Durmitorski partizanski odred

⚔️ 8. 8. 1941. Na pl. Kameniku (kod Titograda) održano pokrajinsko partijsko savetovanje na kome su formirani Štab NO gerilskih (partizanskih) odreda za Crnu Goru, Boku i Sandžak i štabovi Zetskog, Durmitorskog, Lovćenskog i Komskog NOP odreda. Pored toga, posle kritičke analize. julskih oružanih akcija u kojoj je ukazano na propuste i greške, doneta je rezolucija (koju je kasnije CK KPJ odbacio zbog nepravilnog tretiranja ustanka).

⚔️ 0. 10. 1941. Štab NO gerilskih (partizanskih) odreda za Crnu Goru, Boku i Sandžak izdao uputstvo za -organizaciju i strukturu partizanske narodne vojske-, kojim je predviđeno formiranje četa, bataljona, brigada i odreda. Čete i bataljoni bi se formirali po ranijem crnogorskom principu: bratstvenici iz bližih sela obrazuju četu od 100-140 boraca; bataljoni bi se formirali -po većim bratstvima, plemenima i opštinama-; brigade bi -obuhvatale veće geografske oblasti-. Uputstvom je bilo predviđeno da se do 1. novembra formira 9 brigada (Lovćenska, Zetska, Bjelopavlićka, Nikšićka, Durmitorska, Kolašinska, Gornjovasojevićka, Donjovasojevićka i Limska) i ukazano je na mogućnost preformiranja brigada u odrede. Skrenuta je pažnja na temeljitost u radu oko organizacije partizaske vojske.

⚔️ 16. 10. 1941. Plašeći se opkoljavanja i uništenja jedinice okupatorskih garnizona u Žabljaku i Šavniku su se povukle u Nikšić. Sutradan delovi Durmitorskog NOP odreda ušli u Žabljak i Šavnik i obrazovali komande mesta.

⚔️ 11. 11. 1941. GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku, na osnovu odluka Savetovanja u Stolicama, izdao naredbu o reorganizaciji vojnih jedinica, po kojoj se na teritoriji Crne Gore i Boke osnivaju: Lovćenski, Zetski, Durmitorski i Komski NOP odredi. Dotadašnji nazivi brigada ukidaju se. Naredbom je regulisana i unutrašnja struktura štabova.

⚔️ 15. 11. 1941. U s. Gostilju (kod Titograda) održano savetovanje GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku sa komandantima i političkim komesarima NOP odreda, kojom prilikom je izvršena detaljna analiza borbenih dejstava, stanja u odredima i aktivnost odreda na terenu. Na savetovanju je zaključeno: postojeću strukturu partizanskih jedinica uskladiti sa odlukama Savetovanja GŠ NOP odreda Jugoslavije u Stolicama; najoštrije suzbijati i sprečavati pokušaje neprijatelja NOB-a na formiranju posebne vojničke organizacije, nosioci opštenarodnog ustanka mogu biti samo partizani; pružiti mogućnost svim poštenim rodoljubima da učestvuju u NOB-u. Zatim je izneto brojno stanje NOP odreda: Zetski NOP odred - 1.735 partizana, Lovćenski NOP odred - 500, Durmitorski NOP odred - 1.340 i Komski NOP odred - 900 partizana Tada su postavljeni sledeći zadaci: da se partizanske jedinice organizaciono učvrste, oforme i povežu; da se iz partizanskih redova izbace kolebljivi i panikerski elementi; da se organizuje obaveštajna služba, straža po selima, kao i stalno izviđanje neprijatelja; da se pojača politički rad u jedinicama i u narodu i povede oštriji kurs prema petokolonašima i špijunima. U vesi sa odašiljanjem partizana u Srbiju i sa eventualnim operacijama u Sandžaku rešeno je da se utrostruči rušenje puteva koji vode za Sandžak i preduzme stalno izviđanje neprijatelja.

⚔️ 29. 11. 1941. GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku naredio preformiranje Durmitorskog NOP odreda u Durmitorski i Nikšićki NOP odred a Zetskog NOP odreda u NOP odred -Bijeli Pavle- i Zetski NOP odred. Tako je na teritoriji GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku postojalo šest NOP odreda: Lovćenski, Zetski, Nikšićki, Durmitorski, Komski i -Bijeli Pavle-.

⚔️ 1. 12. 1941. Kod Krnova polja partizani Durmitorskog NOP odreda porušili kolski put Nikšić-Šavnik.

⚔️ 25. 12. 1941. VŠ NOP odreda Jugoslavije naredio Štabu Durmitorskog NOP odreda da dva partizanska bataljona uputi prema Kalinoviku, u pomoć Kalinovičkom NOP odredu.

⚔️ 4. 1. 1942. Nekoliko stotina milicionera iz Borča, predvođeni žandarmima i ustašama, zauzeli i spalili srpska sela Bodežište i Vratio, ali su protivnapadom 1. gatačkog partizanskog bataljona Hercegovačkog NOP odreda i Pivske partizanske čete Durmitorskog NOP odreda razbijeni. Gatački četnički odred nije hteo pomoći odbranu sela, ali je posle borbe spalio muslimanska sela Bahore i Mrđenoviće.

⚔️ 8. 1. 1942. VŠ NOP odreda Jugoslavije naredio Štabu Kalinovičkog NOP odreda da energičnije izvodi akcije na svom području i da sadejstvuje s jedinicama Durmitorskog NOP odreda.

⚔️ 14. 1. 1942. Po naređenju VŠ NOP i DV Jugoslavije, Štab Durmitorskog NOP odreda uputio dva svoja bataljona (-Vojvoda Momčilo- i -Bajo Pivljanin-), jačine 517 boraca u istočnu Bosnu da pruže vojnu i političku pomoć tamošnjim partizanskim jedinicama u razbijanju četničkog pokreta koji je tada već bio uzeo maha u istočnoj Bosni.

⚔️ 19. 1. 1942. Bataljon -Vojvoda Momčilo- Durmitorskog NOP odreda, koji se privremeno nalazio pod komandom Kalinovičkog NOP odreda, ušao u Foču i razoružao 100 četnika.

⚔️ 26. 1. 1942. Vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito obavestio delegata Vrhovnog štaba pri Glavnom štabu NOP i DV za BiH Svetozara Vukmanovića Tempa o organizovanju prvih jedinica dobrovoljačke vojske u istočnoj Bosni i o predstojećim zadacima 1. proleterske NOU brigade, Romanijskog NOP odreda i delova Durmitorskog NOP odreda.

⚔️ 27. 1. 1942. Delovi Durmitorskog NOP odreda i 4. bataljon 1. proleterske NOU brigade ušli u Goražde i razoružali bataljon četnika.

⚔️ 0. 2. 1942. Po naređenju VŠ NOP i DV Jugoslavije, za rukovođenje borbama u jugositočnoj Bosni formiran Operativni štab Kalinovik, koji je objedinjavao dejstva Kalinovičkog NOP odreda i Fočanskog dobrovoljačkog odreda, a povremeno i dejstva delova 1. proleterske NOU brigade i Durmitorskog NOP odreda. Ulogu toga štaba do početka. maja 1942. vršili su, uglavnom, štabovi 1. proleterske NOU brigade i Kalinovičkog NOP odreda, a povremeno i pojedini članovi GŠ NOP i DV za BiH.

⚔️ 14. 2. 1942. Otpočele trodnevne borbe u kojima se ojačani domobranski 1. konjički puk iz Sokolca probio u okruženu Rogaticu, ali su mu delovi Romanijskog NOP odreda i bataljon -Bajo Pivljanin- Durmitorskog NOP odreda izbacili iz stroja 143 vojnika i oficira.

⚔️ 16. 2. 1942. Dva bataljona 1. proleterske NOU brigade, dve čete Durmitorskog NOP odreda i tri čete Crnogorsko-sandžačkog NOP odreda napale četnike u s. Čelebiću (kod Foče), ali je četnička glavnina, osetivši pripreme za napad, pobegla, pa su jedinice gotovo bez borbe zauzele mesto.

⚔️ 18. 2. 1942. VŠ NOP i DV Jugoslavije dao Štabu Durmitorskog NOP odreda uputstvo o pripremanju aerodroma u okolini Žabljaka radi spuštanja sovjetskih aviona s vojnim materijalom za jedinice NOP-a.

⚔️ 20. 2. 1942. Ustaška Crna legija (jačine puka), ojačana domobranskim 3. bataljonom Vojne krajine, izvršila proboj iz Sokolca u opkoljenu Rogaticu. Kod s. Zavarina (blizu Sokolcu), u borbi protiv delova Romanijskog NOP odreda i bataljona -Bajo Pivljanin- Durmitorskog NOP odreda, Crna legija je pretrpela znatne gubitke.

⚔️ 25. 2. 1942. Radi odbrane slobodne teritorije sreza šavničkog od napada četnika iz rejona Kolašina, po naređenju Štaba Durmitorskog NOP odreda formirana Komanda sinjajevinskog sektora. Komandi sektora su stavljeni na raspolaganje tri bataljona iz Durmitorskog i jedna četa Nikšićkog NOP odreda.

⚔️ 28. 2. 1942. VŠ NOP i DV Jugoslavije izdao Štabu Durmitorskog NOP odreda naredbu: obaveštava ga da je iz Čelebića uputio kombinovanu četu za Žabljak; odobrava zadržavanje kombinovanog bataljona koji je trebalo uputiti u istočnu Bosnu; naređuje mu da slobodnu teritoriju obezbedi od četnika jakom udarnom grupom, jer držanje šireg područja Žabljaka ima veliki značaj.

⚔️ 5. 3. 1942. U s. Boanu (kod Šavnika), odlukom Štaba Durmitorskog NOP odreda, formirana Komanda mesta, čiji je zadatak bio da kontroliše kretanje sumnjivih lica na svojoj teritoriji, da se bori protiv pete kolcne i protiv špekulacije i da se brine o snabdevanju vojske.

⚔️ 9. 3. 1942. Po naređenju VŠ NOP i DV Jugoslavije, Štab Durmitorskog NOP odreda uputio intendantsko odeljenje u s. Boljaniće (kod Pljevalja) da stupi u vezu sa GŠ NOP odreda za Sandžak u cilju nabavke hrane.

⚔️ 14. 3. 1942. Vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito naredio Štabu Durmitorskog NOP odreda da se sve snage na sektoru Kolašina stave pod jedinstvenu komandu radi uspešnije likvidacije tamošnjih četnika Draže Mihailovića.

⚔️ 19. 3. 1942. VŠ NOP i DV Jugoslavije naredio Štabu Durmitorskog NOP odreda da formira dva udarna bataljona, da pojača politički rad u bataljonima -Bajo Pivljanin- i -Vojvoda Momčilo- i formira omladinske udarne čete (samostalne ili u sastavu bataljona), koje posle vojno-političkog kursa uvesti u akcije.

⚔️ 24. 3. 1942. Rasformirana Komanda sinjajevinskog sektora, a njene funkcije i zadatke preuzeo Štab 1. kombinovanog bataljona Durmitorskog Kop odred-.

⚔️ 0. 4. 1942. Na pl. Sinjajevini formiran 1. udarni bataljon Durmitorskog NOP odreda.

⚔️ 0. 4. 1942. U duhu naređenja Vrhovnog komandanta NOP i DV Jugoslavije, Štab Durmitorskog NOP odreda formirao 2. i 3. udarni bataljon.

⚔️ 1. 4. 1942. U šavničkom srezu otkrivena četnička zavera. Zaverenici su imali zadatak da ubiju delegata VŠ NOP i DVJ Mošu Pijade, članove MK KPJ i Štaba Durmitorskog NOP odreda i druge partizanske rukovodioce. Pored toga, oni su nameravali da izvrše puč na slobodnoj teritoriji i stvore četničku komandu na području šavničkog sreza, te omoguće prodor četničkih snaga od Kolašina u taj srez. Zaverenici su pohvatani i, posle istrage, osuđeni na smrt.

⚔️ 2. 4. 1942. Štab Durmitorskog NOP odreda naredio Komandi mesta Krstac (u Pivi) da pojača budnost protiv četnika i petokolonaša na svom području, da sve veću brigu poklanja organizaciji obaveštajne službe i jačanju udarne čete, s kojom treba da kontroliše svoj teren.

⚔️ 5. 4. 1942. Prvi udarni hercegovački bataljon i delovi Nikšićkog, Durmitorskog i Severnohercegovačkog NOP odreda (svega 6 bataljona), posle trodnevnih borbi, razbili u gornjem Gatačkom polju četnički Gatački odred i oslobodili desetak sela. Ostatak od oko 400 četnika povukao se u italijansko-domobranske garnizone Avtovac i Gacko.

⚔️ 6. 4. 1942. Vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito uputio naređenje štabovima Durmitorskog i Komskog NOP odreda, u kome je dao niz uputstava: o uspešnijem vođenju borbe protiv okupatora i četnika; o najcelishodnijoj upotrebi, jačini, zadacima i rasporedu udarnih bataljona na sektoru Kolašin-Mojkovac; o partizanskoj taktici ratovanja; o važnosti službe izviđanja i obezbeđenja. Na kraju on odobrava formiranje udarnih omladinskih četa i bataljona na području tih NOP odreda.

⚔️ 13. 4. 1942. Odlukom MK KPJ, u Žabljaku na svečan način formiran Omladinski udarni bataljon Durmitorskog NOP odreda.

⚔️ 16. 4. 1942. Četnici, jačine oko jednog bataljona, iz Kolašina okružili i iznenada napali 3. četu 2. udarnog bataljona Durmitorskog NOP odreda koja je držala položaje na Vratlu (na pl. Sinjajevini). U borbi je posle jačeg otpora, poginulo 11 partizana, a ostale su četnici zarobili.

⚔️ 17. 4. 1942. Po naređenju V5 NOP i DV Jugoslavije, delovi Južnohercegovačkog, Severnohercegovačkog, Kalinovičkog, Durmitorskog i Nikšićkog NOP odreda i Fočanskog NO dobrovoljačkog odreda, 1. hercegovački udarni bataljon i 3. bataljon 2. proleterske NOU brigade (oko 2.000 boraca) napali ustaško uporište Borac (1.300 žandarma ustaša i milicionera). Oni su ga, posle oštrih dvodnevnih borbi, zauzeli, ali se glavnina neprijatelja izvukla prema Nevesinju.

⚔️ 20. 4. 1942. Vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito naredio Štabu Durmitorskog NOP odreda da formira Komandu partizanskog područja na Žabljaku i da prilikom borbi na kolašinskom sektoru koordinira dejstva svoga odreda sa dejstvima susednih jedinica.

⚔️ 21. 4. 1942. Formiran udarni bataljon Durmitorskog NOP odreda.

⚔️ 23. 4. 1942. Pod rukovodstvom komandanta GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku, 1, udarni bataljon Durmitorskog NOP odreda, 1. i 2. bataljon Komskog NOP odreda i 3. udarne bataljon Zetskog NOP odreda izvršili uspešan napad na četničke snage u G. Morači. Posle višečasovne jake borbe četnici su razbijeni i odbačeni prema D. Morači i Kolašinu, a partizanske jedinice ponovo su zaposele G. Moraču. Neprijatelju su naneti gubici od 31 mrtvog i 35 zarobljenih, a zaplenjen je veći broj pušaka i municije. Partizanske jedinice su imale 3 mrtva i 6 ranjenih boraca.

⚔️ 0. 5. 1942. U duhu naređenja VŠ NOP i DV Jugoslavije, u Žabljaku formirana komanda područja Durmitorskog NOP odreda, a u s. G. Polju Nikšićkog NOP odreda.

⚔️ 4. 5. 1942. Jake četničke snage, dobro naoružane italijanskim lakim i teškim oružjem, otpočele koncentrične napade od Kolašina, dolinom Tare i preko Sinjajevine, i od Berana. preko pl. Bjelasice i Bijelog Polja, u pravcu Mojkovca i s. Šahovića, na jedinice Bjelopoljskog, Durmitorskog, Komskog NOP odreda, delove Zetskog NOP odreda i 1. bataljona 1. proleterske NOU brigade. Četnici su u toku dvodnevnih borbi, i pored jakog otpora partizanskih jedinica, uspeli da zauzmu Mojkovac i da izbiju na padine Sinjajevine. U tim borbama oni su, prema nepotpunim podacima, imali 66 mrtvih, više ranjenih i 14 zarobljenih, a partizani 11 poignulih i ranjenih boraca.

⚔️ 6. 5. 1942. Po naređenju vrhovnog komandanta NOP i DV Jugoslavije Josipa Broza Tita, a pod rukovodstvom i po uputstvima inženjera Lazara Jaukovića, mineri i radnici Pljevaljskog i Durmitorskog NOP odreda srušili deo velikog mosta na r. Tari (kod s. Đurđevića Tare) i time prekinuli jedinu komunikaciju na pravcu Pljevlja-Nikšić.

⚔️ 25. 5. 1942. U Žabljaku, na sastanku kome su prisustvovali načelnici VŠ i GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku i članovi Štaba Durmitorskog NOP odreda, obrazovan Štab durmitorskih trupa, kome su stavljeni pod komandu delovi Durmitorskog, Komskog, Nikšićkog i Zetskog NOP odreda, 1. bataljon 1. proleterske NOU brigade i 3. bataljon 2. proleterske NOU brigade. Štab je bio pod neposrednom komandom VŠ NOP i DV Jugoslavije. Osnovni zadatak durmitorskih trupa bio je: da sprečavaju prodiranje italijansko-četničkih snaga ka Pivi.

⚔️ 27. 5. 1942. Vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito naredio Štabu Durmitorskog NOP odreda: da u slučaju povlačenja partizanskih jedinica s teritorije šavničkog sreza preduzme sve potrebne mere za odbranu Pive; da komandant odreda izvrši mobilizaciju ljudstva u Pivskoj planini, a da će VŠ preduzeti mere za odbranu Pive; da u pozadinu neprijatelja obavezno ubacuje laka odeljenja koja bi tamo izvodila partizanske akcije.

⚔️ 27. 5. 1942. Jake italijanske i četničke snage, prodirući od Nikšića, zauzele Šavnik, a četničke snage iz Kolašina ušle u Žabljak. Ta mesta su branile jedinice Durmitorskog, Komskog, Nikšićkog NOP odreda i delovi 1. proleterske NOU brigade.

⚔️ 28. 5. 1942. U rejonu s. Lipove Ravni i s. Presjeke, na pravcu Nikšić-Javorak, jedinice Nikšićkog i 4. udarni bataljon Durmitorskog NOP odreda vodili jednodnevnu borbu protiv četničkih snaga. Neprijateljski gubici nisu utvrđeni, dok se partizani imali nekoliko poginulih i ranjenih boraca.

⚔️ 3. 6. 1942. VŠ NOP i DV Jugoslavije dao Štabu Durmitorskih trupa (1. bataljon 1. proleterske i 2. bataljon 2. proleterske NO U brigade, 1. Nikšićki i 3. bataljon Komskog NOP odreda) uputstvo o rasporedu jedinica i načinu dejstva protiv neprijatelja i o pravcima povlačenja jedinica posle zaštite evakuacije pozadinskih ustanova s teritorije Pive u pravcu Bosne. Glavni zadatak Durmitorskih trupa bio je da elastično brani Pivu i da omogući evakuaciju bolnica i drugih pozadinskih jedinica iz Pive ka Bosni.

⚔️ 5. 6. 1942. Komanda područja Durmitorskog NOP odreda izdala naredbu o mobilizaciji omladine sa teritorije Pive, od 18 do 25 godina starosti, u cilju uspešnije borbe protiv italijanskih i četničkih snaga na toj teritoriji.

⚔️ 17. 6. 1942. U s. Ljubini (na pl. Zelengori), po odluci vrhovnog komandanta NOP i DV Jugoslavije Josipa Broza Tita, formirana 4. proleterska (crnogorska) NOU brigada, sastava: pet bataljona (od dva bataljona Lovćenskog i od po jednog bataljona Zetskog, Komskog i Durmitorskog NOP odreda).

⚔️ 19. 8. 1942. U Foči četnički Fočanski, Kalinovički, Nevesinjski, Šavnički i Durmitorski odred, pod neposrednom komandom načelnika četničke Vrhovne komande, izvršili masovan pokolj muslimanskog stanovništva i nekoliko hiljada muslimana proterali a njihove kuće opljačkali i delom spalili.

⚔️ 0. 7. 1943. U Dobrom dolu (kod Žabljaka), na konferenciji oko 200 boraca 4. proleterske i 5. crnogorske NOU brigade koji su se vratili sa r. Sutjeske, pozadinskih radnika i omladinaca, organizovana udarna partizanska četa. kao prvi korak na putu obnove Durmitorskog NOP odreda, i dogovoreno da se izvrši reorganizacija i uspostavljanje narodne vlasti u srezu.

⚔️ 0. 9. 1943. Po naređenju GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku obnovljen Durmitorski NOP odred.

⚔️ 23. 9. 1943. Posle kraće borbe protiv četnika Durmitorske brigade 1. bataljon Durmitorskog NOP odreda zauzeo Šavnik.

⚔️ 14. 11. 1943. U s. Drijenku (kod Kola: i ,a), po naređenju Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ, od delova Zetskog, Nikšićkog, Durmitorskog i Komskog NOP odreda formirana 6. crnogorska NOU brigada, jačine četiri bataljona.

⚔️ 0. 2. 1944. U s. Broćancu (kod Nikšića) delovi Durmitorskog NOP odreda napali i razbili grupu četnika. Poginula 2, ranjeno 8 i zarobljeno 45 četnika.

⚔️ 15. 3. 1944. Odlukom Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ rasformirani Kolašinski i Durmitorski NOP odred.

⚔️ 20. 3. 1944. Odlukom Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ formiran Dopunski bataljon, sastavljen od ljudstva iz rasformiranog kolašinskog i Durmitorskog NOP odreda i iz Lovćenskog, Nikšićkog, Zetskog i Komskog NOP odreda.