička aktivnost u narodu, obnove i ojačaju organi vlasti i narodnooslobodilačke organizacije, obnove i učvrste područne jedinice i time stvore povoljne mogućnosti za pomoć NOP-u u Srbiji. U tom smislu izdate su direktive PK KPJ za Bosnu i Hercegovinu i GŠ NOP i DV za Bosnu i Hercegovinu.

⚔️ 2. 2. 1942. U Beogradu vođeni dvodnevni razgovori između predstavnika NDH, vođe četnika u istočnoj Bosni Jezdimira Dangića, opunomoćenog generala u NDH Edmunda Glajze Horstenaua, nemačkog poslanika u NDH Zigfrida Kašea i opunomoćenog komandu i ućeg generala u Srbiji Paula Badera. Predstavnici NDH su se suprotstavili zahtevima Dangića i generala Badera ca 17 srezova istočne Bosne pređu u nadležnost četnika i da se priključe Nedićevoj Srbiji. Odlučeno je da to područje i dalje ostane u sastavu NDH.

⚔️ 3. 2. 1942. U Foči, na predlog GŠ NOP i DV za BiH, odlukom VŠ NOP i DV Jugoslavije formiran Operativni štab NOP i DV za istočnu Bosnu.

⚔️ 7. 2. 1942. Završena okupatorsko-kvisiinška cianzivna dejstva u istočnoj Bosni (tzv. druga neprijateljska ofanziva). Nemačke, ustaško-domobranske i četničke snage su ovladale slobodnom teritorijom u istočnoj Bosni i time osujetile plan VŠ NOP i DV Jugoslavije da prodre u industrijske i rudarske centre toga područja. Za vreme tih đejstava četnici su otvoreno sarađivali sa okupatorom i ustaško-domobranskim snagama, a svojom propagandom uticali na osipanje nekih partizanskih jedinica.

⚔️ 16. 2. 1942. Generalni sekretar KPJ Josip Broz Tito obavestio članove Organizacionog sekretarijata CK KPJ za neoslobođene krajeve Edvarda Kardelja i Ivu Lolu Ribara o neuspehu okupatorsko-kvislinških ofanzivnih dejstava, od 15. januara do 7. februara 1942. u istočnoj Bosni (tzv. druge neprijateljske ofanzive) naredio čišćenje u tehničkom aparatu CK KPH i postavio zadatak da se izda proglas bugarskim vojnicima u Srbiji.

⚔️ 3. 12. 1943. Jake neprijateljske snage (nemačka 1. brdska divizija, 7. SS divizija -Princ Eugen- i delovi 187. rezervne i 369. legionarske divizije, delovi bugarske 24. pešadijske divizije, delovi nemačkog 92. i 901. motorizovanog puka i 1. rezervni lovački puk) otpočele nastupanje iz Sarajeva, Tuzle i Zvornika prema Kladnju i Vlasenici i s teritorije Hercegovine i Sandžaka prema istočnoj Bosni, u cilju okruženja i uništenja delova 3. i 2. udarnog korpusa NOVJ na prostoriji Rogatica-Srebrenica-Vlasenica. Ova limsko-drinska operacija, ili operacija -Kugelblic-, završena je 16. decembra.

⚔️ 4. 12. 1943. U Dalmaciji i jugozapadnoj Bosni otpočela operacija nemačko-kvislinških snaga (nazvana -Citen-) protiv 8. korpusa i delova 1. i 5. korpusa NOVJ. Iz Posušja i Studenaca ka Duvnu nastupali su delovi nemačke 118. lovačke divizije i 5. ustaške brigade a iz Sinja, Knina i Bos. Grahova ka Livnu snage nemačke 114. lovačke divizije, domobranskog 15. puka i četnici. (Neprijatelj je 5. i 6. decembra zauzeo Duvno i Livno. Borbe na ovom području nastavljene su do kraja decembra.)

⚔️ 4. 12. 1943. Nemačka 1. brdska divizija i delovi nemačke legije -Krempler-, nastupajući glavnim snagama iz Sjenice, napale 2. proletersku udarnu diviziju NOVJ u rejonu Prijepolja. Zbog razvučenosti delova 2. proleterske udarne brigade na položajima, nemački delovi su se provukli u Prijepolje i zauzeli most na Limu. Posle teških borbi protiv dva bataljona 2. proleterske i dva bataljona 1. šumadijske NO brigade brojno i tehnički nadmoćniji neprijatelj je uspeo da zauzme Prijepolje i stvori mostobran na levoj obali r. Lima. Jedinice 2. proleterske i 1. šumadijske brigade su imale nekoliko stotina poginulih i ranjenih. Pored ostalih su poginuli: zamenik komandanta i zamenik komesara 2. bataljona 2. proleterske NOU brigade Milorad Umljenović, Mićo i Dušan Ječmenić Ječmenica i komesar 3. bataljona 1. šumadijske NO brigade Miroslav Jovanović, narodni heroji.

⚔️ 5. 12. 1943. Delovi 15. majevičke udarne brigade 17. udarne divizije NOVJ napali posadu Kladnja (koja je prethodnog dana pojačana sa oko 600 vojnika nemačke 187. rezervne divizije), ali su se pred nadmoćnijim neprijateljem morali povući uz gubitke od 4 mrtva i 5 ranjenih.

⚔️ 5. 12. 1943. Delovi nemačke 118. lovačke divizije i 3. bataljona ustaške 5. brigade, nastupajući iz Aržana, ušli u Duvno. Pokušaj neprijatelja da se probije ka Šujici sprcčila je 3. dalmatinska udarna brigada 9. divizije NOVJ.

⚔️ 5. 12. 1943. Nastupajući iz Knina, nemačka pukovska borbena grupa -Berger- (delovi 721. puka nemačke 114. lovačke divizije, delovi puka -Brandenburg- i oko 600 četnika) bez otpora ušla u Bos. Grahovo.

⚔️ 5. 12. 1943. Nemačka 1. brdska divizija, slomivši odbranu delova 2. proleterske udarne divizije NOVJ na prijepoljskim položajima i na Jabuci, prodrla u Pljevlja, koja su nekoliko časova ranije napustili Štab 2. udarnog korpusa NOVJ i pozadinske i prištapske jedinice.

⚔️ 6. 12. 1943. Iz rejona Sarajeva otpočelo nastupanje, u dve kolone, delova nemačke 369. legionarske divizije, ojačanih 1. rezervnim lovačkim i 92. motorizovanim pukom i domobranskim jedinicama, s ciljem da ovladaju komunikacijom Sarajevo-Sokolac-Rogatica. Istog dana neprijatelj je zauzeo Crvene stijene a sutradan bez otpora ušao u Sokolac.

⚔️ 6. 12. 1943. U Čajniče ušao 3. bataljon 98. puka nemačke 1. brdske divizije i produžio dejstvo ka odseku Ustiprača-Goražde, gde je stupio u vezu s jedinicama nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-.

⚔️ 6. 12. 1943. Nastupajući iz Zvornika, nemački 901. motorizovani puk zauzeo Šekoviće, a u toku noći i Vlasenicu, posle slabog otpora delova 3. udarnog korpusa NOVJ.

⚔️ 6. 12. 1943. Na Kordunu i u Baniji otpočela neprijateljska operacija (-Panter-) u cilju razbijanja 4. korpusa NOVJ, uništenja njegovih baza za snabđevanje i vršenja deportacije stanovništva. S linije Karlovac-Ogulin ka Petrovoj gori i Šamarici nastupala je nemačka 371. pešadijska divizija, a s komunikacija Glina-Petrinja-Sunja i Sunja-Kostajnica-Bihać nastupali su glavnina nemačke 1. kozačke konjičke divizije i delovi nemačke 373. legionarske divizije i domobranske 2. lovačke brigade. Do 20. decembra neprijatelj je gotovo na svim pravcima slomio otpor jedinica 4. korpusa NOVJ i prodro na slobodnu teritoriju, pustošeći naselja i pljačkajući stanovništvo. Četvrti korpus je imao oko 200 boraca izbačenih iz stroja, dok su gubici neprijatelja nepoznati.

⚔️ 7. 12. 1943. U s. Verićima i s. Lamovitoj (na putu Banja Luka - Prijedor) 11. krajiška udarna brigada 4. udarne divizije NOVJ napala iz zasede 1. bataljon 384. puka nemačke 373. legionarske divizije i posle osmo časovne borbe odbacila ga ka s. Omarskoj, sprečivši mu prodor ka Prijedoru. Poginuo je i ranjen velik broj nemačkih vojnika, dok je 11. krajiška NOU brigada imala 3 mrtva i 7 ranjenih.

⚔️ 7. 12. 1943. Na prostoru s. Velimlje-Vilusi-Grahovo 3. i 10. udarna brigada 29. divizije NOVJ, ojačane bataljonom Nikšićkog NOP odreda, posle osmodnevnih borbi, razbile delove četničkog Nikšićkog korpusa i manje delove nemačke 181. pešadijske i domobranske 6. divizije. Poginulo je 68 nemačkih vojnika i domobrana i 47 četnika, dok su jedinice 29. udarne divizije NOVJ imale 9 mrtvih i 15 ranjenih.

⚔️ 7. 12. 1943. Delovi nemačke 1, brdske divizije iz Brodareva iznenada napali i odbacili Bjelopoljski partizanski bataljon i zauzeli Bijelo Polje.

⚔️ 7. 12. 1943. Iz rejona Zagreba otpočeo napad delova Pavelićeve gardijske brigade i čete nemačkih vojnika u cilju -čišćenja- prostorije jugozapadno od pruge Zagreb-Sisak. U rejonu s. M. Buna - s. V. Buna - s. Podvornica pružila je jak otpor neprijatelju 28. udarna divizija NOVJ, koja je toga dana stigla iz Moslavine u Turopolje. Posle dvodnevnih borbi neprijatelj se povukao u Zagreb, uz gubitke od 25 mrtvih i 16 ranjenih ustaša i 12 nestalih nemačkih vojnika, a 28. divizija je takođe imala znatne gubitke.

⚔️ 9. 12. 1943. Na Betnju (na putu Sekovići-Vlasenica) 6. istočnobosanska udarna i 15. majevička udarna brigada 17. udarne divizije NOVJ, u trodnevnoj teškoj borbi, nanela jedinicama nemačke 187. rezervne divizije gubitke od oko 250 mrtvih i ranjenih. Pošto su i same pretrpele gubitke od 25 mrtvih i 55 ranjenih, jedinice 17. udarne divizije NOVJ povukle su se radi odmora u rejon s. Tupkovići - s. D. Lukavica - s. Bašigovci - s. Lukići (kod Tuzle).

⚔️ 9. 12. 1943. U Livno prodrli delovi 3, proleterske (krajiške) udarne brigade 1. proleterske udarne divizije NOVJ, ali su se, zbog snažnog otpora delova 721. puka nemačke 114. lovačke divizije, delova puka -Brandenburg- i oko 600 četnika, podržanih tenkovima, i zbog zakasnelog uvođenja u borbu 3. brigade 9. divizije NOVJ, morali povući iz grada.

⚔️ 13. 12. 1943. U rejonu s. Kraljevog Polja (sada: Partizansko Polje, kod Han-Pijeska) 27. udarna divizija 3. udarnog korpusa NOVJ probila položaje delova 482. puka nemačke 187. rezervne divizije, izvukla se iz okruženja i prešla preko puta Sokolac-Vlasenica, orijentišući se ka Varešu i Brezi.

⚔️ 13. 12. 1943. Dva bataljona (3. i 5. bataljon) 4. proleterske udarne brigade i 6. udarna crnogorska brigada 3. udarne divizije NOVJ, u sadejstvu sa delovima 3. proleterske (sandžačke) brigade, Komskog i Bjelopoljskog NOP odreda, u trodnevnim borbama u rejonu s. Pavino Polje - s. Kovren (kod Bijelog Polja) razbili delove nemačke 1. brdske divizije, četnike i muslimansku miliciju. Poginulo je oko 70 četnika i milicionera i 20 nemačkih vojnika i ranjen ih je veći broj, dok su jedinice NOVJ imale 6 mrtvih i 16 ranjenih. Zaplenjeno je 50 pušaka i veća količina municije i drugog ratnog materijala.

⚔️ 13. 12. 1943. Udarna grupa bataljona (1. i 2. bataljon 4. proleterske NOU brigade i jedan bataljon 5. crnogorske NOU brigade) prešla put Rijeka Crnojevića - Cetinje, očistila s. G. Ceklin, s. Začir i s. Ljubotin od delova četnika Južnog fronta i delova nemačke 181. pešadijske divizije i ušla u Crmnicu gde je napala i zauzela s. Brčele i oslobodila veći broj rodoljuba iz logora. U ovim borbama neprijatelj je imao veliki broj mrtvih i ranjenih, dok je Udarna grupa imala 4 mrtva i 7 ranjenih. Zaplenjeno: 405 pušaka, 3 minobacača, 7 mitraljeza, 15.000 bombi, 57.000 metaka i drugi materijal.

⚔️ 15. 12. 1943. Jako neprijateljsko uporište s. Sokol (kod Gračanice), u kome se nalazilo oko 800 milicionera, napala 16. udarna divizija NOVJ, ali, zbog jakog otpora iz tvrđave, nije uspela da ga zauzme. Sutradan je odbila napad jačih domobranskih i nemačkih snaga iz Gračanice i zauzela Sokol, pošto su se i milicioneri povukli u Gračanicu. Neprijatelj je imao 4 mrtva i 13 ranjenih domobrana, a 16. divizija 12 mrtvih i 17 ranjenih.

⚔️ 16. 12. 1943. Na odseku s. Mekote - s. Han-Kram, posle dvodnevne borbe protiv jedinica nemačke 1. brdske divizije i 7. SS divizije -Princ Eugen-, 5. udarna divizija NOVJ probila se preko puta Han-Pijesak-Sokolac i produžila pokret ka Kladnju. Prilikom proboja pretrpela je osetne gubitke. Pored ostalih, poginuo je komandir čete u 1. južnomoravskoj NO brigadi Slavoljub Vuksanović Jajko, narodni heroj.

⚔️ 17. 12. 1943. Jedinice 3. i 4. (dalmatinske) brigade 9. divizije NOVJ i 6. (dalmatinska) brigada 19. divizije NOVJ napale delove nemačke 114. lovačke divizije, domobrane i četnike (oko 3200 vojnika) u Livnu, ali nisu uspele da zauzmu grad. Neprijatelj je pretrpeo velike gubitke, dok su jedinice 9. i 19. udarne divizije NOVJ imale 33 mrtva i 84 ranjena.

⚔️ 18. 12. 1943. Nastupajući s linije Sarajevo-Vlasenica i Tuzla-Doboj, nemačka 1. brdska divizija, 7. SS divizija -Princ Eugen-, delovi 369. legionarske divizije i 1. rezervni lovački puk otpočeli krivajsku operaciju (-Snešturm-) s ciljem da u dolini r. Krivaje okruže i unište 17. i 27. udarnu diviziju 3. udarnog korpusa NOVJ i 5. udarnu diviziju NOVJ. Operacija je završena 28, decembra probijanjem jedinica NOVJ iz okruženja.

⚔️ 19. 12. 1943. U Bos. Šamcu 1. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ napala 2. bataljon domobranskog 8. lovačkog oko 30 nemačkih vojnika i 40 ustaša i posle tročasovne oštre borbe zauzela mesto. Poginulo je oko 70 domobrana i ustaša i 6 nemačkih vojnika, zarobljeno je 110 domobrana i ustaša i 8 nemačkih vojnika, dok se deo čamcima prebacio preko r. Save. Brigada je imala 15 mrtvih i 30 ranjenih. Zaplenjeno je: 2 minobacača, 3 mitraljeza, 11 p. mitraljeza i veća količina municije i hrane.

⚔️ 20. 12. 1943. Nemačke snage jačine dve divizije otpočele nastupanje s linije Zvornik-Bijeljina, Zvornik-Tuzla i Tuzla-Brčko da unište jedinice 16. udarne divizije NOVJ i partizanske odrede na Majevici i u Semberiji. Posle teških trodnevnih borbi na prostoriji s. Sapna - s. Rastošnica - pl. Jelica 2. i 4. brigada su se probile preko puta Tuzla-Zvornik, na odseku s. Babina Luka - s. Kikači, i uputile u rejon Šekovića. Poginulo je 60 nemačkih vojnika, 73 zeleno-kadrovca i 32 četnika. Gubici jedinica 16. udarne divizije NOVJ: 12 mrtvih, 17 ranjenih i 50 zarobljenih.

⚔️ 20. 12. 1943. Kod s. Udore (blizu Stoca) jedan bataljon Južnohereegovaekog NOP odreda u zasedi, bez vlastitih gubitaka, uništio manju nemačku kolonu. Od oko 50 nemačkih vojnika ubijena su 32, Zaplenjeno je 6 p. mitraljeza, 15 automata i 14 pušaka i uništena su 3 kamiona.

⚔️ 20. 12. 1943. U s. Farmacima (kod Podgorice, sada: Titograd) nemački vojnici streljali 50 zatvorenika u znak odmazde zbog svojih gubitaka na putu Podgorica - Rijeka Crnojevića.

⚔️ 21. 12. 1943. Nemačke jedinice, pod pritiskom jedinica 9. udarne divizije NOVJ, napustile Glamoč i povukle se u Livno.

⚔️ 21. 12. 1943. Kod s. Žuglića (na pruzi Mostar-Sarajevo) delovi 9. krajiške udarne brigade i Ramskog NOP odreda 10, udarne divizije NOVJ oštetili oklopni voz i uništili teretni voz od 20 vagona s municijom i drugom ratnom opremom i namirnicama. Zbog brze intervencije nemačke i domobranske posade iz Konjica i Ostrošca izvučena je samo manja količina municije.

⚔️ 22. 12. 1943. S Pelješca izvršili desant na o. Korčulu 750. puk nemačke 118. lovačke divizije, delovi 668. artiljerijskog puka, bataljon -Brandenburgs i četa tenkova. Ostrvo su branili 13. dalmatinska brigada 26. divizije NOVJ, 1. prekomorska brigada i Korčulanski NOP odred, a 23/24, decembra su stigla i dva bataljona 1. dalmatinske udarne brigade 9. divizije NOVJ sa o. Visa. Pod pritiskom nadmoćnog neprijatelja, sve jedinice NOVJ su se noću 24/25. decembra i sledećih noći povukle na ostrva Vis i Hvar. Pretrpevši osetne gubitke: od 1057 boraca 13. brigade evakuisano je samo 525, dok je 1. prekomorska brigada imala oko 300 ljudi izbačenih iz stroja. Prema nepotpunim podacima, nemačke jedinice su imale oko 100 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 24. 12. 1943. Posle -čišćenja- Majevice i Semberije, jake nemačke snage su pomerile ofanzivna dejstva prema Trebavi i Posavini. Zbog brzog prodora motorizovanih delova pravcima Tuzla - Gračanica - s. Srnice - Brčko, Brčko - Bos. Šamac i Bos. Šamac - Gradačac - s. Srnice našle su se 1, 3. i 5. vojvođanska NOU brigada 16. udarne divizije NOVJ poluokružene na uzanom prostoru Trebave, Pošto im forsiranje r. Bosne noću 25/26. decembra nije uspelo, brigade su se 27. decembra, izbegavajućl borbu s nemačkim snagama, probile na Majevicu pravcem s. Sokol - Srebrenik. U pokretu je zaostalo oko 120 boraca, pa su ih većinom zarobili četnici.

⚔️ 25. 12. 1943. U krivajskoj operaciji, u rejonu s. Borovice (kod Vareša), nemačka 7. SS divizija -Princ Eugen- i 369. legionarska divizija okružile 5. i 27. udarnu diviziju NOVJ. Posle trodnevnih borbi 27. udarna divizija NOVJ probila se iz okruženja preko Ravne planine (kod Vareša) ka Olovu, a 5. udarna divizija NOVJ preko r. Krivaje (kod s. Ribnice) ka Konjuhu. Poginulo je 200 nemačkih vojnika i zarobljeno ih je 30. Divizije NOVJ su imale 31 mrtvog i 57 ranjenih.

⚔️ 26. 12. 1943. U krivajskoj operaciji prva manevarska grupa 17. udarne divizije 3. korpusa NOVJ (6. istočnobosanska udarna, 18. istočnobosanska (hrvatska) i 1. južnomoravska NO brigada) prebacila se kod s. Tulovića i tako se našla iza leđa delova 99. puka nemačke 1. brdske divizije. Grupa je do 29. decembra izbila u Birač.

⚔️ 27. 12. 1943. U blizini s. Potpeča delovi 2. bataljona 3. proleterske (sandžačke) NOU brigade razbili nemačku kolonu jačine oko 200 vojnika, nanevši joj gubitke od 20 mrtvih i odbacivši je prema Pljevljima.

⚔️ 28. 12. 1943. U krivajskoj operaciji druga manevarska grupa 17. udarne divizije 3. korpusa NOVJ (15. majevička i 16. muslimanska udarna brigada) prešla r. Krivaju kod s. Stjepin-Hana i produžila marš u pravcu s. Željeve (na padinama pl. Konjuha) i dalje za Birač. Time se našla iza leđa jedinica nemačke 1. brdske divizije.

⚔️ 29. 12. 1943. Deseta hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ napala Gacko, koje je branila četnička Gatačka brigada, ojačana manjim delovima nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-. Iako je slomila spoljnu odbranu i prodrla u grad, 10. brigada je u zoru obustavila napad, pretrpevši gubitke od 7 mrtvih i 16 ranjenih.

⚔️ 31. 12. 1943. Na liniji s. Kozice - s. Vrulja - s. Lijeske delovi 3. proleterske (sandžačke) NOU brigade odbili nemačko-četnički napad iz Pljevalja.