Cetinje u oslobodilačkom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 28 hronoloških zapisa, 42 dokumenata i 15 fotografija.

Događaji

⚔️ 17. 4. 1941. U Cetinju od grupe separatista, obrazovan Privremeni administrativni crnogorski komitet - kao kvislinški organ vlasti.

⚔️ 10. 7. 1941. U Cetinju održan sastanak MK KPJ za srez cetinjski, na kome je instruktor PK preneo direktivu za otpočinjanje gerilskih akcija protiv okupatora, koje kasnije treba da prerastu u masovnu borbu i oružani ustanak. Akcije je trebalo otpočeti što pre (ali ne pre 13. jula). Zatim su postavljeni konkretni zadaci: da gerilski odredi u njeguškoj opštini likvidiraju žand. st. u Njegušima i na Lovćenu; da gerilski odredi katunske nahije likvidiraju italijansku posadu na Čevu, a gerilski odredi iz Konaka dejstvuju na komunikacije Cetinje-Budva i Rijeka Crnojevića - Cetinje.

⚔️ 12. 7. 1941. U Cetinju održana skupština crnogorskih kvislinga (-Petrovdanska skupština-), koja je bila pripremljena od strane italijanskih okupacionih vlasti. Tom prilikom je -crnogorski sabor- proglasio -suverenu i nezavisnu- Crnu Goru pod italijanskim protektoratom. U deklaraciji toga sabora (pet tačaka) ističe se da se proglašava -suverena i nezavisna država Crna Gora u obliku ustavne monarhije-, zatim rešenost potpisnika deklaracije da se sudbina Crne Gore -ujedini sa sudbinom Italije- i, najzad, njihova molba italijanskom kralju da -odredi namjesnika kraljevine Crne Gore koji će proglasiti ustav-. Ta kvislinška tvorevina je bila vrlo kratkog veka. Već sutradan je izbio opšti narodni ustanak s ciljem da se stvori istinski slobodna Crna Gora i bratskoj zajednici jugoslovenskih naroda.

⚔️ 23. 8. 1941. Održan sastanak MK KPJ za Cetinje na kome su prorađene nove direktive KP KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak u vezi sa daljim razvojem ustanka. Zaključeno je da se nastave gerilske akcije i da njima rukovode partijske organizacije.

⚔️ 30. 8. 1941. MK SKOJ-a za Cetinje održao plenarni sastanak: pretresani su nedostaci i uspesi u proteklom periodu; doneti su zaključci o daljem radu i učvršćenju organizacija SKOJ-a.

⚔️ 25. 9. 1941. MK KPJ za Cetinje uputio proglas narodu sreza cetinjskog: poziva ga da ustane u borbu protiv okupatora i domaćih izdajnika, uveravajući ga da će jedino tom borbom Crnoj Gori osigurati pravedno mesto u bratskoj i ravnopravnoj zajednici svih jugoslovenskih naroda.

⚔️ 30. 9. 1941. Na sastanku biroa MK za Cetinje formiran OK KPJ za Cetinje.

⚔️ 10. 10. 1941. Održan plenum MK KPJ za Cetinje na kome se iscrpno diskutovalo o organizaci onom stanju i o sprovođenju zaključaka sreske konferencije. Radi što boljeg rada odlučeno da u plenum uđu sekretari opštinskih ćelija.

⚔️ 15. 10. 1941. MK KPJ za Cetinje izdao proglas narodu: ukazuje na represalije koje vrše okupatorske vojne vlasti; razobličava rad okupatora i domaćih izdajnika; poziva sve rodoljube da stvore -čvrsto jedinstvo- u borbi protiv neprijatelja.

⚔️ 22. 10. 1941. Održan sastanak MK i OK KPJ za Cetinje na kome su se partijska rukovodstva detaljno upoznala sa političkom situacijom, organizacionim pitanjima, radom na vojnom sektoru i među omladinom i ženama, radom Narodnooslobodilačkog fonda i dr.

⚔️ 0. 11. 1941. Povodom mučkog ubistva Nika Rolovića, sekretara MK KPJ za Cetinje, i Ljuba Laličića, člana KPJ, OK KPJ za Cetinje uputio proglas narodu srezova cetinjskog i barskog, u kome osuđuje rad fašističkog okupatora i domaćih izdajnika.

⚔️ 0. 12. 1941. OK KPJ za Cetinje uputio proglas albanskim vojnicima u italijanskoj službi i šiptarskom stanovništvu sreza barskog: poziva ih da otkazuju poslušnost fašistima i da pomažu partizanima u borbi za slobodu i bratstvo crnogorskog i albanskog naroda.

⚔️ 26. 12. 1941. PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak uputio pismo Okružnom komitetu za Cetinje tražeći od njega da pruži pomoć Skadarskom komitetu KP Albanije.

⚔️ 1. 2. 1942. Jedinice bataljona -13. juli- Lovćenskog NOP odreda zaustavile autobus koji saobraća između Cetinja i Budve i zarobile jednog višeg italijanskog oficira, dva podoficira, tri vojnika i jednog četnika.

⚔️ 12. 2. 1942. U tesnacu Rudini (na ušću Rijeke Crnojevića u Skadarsko jezero) delovi bataljona -Carev Laz- Lovćenskog NOP odreda napali najveći italijanski plovni objekt na Skadarskom jezeru - putnički brod -Skenderbeg-. Posle kraće borbe zarobili su posadu od 15 italijanskih mornara i oslobodili 19 interniraca koje su italijanske vlasti sprovodile iz albanskih zatvora u Cetinje na suđenje. Zaplenili su 7 pušaka, 2 revolvera, 19 pari cipela, 19 kompleta za skijanje i veću količinu raznih životnih namirnica. Brod su zatim potopili.

⚔️ 1. 3. 1942. U Cetinju izvršena razmena 32 italijanska zarobljena vojnika i oficira za 32 internirana i uhapšena pripadnika NOP-a.

⚔️ 3. 3. 1942. Štab Lovćenskog NOP odreda naredio ilegalnoj partizanskoj jedinici u Cetinju da bolje organizuje obaveštajnu službu i da nabavi telefonske uređaje i kancelarijski materijal.

⚔️ 26. 3. 1942. Otpočeo prodor italijansko-četničkih snaga od Cetinja preko pl. Simunje i Crnog vrha ka s. Ćevu. U oštrim borbama na pl. Simunji jedinice Lovćenskog NOP odreda su zadržale i odbile neprijatelja, nanevši mu gubitke od oko 15 mrtvih i ranjenih (a same su imale 3 ranjena borca).

⚔️ 20. 6. 1942. U Cetinju italijanski guverner Crne Gore, general Pircio Biroli, primio Novicu Kraljevića, vođu -zelenaša-, Krsta Popovića i komandanta nacionalnih trupa u Crnoj Gori, Boki i Sandžaku Blaža Đukanovića, koji su mu izrazili želju da sa svojim četničkim snagama učestvuju u napadu na partizanske snage u Hercegovini, pre nego se one spoje s partizanskim snagama u Bosni.

⚔️ 24. 7. 1942. U Cetinju potpisan sporazum između guvernera Crne Gore armijskog generala Pircija Birolija i predsednika crnogorskog nacionalnog pokreta generala Blaža Đukanovića o zajedničkoj borbi protiv NO pokreta. Obrazovan je poseban Odbor crnogorskih nacionalista, sa sedištem u Cetinju, formirana su tri tzv. leteća odreda.

⚔️ 1. 1. 1943. Na pl. Siljavici (kod Cetinja), u borbi protiv četnika, poginuo član OK KPJ za Cetinje Milosav Radulović, narodni heroj.

⚔️ 8. 4. 1944. Dva bataljona 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe napala manje nemačke snage i četnike na dobro utvrđenim položajima duž komunikacije Cetinje - Rijeka Crnojevića. Posle višečasovne oštre borbe neprijatelj je imao preko 30 vojnika i oficira izbačenih iz stroja. Zaplenjeno je: 3 minobacača s nešto mina, 1 mitraljez, 3. p. mitraljeza, 2 automata, 3 pištolja, 1 kompletna radio-stanica, velika količina municije i druga ratna oprema. Bataljoni su imali 4 mrtva i 12 ranjenih boraca.

⚔️ 20. 7. 1944. U Cetinju nemačke i četničke vojne vlasti streljale 10 pripadnika NOP-a.

⚔️ 6. 11. 1944. Deseta crnogorska udarna brigada, uz sadejstvo delova 6. crnogorske udarne brigade, Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ napala u Cetinju garnizon nemačke 181. pešadijske divizije i četnike. Jedinice Primorske operativne grupe ovladale su utvrđenjima neposredno oko građa i prodrle u sam grad, ali su se, posle šestočasovne borbe, usled žilavog otpora neprijatelja, morale povući na najbliže položaje oko Cetinja. One su imale 11 mrtvih i 20 ranjenih boraca.

⚔️ 15. 12. 1944. U Cetinju počeo II kongres omladine Crne Gore i Boke. Prisustvovalo je oko 1.200 delegata. Kongres, koji je trajao tri dana, doneo je rezoluciju i uputio proglas omladini Crne Gore i Boke.

⚔️ 17. 4. 1945. U Cetinju obrazovana narodna vlada federalne Crne Gore.

⚔️ 25. 4. 1945. U Cetinju počela dvodnevna skupština žena Crne Gore i Boke na kojoj je izabran Glavni odbor AFŽ-a Crne Gore i Boke.

⚔️ 9. 5. 1945. U Cetinju Sudsko veće vojne oblasti 2. udarnog korpusa JA izreklo presudu narodnim izdajnicima - saradnicima okupatora. Od 60 optuženih sud je njih 13 osudio na smrt, 25 na vremenske kazne zatvora, 12 na prisilni rad, dok je ostale oslobodio optužbe.

Dokumenti

📜 Izveštaj Komande garnizona u Njegušima od 14. jula 1941. Komandi divizije Mesina o prekidu telefonskih veza između Njeguša i Cetinja i o nameri partizana da izvrše napad na garnizon Njeguši

📜 Telegram visokog komesara za Crnu Goru od 19. jula 1941, Ministarstvu spoljnih poslova u Rimu o deblokiranju Cetinja i o novim žarištima ustanka u Gusinju, Nikšiću i Andrijevici

📜 Obaveštenje Vojne komande u Cetinju od 1. decembra 1941. Ministarstvu inostranih posloya u Rimu o situaciji u Crnoj Gori i o merama za njeno normalizovanje

📜 Naređenje Štaba Lovćenskog NOP odreda od 8. januara 1942. Štabu Gornjolješanskog bataljona za uništavanje telegrafsko-telefonskih veza na liniji Cetinje - Podgorica

📜 Pismo štaba Lovćenskog NOP odreda od 16 januara 1942 god. zamjeniku komandanta odreda u vezi odlaganja akcije na komunikaciji Cetinje - Rijeka Crnojevića do izvršenja evakuacije okolnih sela

📜 Izvještaj štaba bataljona 13 Juli od 5 januara 1942 god. štabu Lovćenskog NOP odreda o iznenadnom ispadu italijanske vojske iz Cetinja i izvlačenju jedinica bataljona na prostoriju Ljubotinja

📜 Izvještaj štaba Lovćenskog NOP odreda od 22 januara 1942 god. Glavnom štabu NOP odreda za Crnu Goru i Boku o izvršenim pripremama za borbu na putu Cetinje - Podgorica i rezultatu borbe na Zagredi

📜 Pismo Štaba Lovćenskog NOP odreda od kraja februara 1942. Komandi italijanskih okupacionih trupa u Cetinju o razmjeni zarobljenika

📜 Naređenje Glavnog štaba NOP odreda za Crnu Goru i Boku od 5 februara 1942 god. štabu Lovćenskog NOP odreda za rušenje puta Cetinje - Podgorica i upućivanje zarobljenih italijanskih oficira Glavnom štabu

📜 Pismo Štaba Lovćenskog NOP odreda od 24. februara 1942. Italijanskoj komandi u Cetinju o razmjeni zarobljenika

📜 Naređenje Štaba Lovćenskog NOP odreda od 25. februara 1942. Komandi Kosijersko-bokovske čete za preuzimanje hrane od Italijanske komande iz Cetinja za zarobljene italijanske vojnike

📜 Pismo Štaba Lovćenskog odreda od 28. februara 1942. Italijanskoj komandi u Cetinju o razmjeni zarobljenika

📜 Obavještenje italijanske komande mjesta Cetinje od 1 marta 1942 god. o razmjeni interniranih građana za italijanske zarobljenike

📜 Naređenje štaba Lovćenskog NOP odreda od 3 marta 1942 god. komandi ilegalne partizanske jedinice u Cetinju za bolju organizaciju obavještajne službe i za nabavku telefonskih uređaja i kancelariskog materijala

📜 Izvještaj zamjenika komandanta Lovćenskog NOP odreda od 3 marta 1942 god. o borbi sa Italijanimm na komunikaciji Cetinje - Rijeka Crnojevića

📜 Izveštaj sekretara partijskog biroa bataljona Trinaesti Juli lovćenskog NOP odreda od 7. marta 1942. Okružnom komitetu KPJ za Cetinje o radu partijske organizacije i o situaciji na terenu

📜 Izvještaj biroa partijske organizacije Cucko-ćeklićkog bataljona Lovćenskog NOP odreda od 10. marta 1942. Okružnom komitetu KPJ za Cetinje o stanju partijske organizacije u Bataljonu

📜 Pismo Okružnog komiteta za Cetinje od 14. maja 1942. svima članovima Partije o strogo ilegalnom radu na ponovo okupiranoj teritoriji

📜 Naređenje Komande crnogorskih četnika od 29 juna 1942 god. vojnom odboru Cetinje za prekid rada i predaju arhive i inventara

📜 Izvještaj Komande italijanskog Šestog armijskog korpusa od 18 aprila 1943 god. o održanom sastanku na Cetinju u vezi sa operacijama protiv jedinica NOV na području Foče

📜 Direktivno pismo Pokrajinskog komiteta KPJ za Crnu Goru i Boku od 10. septembra 1943. Okružnom komitetu KPJ Cetinje o hitnom stvaranju novih partizanskih jedinica koje će razoružati Italijane

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Cetinje od 29. septembra 1943. Pokrajinskom komitetu KPJ za Crnu Goru i Boku o političkoj i vojnoj situaciji u okrugu

📜 Izvještaj Okružnog komiteta KPJ za Cetinje Obavještajnom centru Glavnog štaba NOV i PO Crne Gore i Boke od 8. novembra 1943. o rasporedu i jačini neprijateljskih snaga na teritoriji Lovćenskog odreda

📜 Izveštaj četničke Komande nacionalnih trupa Crne Gore od 7. agvusta 1944. Operativnom odeljenju nemačke Samostalne feldkomandanture 1040 u Cetinju o borbama protiv jedinica NOVJ u rejonu Danilovgrada i Nikšića

📜 Izveštaj Komande 21. brdskog armijskog korpusa od 9. marta 1944. Komandi 2. oklopne armije o zajedničkoj nemačko-četničkoj operaciji »Bora« protiv jedinica 2. korpusa NOVJ na prostoru Danilovgrad — Cetinje — Podgorica

📜 Naređenje Štaba Drugog udarnog korpusa NOVJ od 28 marta 1944 god. Štabu Primorske operativne grupe za orijentisanje svojih snaga prema komunikacijama Nikšić - Danilovgrad i Cetinje - Podgorica

📜 Naređenje Štaba Primorske operativne grupe od 29 marta 1944 god. za blokiranje komunikacije Nikšić - Danilovgrad i Cetinje - Podgorica

📜 Izveštaj Komande 21. brdskog armijskog korpusa od 3. aprila 1944. Komandi 2. oklopne armije o pripremama za dejstva, u saradnji s četnicima, na prostoru Podgorica — Cetinje — Nikšić

📜 Naređenje Štaba Šeste crnogorske NOU brigade od 8 aprila 1944 god. za napad na komunikaciju Cetinje - Rijeka Crnojevića

📜 Izvještaj Štaba Šeste crnogorske NOU brigade od 9 aprila 1944 god. Štabu Primorske operativne grupe o protjerivanju neprijatelja sa komunikacije Cetinje - Rijeka Crnojevića

📜 Izvještaj obavještajnog oficira Primorske operativne grupe od 9. aprila 1944. Obavještajnom odseku 2. udarnog korpusa o konferenciji kvislinga u Cetinju i raspoloženju naroda u Katunskoj nahiji

📜 Izveštaj Komande 21. brdskog armijskog korpusa od 28. aprila 1944. Komandi 2. oklopne armije o planiranju operacije »Forfriling« protiv jedinica 2- korpusa NOVJ na prostoriji Podgorica — Cetinje — Danilovgrad

📜 Izveštaj komandanta Nacionalnih trupa Crne Gore od 30. aprila 1944. nemačkoj Feldkomandaturi u Cetinju o borbama protiv NOVJ kod Cetinja

📜 Pismo komandanta Ostroškog korpusa od 14. maja 1944. komandantu Feldkomandature u Cetinju o saradnji četnika i Nemaca u borbi protiv NOVJ

📜 Dopis komandanta Nacionalnih trupa Crne Gore od 2. jula 1944. Feldkomandanturi u Cetinju o potrebi angažovanja jačih nemačkih snaga za borbu protiv NOVJ

📜 Izvještaj Štaba Izviđačkog bataljona Drugog udarnog korpusa NOVJ od 15 jula 1944 god. Štabu korpusa o situaciji na sektoru Nikšića, Cetinja i Bara

📜 Izveštaj Komande nacionalnih trupa Crne Gore od 9. avgusta 1944. nemačkoj feldkomandanturi u Cetinju o borbama protiv NOVJ u rejonu Ljubotina

📜 Naređenje Štaba Lovćenskog NOP odreda od 23. septembra 1944. Štabu Prvog bataljona za posjedanje položaja na komunikaciji Cetinje - Rijeka Crnojevića

📜 Naređenje Štaba Lovćenskog NOP odreda od 2. novembra 1944. potčinjenim jedinicama za napad na neprijateljska uporišta na komunikaciju Cetinje - Podgorica

📜 Naređenje Štaba 10. crnogorske NOU brigade od 7. novembra 1944. Štabu Lovćenskog NOP odreda za rušenje komunikacije Cetinje - Podgorica

📜 Izvještaj Štaba 6. crnogorske NOU brigade od 10. novembra 1944. štabovima 2. udarnog korpusa i Primorske operativne grupe o rasporedu i jačini okupatorskih snaga na sektorima Podgorica - Cetinje i Podgorica - Danilovgrad

📜 Obavještenje Štaba Drugog udarnog korpusa NOVJ od 15 novembra 1944 god. o oslobođenju Cetinja i rijeke Crnojevića

Fotografije

Povezane odrednice

Stana Tomašević ★ 6. crnogorska udarna brigada ★ Pirzio Biroli ★ 18. pešadijska divizija Messina ★ Budva ★ 1. tenkovska brigada NOVJ ★ Zelenaši ★ AFŽ ★ Žene u ratu ★ 6. italijanski armijski korpus ★ 181. pešadijska divizija ★ Ostroški korpus JVuO ★ Albanski partizani ★ Nikšić ★ 5. proterska (crnogorska) udarna brigada ★ Zarobljenici u ratu ★ Bratstvo i jedinstvo u ratu ★ Italijanski partizani ★ Vittorio Emanuele III ★ Danilovgrad ★ Zimske operacije u Jugoslaviji 1943/1944 ★ Omladina u ratu ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1943. ★ Italijanski zločini u Jugoslaviji ★ 10. crnogorska udarna brigada ★ Komski partizanski odred ★ Četnici u drugom svetskom ratu ★ Narodni heroji Jugoslavije ★ Andrijevica ★ Borbe u Crnoj Gori 1944. ★ Italija u drugom svetskom ratu ★ Lidija Jovanović ★ SKOJ ★ Glavni štab Crne Gore ★ Sanitet u ratu ★ Aprilski rat ★ Ustanak u Crnoj Gori 1941. ★ Razmena zarobljenika u oslobodilačkom ratu ★ 21. brdski armijski korpus ★ Krsto Popović ★ Borbe u Crnoj Gori 1942. ★ USAOJ ★ 2. oklopna armija ★ Zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu ★ Albanija u drugom svetskom ratu ★ Divizija Garibaldi ★ Pioniri u oslobodilačkom ratu ★ 25. srpska divizija NOVJ ★ Komunistička partija Albanije ★ Saradnja četnika sa okupatorom ★ Milica Mušikić ★ Borbe u Crnoj Gori 1943. ★ 2. udarni korpus NOVJ ★ Ilegala u ratu ★ Završne operacije u Jugoslaviji ★ Lovćenski partizanski odred ★ Podgorica ★ Cucko-ćeklićki bataljon ★