Ljubinje u drugom svetskom ratu

⚔️ 2. 6. 1941. U okolini Ljubinja ustaše otpočele masovan pokolj. Za deset dana, u četiri sela, oni su uhvatili 143 seljaka i bacili ih u jamu u s. Kapavici.

⚔️ 23. 6. 1941. Na njivama Popovog polja (kod Ljubinja) ustaše pohvatale 164 čoveka i naveče ih bacile u jamu na Ržanom dolu (kod s. Koteza, na putu Ljubinje-Trebinje).

⚔️ 31. 7. 1941. Gerilske grupe iz zbegova Zupci, Bobani i Ilija pl. na više mesta porušile železničku prugu Gabela-Hum-Dubrovnik i put Ljubinje-Trebinje.

⚔️ 11. 8. 1941. Grupa od 50 ustaša iz Stoca pobila i opljačkala sve stanovnike s. Čavaša kod Ljubinja ukupno 116 ljudi, žena i dece.

⚔️ 31. 8. 1941. Čete narodne vojske Oblasnog štaba za Hercegovinu otpočele trodnevni napad na ustaško-domobranski garnizon u Ljubinju. Međutim, 1. septembra je neprijatelju pristiglo pojačanje iz Stoca i Dubrovnika, pa je napad i inače slabo organizovan, 2. septembra obustavljen.

⚔️ 19. 9. 1941. U s. Fatnici (kod Bileće), po direktivi Štaba NOP odreda BiH, formiran Štab Hercegovačke brigade NOP odreda. Time je prestao da postoji Oblasni štab za Hercegovinu. Mesto sreskih štabova za Bileću, Nevesinje, Gacko i Trebinje formirani su štabovi 1. bataljona (obuhvatao Nevesinje, Gacko, Stolac i deo bilećkog sreza) i 2. bataljon (obuhvatao Trebinje, Ljubinje i veći deo bilećkog sreza).

⚔️ 0. 2. 1942. Formiran inicijativni SNO odbor za Ljubinje, sa zadatkom da sprovede izbore za opštinske NO odbore i pripremi izbor SNO odbora.

⚔️ 10. 3. 1942. Na Zegulji (na putu Ljubinje-Stolac) Sitnički i Ljubinj ski bataljon Operativnog štaba NOP odreda za Hercegovinu uništili deo nemačke auto-kolone (4 motocikla, 1 putnički auto i 30 kamiona), sa pratnjom, koja je prevozila duvan iz Ljubinja. U borbi je uništeno 12 kamiona a duvan zaplenjen. Ubijeno je 27, ranjeno 12 i zarobljeno 45 nemačkih vojnika. Zaplenjeno: 3 mitraljeza, 11 p. mitraljeza i automata, oko 60 pušaka, 20 pištolja, 4 radio-stanice itd.

⚔️ 14. 3. 1942. Na ž. st. Ljubinje (na pruzi Požarevac-Rabrovo) delovi Požarevačkog NOP odreda uništili stanična postrojenja.

⚔️ 12. 4. 1942. U s. Gradcu (kod Ljubinja), na konferenciji 70 delegata opštinskih i seoskih NO odbora, izabran SNO odbor za Ljubinje.

⚔️ 28. 4. 1942. Otpočeo prodor četiri bataljona Južnohereegovaekog NOP odreda s linije Stolac-Ljubinje ka Neretvi. U borbama do 4. maja jedinice Južnohereegovaekog NOP odreda su savladale brojna ustaška i italijanska uporišta, izbile na r. Neretvu, prekinule železničku prugu Mostar-Dubrovnik u dužini od 30 km i oslobodile oko 80 sela i zaselaka. Protivnapadi delova italijanskih divizija -Marke- i -Mesina- ostali su bez uspeha. U borbama su poginuli komandant Stolačkog bataljona Savo Belović i puškomitraljezac 6. hercegovačkog udarnog bataljona Jefto Bošnjak, narodni heroji.

⚔️ 5. 5. 1942. U s. Hrasnu (kod Stoca), od samostalne udarne čete za dejstvo u Crnoj Gori i izabranih boraca Stolačkog, Ljubinjskog, Sitničkog i Bilećkog bataljona Južnohercegovačkog NOP odreda, formiran 6. hercegovački udarni bataljon.

⚔️ 11. 6. 1942. Četnički Ljubinjski odred izvršio pokolj preostalog muslimanskog stanovništva u Ljubinju (oko 30 ljudi, žena i dece).

⚔️ 1. 4. 1943. Na pl. Trusini Udarna grupa bataljona (2. i 5. bataljon) 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ prodrla u južnu Hercegovinu kroz položaje delova četničkog Trebinjskog korpusa. U desetodnevnim borbama ona je, sa Južnohercegovačkim NOP odredom, zauzela Ljubinje, napala Stolac, razbila više grupa četničkog Trebinjskog korpusa i prokrstarila niz sela u Dabru i Popovom polju. U borbi protiv četnika na Oblom brdu (pl. Sniježnica) poginuo je komandant Sitničkog bataljona Južnohercegovačkog NOP odreda Pasto Vreča, narodni heroj.

⚔️ 3. 4. 1943. Udarna grupa bataljona (2. i 5. bataljon) 10. hercegovačke NOU brigade i Južnohercegovački NOP odred razbili četničku posadu i zauzeli Ljubinje.

⚔️ 2. 8. 1943. Kod s. Ivice (blizu Ljubinja) 10. hercegovačka NOU brigada razbila delove Ljubinjske brigade četničkog Trebinjskog korpusa i zauzela Ljubinje.

⚔️ 9. 8. 1943. U Ljubinju 10. hercegovačka NOU brigada odbila napad oko 400-500 četnika Trebinjskog korpusa i nanela im gubitke od 15 mrtvih i ranjenih. Brigada je imala 5 mrtvih i 7 ranjenih.

⚔️ 12. 9. 1943. Drugi bataljon 14. puka domobranske 6. pešadijske divizije prešao na stranu NOVJ i porušio uređaje na ž. št. Hutovo (na pruzi Hum-Gabela), ali je na putu razbijen cd delova jedne brigade i četničke Ljubinjske brigade, tako da se do 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ. koja se toga dana nalazila u rejonu Gacka, probilo manje od 100 domobrana.

⚔️ 8. 10. 1943. Pukovska borbena grupa -Šmithuber- nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- obilaznim napadom preko Nevesinja zauzela Bileću, Deseta hercegovačka udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ povukla se na pl. Sitnicu (kod Ljubinja).

⚔️ 11. 10. 1943. Na pl. Sitnici (kod Ljubinja) delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i četnička Bilećka brigada, koncentričnim napadom u 8 kolona, okružili glavninu (8 bataljona) 10. hercegovačke udarne brigade 3. divizije NOVJ. Zadržavajući ostale kolone slabijim snagama 10. brigada je razbila neprijateljsku kolonu sa pravca Bileće i preko puta Bileća-Gacko probila se iz okruženja. Poginulo je 66, zarobljeno 22 i ranjeno preko 100 neprijateljskih vojnika, dok je partizanska brigada imala 2 mrtva i 16 ranjenih. Zaplenjeni su 3 minobacača, 8 p. mitraljeza i 63 puške.

⚔️ 24. 10. 1943. Ljubinje zauzeli delovi 10. hercegovačke udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ potisnuvši u Stolac manje delove nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i četničku Ljubinjsku brigadu.

⚔️ 0. 11. 1943. Šarplaninski NOP odred, u pokretu sa Šar-planine ka Ljumi (kod Kuksa u Albaniji) i Debru, vodio oštre borbe između s. Jažinca (kod Kačanika), s. G. Sela, s. G. Ljubinja i s. Manastirice (kod Prizrena) protiv poternih balističkih, bugarskih i nemačkih jedinica. Najzad, posle borbi s nadmoćnim neprijateljskim snagama na padinama Kobilice (kod Prizrena), on se, iscrpen i oslabljen, povukao u Sirinićku župu, gde je jedan deo (oko 25 boraca) ostao, a manje grupe su pošle u rejon Uroševca.

⚔️ 15. 11. 1943. U s. G. Dolinama (kod Ljubinja) četnička Ljubinjska i Bilećka brigada iznenada napali i okružili 5. bataljon 10. hercegovačke NOU brigade Bataljon je, pružajući snažan otpor nadmoćnom neprijatelju, uspeo da se probije na pl. Sitnicu, ali je u borbi izginulo i ranjeno oko 40 boraca i rukovodilaca, među kojima i komandant bataljona Ante Kelava Zoro, narodni heroj. Protivnapadom ubrzo prikupljene 3. udarne grupe bataljona 10. hercegovačke NOU brigade čelnici su odbačeni prema Bileći.

⚔️ 22. 12. 1943. Ljubinje zauzela 3. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ raspršivši glavninu četničke Ljubinjske brigade (oko 150 četnika).

⚔️ 1. 2. 1944. Iz zasede na Zegulji (na putu Stolac-Ljubinje) delovi 10. hercegovačke udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ uništili 6 kamiona sa obezbeđenjem jačine voda iz sastava 1. bataljona 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-. Istovremeno su sprečili intervenciju ojačane čete istog bataljona iz Ljubinja. Neprijateljski gubici: 32 mrtva i 9 zarobljenih vojnika, a gubici delova 10. brigade: 2 mrtva i 3 ranjena borca.

⚔️ 5. 2. 1944. Iz Ljubinja, Stoca, Bileće i Trebinja dve nemačke pukovske borbene grupe, jedna iz 7. SS divizije -Princ Eugen- a druga iz 181. pešadijske divizije, ojačane delovima četničkog Trebinjskog korpusa i 14. puka domobranske 6. pešadijske divizije (oko 4.000 vojnika), počele koncentričan napad s ciljem da 10. hercegovačku udarnu brigadu i Južnohercegovački NOP odred 29. udarne divizije NOVJ unište u okruženju (operacija -Falkenjagd-), Do 16. februara neprijatelj je prokrstario okruženi deo slobodne teritorije, spalio 5 sela i uništio 2 mosta na r. Trebišnjici. Brigada i odred 29. divizije NOVJ izbegli su odlučujuće sudare s jačim neprijateljem, ali su mu u dvadesetak manjih akcija i diverzija naneli znatne gubitke, sprečivši pljačku i masovnije represalije. Drugi delovi 29. divizije razbili su jedan nemački bataljon kod s. G. i D, Meke Grude. Neprijatelj je imao blizu 200 mrtvih i preko 100 ranjenih (skoro isključivo nemačkih vojnika). Gubici jedinica 29, udarne divizije NOVJ: oko 20 mrtvih i preko 30 ranjenih boraca.

⚔️ 24. 2. 1944. Iz rejona Bileće 10. i 12. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ počele prodor prema Trebinju. U četvorodnevnim borbama, u sadejstvu sa delovima Južnohercegovačkog NOP odreda i Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ, one su u uporištima Mosko, Jasen, Viluse, Lastva i Zupci razbile delove četničke Trebinjske, Ljubinjske i Banjsko-vučedolske brigade. Zarobljeno je oko 50 a poginulo preko 40 četnika. Zaplenjeno je: 1 top, 3 minobacača, 2 mitraljeza, preko 100 pušaka i veća količina municije. Uništena su 2 voza i 3 mosta na r. Trebišnjici. Jedna četnička četa prešla je na stranu jedinica NOVJ.

⚔️ 12. 3. 1944. Delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- (1. bataljon, kaznena i oklopna četa 14, puka i divizion artiljerije), počeli četvorodnevnu akciju (-Fajerštos) u cilju odbacivanja Južnohercegovačkog NOP odreda s komunikacije Trebinje-Ljubinje-Stolac. Neprijatelj je zauzeo Ljubinje, izvršio represalije po selima i spalio četiri sela (Žarkovo, Tulje, Drijenjane i Veličane), ali je, 16. marta odbačen u Stolac.

⚔️ 28. 3. 1944. Otpočele trodnevne borbe na Zegulji (na putu Stolac-Ljubinje) u kojima su 11. hercegovačka udarna brigada i Južnohercegovački NOP odred 29. udarne divizije NOVJ sprečili delove nemačke 369. legionarske divizije (do dva bataljona pešadije, divizion artiljerije i tenkovska četa), sa delovima četničke Ljubinjske i Stolačke brigade da se iz Stoca probiju za Trebinje i naneli im gubitke od 65 mrtvih.

⚔️ 5. 4. 1944. U višečasovnoj borbi na Zegulji (na putu Stolac-Ljubinje) 11. hercegovačka udarna brigada i manji delovi Južnohercegovačkog NOP odreda 29. udarne divizije NOVJ slomili napad dva nemačka bataljona (po jedan bataljon iz nemačke 118. lovačke i 369. legionarske divizije), 100 četnika i 6 tenkova, te ih, uz gubitke od oko 50 mrtvih vojnika i 2 oštećena tenka, povratili u Stolac.

⚔️ 6. 8. 1944. Iz Stoca ojačani 370. puk nemačke 369. legionarske divizije počeo napad prema Ljubinju u cilju proboja u Bileću i Trebinje i ovlađivanja komunikacijom Stolac-Trebinje. U dvodnevnim borbama on se jednom kolonom, prihvaćenom od Leteće bridage četničkog Trebinjskog korpusa, preko pl. Sitnice probio u Bileću, ali su 13. hercegovačka udarna brigada i Južnohercegovački NOP odred 29. udarne divizije NOVJ, bočnim protivnapadima, prisilili njegovu glavninu da se povuče u Stolac. Neprijatelj je imao oko 30 mrtvih i 50 nestalih, a jedinice 29. divizije - 3 mrtva, 6 ranjenih i 1 zarobljenog.

⚔️ 17. 8. 1944. Stolačka, Ljubinjska, Neretljanska i Leteća brigada četničkog Trebinjskog korpusa (700-800 vojnika) napala na Južnohercegovački NOP odred u s. Hrasnu (kod Stoca). Protivnapadom u s. Bjelojevićima, delovi ovog odreda su razbili Neretljansku brigadu i uništili njen štab, što je prisililo četnike da sutradan obustave napad. Odred je imao 2 mrtva i 5 ranjenih, a četnici - 10 mrtvih i nešto veći broj ranjenih.

⚔️ 16. 9. 1944. Na Žegulji (kod Ljubinja) četnička Grupa jurišnih korpusa, posle osmočasovne borbe, probila položaje 14. hercegovačke omladinske udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ i ušla u Trebinje.

⚔️ 7. 12. 1944. U Ljubinju, od Hercegovačkog bataljona narodne odbarne i izabranih boraca rasformiranih NOP odreda (Zapadnohercegovačkog, Trebinjskog, Bilećkog, Stolačkog, Ljubinjskog) formirana 3 (herecegovačka) brigada 3 (bosansko-hercegovačke) divizije Korpusa narodne odbrane.

⚔️ 0. 2. 1945. U s. Strujićima održana sreska izborna konferencija NOF-a na kojoj je izabran Sreski odbor NOF-a za Ljubinje.