18. pešadijska divizija Messina

⚔️ 15. 7. 1941. Po uputstvima italijanske vlade i Vrhovne komande, pod rukovodstvom komandanta 9. armije generala Pircija Birolija, otpočele ofanzivne operacije italijanskih jedinica na slobodnu teritoriju u Crnoj Gori radi ugušenja ustanka i uništenja ustaničkih snaga jačine oko 30.000 ljudi. U toj operaciji su učestvovale italijanske divizije -Mesina-, -Pusterija-, -Taro-, -Venecija-, -Kačatori dele Alpi- i -Pulje- i albansko-kvislinška grupa -Skenderber-, uz sadejstvo vazduhoplovnih i mornaričkih jedinica. Neprijatelj je prodro na slobodnu teritoriju i ponovo zauzeo oslobođene gradove i važnija mesta.

⚔️ 15. 7. 1941. U rejonu s. Košćela (kod Rijeke Crnojevića) gerilski odredi iz G. Ceklina i Ljubotinja napali motorizovani bataljon italijanske divizije -Mesina- i, posle osmočasovne borbe, potpuno ga razbili i prinudili na predaju. Neprijatelj je imao oko 70 mrtvih, 110 ranjenih i oko 290 zarobljenih vojnika i oficira. Zaplenjeno je: 16 mitraljeza, veliki broj p. mitraljeza i pušaka, 4 topa, 6 minobacača oko 500.000 metaka, nekoliko stotina revolvera, 30 kamiona, 20 motocikla i razne druge ratne opreme.

⚔️ 20. 7. 1941. Posle trodnevnih borbi i pregovora italijanski bataljon 93. puka divizije -Mesina- predao se ustanicima koji su zauzeli Berane (sada: Ivangrad). Poginulo oko 70 italijanskih oficira i vojnika a zarobljeno oko 700. Zaplenjeno: 9 mitraljeza, 12 p. mitraljeza, 23 minobacača i oko 800 pušaka. Prvog dana borbe poginuo je Miloš Mališić, narodni heroj.

⚔️ 20. 7. 1941. Posle dvodnevne blokade, ustaničke jedinice iz Nedakusa, Zatona, Grančareva, Čeoča i Rasova, iz više pravaca, izvršile napad na italijanski garnizon (jedinicu iz sastava divizije -Mesina-) u Bijelom Polju. Posle višečasovne borbe italijanska jedinica se predala. Neprijatelj je imao 2 mrtva, 10 ranjenih i oko 120 zarobljenih, dok su ustanici imali 3 ranjena borca. Zaplenjeno je: 2 mitraljeza, 6 p. mitraljeza, jedan teški i nekoliko lakih minobacača, oko 150 pušaka i veliko skladište municije, hrane, odeće i obuće.

⚔️ 7. 12. 1941. Kod sela Knezlača i Cerovika (na komunikaciji Risan-Crkvice), četa Orjenskog bataljona Nikšićkog NOP odreda napala oko 400 vojnika italijanske divizije -Mesina-, koja je iz Risna pokušala da deblokira posadu u Crkvicama. Posle četvoročasovne borbe neprijatelj je, uz gubitke od preko 120 mrtvih i ranjenih vojnika, odbačen ka Risnu. Partizani su imali 2 mrtva i 4 ranjena borca.

⚔️ 11. 12. 1941. Delovi Grahovskog bataljona Nikšićkog NOP odreda sa položaja Veli vrh odbili napad bataljona italijanske divizije -Mesina- iz Risna, koji je pokušao da deblokira posadu Crkvica.

⚔️ 14. 12. 1941. Delovi italijanske divizije -Mesina-, nadirući od Risna, uspeli da potisnu delove Orjenskog i Grahovskog bataljona Nikšićkog NOP odreda i deblokiraju garnizon Crkvice.

⚔️ 27. 12. 1941. Jedinice Nikšićkog NOP odreda, posle skoro mesec dana teških borbi na sektoru Grahovo-Crkvice, ušle u Grahovo i pohvatale i razoružale mesne četnike. Italijanski garnizon (jedinica iz divizije -Mesina-), uz prihvat snaga iz Boke Kotorske, pod borbom je odstupio u pravcu Risna i Crkvica.

⚔️ 13. 3. 1942. Oko 2000-3000 vojnika iz sastava italijanske divizije -Mesina-, podržani artiljerijom i tenkovima, preduzeli napad protiv jedinica Orjenskog bataljona Nikšićkog NOP odreda u Boki. Glavne snage neprijatelja napadale su na položaje zapadno i južno od s. Morinja, ka Žlijebu i Sv. Jeremiji. Na tim položajima borbe su trajale puna 4 dana. Jedinice Orjenskog bataljona uspele su zadržati svoje položaje u rejonu s. Morinja i Zlijeba, a kod Sv. Jeremije deo snaga se povukao na bolje položaje. U toku tih borbi neprijatelj je streljao 20 seljaka i popalio sela: Bakoće, Bjelske Kruševice, Bunoviće, G. Morinje, Repaje, Sasoviće, Kute, Presjeku i Lastvu. Gubici neprijatelja su procenjeni na oko 400-450 mrtvih i ranjenih, dok su partizani imali 5 poginulih i oko 20 ranjenih boraca.

⚔️ 28. 4. 1942. Otpočeo prodor četiri bataljona Južnohereegovaekog NOP odreda s linije Stolac-Ljubinje ka Neretvi. U borbama do 4. maja jedinice Južnohereegovaekog NOP odreda su savladale brojna ustaška i italijanska uporišta, izbile na r. Neretvu, prekinule železničku prugu Mostar-Dubrovnik u dužini od 30 km i oslobodile oko 80 sela i zaselaka. Protivnapadi delova italijanskih divizija -Marke- i -Mesina- ostali su bez uspeha. U borbama su poginuli komandant Stolačkog bataljona Savo Belović i puškomitraljezac 6. hercegovačkog udarnog bataljona Jefto Bošnjak, narodni heroji.

⚔️ 31. 5. 1942. Delovi italijanskih divizija -Mesina- i -Marke- i četnički Trebinjski odred izvršili koncentričan napad na delove Južnohercegovačkog NOP odreda. Oni su do 2. juna ovladali slobodnom teritorijom u trouglu Trebinje-Dubrovnik-Herceg-Novi. Zahvaćeni delovi Južnohercegovačkog NOP odreda uglavnom su se predali ili bili zarobljeni.

⚔️ 12. 8. 1942. Na području Biokova delovi italijanskih divizija -Mesina- i -Bergamo-, u sadejstvu sa ustaško-domobranskim i četničkim jedinicama, otpočeli napad protiv dalmatinskih jedinica. U borbama do 2. septembra oni su prisilili partizanski bataljon -Jozo Jurčević- da se povuče u pravcu Aržana, a zatim su popalili mnoga sela i pobili nevino stanovništvo.

⚔️ 8. 10. 1942. Italijanski 29. bersaljerski bataljon i 2. bataljon 94. puka italijanske divizije -Mesina- potisnuli delove 10. hercegovačke NOU brigade i zauzeli Prozor.

⚔️ 6. 4. 1943. Pet četničkih brigada Nevesinjskog i Romanijskog korpusa i pukovska borbena grupa -Skoti- italijanske divizije -Mesina-, nastupajući od Blagaja, posle trodnevnih borbi, potisnuli ojačanu 9. udarnu diviziju NOVJ prema Kifinom Selu i zauzeli Nevesinje.

⚔️ 27. 4. 1943. Jedinice italijanskog 6. armijskog korpusa (ostaci razbijene divizije -Murđe-, divizija -Marke- bez jednog puka, po jedan ojačani puk divizija -Mesina- i -Emilija-, te 73. legija crnih košulja divizije -Sasari-), sa četničkim Nevesinjskim, Trebinjskim i Nikšićkim korpusom i tri bataljona domobranske 6. pešadijske divizije, počele napad iz Blagaja, Stoca, s. Meke Grude, prevoja Kobilje glave i Vilusa. U petodnevnim borbama one su potisnule zaštitničke delove 3. udarne divizije NOVJ i 3. dalmatinske NOU brigade i ovladale Dabarskim, Nevesinjskim i Gatačkim poljem.

⚔️ 28. 4. 1943. Pukovska borbena grupa -Skoti- italijanske divizije -Mesina-, četnički Trebinjski korpus i dve brigade Romanijskog korpusa, nastupajući od Blagaja i Stoca zauzeli Nevesinje, iz koga su se povukli zaštitnički delovi 3. dalmatinske NOU brigade.

⚔️ 19. 6. 1943. U rejonu s. Ravče, s. Kljenka, s. Zavojana i s. Kozice oko 3.500 vojnika italijanske divizije -Mesina- i domobranskog 1. dobrovoljačkog puka iz Vrgorca napalo Biokovski NOP odred. Posle dvodnevnih borbi neprijatelj se 21. juna povukao uz gubitke od 9 mrtvih i 26 ranjenih. Odred je imao 9 mrtvih.

⚔️ 21. 6. 1943. Na Korčuli partizanski vod napao italijanske karabinijere sa stanice Cara, te ubio 7 i ranio 2 karabinijera. Radi odmazde, jedinice 93. puka italijanske divizije -Mesina- su uhapsile veći broj rodoljuba, pa 40 njih streljale.

⚔️ 17. 8. 1943. U južnoj Hercegovini i susednom primorskom pojasu jake neprijateljske snage (dva bataljona nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, pet bataljona italijanskih divizija -Mesina- i -Marke-, jedan bataljon domobranske 6. pešadijske divizije i tri brigade četničkog Trebinjskog korpusa) počele operaciju čišćenja -Gama- u cilju uništenja 10. hercegovačke NOU brigade. Trećeg dana, posle više pokušaja, višestruko nadmoćni neprijatelj je uspeo da u rejonu s. Zvijerine (kod Bileće) okruži 10. brigadu, ali se ona, veštim manevrom, bez gubitaka izvukla prema Gacku.

⚔️ 8. 9. 1943. Objavljena bezuslovna kapitulacija Italije. Jedinice NOV i POJ su za nekoliko sledećih dana razoružale glavninu ovih italijanskih okupacionih divizija: -Izonco-, -Kačatori dele Alpi-, -Lombardija-, -Murđe-, -Mačerata-, -Celere-, -Bergamo- i -Sforčeska-. Razoružale su i manje delove divizija: -Firence-, -Ferara-, -Mesina-, -Zara-, -Đulija-, -Torino- i -Pulje-, kao i 14, 17. i 18. obalsku brigadu. Na stranu NOVJ prešla je glavnina divizije -Venecija-, kao i delovi divizije -Taurinenze-, od kojih je kasnije (2. decembra 1943) formirana italijanska partizanska divizija -Garibaldi- i stavljena pod komandu 2. udarnog korpusa NOVJ.