Razmena zarobljenika u oslobodilačkom ratu

⚔️ 20. 10. 1941. Štab NO gerilskih (partizanskih) odreda za Crnu Goru, Boku i Sandžak uputio (po italijanskim vojnicima zarobljenim na Jelinom dubu) pismo komandi okupatorskih trupa u Crnoj Gori, u kome zahteva: obustavu paljevina, pljački i interniranja nevinog stanovništva; povratak interniranih, u protivnom - biće streljan svaki zarobljeni italijanski vojnik; razmena 20 italijanskih oficira, podoficira, karabinijera i šofera, zarobljenih na Jelinom dubu, za 20 Crnogoraca pripadnika NOP-a.

⚔️ 26. 10. 1941. U s. Martinićima (kod Danilovgrada) vođeni pregovori između predstavnika italijanske komande u Crnoj Gori i predstavnika GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku. Italijanski oficiri su tražili: da se oružje preda kmetovima na čuvanje; da se partizani vrate kućama (suđeno će biti samo vođama i onima koji su ubijali italijanske vojnike); ako im se zahtevi odbiju, oni će za svakog ubijenog italijanskog vojnika streljati 100 Crnogoraca. Predstavnici GŠ odbili su te zahteve i izjavili da će za svakog nevino ubijenog Crnogorca ubiti 10 italijanskih vojnika. Postignut je sporazum o razmeni 20 zarobljenih italijanskih vojnika za 17 interniranih Crnogoraca.

⚔️ 23. 12. 1941. GŠ za Crnu Goru i Boku naredio Nikšićkom NOP odredu da pregovara sa italijanskim okupatorom o razmeni zarobljenika; da zaštiti srpski i muslimanski živalj od okupatora, ustaša i ustaški nastrojenih muslimana; da partizanskim jedinicama na sektoru Bileća, Gackog i Foče pruži pomoć u borbi protiv okupatora i četnika.

⚔️ 1. 1. 1942. GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku uputio Štabu Nikšićkog NOP odreda direktivno pismo u kome je istaknuto da prema italijanskim zarobljenim vojnicima treba postupati čovečno, da im treba obezbediti ishranu, i da, ujedno, treba ispitivati mogućnosti razmene zarobljenih italijanskih vojnika za zatvorene ili internirane pripadnike NOP-a.

⚔️ 1. 3. 1942. U Cetinju izvršena razmena 32 italijanska zarobljena vojnika i oficira za 32 internirana i uhapšena pripadnika NOP-a.

⚔️ 0. 8. 1942. Štab 4. operativne zone NOP odreda Hrvatske uputio Štabu 5. krajiškog NOP odreda pismo o potrebi da se onesposobi put Grahovo-Livno i o razmeni italijanskih zarobljenika za grupu rodoljuba u italijanskim zatvorima.

⚔️ 3. 5. 1943. GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku uputio italijanskoj komandi u Nikšiću zahtev za pregovore oko razmene italijanskih zarobljenika za internirce i tražio da se doturi hrana za 500 italijanskih vojnika zarobljenih na Javorku.

⚔️ 22. 6. 1943. Član VŠ NOV i POJ Edvard Kardelj izvestio vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita o spuštanju trojice engleskih padobranaca u Slovenačkom primorju i o pregovorima predstavnika GŠ NOV i PO za Sloveniju sa Štabom italijanskog 11. armijskog korpusa o razmeni zarobljenika i ranjenika.

⚔️ 0. 8. 1943. U blizini Dolenjskih Toplica, na inicijativu komandanta italijanske divizije -Izonco-, održana dva sastanka sa predstavnicima GŠ NOV i PO za Sloveniju, na kojima se raspravljalo o razmeni zarobljenika, ali sporazum nije postignut.

⚔️ 27. 10. 1943. VŠ NOV i POJ odobrio Glavnom štabu NOV i PO za Hrvatsku da iz sastava 6. korpusa NOVJ uputi po jednu brigadu u Bosnu i Žumberak i da s nemačkim predstavnicima pregovara o razmeni zarobljenika.

⚔️ 7. 7. 1944. GŠ NOV i PO za Sloveniju izdao jedinicama uputstvo o postupku s ratnim zarobljenicima i dezerterima iz neprijateljske vojske i o razmeni zarobljenika.