Borbe u Hercegovini 1944.

⚔️ 22. 11. 1943. U Gacku 10. hercegovačka udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ preimenovana u 29. udarnu (hercegovačku) diviziju NOVJ, a njena 1, 2. i 3. udarna grupa bataljona u 10, 2. i 3. (od 13. 1. 1944. u 10, 11. i 12) hercegovačku NOU brigadu.

⚔️ 0. 1. 1944. Oblasni odbor AFŽ-a za Hercegovinu formirao okružne odbore AFŽ-a za južnu i severnu Hercegovinu.

⚔️ 1. 1. 1944. Sest bataljona četničkog Nevesinjskog korpusa, ojačani četom minobacača iz nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, iz Gacka, Uloga i Kifinog Sela počeli koncentričan napad na 10. hercegovačku udarnu brigadu 29. udarne divizije NOVJ u Gatačko-nevesinjskoj površi. Brigada je do 5. januara, iznenadnim udarima po odvojenim kolonama, odbacila neprijatelja u polazne garnizone i pri tom potpuno razbila jedan ojačani četnički bataljon.

⚔️ 2. 1. 1944. Delovima 12. hercegovačke udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ predala se 1. četa 1. bataljona domobranskog 14. pešadijskog puka, posada ž. st. Jasenica-Lug (na pruzi Hum-Gabela). Predaju 2. čete istog bataljona na ž. st. Diklići sprečile su ustaše. U borbi oko ove stanice neprijatelj je imao 1 mrtvog i 28 ranjenih vojnika.

⚔️ 3. 1. 1944. U s. Kokorini (kod Gacka) dva bataljona 10. hercegovačke udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ, bez vlastitih gubitaka, razbili Fojnički bataljon četničke 1. nevesinjske brigade, ojačan vodom minobacača iz nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-. Gubici neprijatelja: 32 mrtva, 20 zarobljenih i oko 50 ranjenih vojnika. Zaplenjeno je celokupno naoružanje i oprema nemačkog minobacačkog voda.

⚔️ 5. 1. 1944. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito uputio depešu Štabu 2. udarnog korpusa: Glavni štab NOV i PO za Crnu Goru i Boku mora forsirati formiranje lakih pokretnih jedinica; tom štabu ostaviti 5. crnogorsku NOU brigadu za područje Crne Gore i još jednu brigadu za područje Sandžaka; u pozadini organizovati čvrstu vojnopozadinsku vlast; 29. udarna divizija NOVJ ostaje u Hercegovini i preuzima primorje od Boke do Neretve.

⚔️ 14. 1. 1944. Oko 200 savezničkih aviona bombardovalo nemačko-domobranski garnizon u Mostaru. Znatno je oštećen aerodrom; uništeno je 69 i oštećeno 98 kuća; poginulo je 37 i ranjeno 68 nemačkih vojnika i domobrana; istovremeno je poginulo oko 200 i ranjeno oko 300 građanskih lica. U borbi je uništeno 8 savezničkih aviona i preko 20 nemačkih i domobranskih aviona.

⚔️ 17. 1. 1944. Zbog nadiranja jakih neprijateljskih snaga, koje su izbile u Duvanjsko, Livanjsko i Glamočko polje, 7. krajiška udarna brigada 10. udarne divizije NOVJ povukla se, preko pl. Ljubuše, u rejon s. Rakitno (kod Posušja), a 9. krajiška NOU brigada, ispred nastupajuće kolone 7. SS divizije -Princ Eugen-, delom se povukla na pl. Hrbljinu a delom u Omar, između s. D. Vukovskog, Kupresa i Šujice.

⚔️ 28. 1. 1944. Kod s. Stepena (blizu Avtovca) 12. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ, u susretnoj petočasovnoj borbi, sprečila prodor ojačanog 2. bataljona 13. puka 7. SS divizije -Princ Eugen- u Bileću i odbacila ga u Gacko, nanevši mu gubitke od oko 50 mrtvih, 3 zarobljena i do-sta ranjenih vojnika uz sopstvene gubitke: 3 poginula i 4 ranjena borca, i zaplenivši 3. p. mitraljeza i 20 pušaka.

⚔️ 29. 1. 1944. Na putu između Zborne gomile i s. Stepena (kod Avtovca), bočnim napadom, ojačana 12. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ sprečila 2. bataljon 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- da, uz podršku posade Gacka, prodre u Bileću, te ga posle šestočasovne borbe odbacila u Gacko. Ipak je jedna četa ovog bataljona, neopaženo, preko pl. Babe, prodrla u Bileću.

⚔️ 0. 2. 1944. U s. Cesimu (kod Konjica), u borbi protiv četnika, poginuo politički komesar čete iz Mostarskog partizanskog bataljona Enes Orman, narodni heroj.

⚔️ 1. 2. 1944. Iz zasede na Zegulji (na putu Stolac-Ljubinje) delovi 10. hercegovačke udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ uništili 6 kamiona sa obezbeđenjem jačine voda iz sastava 1. bataljona 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-. Istovremeno su sprečili intervenciju ojačane čete istog bataljona iz Ljubinja. Neprijateljski gubici: 32 mrtva i 9 zarobljenih vojnika, a gubici delova 10. brigade: 2 mrtva i 3 ranjena borca.

⚔️ 4. 2. 1944. Ojačana 10. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ napala posadu železničkih stanica Duži, Taleža i Jasenica-Lug i posadu mosta u Dražin-Dolu (tri čete 14. puka domobranske 6. pešadijske divizije i jednu četu četničke Trebinjske brigade). Ona je pri tome spalila dve železničke stanice i uništila jedan kamion i jedan teretni voz, a u drugom vozu, izbačenom iz šina, ubila 5 i ranila 20 nemačkih vojnika. Domobrani su imali 30 zarobljenih, 1 mrtvog i 1 ranjenog vojnika, a četnički gubici nisu poznati. Brigada je imala 4 ranjena borca. Zaplenila je: 2 p. mitraljeza, 2 automata, 28 pušaka i 15.000 puščanih metaka.

⚔️ 5. 2. 1944. Iz Ljubinja, Stoca, Bileće i Trebinja dve nemačke pukovske borbene grupe, jedna iz 7. SS divizije -Princ Eugen- a druga iz 181. pešadijske divizije, ojačane delovima četničkog Trebinjskog korpusa i 14. puka domobranske 6. pešadijske divizije (oko 4.000 vojnika), počele koncentričan napad s ciljem da 10. hercegovačku udarnu brigadu i Južnohercegovački NOP odred 29. udarne divizije NOVJ unište u okruženju (operacija -Falkenjagd-), Do 16. februara neprijatelj je prokrstario okruženi deo slobodne teritorije, spalio 5 sela i uništio 2 mosta na r. Trebišnjici. Brigada i odred 29. divizije NOVJ izbegli su odlučujuće sudare s jačim neprijateljem, ali su mu u dvadesetak manjih akcija i diverzija naneli znatne gubitke, sprečivši pljačku i masovnije represalije. Drugi delovi 29. divizije razbili su jedan nemački bataljon kod s. G. i D, Meke Grude. Neprijatelj je imao blizu 200 mrtvih i preko 100 ranjenih (skoro isključivo nemačkih vojnika). Gubici jedinica 29, udarne divizije NOVJ: oko 20 mrtvih i preko 30 ranjenih boraca.

⚔️ 12. 2. 1944. Kod s. G. i D. Meke Grude (na putu Gacko-Bileća) tri bataljona 29. udarne divizije NOVJ razbili jedan bataljon nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-. Na bojištu je nađeno 118 poginulih nemačkih vojnika. Gubici bataljona 29. udarne divizije NOVJ: 10 mrtvih i 11 ranjenih boraca. Zaplenjeno je 5 p. mitraljeza i nekoliko desetina pušaka.

⚔️ 19. 2. 1944. VŠ NOV i POJ uputio direktivu Štabu 3. udarnog korpusa NOVJ: obaveštava da će 5. udarna divizija uskoro krenuti za Srbiju; naređuje da se na prostoriju Kalinovik-Foča-Goražde upute planirane snage koje će se povezati s jedinicama 2. udarnog korpusa NOVJ u Sandžaku; ukazuje na značaj rejona Kalinovika s obzirom na mogućnost savezničkog iskrcavanja, kao i na mogućnost dejstvovanja ka Trnovu, Sarajevskom polju i pruzi Pale-Sarajevo i povezivanje sa hercegovačkim snagama preko Uloga; naređuje da se 5. udarnoj diviziji dodeli radio-staniea i ističe da su uslovi za mobilizaciju povoljni.

⚔️ 24. 2. 1944. Iz rejona Bileće 10. i 12. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ počele prodor prema Trebinju. U četvorodnevnim borbama, u sadejstvu sa delovima Južnohercegovačkog NOP odreda i Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ, one su u uporištima Mosko, Jasen, Viluse, Lastva i Zupci razbile delove četničke Trebinjske, Ljubinjske i Banjsko-vučedolske brigade. Zarobljeno je oko 50 a poginulo preko 40 četnika. Zaplenjeno je: 1 top, 3 minobacača, 2 mitraljeza, preko 100 pušaka i veća količina municije. Uništena su 2 voza i 3 mosta na r. Trebišnjici. Jedna četnička četa prešla je na stranu jedinica NOVJ.

⚔️ 27. 2. 1944. Delovi 29. udarne divizije NOVJ ušli u Gacko, koje su prethodnog dana napustili delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-.

⚔️ 1. 3. 1944. Manji delovi nemačke 369. legionarske divizije i četničke Gatačke brigade potisnuli delove 11. hercegovačke udarne brigade i Severnohercegovačkog NOP odreda 29. udarne divizije NOVJ i Nikšićkog NOP odreda i zauzeli Gacko.

⚔️ 2. 3. 1944. Ojačana 10. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ, prilikom napada na Bileću, zauzela utvrđeno s. Logor i prodrla u grad. Pošto se glavnina četničke Bilećke brigade održala u utvrđenim zgradama u centru grada, napad je sutradan u svanuće obustavljen.

⚔️ 6. 3. 1944. Kod ž. st. Grmljana (na pruzi Hum-Gabela) jedan bataljon Južnohercegovačkog NOP odreda 29. udarne divizije NOVJ uništio nemački transportni vojni voz a transportovanu jedinicu razbio. Ranjeno je 40 a poginulo 58 vojnika iz 1. bataljona 369. puka nemačke 369. legionarske divizije.

⚔️ 12. 3. 1944. Delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- (1. bataljon, kaznena i oklopna četa 14, puka i divizion artiljerije), počeli četvorodnevnu akciju (-Fajerštos) u cilju odbacivanja Južnohercegovačkog NOP odreda s komunikacije Trebinje-Ljubinje-Stolac. Neprijatelj je zauzeo Ljubinje, izvršio represalije po selima i spalio četiri sela (Žarkovo, Tulje, Drijenjane i Veličane), ali je, 16. marta odbačen u Stolac.

⚔️ 12. 3. 1944. U s. Fatnici (kod Bileće) održana Oblasna konferencija SKOJ-a za Hercegovinu. Delegati izabrani na brigadnim, odredskim i sreskim konferencijama predstavljali su 1.287 članova SKOJ-a.

⚔️ 16. 3. 1944. U Konjičkoj župi (kod Konjica), prerastanjem Mostarskog partizanskog bataljona, formiran Mostarski NOP odred 29. udarne divizije NOVJ, sastava: dva bataljona.

⚔️ 17. 3. 1944. Prvi bataljon 369. puka nemačke 369. legionarske divizije i četnička Trebinjska brigada (oko 1000 vojnika) napali na Zupce (kod Trebinja), ali su protivnapadom 12. hercegovačke udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ razbijeni i odbačeni u Trebinje, uz gubitke od 23 mrtva.

⚔️ 28. 3. 1944. Otpočele trodnevne borbe na Zegulji (na putu Stolac-Ljubinje) u kojima su 11. hercegovačka udarna brigada i Južnohercegovački NOP odred 29. udarne divizije NOVJ sprečili delove nemačke 369. legionarske divizije (do dva bataljona pešadije, divizion artiljerije i tenkovska četa), sa delovima četničke Ljubinjske i Stolačke brigade da se iz Stoca probiju za Trebinje i naneli im gubitke od 65 mrtvih.

⚔️ 29. 3. 1944. U desetočasovnoj borbi na Rikalu (kod Trebinja) 12. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ odbacila 1. bataljon 369. puka nemačke 369. legionarske divizije i četničku Trebinjsku brigadu (1.200 vojnika), nanevši im gubitke od 70 mrtvih i ranjenih. Brigada je imala 5 mrtvih i 7 ranjenih.

⚔️ 0. 4. 1944. Kod s. Džepi (blizu Konjica), zbog neobaveštenosti, došlo do sukoba između čete 11. hercegovačke udarne brigade i čete Mostarskog NOP odreda 29. udarne divizije NOVJ. Ranjeno je 5 boraca i poginula su 3 borca. Među poginulima se nalazio i komandant Mostarskog bataljona Mostarskog NOP odreda Ahmed Pintul, narodni heroj.

⚔️ 5. 4. 1944. U višečasovnoj borbi na Zegulji (na putu Stolac-Ljubinje) 11. hercegovačka udarna brigada i manji delovi Južnohercegovačkog NOP odreda 29. udarne divizije NOVJ slomili napad dva nemačka bataljona (po jedan bataljon iz nemačke 118. lovačke i 369. legionarske divizije), 100 četnika i 6 tenkova, te ih, uz gubitke od oko 50 mrtvih vojnika i 2 oštećena tenka, povratili u Stolac.

⚔️ 7. 4. 1944. Kod s. Kifinog Sela (blizu Nevesinja) delovi nemačke 369. legionarske divizije i četničke 1. nevesinjske brigade zarobili 60 boraca italijanskog bataljona 19. birčanske udarne brigade 27. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 8. 4. 1944. U s. Prebilovcima (kod Čapljine) delovi 11. hercegovačke udarne brigade i Južnohercegovačkog NOP odreda 29, udarne divizije NOVJ zarobili četu četničke Neretvanske brigade, a potom razbili po jednu kombinovanu četu iz nemačke 118. lovačke divizije i ustaškog 5. železničkog bataljona koje su intervenisale iz Čapljine i Gabele. Zarobljeno je 45 četnika i 7 nemačkih vojnika, dok su na bojištu ostala 43 poginula neprijateljska vojnika. Zaplenjena su 4 p. mitraljeza, 3 minobacača, 2 automata, 63 puške i oko 10.000 metaka.

⚔️ 19. 4. 1944. Sa Prenja, iz Uloga, Kalinovika, s. Rakitnice i Konjica delovi četničkog Nevesinjskog i Drinskog korpusa i domobranske 2 brdske i 8. posadne brigade i jedna četa nemačke 369. legionarske divizije počeli koncentričan napad prema Konjičkoj župi u cilju razbijanja glavnine 27. udarne divizije NOVJ i Mostarskog NOP odreda 29. udarne divizije NOVJ. Zbog nestanka municije i zbog iscrpljenosti jedinica, 27. divizija se do 22. aprila izvukla preko pl. Treskavice u Miljevinu a glavnina Mostarskog NOP odreda na Bjelašnicu. Divizija je, u manjim sudarima, imala blizu 100 nestalih boraca, dok se Konjički bataljon Mostarskog NOP odreda osuo.

⚔️ 20. 4. 1944. U s. Zalomu (kod Nevesinja) delovi Severnohercegovačkog NOP odreda i 11. hercegovačke udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ, posle kraćeg otpora, savladali jednu četu četničke 1. nevesinjske brigade, zarobivši 40, ubivši 1 i ranivši 3 četnika.

⚔️ 20. 4. 1944. U s. Fatnici (kod Bileće) pri Oblasnom komitetu KPJ za Hercegovinu počeo niži partijski kurs za osposobljavanje članova opštinskih i sreskih komiteta KPJ. Do kraja rata kurs je završilo više klasa.

⚔️ 22. 4. 1944. U Bobanima (kod Trebinja) dva bataljona Južnohercegovačkog NOP odreda razbili nemačko-četničko-domobransku grupu (jačine čete) i naneli joj gubitke od 13 mrtvih i oko 20 ranjenih.

⚔️ 24. 4. 1944. Iz Gacka delovi nemačke 369. legionarske divizije, četničke Gatačke i domobranske 9. posadne brigade (do 1000 vojnika) izvršili neuspeo ispad prema Bileći u cilju odbacivanja delova 29. udarne divizije NOVJ s komunikacije Gacko-Bileća. U tim borbama neprijatelj je pretrpeo gubitke od oko 20 mrtvih.

⚔️ 25. 4. 1944. U s. Baljcima (kod Bileće) četnička Bilećka brigada, ojačana bataljonom četničke Vučedolske brigade, iznenadila dva bataljona 10. hercegovačke udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ. Posle višečasovne borbe četnici su uz pomoć još oko dva bataljona, odbačeni u Bileću, uz gubitke od 21 mrtvog i 24 ranjena. Brigada je imala 9 nestalih, 13 ranjenih i 14 poginulih. U toj borbi su pogmuli i pomoćnik političkog komesara 1. bataljona Milos Bojović i komandir 2, čete 4. bataljona Žarko Papić, narodni heroji.

⚔️ 28. 4. 1944. U s. Grušči (kod Konjica) Konjička brigada četničkog Nevesinjskog korpusa u trodnevnim borbama s manjim obezbeđujućim delovima, uništila bolnicu Mostarskog NOP odreda 29. udarne divizije NOVJ. U borbi protiv četnika poginulo je oko 30 ranjenika, političkih radnika i boraca, a nekoliko ih je zarobljeno.

⚔️ 29. 4. 1944. Ustaška milicija odbacila delove Mostarskog NOP odreda iz Kreševa i nanela im gubitke od oko 10 mrtvih i zarobljenih.

⚔️ 1. 5. 1944. Glavnina četničkog Nevesinjskog korpusa, ojačana manjim delovima nemačke 369. legionarske divizije i domobranske 9. posadne brigade (oko 2000 vojnika), napadom iz Gacka i Nevesinja odbacila delove 29. udarne divizije 2. udarnog korpusa NOVJ preko komunikacije Gacko-Bileća i do 3. maja delom snaga prodrla u Bileću, dok su ostale snage udarom u leđa preko pl. Trusine odbačene u polazne garnizone. U trodnevnim borbama neprijatelj je imao blizu 50 mrtvih i preko 50 ranjenih. Severnohercegovački NOP odred i delovi 10. i 11. hercegovačke udarne brigade imali su 35 mrtvih i ranjenih i oko 30 nestalih.

⚔️ 5. 5. 1944. Iz Grahova, Trebinja, Bileće i Gacka četiri četničke brigade (Trebinjska, Vučedolska, Bilećka i Gatačka), sa oko dva bataljona nemačke 369. legionarske i 181. pešadijske divizije, napale 12. i 10. hercegovačku udarnu brigadu 29. udarne divizije i 16. muslimansku udarnu brigadu 27. udarne divizije NOVJ. Sutradan su, uz gubitke od oko 100 mrtvih i ranjenih, odbačene u polazne garnizone.

⚔️ 6. 5. 1944. U s. Džinovoj Mahali (kod Nevesinja) 11. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ iznenadnim udarom razbila 2. nevesinjsku brigadu četničkog Nevesinjskog korpusa, nanevši joj gubitke od 17 poginulih, oko 20 ranjenih i 4 zarobljena. Brigada je imala 2 mrtva i 6 ranjenih boraca.

⚔️ 8. 5. 1944. U s. Poljicu (kod Gacka) formirano Pozorište narodnog oslobođenja Hercegovine. Ono je imalo pozorišnu ekipu, hor, muziku, orkestar i predavačku grupu.

⚔️ 12. 5. 1944. Četnički Nevesinjski korpus, dva bataljona nemačke 369. legionarske divizije i jedan bataljon domobranske 9. posađne brigade iz Gacka i Nevesinja počeli konvergentan napad na glavninu 29, udarne divizije NOVJ. U četvorodnevnim borbama, počesnim razbijanjem kolona koje su - vršeći represalije - bile prodrle do s. Davidovića (kod Bileće), 10. i 11. hercegovačka udarna brigada i Severnohercegovački NOP odred odbacili su neprijatelja u polazne garnizone. Prema nepotpunim podacima, u tim borbama je poginulo 113 nemačkih vojnika i 87 četnika, a ranjeno 170 neprijateljskih vojnika. Dvadeset deveta divizija je imala 18 mrtvih, 38 ranjenih i 50 nestalih boraca. U borbi sa četnicima na Gatu (kod Avtovca) zarobljen je (i kasnije streljan) pomoćnik političkog komesara čete iz 11, hercegovačke udarne brigade Mileta Okiljević, narodni heroj.

⚔️ 12. 5. 1944. Tri bataljona 2. dalmatinske udarne brigade i 1. i 2. bokeljski bataljon Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ odbacili delove četničke Trebinjske brigade (koji su bili ojačani jednom nemačkom četom) i zauzeli s. Lastvu (blizu Trebinja).

⚔️ 13. 5. 1944. Naređenjem Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ formirana Vojna oblast 29. udarne divizije NOVJ. Ona je imala strukturu korpusne vojne oblasti i obuhvatala je celu Hercegovinu.

⚔️ 14. 5. 1944. Naredbom Štaba 29. udarne divizije NOVJ, od Mostarskog NOP odreda i 4. bataljona 11. hercegovačke NOU brigade formirana 13. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 25. 5. 1944. Izašao prvi broj mesečnog lista -Mlada Hercegovina-, organa Oblasnog odbora USAOBiH-a za Hercegovinu.

⚔️ 28. 5. 1944. Iz Trebinja delovi 369. puka nemačke 369. legionarske divizije i delovi četničke Trebinjske brigade, podržani artiljerijom, počeli napad prema Lastvi. U trodnevnim borbama delovi 2. dalmatinske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ sprečili su prodor neprijatelja u Lastvu, nanevši mu gubitke od 27 mrvih i oko 50 ranjenih vojnika. Brigada je imala 3 mrtva i 6 ranjenih boraca.

⚔️ 29. 5. 1944. Delovi četničkog Trebinjskog korpusa iz Stoca i Nevesinjskog korpusa iz Nevesinja i Gacka, oko tri bataljona nemačke 369. legionarske divizije i jedna četa 13. SS divizije -Handžar- počeli napad na 29. udarnu diviziju NOVJ u istočnoj Hercegovini. Dok su Južnohercegovački i Severnohercegovački NOP odredi i 10. i 11. hercegovačka udarna brigada sprečavali dublje prodore, dotle su 12. hercegovačka i 2. dalmatinska udarna brigada Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ napadom na četnički garnizon u Bileći prisilile neprijatelja na pregrupisavanje. Time je 29. udarnoj diviziji NOVJ omogućeno da neprijateljske kolone odbaci u polazne garnizone. Divizija je u petodnevnim borbama imala 22 mrtva, 16 ranjenih i oko 20 nestalih boraca, a gubici neprijatelja procenjeni su na preko 200 vojnika izbačenih iz stroja.

⚔️ 31. 5. 1944. U s. Poljicu (kod Gacka) propagandni odsek Oblasnog NO odbora za Hercegovinu počeo izdavati petnaestodnevni list -Hercegovački vijesnik-.

⚔️ 1. 6. 1944. Ojačana 12. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ i glavnina 2. dalmatinske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ napale na četnički garnizon u Bileći. Iako su one bile zauzele sva uporišta spoljne odbrane, ipak se nepotpuna četnička Bilećka brigada održala u centru grada kada se, preko pl. Sitnice, ostatak ove brigade probio u pomoć posadi. Po padu mraka napad je obustavljen. Brigade NOVJ su imale 11 mrtvih, 11 ranjenih i 10 nestalih boraca.

⚔️ 8. 6. 1944. Zbog nemogućnosti da se održi u rejonu Konjica, novoformirana 13. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ krenula iz s. Solskove Kule (pod pl. Bitovnjom). Posle desetodnevnog marša, boreći se s milicijom i četnicima, ona se padinama planina: Bjelašnice, Visočice. Treskavice i Lelije probila u rejon Gacka, u sastav svoje divizije (istovremeno dopratila delegaciju omladine Hercegovine sa II kongresa USAOJ-a).

⚔️ 9. 6. 1944. U s. Biogradu i s. Odžaku 10. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ napala četničku Nevesinjsku brigadu (ojačanu manjim nemačkim delovima) i odbacila je u Nevesinje, zarobivši 5 četnika i 2 nemačka vojnika i oslobodivši 10 američkih avijatičara.

⚔️ 13. 6. 1944. Posle dvodnevnih borbi kod Gacka, Nevesinja i Bileće, 29. udarna divizija 2. udarnog korpusa NOVJ nanela Gatačkoj, Nevesinjskoj i Bilećkoj četničkoj brigadi gubitke od oko 40 mrtvih i više ranjenih. Divizija je imala 11 ranjenih boraca.

⚔️ 15. 6. 1944. Po naređenju Štaba 29. udarne divizije NOVJ rasformiran Severnohercegovački NOP odred. Njegovim ljudstvom su popunjene 10. i 11. hercegovačka udarna brigada. Sitnički partizanski bataljon je osamostaljen i preimenovan u Sitnički NOP odred.

⚔️ 15. 6. 1944. Formirano 1. vojno područje Vojne oblasti 29. udarne divizije NOVJ. Ono je obuhvatalo severoistočnu Hercegovinu.

⚔️ 24. 6. 1944. Na komunikaciji Trebinje-Bileća 2. dalmatinska udarna brigada Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ razbila manje delove nemačke 369. legionarske divizije i četničkog Trebinjskog korpusa i nanela im gubitke od 9 mrtvih, 15 ranjenih i 3 zarobljena.

⚔️ 25. 6. 1944. Iz Nevesinja delovi četničkog Nevesinjskog korpusa, ojačani dopunskim bataljonom nemačke 369. legionarske divizije, izvršili ispad prema s. Odžaku i s. Brataču, ali ih sutradan 10. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ odbacila u polazni garnizon. Brigada je imala 4 mrtva i 19 ranjenih, a na bojištu je nađeno 19 mrtvih neprijateljskih vojnika.

⚔️ 28. 6. 1944. Formirano 2. vojno područje Vojne oblasti 29. udarne divizije NOVJ. Ono je obuhvatalo jugoistočnu Hercegovinu.

⚔️ 29. 6. 1944. U Potkomskoj pećini (u Dabarskom polju), posle četvorodnevne opsade, 13. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ prinudila jednu četu četničke Stolačke brigade na predaju. Zarobljeno je 36 četnika, jedan je poginuo. Nekoliko četnika se probilo. Plen: 2 mitraljeza, 2 p. mitraljeza, 40 pušaka, 5.000 metaka i 50.000 kg žita.

⚔️ 2. 7. 1944. Delovi 29. udarne divizije NOVJ prodrli u Dubrave (predeo između Stoca, Čapljine i Mostara). U trodnevnim borbama razbili su protivtenkovski bataljon nemačke 369. legionarske divizije, uništili ustaško-žandarmerijsku posadu u s. Trijebnju i izvršili demonstrativan napad na Stolac. Pored dve čete milicije koje su se raspale, neprijatelj je imao preko 120 vojnika izbačenih iz stroja.

⚔️ 7. 7. 1944. Na ž. st. Poljice (na pruzi Hum-Gabela) 5. bataljon 10. hercegovačke udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ u kratkoj borbi razbio 1. četu 1. bataljona domobranske 9. posadne brigade i zaplenio 2 mitraljeza, 5 p. mitraljeza, 60 pušaka, 2 minobacača sa 300 mina i 20.000 puščanih metaka. Istovremeni napad dva bataljona Južnohercegovačkog NOP odreda na susednu ž. st. Jasenica-Lug nije uspeo.

⚔️ 10. 7. 1944. Iz Gacka četnička Gatačka brigada, ojačana 2. bataljonom 370. puka nemačke 368 legionarske divizije i 3. mitraljeskim bataljonom domobranske 9. posadne brigade, izvršila ispad da bi zauzela prevoj Kobilju glavu i greben pl. Somine. Sutradan je 11. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ protivnapadom odbacila neprijatelja na polazne položaje. Po nepotpunim podacima neprijatelj je imao 10 mrtvih i 39 ranjenih, a jedinice NOVJ (s komandama mesta Gacko i Golija) - 11 mrtvih, 18 ranjenih i 10 nestalih boraca.

⚔️ 13. 7. 1944. Glavnina nemačke 369. legionarske divizije, četnički Nevesinjski i Trebinjski korpus, 3. bataljon nemačkog 4. puka -Brandenburg- i 3, bataljon domobranske 9. posadne brigade (ukupno oko 10.000 vojnika) otpočeli sniježničko-trusinsku operaciju s ciljem da razbiju 29. udarnu diviziju 2. udarnog korpusa NOVJ u istočnoj Hercegovini. Divizija je, u sedamnaestodnevnim odbrambenim borbama, počesnim tučenjem razbila tri nemačka bataljona i udarom dve brigade u leđa glavne kolone slomila napad neprijatelja. Neprijatelj je imao 510 mrtvih, oko 800 ranjenih, 38 zarobljenih i više prebeglih vojnika; a 29. divizija - 40 mrtvih, 104 ranjena i oko 80 nestalih boraca. Zaplenjeno: 3 topa, 7 minobacača, 20 p. mitraljeza, 8 radio-stanica i velike količine municije i opreme.

⚔️ 14. 7. 1944. Delovi 12. i 13. hercegovačke udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ na pl. Trusini i Sniježnici (kod Nevesinja) razbili ojačani dopunski bataljon nemačke 369. legionarske divizije i zaplenili velike količine municije i borbenu zapovest za sniježničko-trusinsku operaciju.

⚔️ 14. 7. 1944. Tri bataljona 2. dalmatinske proleterske udarne brigade Primorske operativne grupe zauzeli Lastvu i odbacili delove četničke Trebinjske brigade i 369. puka nemačke 369. legionarske divizije u Trebinje. Sutradan su sprečili intervenciju jačih neprijateljskih delova. Neprijatelj je imao 32 mrtva i oko 20 ranjenih.

⚔️ 17. 7. 1944. Na pl. Trusini 12. i 13. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ konvergentnim noćnim protivnapadom razbile Nevesenjsku borbenu grupu nemačke 369. legionarske divizije (oko dva i po bataljona) i odbacile je prema Nevesinju.

⚔️ 18. 7. 1944. U s. Bijači (kod Ljubuškog), odlukom Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu, od Ljubuške čete Neretvanskog NOP odreda formiran Ljubuški partizanski bataljon.

⚔️ 23. 7. 1944. Pet bataljona Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ, u cilju rasterećenja 29. udarne divizije NOVJ, napali delove nemačke 369. legionarske divizijii četničke Trebinjske i Grahovske brigade i posle dvodnevnih borbi odbacili ih s linije Lastva-Zupci-Mrcine u Trebinje, Grudu i Herceg-Novi. Neprijatelj je imao 31 poginulog, 45 ranjenih i 30 zarobljenih vojnika.

⚔️ 29. 7. 1944. U rejonu s. Lukavca (kod Nevesinja), udarom u leđa, dve brigade 29, udarne divizije NOVJ, uz sadejstvo dva bataljona sa fronta, razbile nemačko-četničku nevesinjsku borbenu grupu (jačine oko 2000 vojnika).

⚔️ 2. 8. 1944. Iz Nevesinja glavnina 370. puka nemačke 360. legionarske divizije počela proboj preko pl. Trusine i pl. Hrguda za Stolac. Trinaesta hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ nanela je neprijatelju gubitke od oko 30 mrtvih.

⚔️ 6. 8. 1944. Iz Stoca ojačani 370. puk nemačke 369. legionarske divizije počeo napad prema Ljubinju u cilju proboja u Bileću i Trebinje i ovlađivanja komunikacijom Stolac-Trebinje. U dvodnevnim borbama on se jednom kolonom, prihvaćenom od Leteće bridage četničkog Trebinjskog korpusa, preko pl. Sitnice probio u Bileću, ali su 13. hercegovačka udarna brigada i Južnohercegovački NOP odred 29. udarne divizije NOVJ, bočnim protivnapadima, prisilili njegovu glavninu da se povuče u Stolac. Neprijatelj je imao oko 30 mrtvih i 50 nestalih, a jedinice 29. divizije - 3 mrtva, 6 ranjenih i 1 zarobljenog.

⚔️ 14. 8. 1944. Kod s. Obija (blizu Kalinovika), na putu za Srbiju, 6. proleterska divizija NOVJ -Nikola Tesla- pod borbom protiv jedinica nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- prešla komunikaciju Kalinovik-Nevesinje.

⚔️ 15. 8. 1944. Glavnina 370. puka (borbena grupa -Vajs-) nemačke 369. legionarske divizije i četnička Bilećka brigada (do 2000 vojnika), podržane jednim artiljerijskim divizionom, izvršile napad iz Bileće prema pl. Njegošu. Ojačana 10. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ, u toku desetočasovne borbe, zaustavila je napadača, a zatim ga, obuhvatnim protivnapadom, odbacila u polazni garnizon. 

⚔️ 17. 8. 1944. Stolačka, Ljubinjska, Neretljanska i Leteća brigada četničkog Trebinjskog korpusa (700-800 vojnika) napala na Južnohercegovački NOP odred u s. Hrasnu (kod Stoca). Protivnapadom u s. Bjelojevićima, delovi ovog odreda su razbili Neretljansku brigadu i uništili njen štab, što je prisililo četnike da sutradan obustave napad. Odred je imao 2 mrtva i 5 ranjenih, a četnici - 10 mrtvih i nešto veći broj ranjenih.

⚔️ 17. 8. 1944. U rejonu s. Zalome (kod Nevesinja) 12. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ napala na tri bataljona četničke Nevesinjske brigade i odbacila ih na liniju s. Odžak - s. Bratač - s. Koleško. Na bojištu je nađeno 12 poginulih četnika. Brigada je imala 1 mrtvog i 3 ranjena borca.

⚔️ 22. 8. 1944. Kod s. Plane 10. hercegovačka udarna brigada 29, udarne divizije NOVJ, bez vlastitih gubitaka, odbila napad delova četničke Bilećke brigade i jednog bataljona nemačke 369. legionarske divizije iz Bileća. Neprijatelj je imao 5 mrtvih i 7 ranjenih.

⚔️ 22. 8. 1944. Fomiran SNO odbor Posušje.

⚔️ 25. 8. 1944. Četnička Bilećka brigada, ojačana jednim bataljonom nemačke 369. legionarske divizije, izvršila ispad iz Bileće i odbacila 10. hercegovačku udarnu brigadu 29. udarne divizije NOVJ na liniju s. Pilatovci - Bratagoš - Vardar - s. Trnovica. Brigada je ojačana jednim bataljonom 12. hercegovačke NOU brigade, noćnim protivnapadom odbacila napadača u polazni garnizon. Jedinice NOVJ su imale 4 poginula i 3 ranjena borca. Gubici neprijatelja: 26 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 26. 8. 1944. VŠ NOV i POJ uputio direktivu Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ: usvaja predloženi plan operacija; nalaže mu da posle izvršenog proboja izvrši dekoncentraciju snaga i ne dozvoli neprijatelju da ih goni; obaveštava ga da je 6. proleterska divizija NOVJ -Nikola Tesla- prešla r. Taru na putu za Srbiju, a da se 12. udarni korpus NOVJ nalazi u Hercegovini.

⚔️ 26. 8. 1944. Iz Trebinja i Ljubomira Leteća brigada i glavnina Trebinjske brigade četničkog Trebinjskog korpusa (oko 700 četnika) otpočele napad protiv dva bataljona Južnohercegovačkog NOP odreda u Brdima i Popovom polju. U trodnevnim borbama četnici su potisnuli bataljone (jedan se bataljon probio neprijatelju za leđa), ali su se treći dan, zbog intervencije 13. hercegovačke NOU brigade, povukli u polazni garnizon, spalivši dvadesetak kuća u zauzetim selima. U tom napadu četnici su imali 10 mrtvih i više ranjenih.

⚔️ 27. 8. 1944. U rejonu s. Fojnice 12. udarni korpus NOVJ, uz neznatne gubitke, izvršio proboj preko komunikacije Gacko-Nevesinje, koju su branili delovi četničkog Nevesinjskog korpusa i nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-.

⚔️ 0. 9. 1944. Odlukom Oblasnog komiteta KPJ za Hercegovinu, od Okružnog povereništva KPJ za zapadnu Hercegovinu formiran OK KPJ za zapadnu Hercegovinu.

⚔️ 2. 9. 1944. Jedanaesta hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ oslobodila Gacko, razbivši u iznenadnom noćnom napadu u rejonu Avtovca, delove četničke Gatačke brigade. Poginulo je 9 četnika, a 11. brigada je imala 5 ranjenih boraca.

⚔️ 2. 9. 1944. Ojačana 10. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ izvršila neuspeo napad na četničku Bilećku brigadu, pretrpevši gubitke: 9 mrtvih i 10 ranjenih boraca.

⚔️ 8. 9. 1944. Ljubuški partizanski bataljon reorganizovan u Zapadnohercegovački NOP odred.

⚔️ 9. 9. 1944. Četnička grupa jurišnih korpusa (Nevesinjski, Drinski i delovi Mileševskog i Romanijskog), s linije: Nevesinje - s. Kifino Selo - Borač - prevoj Čemerno, počela napad na delove 29. udarne divizije NOVJ s ciljem da se u rejon Bileće spoji s četničkim Trebinjskim, Bokokotorskim i Nikšićkim korpusom. U trodnevnim borbama 11. i 12. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ i 2. brigada italijanske partizanske divizije -Garibaldi- odbile su nejednovremene napade odvojenih kolona i razbile dve četničke brigade koje su bile prodrle do Gacka. Četnici su imali oko 70 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 9. 9. 1944. Naredbom Štaba 29. udarne divizije NOVJ, od 13. i novoformirane 14. hercegovačke udarne brigade, Sitničkog NOP odreda i Bobanske partizanske čete formirana Južnohercegovačka operativna grupa 29. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 13. 9. 1944. Glavnina 29. udarne divizije NOVJ (11, 12. i 13. hercegovačka udarna brigada i dva bataljona 10. hercegovačke udarne brigade) izvršila protivnapad na delove četničke Grupe jurišnih korpusa. Sutradan ih odbacila u Nevesinje i Kalinovik.

⚔️ 16. 9. 1944. Jedanaesta hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ zauzela Kalinovik, odbacivši Kalinovičku brigadu četničkog Drinskog korpusa u s. Miljevinu (kod Kalinovika).

⚔️ 16. 9. 1944. Na Žegulji (kod Ljubinja) četnička Grupa jurišnih korpusa, posle osmočasovne borbe, probila položaje 14. hercegovačke omladinske udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ i ušla u Trebinje.

⚔️ 17. 9. 1944. U Gacku otpočela dvodnevna skupština predstavnika NO odbora za Hercegovinu. Na njoj je izabrana Oblasna NO skupština i njen izvršni organ Oblasni NO odbor.

⚔️ 19. 9. 1944. U Gacku održana konferencija NOF-a za Hercegovinu: izabran Oblasni odbor NOF-a za Hercegovinu i izdat proglas narodu Hercegovine.

⚔️ 21. 9. 1944. Četnička Kalinovička brigada Drinskog korpusa ušla u Kalinovik, koji je prethodnog dana napustila 11. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ zbog napada četničke Grupe jurišnih korpusa prema Gacku.

⚔️ 23. 9. 1944. U s. Tihaljini (kod Ljubuškog) Zapadnohercegovački NOP odred i jedan biokovski udarni bataljon razbili dve čete ustaške 6. brigade.

⚔️ 23. 9. 1944. Formirana 1. brigada narodne odbrane 3 (bosansko-hercegovačke) divizije KNOJ-a.

⚔️ 25. 9. 1944. Posle kraće borbe kod s. Obija, 2. bataljon 11. hercegovačke udarne brigade i Kalinovički NOP odred 29. udarne divizije NOVJ zauzeli Kalinovik, odbacivši Kalinovičku brigadu četničkog Drinskog korpusa prema s. Miljevini.

⚔️ 26. 9. 1944. NKOJ uputio direktivu CASNO-u. Glavnom narodnom odboru za Sandžak i Glavnom NO odboru za Hercegovinu u vezi sa proglašenjem ratnih zločinaca: pravo proglašenja ratnih zločinaca pripada Centralnoj državnoj komisiji, koja istupa pred inostranstvom; zadatak je ostalih komisija da što brže i solidnije pripreme sav dokazni materijal i podnesu Centralnoj državnoj komisiji konkretne predloge.

⚔️ 29. 9. 1944. Jače četničke snage iz rejona Foče počele napad na Kalinovik. Po dva bataljona 11. hercegovačke udarne brigade 29. udarne divizije NOVJ i 2. brigade italijanske partizanske divizije -Garibaldi-, Konjički i Kalinovički NOP odred, posle dvočasovnih borbi, odbili su napad i sprečili prodor četničke grupacije u južnu Hercegovinu.

Hronološki zapisi se učitavaju...