Borbe u Crnoj Gori 1944.

⚔️ 0. 1. 1944. Pri GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku formiran Prateći bataljon, jačine oko 105 boraca.

⚔️ 1. 1. 1944. Glavni štab NOV i PO za Crnu Goru i Boku naredio područnim štabovima NOP odreda da upute određen broj ljudstva za popunu 7. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 1. 1. 1944. U s. Prekobrđu (kod Kolašina) delovi 6. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ razbili četnike i tom prilikom nekoliko njih razoružali.

⚔️ 2. 1. 1944. Prvi bataljon Lovćenskog NOP odreda, u sadejstvu sa jedinicama Udarne grupe bataljona 3. udarne divizije NOVJ (1. i 2. bataljon 4. proleterske NOU brigade i jedan bataljon 5. crnogorske NOU brigade), napali nemačke vojnike i četnike na širem području Rijeke Crnojevića. Neprijatelj je imao oko 60 poginulih i približno toliko ranjenih, dok su 4 četnika zarobljena. Udarna grupa je imala 1 mrtvog i dva ranjena borca.

⚔️ 3. 1. 1944. Izvršni odbor ZAVNO-a Crne Gore i Boke uputio narodu proglas kojim ga poziva da još čvršće zbije redove u zajedničkoj borbi protiv fašističkih porobljivača i domaćih izdajnika.

⚔️ 3. 1. 1944. U s. Prekobrđu (kod Kolašina) izabran MNO odbor.

⚔️ 4. 1. 1944. Jedinice 3. proleterske (sandžačke) i 4. sandžačke NOU brigade odbacile nemačke vojnike i četnike u Pljevlja. Neprijatelj je imao 31 vojnika izbačenog iz stroja. Gubici jedinica NOVJ: 3 mrtva i jedan ranjen borac.

⚔️ 4. 1. 1944. U rejonu s. Vlaka - Kamena gora (kod Pljevalja) oko 600 nemačkih vojnika, četnika i pripadnika muslimanske milicije napalo delove 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade. Pred nadmoćnim neprijateljem delovi 3. brigade su se povukli na položaje u rejonu s. Vrulja - s. Kozice. Gubici neprijatelja: oko 30 vojnika izbačenih iz stroja. Brigada je imala 3 mrtva i 3 ranjena borca.

⚔️ 5. 1. 1944. Glavni štab NOV i PO za Crnu Goru i Boku naredio Štabu Lovćenskog NOP odreda da pojača politički rad na svom području i na taj način stvori uslove za uspešniju mobilizaciju boraca.

⚔️ 6. 1. 1944. U rejonu Pljevalja nemački vojnici i muslimanska milicija sukobili se sa delovima 3. proleterske (sandžačke) i 4. sandžačke NOU brigade. Neprijateljski gubici su nepoznati, dok su gubici 3. i 4. brigade bili 10 ranjenih boraca.

⚔️ 7. 1. 1944. Prva brigada italijanske partizanske divizije -Garibaldi- 2. udarnog korpusa NOVJ odbacila četnike i muslimansku miliciju prema Rožaju i nanela im osetne gubitke. Brigada je imala 4 mrtva i 6 ranjenih boraca.

⚔️ 8. 1. 1944. Na području Mataruge - Meljak - Čajniče delovi 3. proleterske (sandžačke) i 4. sandžačke NOU brigade napali nemačke vojnike i četnike. Borbe su trajale, s prekidima, do 13. januara. Neprijatelj je imao 45 mrtvih i 53 ranjena vojnika, a brigade - 2 mrtva i 6 ranjenih boraca.

⚔️ 9. 1. 1944. U ulcinjskom zatvoru albanski kvislinzi umorili 14 pripadnika NOP-a.

⚔️ 9. 1. 1944. Bataljon 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ, uz sadejstvo Komansko-zagaračkog bataljona, očistio od četnika sela u okolini Danilovgrada i Spuža (Orašje, Sladojevo Kopito, Curilac, Grlić, Novo Selo, Klikovače i Velje Brdo). Poginulo je 10 četnika, više ih je ranjeno i 10 ih je zarobljeno. Brigada je imala 1 mrtvog i 1 ranjenog borca.

⚔️ 11. 1. 1944. Delovi Udarne grupe bataljona 3. udarne divizije NOVJ (1. i 2. bataljon 4. proleterske udarne brigade i jedan bataljon 5. crnogorske NOU brigade) upali u s. Njeguše (kod Cetinja), razbili četnike i naneli im gubitke od 1 mrtvog, 1 ranjenog i 10 zarobljenih. Udarna grupa nije imala gubitaka.

⚔️ 12. 1. 1944. Između s. Stubice i Žute grede (na putu Nikšić-Danilovgrad) delovi 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ razorili 100 metara puta.

⚔️ 12. 1. 1944. Dva bataljona 3. proleterske (sandžačke) NOU brigade razbili četnike u selima Otilovićima i Vijencu (kod Pljevalja).

⚔️ 14. 1. 1944. Na pl. Bjelasici delovi 7. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ zarobili 16 četnika.

⚔️ 15. 1. 1944. U rejonu s. Vukovo Brdo - s. Strmećica (kod Pljevalja) oko 1300 nemačkih vojnika, četnika i pripadnika muslimanske milicije napali delove 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade i odbacili ih na položaje s. Kozice - s. Breza, nanevši im gubitke od 1 mrtvog i 7 ranjenih boraca. Neprijatelj je imao oko 20 vojnika izbačenih iz stroja.

⚔️ 16. 1. 1944. VŠ NOV i POJ uputio Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ depešu u kojoj ističe: prisustvo 2. udarnog korpusa u Crnoj Gori je neophodno; Crnogorsko primorje đobija veću važnost zbog eventualnog iskrcavanja savezničkih snaga na Jadranu; treba tu stvoriti operativnu grupu koja će imati jednu jedinicu na području Konavli-Grahovo-Risan, drugu na području Čevo-Kotor-Crmnica i treću na području Tivat-Paštrovići-Ulcinj; četnike na ovom području razbiti; operacije u sadejstvu sa 29. udarnom divizijom dovršiti do početka februara; italijanske partizanske bridade rasporediti u divizije 2. udarnog korpusa NOVJ; javiti mesto za spuštanje materijala; u duhu nove direktive, uputiti globalni plan formacije 2. udarnog korpusa. 

⚔️ 16. 1. 1944. Drugi bataljon 4. proleterske (crnogorske) udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ upao u s. Tomiće (kod Cetinja) i razoružao 15 nacionalista.

⚔️ 16. 1. 1944. Na odseku s. Draškovina - Grab - s. Slatina (kod Bijelog Polja) 3. i 4. bataljon 7. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ otpočeli dvodnevne borbe protiv nemačkih i četničkih snaga i muslimanske milicije.

⚔️ 17. 1. 1944. U s. Orlji (na putu Pljevlja-Gradac) oko 80 nemačkih vojnika s četnicima napalo delove 1. bataljona 4. sandžačke NOU brigade i četu italijanske partizanske divizije -Garibaldi-. Posle oštre borbe neprijatelj je odbačen u pravcu Pljevalja.

⚔️ 17. 1. 1944. U rejonu s. Prekobrđe (kod Kolažina) 4. bataljon 6. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ napao četnike i sedmoricu zarobio.

⚔️ 18. 1. 1944. Na području sela: Orašje, Sladojevo Kopito, Begovine, Klikovače. Novo Selo (kod Danilovgrada i Spuža) 4. bataljon 5. crnogorske udarne brigade, delovi 2. bataljona 4. proleterske (crnogorske) brigade 3. udarne divizije NOVJ i 1. bataljon Lovćenskog NOP odreda razbili četnike, uz sopstvene gubitke od jednog mrtvog i dva lakše ranjena borca.

⚔️ 19. 1. 1944. U selima: Komine, Vidre, Brvnica i Bušnja (kod Pljevalja) 4. sandžačka NOU brigada napala četnike i odbacila ih u Pljevlja. Četnici su imali 2 mrtva i 3 ranjena. Brigada nije imala gubitaka.

⚔️ 19. 1. 1944. U s. Rogamima oko 150 četnika s nemačkim vojnicima, podržani artiljerijom, napali delove 2. bataljona 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ. U početku je neprijatelj imao izvesnog uspeha, zatim je protivnapadom odbačen u Podgoricu (sada Titograd).

⚔️ 19. 1. 1944. Delovi Lovćenskog NOP odreda napali nemačke vojnike u s. Ulićima (kod Cetinja). Neprijatelj je imao 1 poginulog i 3 ranjena vojnika.

⚔️ 19. 1. 1944. U s. Rvašima (kod Rijeke Crnojevića) delovi Lovćenskog NOP odreda zapalili nemački magacin.

⚔️ 20. 1. 1944. U s. Zlatici (kod Titograda) delovi 2. i 3. bataljona 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ napali četnike, te njih 12 ubili i ranili, jednog zarobili (a sami imali jednog ranjenog borca).

⚔️ 20. 1. 1944. Pri Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ u Kolašinu počeo niži oficirski kurs s trajanjem od 30 dana. Kurs su pohađala 84 slušaoca (komandiri četa i vodova i njihovi zamenici) iz svih jedinica toga korpusa.

⚔️ 21. 1. 1944. Povodom dvadesetogodišnjice Lenjinove smrti, u gradovima i selima na oslobođenoj i neoslobođenoj teritoriji Crne Gore i Boke, kao i u jedinicama NOV, održano više prigodnih akademija i konferencija na kojima se govorilo o životu i radu Vladimira Iliča Lenjina.

⚔️ 22. 1. 1944. Nemački avioni bombardovali Kolašin.

⚔️ 23. 1. 1944. U s. Ljuće (kod Pljevalja) delovi 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade i 4. sandžačke brigade GŠ NOV i PO za Sandžak napali na oko 200 četnika, ali zbog zakašnjenja delova 4. brigade napad nije uspeo. Treća brigada je imala 4 ranjena i 2 nestala borca.

⚔️ 23. 1. 1944. U rejonu sela: Lagatori, Godočelje, Tucanje i Petnica (kod Ivangrada) 1. i 4. bataljon 4. proleterske (crnogorske) brigade 3. udarne divizije NOVJ i manji delovi 1. brigade italijanske partizanske divizije -Garibaldi- napali na oko 2000 nemačkih vojnika, četnika i kvislinga prikupljenih s Kosova i Metohije. Neprijatelj je, razbijen, pretrpeo gubitke od 75 mrtvih i oko 90 ranjenih vojnika, dok su 4. brigada i 1. brigada partizanske divizije -Garibaldi- imale 6 boraca izbačenih iz stroja.

⚔️ 25. 1. 1944. Nemački vojnici, kvislinzi s Kosova i Metohije, muslimanska milicija od Plava i Gusinja i četnici od Vrmoša (u Albaniji), jačine oko 2000 vojnika, napali jedinice Komskog NOP odreda i italijanske partizanske divizije -Garibaldi- i potisnuli ih do pred Andrijevicu. Sutradan su jedinice 4. proleterske (crnogorske) udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ protivnapadom razbile neprijatelja na oba pravca i nanele mu gubitke od 67 mrtvih a 36 četnika su zarobile. Jedinice NOVJ su imale 2 poginula i 2 ranjena borca.

⚔️ 25. 1. 1944. Kod s. Duba (na komunikaciji Kotor-Budva) grupa partizana napala i zapalila nemački vojni kamion. Poginula 2 i ranjena 2 nemačka vojnika.

⚔️ 25. 1. 1944. Naredbom Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ formiran 1. bataljon Bokeljskog NOP odreda, kome su precizirani osnovni zadaci: upadi u Boku, napadi na manje plovne objekte, izvlačenje ljudstva za jedinice NOVJ i organizacija obaveštajne službe.

⚔️ 27. 1. 1944. Pri Štabu 7. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ formiran sanitetski kurs za osposobljavanje sanitetskog kadra u četama i bataljonima.

⚔️ 27. 1. 1944. U Kučima oko 800 nemačkih vojnika i četnika iz Podgorice (sada: Titograd) i Albanije, podržavanih artiljerijom, u jutarnjim časovima počeli napad na 5. crnogorsku udarnu brigadu 3. udarne divizije NOVJ, Posle dvodnevnih borbi neprijatelj je delimično razbijen i odbačen u pravcu Podgorice i na albansku teritoriju, uz gubitke od preko 50 mrtvih i ranjenih vojnika. Tom prilikom je poginulo nekoliko istaknutih četničkih organizatora s tog terena, a zarobljeno je 5 četnika. Zaplenjeno je oko 2000 metaka i nešto druge opreme. Brigada je imala 3 mrtva i 12 ranjenih boraca.

⚔️ 27. 1. 1944. U Pješivcima dva bataljona 6. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ počela akciju protiv manjih četničkih grupa.

⚔️ 0. 2. 1944. U duhu odluke VŠ NOV i POJ Štab 2. udarnog korpusa NOVJ formirao Primorsku operativnu grupu. U njen sastav su ušli: 2. dalmatinska udarna i 6. crnogorska udarna brigada, partizanski Bokeljski k bataljon, Lovćenski i Nikšićki NOP odred.

⚔️ 0. 2. 1944. U oslobođenom Bijelom Polju formirana Komanda vojnog područja za srezove pljevaljski i bjelopoljski.

⚔️ 0. 2. 1944. U s. Broćancu (kod Nikšića) delovi Durmitorskog NOP odreda napali i razbili grupu četnika. Poginula 2, ranjeno 8 i zarobljeno 45 četnika.

⚔️ 1. 2. 1944. U rejonu s. Kamenskog i s. Rudine (na putu Nikšić-Vilusi) 1. i 2. bataljon 6. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ u jednodnevnoj borbi razbili četnike i odbacili ih ka Grahovu. Poginulo 10 četnika i više ih je ranjeno, dok su oba bataljona NOVJ imala 2 mrtva i 3 ranjena borca.

⚔️ 1. 2. 1944. Jedinice 6. crnogorske udarne i 4. bataljon 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ izvršile neuspeo napad na Grahovo, koje su branile 10. i 12. četa 334. puka nemačke 181. pešadijske divizije.

⚔️ 3. 2. 1944. Naredbom Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ reorganizovan Komski NOP odred u Komski i Kolašinski NOP odred.

⚔️ 4. 2. 1944. Iz Nikšića oko 600 nemačkih vojnika i četnika izvršilo ispad prema s. Kusidama. Na položajima kod s. Miločana, s. Stube, s. Kusida i s. Broćanca dočekali su ih 1. i 3. bataljon Nikšićkog NOP odreda i 1. bataljon 8. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe i posle jednodnevne borbe odbacili u Nikšić nanevši im gubitke od 2 prirtva, 5 ranjenih i 2 zarobljena četnika. Jedinice NOVJ nisu imale gubitaka.

⚔️ 4. 2. 1944. Na komunikaciji Danilovgrad-Nikšić jedinice 6. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ napale veću kolonu nemačkih vojnika. U borbi je poginulo 40 vojnika i zaplenjen je jedan kamion. Brigada je imala 7 mrtvih.

⚔️ 6. 2. 1944. U rejonu s. Gradac - s. Šljuke - s. Trnovice - s. Hoćevine (kod Pljevalja) nemačke snage, četnici i muslimanska milicija (oko 1100 vojnika) napali 4. sandžačku brigadu GŠ NOV i PO za Sandžak. Pod pritiskom nadmoćnog neprijatelja ona se, posle višečasovne borbe, morala povući u pravcu s. Popova Dola i s. Šula. Pri povratku u Pljevlja neprijatelj je palio kuće i opljačkao sela Hoćevine, Šljivensko i Trnovice.

⚔️ 8. 2. 1944. U s. Broćancu (kod Nikšića) jedinice 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ napale četnike i nanele im gubitke od 12 mrtvih i ranjenih i 45 zarobljenih. Brigada je imala 2 ranjena borca.

⚔️ 9. 2. 1944. Na komunikaciji Danilovgrad-Nikšić delovi 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe napali nemačku kolonu koja je težila da se probije u Nikšić. Posle oštre višečasovne borbe neprijatelj je ponovo odbačen ka Danilovgrađu uz gubitke od 2 mrtva, više ranjenih i 5 zarobljenih vojnika. Zaplenjeno je nešto pušaka, 1 p. mitraljez i izvesna količina municije i druge opreme.

⚔️ 10. 2. 1944. U rejonu s. Prijevora (na komunikaciji Budva-Kotor) grupa partizana iz zasede napala i uništila kamion i ubila 2 nemačka vojnika.

⚔️ 12. 2. 1944. Predsednik NKOJ-a maršal Jugoslavije Josip Broz Tito uputio depešu izvršnim odborima ZAVNO Crne Gore i Boke i ASNO Sandžaka u kojoj traži podatke: o stanju stoke i stočnih stanica, o pripremama za ovogodišnju setvu i stanju poljoprivrednog alata, o broju izbeglog stanovništva, o zaraznim bolestima, javnim zdravstvenim službama i mogućnosti izolacije zaraznih bolesnika.

⚔️ 13. 2. 1944. Po naređenju Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ, a u duhu direktive VŠ NOV i POJ, na teritoriji Crne Gore osnovane tri komande vojnih područja - 1. komanda je obuhvatala nikšićki i šavnički srez, 2. komanda - danilovgradski, podgorički i cetinjski srez, 3. komanda - kolašinski, andrijevički i beranski srez.

⚔️ 16. 2. 1944. U Kolašinu održano IT zasedanje ZAVNO-a Crne Gore i Boke, na kome je podnet referat o političkoj situaciji i analizira rad Izvršnog odbora ZAVNO-a. Sa zasedanja su upućeni pozdravni telegrami NKOJ-u i AVNOJ-u.

⚔️ 16. 2. 1944. Treći bataljon 7. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ i posadna četa iz s. Kosora izvršili upad u sela Doljane i Rogame (kod Titograda), ranili 6 nemačkih vojnika i četnika i zaplenili 1 p. mitraljez i 2 puške.

⚔️ 17. 2. 1944. Na komunikaciji Danilovgrad-Nikšić 2. dalmatinska udarna brigada Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ vodila borbu protiv četnika i nanela im gubitke od 2 mrtva, 8 ranjenih i 45 zarobljenih. Brigada nije imala gubitaka.

⚔️ 17. 2. 1944. U Kolašinu održana konferencija pravoslavnih sveštenika (bogoslova, teologa i drugih) sa oslobođene teritorije Crne Gore i Boke. Na konferenciji se diskutovalo o ulozi narodnog sveštenstva i crkve u NOB-u. Upućen je proglas narodu s pozivom da stupa u borbu protiv okupatora i domaćih izdajnika.

⚔️ 21. 2. 1944. VŠ NOV i POJ uputio depešu Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ: u zahvatu Lima, od sandžačkih jedinica i jedne crnogorske brigade, formirati diviziju; na odseku Podgorica (sada: Titograd) - Nikšić postaviti 3. udarnu diviziju NOVJ (dve crnogorske brigade) a u Primorje već formiranu Primorsku operativnu grupu (koja ima uslove za preformiranje u diviziju); brigade popuniti snagama iz odreda, a odrede svesti na najnužniju meru; izraziti jači neposredan uticaj na mlađe brigade; ovim bi bila završena globalna formacija Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ (unutar koje izvršiti popunu i dalje razvijati jedinice).

⚔️ 25. 2. 1944. U Beranama (sada: Ivangrad), na osnovu naredbe Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ od 24. februara, formirana 8. crnogorska NOU brigada, u sastavu 37. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 27. 2. 1944. U s. Bioču (kod Titograda) održana konferencija više od 100 intelektualaca iz sreza podgoričkog, na kojoj je odlučeno da pomažu oslobodilačku borbu protiv neprijatelja.

⚔️ 27. 2. 1944. Preko 4000 četnika i italijanskih fašista od Cetinja, Rijeke Crnojevića, Podgorice (sada: Titograd) i Danilovgrada izvršili prodor na teritoriju sreza cetinjskog s ciljem da zauzmu Čevo, prodru ka Grahovu i, u sadejstvu sa hercegovačkim četnicima, potisnu Primorsku operativnu grupu iz obalskog pojasa. Posle dvodnevnih borbi četnici su zauzeli Čevo, ali prema Grahovu nisu smeli da prodru.

⚔️ 1. 3. 1944. Dva bataljona 2. dalmatinske udarne i jedan bataljon 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ i jedan bataljon Nikšićkog NOP odreda napali na Grahovo i s. Dragalj koje su branili nemački vojnici i četnici. Ali Grahovo nisu zauzeli, jer napad nije bio jednovremen i povezan; sem toga, u toku borbe neprijatelju je stiglo pojačanje iz Risna. Poginulo je i ranjeno oko 35 nemačkih vojnika i zarobljeno je 17 četnika.

⚔️ 3. 3. 1944. Druga dalmatinska udarna brigada Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ, zajedno s delovima Lovćenskog i Zetskog NOP odreda i 1. bokeljskim bataljonom, napala, i razbila četničke snage (oko 4.600 vojnika) na prostoru Čevo, s. Ubla, s. Bate, oslobodivši Cevo i predeo severno od Cetinja. Tom prilikom je poginulo 110, ranjeno oko 130 i zarobljeno 85 četnika, a zaplenjeno 80 pušaka, 3 p. mitraljeza, 1 mitraljez i druga oprema. Gubici brigade i odreda bili su 3 mrtva i 7 ranjenih boraca.

⚔️ 5. 3. 1944. U rejonu Pljevalja delovi 2. proleterske udarne divizije NOVJ vodili borbu protiv nemačkih i četničkih snaga. Neprijatelj je imao 5 mrtvih i oko 22 ranjena vojnika.

⚔️ 6. 3. 1944. Kod s. Žminjca (blizu Bijelog Polja), posle dvočasovne borbe, Bjelopoljski NOP odred prinudio muslimansku miliciju da se povuče na položaje Kurila, s. Stubno i s. Šipovice (kod Bijelog Polja). Neprijatelj je imao 5 mrtvih, a zaplenjeno je 12 pušaka i druga ratna oprema.

⚔️ 7. 3. 1944. Na komunikaciji Rijeka Crnojevića - Podgorica (sada: Titograd) Lovćenski NOP odred napao četnike. Borba je trajala tri dana. Četnici su pretrpeli velike gubitke. Odred je imao 2 mrtva i 2 ranjena borca.

⚔️ 8. 3. 1944. Druga dalmatinska udarna brigada i 2. bataljon 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ, zajedno s 1. bokeljskim bataljonom i 2. bataljonom Nikšićkog NOP odreda, otpočeli napad na Grahovo i s. Dragalj u kome su se nalazili delovi 334. puka nemačke 181. pešadijske divizije i Banjsko-vučedolska četnička brigada. Napad koji je trajao dva dana nije uspeo. Gubici neprijatelja nisu poznati, dok su jedinice 2. i 6. brigade imale 5 mrtvih i 11 ranjenih boraca.

⚔️ 9. 3. 1944. Na položajima s. Zenica - s. Šumani - s. Ljuće - s. Pauče (kod Pljevalja) 4. sandžačka brigada 37. udarne divizije NOVJ napala četničke snage i posle višečasovne borbe, zauzela sve neprijateljske položaje, izuzev s. Ljuće koje je bilo utvrđeno bunkerima i dobro branjeno. Četnici su imali 12 mrtvih i ranjenih. Brigada nije imala gubitaka.

⚔️ 11. 3. 1944. Na komunikaciji Nikšić-Danilovgrad otpočele dvodnevne oštre borbe jedinica 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ protiv delova 363. puka nemačke 181. pešadijske diviziji i četnika koji su težili da ovladaju komunikacijom. Poginulo je 37, zarobljeno 10 i ranjeno oko 20 nemačkih vojnika. Zaplenjeno: 1 top 75 mm, veći broj pušaka, 1 p. mitraljez, kao i mnogo druge opreme. Brigada je imala 5 mrtvih i 8 ranjenih boraca.

⚔️ 11. 3. 1944. Prosvetni odsek Izvršnog odbora ZAVNO-a Crne Gore i Boke izdao svim sreskim NO odborima uputstvo o radu škola, domova kulture biblioteka i kulturno-umetničkih grupa.

⚔️ 13. 3. 1944. U rejonu s. Kočana (kod Nikšića) 1. bataljon 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe napao na oko 200 žandarma i četnika. Tom prilikom su poginula 2 i zarobljena 3 četnika. Zaplenjen je manji broj pušaka, municije i druga oprema.

⚔️ 15. 3. 1944. Primorska operativna grupa 2. udarnog korpusa NOVJ počela dvodnevni napad na nemačke i četničke snage na položajima oko Grahova. U toku tih borbi neprijatelj je odbačen u grad uz gubitke od 15 mrtvih i oko 20 ranjenih. Zaplenjen je 1 p. mitraljez i nešto municije. Jedinice NOVJ su imale 2 mrtva i 10 ranjenih boraca.

⚔️ 15. 3. 1944. Odlukom Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ rasformirani Kolašinski i Durmitorski NOP odred.

⚔️ 18. 3. 1944. Tri bataljona druge dalmatinske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ očistila predeo Grahovsko polje - s. Zagulj - Bojanje brdo - s. Grahovac od četničkih i nemačkih snaga. U ovoj akciji neprijatelj je imao 5 mrtvih i neutvrđen broj ranjenih. Brigada je imala 2 ranjena borca.

⚔️ 18. 3. 1944. Jedinice Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ ponovo zauzele s. Bogetiće i ovladale komunikacijom Danilovgrad-Nikšić, koju su branile nemačke i četničke snage. U toj borbi neprijatelj je imao 14 mrtvih i veliki broj ranjenih. Uništen je 1 kamion, a zaplenjeno je nešto oružja i druge opreme. Primorska operativna grupa je imala 2 ranjena borca.

⚔️ 20. 3. 1944. Odlukom Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ formiran Dopunski bataljon, sastavljen od ljudstva iz rasformiranog kolašinskog i Durmitorskog NOP odreda i iz Lovćenskog, Nikšićkog, Zetskog i Komskog NOP odreda.

⚔️ 23. 3. 1944. Dva bataljona 3. proleterske (sandžačke) udarne brigade 37. udarne divizije NOVJ iz zasede napala kod s. Jabuke nemačku auto-kolonu od 14 kamiona koja je išla iz Pljevalja u pravcu Prijepolja. U borbi, koja je vođena skoro ceo dan, neprijatelj je uspeo da se probije ka Prijepolju, uz gubitke od 43 vojnika izbačena iz stroja, a zarobljeni su 1 nemački vojnik i 1 četnik. Zaplenjeno je 13 pušaka, 4 pištolja i razna druga oprema. Bataljoni su imali 2 mrtva i 9 ranjenih boraca.

⚔️ 24. 3. 1944. U rejonu s. Jugova (kod Pljevalja) delovi 4. sandžačke brigade 37. udarne divizije NOVJ napali četnike i odbacili ih u pravcu Pljevalja. Poginula su 3 a ranjeno je oko 20 četnika. Brigada je imala 2 mrtva i 14 ranjenih boraca.

⚔️ 26. 3. 1944. Po naredbi VŠ NOV i POJ, od 13. i 15. krajiške NOU brigade, Udarnog NOP odreda 5. udarnog korpusa NOVJ, Zmijanjskog, Banjalučkog i Pljevskog (Mrkonjićkog) NOP odreda formirana 39. divizija 5. udarnog korpusa NOVJ.

⚔️ 26. 3. 1944. Štab 2. udarnog korpusa NOVJ uputio proglas VŠ NOV Albanije s pozivom na saradnju u borbi protiv zajedničkog neprijatelja.

⚔️ 28. 3. 1944. Otpočele dvodnevne borbe jedinica 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ i delova Lovćenskog i Zetskog NOP odreda protiv jakih snaga nemačke 181. pešadijske divizije (oko 2.000 vojnika) i četnika koje su napale od Danilovgrada ka Nikšiću. Neprijatelj je, uz gubitke od 21 mrtvog i više ranjenih, ovladao komunikacijom Danilovgrad-Nikšić i duž nje uspostavio obezbeđenja u selima: Stubici, Bogetićima, Cerovu, Drenovštici, Bogmilovićima, Ržištu i Zagarču.

⚔️ 28. 3. 1944. Na prostoriji sela: Parci-Gradac-Draževina-Beri (na komunikaciji Titograd-Cetinje) delovi 2. dalmatinske udarne i 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ, s delovima Lovćenskog NOP odreda napali i razbili četničke i nemačke snage (oko 1000 vojnika) i odbacili ih u Podgoricu (sada: Titograd). Poginulo 26 neprijateljskih vojnika i oficira, a zarobljeno 100 četnika. Gubici jedinica NOV i POJ: 1 mrtav i 10 ranjenih boraca.

⚔️ 30. 3. 1944. U rejonu Kuča, Pipera i Bjelopavlića 7. crnogorska udarna brigada 3, udarne divizije NOVJ napala na četnike i nanela im gubitke od 12 mrtvih i 4 ranjena, a ona je imala 2 ranjena borca.

⚔️ 1. 4. 1944. Odlukom Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ, u s. Dragovića Polju (kod Kolašina) formirana 9. crnogorska udarna brigada, u sastavu 3. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 2. 4. 1944. Šest bataljona iz 2. dalmatinske udarne i 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ napalo obezbeđujuće delove (nemačke vojnike i četnike) duž komunikacije Nikšić-Danilovgrad. Do 4. aprila bataljoni su ponovo ovladali komunikacijom. U ovim borbama neprijatelj je imao 31 mrtvog i oko 70 ranjenih vojnika i oficira, dok su obe brigade imale 9 poginulih i 17 ranjenih boraca.

⚔️ 2. 4. 1944. Kod s. Vukovića i s. Meduna (blizu Titograda), s položaja Kaznovica i Trijebač, oko 800 četnika i 700 nemačkih vojnika i italijanskih fašista napalo delove 5. crnogorske udarne brigade i delove 7. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ. Posle oštre borbe neprijatelj je odbačen ka Podgorici (sada: Titograd), uz gubitke od 72 mrtva i više ranjenih vojnika.

⚔️ 3. 4. 1944. U s. Kočanima (kod Nikšića) delovi 2. dalmatinske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ i delovi Nikšićkog NOP odreda napali četnike i odbacili ih u Nikšić, ubivši jednog i ranivši dvojicu, uz sopstvene gubitke od 1 mrtvog i 3 ranjena borca.

⚔️ 4. 4. 1944. U rejonu s. Sljivenskog i s. Hoćevina oko 800 četnika napalo 4. sandžačku udarnu brigadu 37. udarne divizije NOVJ, koja se pod pritiskom neprijatelja povukla na položaj s. Kakmuže - s. Vlahovići (kod Pljevalja). Gubici neprijatelja: oko 20 mrtvih i ranjenih. Brigada je imala 3 mrtva i 4 ranjena borca.

⚔️ 5. 4. 1944. U s. Krusima (kod Titograda) 2. bataljon 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe napao na kolonu od oko 70 nemačkih vojnika i 20 četnika. Posle kraće i oštre borbe neprijatelj je odbačen u pravcu s. Kokota i Podgorice. Poginulo je 9 i ranjeno oko 15 nemačkih vojnika i oficira. Zaplenjeno je: 1 mitraljez, 2000 metaka, nekoliko sanduka mina za minobacač i druga ratna oprema. Bataljon je imao 3 ranjena borca.

⚔️ 7. 4. 1944. Saveznički avioni bombardovali Nikšić, u kome se nalazio nemački garnizon. Srušeno je i zapaljeno mnogo kuća (među njima gimnazija, silos, vojne kasarne, dom -Kosovka đevojka-, zgrade nemačke bolnice i zatvora kao i više privatnih kuća). Poginulo je 178 građana. Gubici neprijatelja: 20 mrtvih i oko 40 ranjenih nemačkih vojnika, 11 mrtvih i ranjenih italijanskih vojnika i 50 mrtvih i veći broj ranjenih četnika.

⚔️ 8. 4. 1944. Oko 15 savezničkih aviona ponovo bombardovalo Nikšić. Poginuo je veći broj nemačkih i italijanskih vojnika.

⚔️ 8. 4. 1944. Dva bataljona 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe napala manje nemačke snage i četnike na dobro utvrđenim položajima duž komunikacije Cetinje - Rijeka Crnojevića. Posle višečasovne oštre borbe neprijatelj je imao preko 30 vojnika i oficira izbačenih iz stroja. Zaplenjeno je: 3 minobacača s nešto mina, 1 mitraljez, 3. p. mitraljeza, 2 automata, 3 pištolja, 1 kompletna radio-stanica, velika količina municije i druga ratna oprema. Bataljoni su imali 4 mrtva i 12 ranjenih boraca.

⚔️ 8. 4. 1944. U s. Ograđenici (kod Pljevalja) oko 400 četnika napalo delove Pljevaljskog NOP odreda i komandu mesta iz s. Meljaka. Pošto su četnici bili nadmoćniji, partizani su se prebacili na levu obalu Tare, u s. Tepca (blizu Žabljaka).

⚔️ 9. 4. 1944. Jedinice 29. udarne divizije NOVJ počele trodnevne oštre borbe protiv jakih nemačkih i četničkih snaga na pravcu Grahovo-Osječenica-Vilusi. Neprijatelj je uspeo da uđe u Viluse i da produži prema s. Velimlju, ali je odbačen. U tim borbama je poginulo 90 nemačkih vojnika i 11 četnika a dosta ih je ranjeno. Jedinice 29. divizije su imale 10 mrtvih i 6 ranjenih boraca.

⚔️ 10. 4. 1944. Jedinice 2. dalmatinske i 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe izvršile napad na nemačke, italijanske i četničke snage u Danilovgradu. Ali, ne dejstvujući jednovremeno, one nisu uspele da slome upornu odbranu iz jakih utvrđenja. Prema nepotpunim podacima, neprijatelj je imao 8 mrtvih i 12 ranjenih vojnika.

⚔️ 10. 4. 1944. Dva bataljona 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ i jedan bataljon italijanske partizanske divizije -Garibaldi- napali nemačke, italijanske i četničke snage na dobro utvrđenim položajima Trijebač - Doljanska glavica - Kaznovica (kod Titograda). Ali ni posle sedmočasovne ogorčene borbe, naročito na Kaznovici, gde su položaji više puta prelazili iz ruke u ruku, oni nisu uspeli da odbace neprijatelja. Gubici neprijatelja (prema nepotpunim podacima): oko 80 mrtvih i oko 150 ranjenih nemačkih vojnika i četnika. Zaplenjeno je: 2 minobacača sa 260 mina, 16 pušaka, nešto municije i druga ratna oprema. Peta brigada je imala 9 mrtvih i 53 ranjena borca.

⚔️ 10. 4. 1944. Jedinice 5. i 7. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ i delovi 2. dalmatinske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ, posle artiljerijske pripreme, napali na nemačko-četnička uporišta u dolini Zete: Danilovgrad, Spuž Kaznovicu i Taraš, ali bez uspeha, usled nejednovremenog napada i žilave odbrane neprijatelja. Gubici neprijatelja: oko 150 mrtvih i ranjenih; gubici jedinica 3. divizije i Primorske operativne grupe: 22 mrtva i 101 ranjeni borac. Zaplenjeno je 2 minobacača sa 160 mina, 17 pušaka, 1 pištolj i druga ratna oprema.

⚔️ 11. 4. 1944. Nemačke i četničke snage i pripadnici muslimanske milicije (oko 5000 vojnika), uz podršku avijacije, preduzeli ofanzivna dejstva glavnim snagama od Brodareva ka Bijelom Polju i s. Lekovini (kod Sahovića) a delom snaga iz Pljevalja ka s. Đurđevića Tari protiv jedinica 37. udarne divizije NOVJ koje su zatvarale te pravce. Cilj neprijatelja je bio: ovladati dolinom Lima, zauzeti Kolašin i spojiti se sa snagama koje će napadati iz Podgorice (sada: Titograd), razdvojiti 2. udarni korpus NOVJ i njegove jedinice nabaciti na masiv pl. Sinjajevine i pl. Durmitora.

Hronološki zapisi se učitavaju...