16. vojvođanska divizija NOVJ

⚔️ 2. 7. 1943. U blizini Zvornika, po odluci Vrhovnog štaba NOV i POJ, formirana 16. udarna divizija NOVJ, u čiji su sastav ušle 1, 2. i 3. vojvođanska NOU brigada.

⚔️ 5. 7. 1943. Prva proleterska udarna brigada 1. proleterske udarne divizije i 2. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ zauzele Zvornik, prisilivši jedan bataljon nemačke 369. legionarske divizije i delove razbijene ustaške 1. brigade i domobranskog 15. pešadijskog puka da se, uz prihvat delova nemačke 104. lovačke divizije i Ruskog zaštitnog korpusa, povuku preko Drine u Srbiju. U borbi su poginuli politički komesar 1. proleterske udarne divizije NOVJ Filip Kljajić Fića i politički komesar čete u 1. bataljonu 1. proleterske NOU brigade Radovan Gardašević, narodni heroji. Neprijatelj je svoje gubitke procenio na 400-500 izbačenih iz stroja.

⚔️ 6. 7. 1943. U Šekovićima (kod Vlasenice) šef sanitetskog odseka VŠ NOV i POJ održao sastanak sa Štabom 16. udarne divizije NOVJ. Odlučeno je da se za teške (nepokretne) ranjenike izgrade skloništa, o čemu će se starati Komanda Birčanskog vojnog područja i uprava bolnice u Šekovićima, a da se lakši (pokretni) ranjenici prebace na Majevicu.

⚔️ 8. 7. 1943. Nastupajući iz s. Caparda (na putu Tuzla-Zvornik) 370. puk nemačke 369. legionarske divizije, ojačan nemačkim 202. tenkovskim i 369. izviđačkim bataljonom i domobranskim 2. jurišnim bataljonom, zauzeo Zvornik. U trodnevnim borbama protiv delova 1. proleterske i 16. udarne divizije NOVJ neprijatelj je imao 16 mrtvih, 80 ranjenih i 4 nestala.

⚔️ 10. 7. 1943. Na putu iz Birča za Majevicu 1. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ, sa delom ranjenika i bolesnika Centralne bolnice VŠ NOV i POJ, pokušala u rejonu s. Kalesije da pređe branjenu komunikaciju Tuzla-Zvornik. Zbog slabe organizacije prelaz nije uspeo, a u borbi je poginuo politički komesar GŠ NOV i PO za Vojvodinu Slobodan Bajić Paja, narodni heroj.

⚔️ 13. 7. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio Štabu 1. proleterske udarne divizije NOVJ da se Centralna bolnica VŠ NOV i POJ iz Šekovića, u kojoj je biio 700 teških i lakih ranjenika, evakuiše u predeo južno od Vlasenice. Sve lake i veći deo teških ranjenika preuzele su i, proleterska udarna divizija NOVJ, 2. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ i 6, istočnobosanska udarna brigada 17, udarne divizije NOVJ. U rejonu Šekovića je ostao (sakrivan po zemunicama, pećinama i šumama) deo najtežih ranjenika i bolesnika, s najnužnijim sanitetskim osobljem.

⚔️ 30. 7. 1943. U rejonu s. Zloselo - s. Labucka - s. Busija (kod Lopara) delovi 1. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ i Majevičkog NOP odreda 17. udarne divizije NOVJ razbili grupu od 450 četnika podržanih nemačkom artiljerijom.

⚔️ 7. 8. 1943. Prva vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ zauzela Janju (kod Bijeljine), gde je razoružala oko 200 žandarma, domobrana i milicionera.

⚔️ 9. 8. 1943. Delovi 16. udarne divizije NOVJ zauzeli Bijeljinu, sem vojnih kasarni, u koje se sklonila posada od oko 500 vojnika čije je jezgro sačinjavala nemačka policijska četa. Ostatak posade (uglavnom nemačka četa) 13. avgusta se probio prema Srem. Rači. Deo domobranske posade je zarobljen ili se razbežao kućama.

⚔️ 16. 8. 1943. Delovi domobranske 3. brdske brigade zauzeli Bijeljinu, iz koje su se povukli delovi 16. udarne divizije NOVJ i Majevičkog NOP odreda, prethodno uništivši državne zgrade i vojne objekte.

⚔️ 21. 8. 1943. U s. Površnici (kod G. Tuzle) delovi 2. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ i Majevičkog NOP odreda razoružali, bez otpora, 6. četu 2. bataljona domobranske Tuzlanske brigade.

⚔️ 25. 8. 1943. Iz Virovitice, Grubišnog Polja i s. Rašenice dva bataljona nemačkog 14. SS policijskog puka, delovi 135. puka nemačke 187. rezervne divizije, tri bataljona domobranske 1. brdske brigade i delovi domobranskog 8. brdskog puka otpočeli trodnevno -čišćenje- istočnog dela Bilo-gore. U rejonu s. Lončarice i s. Miletinca (kod Daruvara) neprijatelju su pružile jači otpor 16. i 18. brigada 12. divizije NOVJ, koje su se noću 25/26. avgusta prebacile na severne padine pl. Papuka. Neprijatelj je imao 6 mrtvih, 8 ranjenih i 10 nestalih, a brigade 12. divizije NOVJ 5 mrtvih i 14 ranjenih.

⚔️ 30. 8. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito obavestio Štab 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ o vojno-političkoj situaciji u pojedinim pokrajinama Jugoslavije i dao mu uputstva za rad po dolasku u istočnu Bosnu: uništiti četnike na tom području; likvidirati domobranska uporišta, a domobrane uvrstiti u svoje jedinice; težiti uništenju četnika na Romaniji i obuhvatiti Sarajevo sa severne strane; sprovesti mobilizaciju i posvetiti punu pažnju vojno-političkom vaspitanju u jedinicama; pozadinske baze i ustanove postavljati daleko od puteva; 16. udarnu diviziju NOVJ staviti pod svoju komandu; održavati stalnu vezu sa partizanskim snagama u Sremu itd.

⚔️ 10. 9. 1943. Posle tročasovne teške borbe protiv ustaškog 22. bataljona jedinice 1. i 2. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ zauzele Vlasenicu. Ustaše su imale 12 mrtvih, 4 ranjena i 38 zarobljenih, dok su brigade imale 11 mrtvih i 16 ranjenih. Zaplenjeno: 3 minobacača, 2 mitraljeza. 20 pušaka i dosta druge ratne opreme.

⚔️ 14. 9. 1943. U s. Capardima (kod Zvornika) jedinice 1. i 2. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ napale domobransku posadu i posle šestočasovne borbe zauzele uporište. Poginulo je i ranjeno 50 domobrana a zarobljeno i razoružano 407 vojnika i 4 oficira 5. bataljona domobranske Tuzlanske brigade. Jedinice NOVJ su imale: 5 mrtvih i 18 ranjenih.

⚔️ 16. 9. 1943. U s. Bos. Raču (kod Bijeljine) ušli delovi 16. udarne divizije NOVJ, pošto se 7. četa 2. bataljona 8. puka domobranske 3. lovačke brigade povukla preko reke Save u Vinkovce.

⚔️ 21. 9. 1943. Iz Srema se, preko r. Save, prebacila u istočnu Bosnu 3. vojvođanska NOU brigada i ušla u sastav 16. divizije NOVJ.

⚔️ 24. 9. 1943. Jedinice 16. udarne divizije NOVJ i Majevički NOP odred, posle teške dvodnevne borbe protiv delova domobranskog 8. lovačkog puka, nemačkih delova i ustaša, zauzeli Bijeljinu, Poginulo je 78 a zarobljeno 278 neprijateljskih vojnika, dok se ostatak probio preko r. Drine u s. Bađovince (kod Bogatića). Zaplenjeno je 9 minobacača, 6 mitraljeza, 13 p. mitraljeza, velika količina municije, druge ratne opreme i hrane.

⚔️ 29. 9. 1943. U Zvornik ušli delovi 16. udarne divizije NOVJ, pošto su ga domobranske jedinice napustile, odstupivši u Mali Zvornik.

⚔️ 0. 10. 1943. Na Bijelom brdu (kod Višegrada) četnici ubili obaveštajnog oficira 16. udarne divizije NOVJ Dušana Vujoševića, narodnog heroja.

⚔️ 5. 10. 1943. Jedinice 17. udarne divizije NOVJ i 1. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ izvršile protivnapad na nemačku pukovsku borbenu grupu -Fišer- koja je nastupajući iz Doboja izbila pred Tuzlu. Neprijatelj je razbyen i odbačen u pravcu Lukavca i Puračića, uz gubitke od 30 mrtvih i oko 120 ranjenih. Gubici: 15 mrtvih i 42 ranjena.

⚔️ 7. 10. 1943. Od 1. i 2. sremskog NOP odreda formirana 4. vojvođanska NOU brigada 16. udarne divizije NOVJ, sastava: 3 bataljona.

⚔️ 9. 10. 1943. Jedinice 6. istočnobosanske udarne brigade i Majevički NOP odred 17. udarne divizije NOVJ i 1. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ odbacili nemačku pukovsku borbenu grupu -Fišer- u pravcu Gračanice i zauzeli Puračić i Lukavac (kod Tuzle). Poginulo je i ranjeno oko 50 nemačkih vojnika, dok su jedinice NOVJ imale 4 mrtva i 11 ranjenih.

⚔️ 19. 10. 1943. Jedinice 16. udarne divizije NOVJ izvršile neuspeo napad na nemačke i ustaško-domobranske jedinice u Brčkom. Posle osmočasovne borbe zbog pristizanja pojačanja neprijatelju napad je obustavljen.

⚔️ 19. 10. 1943. Druga vojvođanska NOU brigada i delovi 4. vojvođanske NOU brigade 16. udarne divizije NOVJ napali ustaško-domobransko uporište Gunju, uz jednovremeni napad 1. i 3. vojvođanske brigade iste divizije na posadu Brćkog. Bataljon domobranskog 5. lovačkog puka u Gunji delom je uništen a delom proteran. Odbijen je napad pristiglih pojačanja iz Županje. Zaplenjena je veća količina oružja i opreme i oštećen je most preko r. Save.

⚔️ 7. 11. 1943. Delovi nemačke 187. rezervne divizije sa domobranskim 5. i 8. lovačkim pukom (ukupno oko 6000 vojnika) otpočeli napad iz Brčkog u cilju prodora u Gračanicu, Tuzlu i Bijeljinu. Jedinice 16. udarne divizije NOVJ, u ogorčenim odbranbenim borbama do 15. novembra, sprečile su prodor neprijatelja i prinudile ga da se povuče u pravcu Brčkog. Izbačeno je iz stroja oko 500 neprijateljskih vojnika, dok su jedinice 16. udarne divizije NOVJ imale 17 mrtvih i 48 ranjenih.

⚔️ 17. 11. 1943. U s. Ratkovićima (kod Brčkog), po naređenju GŠ NOV i PO za Vojvodinu, formirana 5. vojvođanska NOU brigada 16. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 10. 12. 1943. Kod s. Brnjičana (blizu Gračanice) 5. vojvođanska brigada 16. udarne divizije NOVJ odbila napad oko 500 vojnika Ruskog zaštitnog korpusa i 300 zelenokadrovaca i odbacila ih u Gračanicu, uz gubitke od 40 mrtvih. Brigada je imala 1 mrtvog i 10 ranjenih.

⚔️ 15. 12. 1943. Jako neprijateljsko uporište s. Sokol (kod Gračanice), u kome se nalazilo oko 800 milicionera, napala 16. udarna divizija NOVJ, ali, zbog jakog otpora iz tvrđave, nije uspela da ga zauzme. Sutradan je odbila napad jačih domobranskih i nemačkih snaga iz Gračanice i zauzela Sokol, pošto su se i milicioneri povukli u Gračanicu. Neprijatelj je imao 4 mrtva i 13 ranjenih domobrana, a 16. divizija 12 mrtvih i 17 ranjenih.

⚔️ 19. 12. 1943. U Bos. Šamcu 1. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ napala 2. bataljon domobranskog 8. lovačkog oko 30 nemačkih vojnika i 40 ustaša i posle tročasovne oštre borbe zauzela mesto. Poginulo je oko 70 domobrana i ustaša i 6 nemačkih vojnika, zarobljeno je 110 domobrana i ustaša i 8 nemačkih vojnika, dok se deo čamcima prebacio preko r. Save. Brigada je imala 15 mrtvih i 30 ranjenih. Zaplenjeno je: 2 minobacača, 3 mitraljeza, 11 p. mitraljeza i veća količina municije i hrane.

⚔️ 20. 12. 1943. Nemačke snage jačine dve divizije otpočele nastupanje s linije Zvornik-Bijeljina, Zvornik-Tuzla i Tuzla-Brčko da unište jedinice 16. udarne divizije NOVJ i partizanske odrede na Majevici i u Semberiji. Posle teških trodnevnih borbi na prostoriji s. Sapna - s. Rastošnica - pl. Jelica 2. i 4. brigada su se probile preko puta Tuzla-Zvornik, na odseku s. Babina Luka - s. Kikači, i uputile u rejon Šekovića. Poginulo je 60 nemačkih vojnika, 73 zeleno-kadrovca i 32 četnika. Gubici jedinica 16. udarne divizije NOVJ: 12 mrtvih, 17 ranjenih i 50 zarobljenih.

⚔️ 22. 12. 1943. Prva operativna grupa 16. udarne divizije NOVJ (i, 3. i 5. NOU brigada) napala četnike. U jednodnevnoj borbi na liniji Mramorje - Spletena lipa - Duga njiva kod Gradačca ona ih je tako razbila, da su se od potpunog uništenja spasli zahvaljujući veoma gustoj magli. Poginuo je 41, zarobljeno je 35 i ranjeno je preko 100 četnika, dok su jedinice 16. udarne divizije NOVJ imale 3 mrtva i 17 ranjenih.

⚔️ 24. 12. 1943. Posle -čišćenja- Majevice i Semberije, jake nemačke snage su pomerile ofanzivna dejstva prema Trebavi i Posavini. Zbog brzog prodora motorizovanih delova pravcima Tuzla - Gračanica - s. Srnice - Brčko, Brčko - Bos. Šamac i Bos. Šamac - Gradačac - s. Srnice našle su se 1, 3. i 5. vojvođanska NOU brigada 16. udarne divizije NOVJ poluokružene na uzanom prostoru Trebave, Pošto im forsiranje r. Bosne noću 25/26. decembra nije uspelo, brigade su se 27. decembra, izbegavajućl borbu s nemačkim snagama, probile na Majevicu pravcem s. Sokol - Srebrenik. U pokretu je zaostalo oko 120 boraca, pa su ih većinom zarobili četnici.

⚔️ 11. 1. 1944. Štab 3. udarnog korpusa NOVJ iz,dao zapovest za napad na Tuzlu. U napadu su učestvovale jedinice 3. korpusa i 16. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 16. 1. 1944. U Gračanicu ušla dva bataljona 3. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ. Domobrani su se povukli prema s. Karanovcu.

⚔️ 17. 1. 1944. Glavnina 3. udarnog korpusa NOVJ (17. udarna divizija, 19. birčanska udarna brigada 27. udarne divizije i 6 odreda) i 16. udarna divizija NOVJ otpočele napad na Tuzlu koju su branili 5. i 8. puk domobranske 3. lovačke brigade i nemačka Borbena grupa -Svare-. I pored uporne borbe, vođene do 20. januara pre podne, grad nije zauzet, jer su pristigla pojačanja: delovi domobranske 1. lovačke brigade, nemačka biciklistička jedinica iz Doboja i motorizovana kolona iz Zvornika. U borbi su poginuli politički komesar bataljona u 19. birčanskoj brigadi Stanko Menjić i zamenik političkog komesara bataljona u 16. muslimanskoj NOU brigadi Jusuf Džonlić, komandant bataljona Hamzo Hamzić i komandant Ozrenskog NOP odreda Simo Lukić, narodni heroj.

⚔️ 19. 1. 1944. Na položaju s. Avdiči - s. G. Orahovica (kod Gračanice) domobranski 6. pešadijski puk napao 3. vojvođansku udarnu brigadu 16. udarne divizije NOVJ, ali je posle jednodnevne borbe odbačena prema Gračanici uz gubitke: oko 134 mrtva, veliki broj ranjenih i 38 zarobljenih domobrana. Gubici 3. brigade: 11 mrtvih i 37 ranjenih boraca.

⚔️ 20. 1. 1944. U rejonu zaselaka Durakovića i Omerbašića (kod Gračanice) domobranske jedinice napale na dva bataljona 2. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ, ali su ih ovi bataljoni, energičnim protivnapadom, razbili i odbacili, nanevši im gubitke od oko 74 mrtva vojnika, uz sopstvene gubitke od 17 mrtvih i 30 ranjenih boraca.

⚔️ 30. 1. 1944. Treća vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ napala četnike u s. D. Zabarima (kod Brčkog). Glavnina četnika se izvukla delom za Brčko, a delom u Srem. Zarobljeno je oko 30 četnika.

⚔️ 12. 2. 1944. Ojačana četa nemačke 16. SS motorizovane divizije sa područja Ljubljane stigla M dolinu r. Savinje da bi pojačala nemačke snage angažovane u borbama protiv 14. divizije NOVJ i zatvorila prolaze preko r. Savinje u pravcu Trbovlja.

⚔️ 16. 2. 1944. Peta vojvođanska udarna brigada (ojačana 3. bataljonom 2. vojvođanske udarne brigade) 16. udarne divizije NOVJ, izvršila napad na Gračanicu i zauzela je (sem bolnice). U zoru, zbog jakog otpora neprijatelja, povukla se uz gubitke od 10 mrtvih i 31 ranjenog borca.

⚔️ 18. 2. 1944. U s. Brijesnici i Gračanici 16. udarna divizija NOVJ uništila ustaške posade, zatim porušila most na r. Spreči kod s. Karanovca i železničku prugu od Gračanice do Lukavca.

⚔️ 25. 2. 1944. Jedinice 16. udarne divizije NOVJ, posle dvodnevnih borbi, zauzele s. Čelić (kod Brčkog), nanevši nemačkim jedinicama, četnicima i zelenokadrovcima gubitke od 135 mrtvih i ranjenih i 55 zarobljenih, uz sopstvene gubitke od 37 mrtvih i 39 ranjenih.

⚔️ 14. 3. 1944. Na položajima Brezovo Polje - Bos. Rača (kod Brčkog) jedinice 16. udarne divizije NOVJ vodile odbrambenu borbu protiv jedinica nemačke 13. SS divizije -Handžar-. U toku dana neprijatelj je prodro u s. Čelić.

⚔️ 14. 3. 1944. Iz Brčkog prema s. Čeliću, po forsiranju r. Save, nemačka 13. SS divizija -Handžar- otpočela napad na 16. i 36. udarnu diviziju NOVJ u istočnoj Bosni.

⚔️ 17. 3. 1944. Jedinice nemačke 13. SS divizije -Handžar- zauzele Bijeljinu i Jan ju. odakle se povukle jedinice 16. i 36. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 17. 3. 1944. Na odseku s. Čelić - s. Dubravice (kod Brčkog) 36. udarna divizija NOVJ izvršila udar u desni bok nemačke 13. SS divizije -Handžar-. Zbog toga je popustio pritisak neprijatelja na delove 16. udarne divizije NOVJ na položajima s. Zagoni, s. Zabrđe i s. Koraj.

⚔️ 18. 3. 1944. U rejonu s. Zabrđa (na putu Bijeljina-Čelić) 2. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ vodila oštru borbu protiv delova nemačke 13. SS divizije -Handžar- iz s. Koraja i Bijeljine i onemogućila im međusobno spajanje. Neprijatelju su naneti gubici od oko 120 mrtvih. Brigada je takođe imala velike gubitke.

⚔️ 18. 3. 1944. Kod s. Koraja (blizu Brčkog) 1. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ izvršila napad na položaje jedinica nemačke 13. SS divizije -Handžar-, ali ni posle nekoliko uzastopnih juriša nije zauzela s. Koraj. Neprijatelj je pretrpeo gubitke od oko 100 mrtvih i ranjenih. Brigada je imala 84 mrtva, ranjena i nestala borca.

⚔️ 18. 3. 1944. Po forsiranju r. Save, nemačka 13. SS divizija -Handžar- obrazovala mostobran na liniji Bijeljina - s. Koraj - s. Čelić - Brčko. Ovde su je 16. i 36. udarna divizija NOVJ zadržavale do 12. aprila.

⚔️ 12. 4. 1944. S pravca s. Koraja nemačka 13. SS divizija -Handžar- izvršila opšti napad na 16. i 36. udarnu diviziju NOVJ i odbacila ih ka pl. Jelici.

⚔️ 13. 4. 1944. Štab 3. udarnog korpusa izdao naređenje da se 16. i 36. udarna divizija NOVJ prebace preko komunikacije Tuzla-Zvornik na prostoriju Birač-Srebrenica da bi izbegle eventualno okruženje od strane nemačke 13. SS divizije -Handžar- i domobranske 3. lovačke brigade na prostoriji pl. Jelice, a da na pl. Majevici i dalje ostane 38. udarna divizija NOVJ.

⚔️ 13. 4. 1944. Otpočelo nastupanje domobranske 3. lovačke brigade iz Tuzle prema pl. Jelici u cilju sadejstva sa snagama nemačke 13. SS divizije -Handžar- koje su nadirale iz Posavine i Semberije ka pl. Majevici. Time su snage 16. i 36. udarne divizije NOVJ dovedene u vrlo tešku situaciju.

⚔️ 14. 4. 1944. VŠ NOV i POJ naredio Štabu 3. udarnog korpusa NOVJ: dostaviti podatke o neprijateljskim snagama na području tog korpusa; odgovoriti da li su divizije određene za prodor u Srbiju sposobne za pokret bez prethodnog snabđevanja materijalom i da li se r. Drina može forsirati bez čamaca; narediti komandantu 16. udarne divizije da se direktno uključi u radio-vezu sa VŠ.

⚔️ 16. 4. 1944. Na položajima kod s. Miljanovaca i s. Prnjavora (na putu Tuzla-Zvornik) 1. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ napala na oko 500 zelenokadrovaca i posle osmočasovne borbe razbila ih, nanevši im gubitke od oko 45 mrtvih. Brigada je imala 4 mrtva i 4 ranjena borca.

⚔️ 17. 4. 1944. VŠ NOV i POJ obavestio Štab 3. udarnog korpusa NOVJ da nemačke snage vrše ofanzivu protiv jedinica NOV i POJ u Sandžaku i Crnoj Gori; da se jedinice 2. udarnog korpusa povlače iz Limske doline, a operativna grupa divizija (2. proleterska udarna i 5. udarna divizija) nalazi zapadno od r. Ibra. Ujedno mu je naredio da se 16. udarna i 17. udarna divizija NOVJ spreme za pokrete i obavestio ga da postoje izgledi da dobije pomoć u materijalu.

⚔️ 20. 4. 1944. Delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, 13. SS divizije -Handžar- i domobranske 3. lovačke brigade, napadom s linije r. Spreča-Kladanj posle dvodnevnih borbi odbacili 36. udarnu diviziju NOVJ i osujetili pripreme za prelaz 16. i 17. udarne divizije 3. udarnog korpusa NOVJ preko r. Drine.

⚔️ 24. 4. 1944. VŠ NOV i POJ uputio direktivu Štabu 3. udarnog korpusa NOVJ: odobrava da komandant 16. udarne divizije Danilo Lekić komanduje dvema divizijama predviđenim za prodor iz istočne Bosne u Srbiju; obaveštava da 2. proleterska udarna i 5. udarna divizija prelaze na severnu stranu od komunikacije Užice (sada: Titovo Užice) - Požega i da kreću prema Medvedniku i Ravnoj gori.

⚔️ 24. 4. 1944. Na osnovu naređenja VŠ NOV i POJ, Štab 3. udarnog korpusa NOVJ izdao zapovest 16. i 17. udarnoj diviziji NOVJ da forsiraju r. Drinu između Bajine Bašte i s. Drinjače i svojim nastupanjem u zapadnu Srbiju olakšaju nastupanje 2. proleterske i 5. udarne divizije NOVJ iz doline r. Ibra na liniju Suvobor-Maljen-Medvednik.

⚔️ 27. 4. 1944. Dva bataljona nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- preduzeli nastupanje iz Rogatice i Sokolca ka Srebrenici i Vlasenici da bi u sadejstvu sa delovima nemačke 13. SS divizije -Handžar- sprečili prelaz 16. i 17. udarne divizije NOVJ u Srbiju.

⚔️ 29. 4. 1944. Šesnaesta i 36. udarna divizija NOVJ i 38. udarna divizija 3. udarnog korpusa NOVJ probile se preko komunikacije Šekovići-Vlasenica, gde su se nalazile jedinice nemačke 7. SS -Princ Eugen- divizije, i kod Gradine prešle preko mosta na r. Drinjači i uputile se ka Kladnju.

⚔️ 4. 5. 1944. Delovi 16. udarne divizije NOVJ zauzeli Kladanj koji su branili mesni milicijski bataljon i jedna četa nemačke 13. SS divizije -Handžar-. Neprijateljski gubici: oko 30 mrtvih, 20 ranjenih i 5 zarobljenih. Gubici jedinica NOVJ: 13 mrtvih i 26 ranjenih boraca.

⚔️ 5. 5. 1944. VŠ NOV i POJ ponovo naredio Štabu 3. udarnog korpusa NOVJ da dve divizije najhitnije uputi u Srbiju kao pomoć 2. proleterskoj udarnoj i 5. udarnoj diviziji koje su u to vreme vodile teške borbe na pl. Medvedniku i pl. Maljenu. [VŠ NOV i POJ uputio je 21. aprila prvo naređenje. Na osnovu toga je štab 3. udarnog korpusa NOVJ odredio 16. i 17. udarnu diviziju da forsiraju Drinu između Bajine Bašte i s. Drinjače. Međutim, kad je trebalo izvesti prelaz, delovi nemačke 13. SS divizije su izveli napad i privremeno omeli Štab 3. udarnog korpusa NOVJ u sprovođenju naređenja VŠ NOV i POJ.]

⚔️ 6. 5. 1944. Iz rejona Kladnja otpočeo marš 16. udarne divizije NOVJ ka određenom odseku prelaza r. Drine (Bajina Bašta - s. Fakovići), radi pružanja pomoći 2. proleterskoj i 5. udarnoj diviziji NOVJ u borbama u Srbiji. Sutradan su je delovi nemačke 13. SS divizije -Handžar- i 7. SS divizije -Princ Eugen- odbacili iz rejona s. Milića (kod Vlasenice) u polazni rejon.

⚔️ 11. 5. 1944. Po naređenju Štaba 3. udarnog korpusa NOVJ, 16. i 17. udarna divizija NOVJ, pošto nisu uspele da pređu r. Drinu za Srbiju vraćene prema Tuzli i Olovu, gde su vođene borbe protiv nemačkih vojnika, četnika i ustaša.

⚔️ 13. 5. 1944. VŠ NOV i POJ uputio depešu Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ: obaveštava da su se 2. proleterska udarna i 5. udarna divizija NOVJ morale povlačiti ka pl. Zlatiboru zbog velike iscrpljenosti; daje direktivu da Štab korpusa omogući tim divizijama odmor, a da će VŠ NOV i POJ nastojati da one dobiju obuću i drugo; obaveštava da će na to područje stići 16. i 17. udarna divizija NOVJ, kako bi se obrazovala jača grupa za prodor u unutrašnjost Srbije.

⚔️ 13. 5. 1944. VŠ NOV i POJ naredio Štabu 3. udarnog korpusa NOVJ da se 17. udarna divizija poveže s jedinicama 2. udarnog korpusa NOVJ, a da se 16. udarna divizija odmori i da sačeka popunu materijalom. Ujedno je obaveštava da će neprijateljske snage, po svemu sudeći, i dalje vršiti pritisak na njegove jedinice.

⚔️ 16. 5. 1944. Štab 3. udarnog korpusa NOVJ uputio na pl. Majevicu 16. udarnu diviziju i Štab 38. udarne divizije NOVJ, sa 17. majevičkom udarnom brigadom, radi pomoći 36. udarnoj diviziji NOVJ koja se na prostoriji Lopare-Tuzla nalazila u teškom položaju zbog pritiska jakih neprijateljskih snaga.

⚔️ 18. 5. 1944. Kod Okresanice (na pl. Majevici) delovi (oko 450 vojnika) nemačke 13. SS divizije -Handžar- napali na dva bataljona 1. udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ. Borba je trajala ceo dan. Neprijatelj je odbijen u s. Srebrenik uz gubitke od oko 60 mrtvih. Brigada je imala 30 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 20. 5. 1944. Dva bataljona 2. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ izvršila napad na neprijateljski položaj Strnču (kod s. Lopara, blizu Tuzle). Posle žestoke tročasovne borbe, kad je stiglo pojačanje, bataljoni su se povukli na polazni položaj. Neprijatelj je pretrpeo gubitke od oko 60 mrtvih i ranjenih, a bataljoni - 12 mrtvih, 30 ranjenih i 12 nestalih boraca.

⚔️ 0. 6. 1944. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito pohvalio borce, podoficire, oficire i političke komesare 16. udarne divizije NOVJ za pokazanu hrabrost i upornost u borbama na Majevici.

⚔️ 9. 6. 1944. U borbi protiv jedinica nemačke 13. SS divizije -Handžar- i četnika, 16. udarna divizija NOVJ, u sadejstvu sa delovima 38. divizije NOVJ, zauzela Zajednicu (tt 443), a zatim, posle sedmočasovne borbe i s. Lopare. Neprijatelj je imao oko 350 mrtvih i više ranjenih. Plen: 8 topova, 15 minobacača, 13 p. mitraljeza, 14 radio-stanica, 60 vozila i dr.

⚔️ 10. 6. 1944. Uz jaku podršku avijacije i tenkova, nemačka 13. SS divizija -Handžar- protivnapadom odbacila 16. udarnu diviziju NOVJ i zauzela s. Lopare.

⚔️ 19. 6. 1944. Posle dvodnevne borbe 16. udarna divizija NOVJ zauzela neprijateljska uporišta duž železničke pruge Olovo-Zavidovići: s. Hrge, s. Vozuću, s. Ribnicu i ž. st. Stjepin Han. Ta uporišta je branio nemački policijski bataljon i manji broj nemačkih vojnika iz 13. SS divizije -Handžar-. Neprijatelj je pretrpeo gubitke od 56 mrtvih, većeg broja ranjenih i 15 zarobljenih. Gubici 16. udarne divizije: 11 mrtvih i 18 ranjenih boraca.

⚔️ 2. 7. 1944. Na pruzi Tuzla - s. Živinice delovi 1. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ minom uništili nemački voz (lokomotivu i tri vagona). Neprijatelj je imao gubitke od oko 25 mrtvih i 30 ranjenih vojnika.

⚔️ 17. 7. 1944. Prva vojvođanska brigada 16. udarne divizije 12. udarnog korpusa NOVJ, u borbi protiv ustaša, zauzela Lukavac (kod Tuzle).

⚔️ 20. 7. 1944. Nemačka 13. SS divizija -Handžar- i četnici, posle trodnevnih borbi, odbacili 36. udarnu diviziju 12. udarnog korpusa NOVJ iz doline r. Spreče i ušli u Sekoviće Delovi 27. i 16. udarne divizije NOVJ otpočeli protivnapade (koji su završeni 23. jula), ali mesto nisu zauzeli. Zbog toga neuspeha Štab 3. udarnog korpusa NOVJ odlučio je da svoje jedinice prebaci na pl. Javor, odakle će dejstvovati prema Kladnju i Vlasenici, a da se 12. udarni korpus NOVJ prebaci na levu obalu r. Krivaje, s tim da deo snaga uputi ka r. Bosni radi prihvata 6. proleterske divizije -Nikola Tesla- i 11. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 28. 7. 1944. U pokretu iz srednje Bosne za Srbiju, 6 proleterska divizija NOVJ -Nikola Tesla-, uz prihvat 16. udarne divizije NOVJ, forsirala r. Bosnu na odseku s. Begov Han - s. Nemila. Pri forsiranju je vodila borbu protiv jedinica nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i nanela im gubitke od oko 150 mrtvih. Gubici divizija NOVJ bili su osetni.

⚔️ 29. 7. 1944. Blizu s. Pepelara (kod Zenice) 1. proleterska (lička) udarna brigada 6. proleterske divizije NOVJ -Nikola Tesla- i delovi 16. udarne divizije NOVJ vodili žestoku borbu protiv delova nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i četnika. Neprijatelj je pretrpeo gubitke od oko 80 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 9. 8. 1944. Šesnaesta i 19. srpska brigada 25. divizije NOVJ napale bugarsku posadu u s. Kruševici (oko 100 vojnika) i s. D. Lopušnji (oko 100 vojnika). Posada u s. Kruševici je uništena, a u s. D. Lopušnji je poginulo desetak bugarskih vojnika, dok su se ostali razbežali.

⚔️ 12. 9. 1944. Kod s. Stuba (blizu Valjeva) tri bataljona 1. vojvođanske udarne brigade i jedan bataljon 2. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ napali na dve četničke brigade 4. grupe jurišnih korpusa i posle kraće borbe odbacili ih prema Valjevu. Zarobljena su 4 četnika.

⚔️ 14. 9. 1944. Na pl. Medvedniku, posle oštre borbe, 16. i 36. udarna divizija 12. udarnog korpusa NOVJ odbila napad četnika 4. grupe jurišnih korpusa, četničkog Zlatiborskog korpusa i 3. puka SDK.

⚔️ 15. 9. 1944. Po naređenju vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita, radi uspešnijeg dejstva u zapadnoj Srbiji i Šumadiji, od 1. proleterskog udarnog korpusa (1. proleterska udarna i 6. proleterska -Nikola Tesla-, 5, 17. i 21. udarna divizija) i 12. udarnog korpusa NOVJ (11, 16. i 36. udarna divizija) formirana 1. armijska grupa NOVJ, pod komandom Štaba 1. proleterskog udarnog korpusa NOVJ.

⚔️ 19. 9. 1944. Savlađujući slabiji otpor četničkih snaga, jed; lice 16. udarne divizije 12. udarnog korpusa NOVJ zauzele Pecku.

⚔️ 21. 9. 1944. Posle jednodnevne borbe protiv oko 1.000 četnika 4. grupe jurišnih korpusa i Majevičkog četničkog korpusa, jedinice 16. udarne divizije NOVJ oslobodile Krupanj. Neprijatelj se u neredu povukao prema Loznici, pl. Gučevu i pl. Ceru, uz gubitke od blizu 100 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 22. 9. 1944. Na položaju Cerje-Beleg-Glavica-Lisina (kod Krupnja) 16. udarna divizija 12. udarnog korpusa NOVJ slomila otpor tri brigade 4. grupe četničkih jurišnih korpusa, odbacila ih prema pl. Gučevu, Loznici i pl. Ceru i zauzela rudnik antimona Zajaču. Četnici su imali 20-30 mrtvih i ranjenih, a 16. udarna divizija 3 ranjena borca.

⚔️ 24. 9. 1944. Posle oštre borbe protiv 600-700 nemačkih vojnika i pripadnika RZK, SDS i SDK, jedinice 16. udarne divizije NOVJ oslobodile Loznicu, a neprijatelja odbacile ka Lešnici. Neprijatelj je imao više od 100 mrtvih i ranjenih vojnika. Istoga su dana delovi te divizije oslobodili Banju Koviljaču, iz koje se, ne primivši borbu, povuklo oko 100 četnika.

⚔️ 25. 9. 1944. Na položaju s. G. Dobrić - Četenište - Golo brdo (kod Šapca) 2. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ slomila otpor četničkog Majevičkog korpusa i odbacila ga prema Šapcu.

⚔️ 28. 9. 1944. U s. Bogosavcu, s. Lipolistu i s. Dublju (kod Šapca) 1. i 2. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ napale nemačke vojnike, četnike i pripadnike SDK. Brigade su Lipolist i Bogosavac zauzele posle tročasovne borbe protiv oko 400 pripadnika SDK, a Dublje uveče. Neprijatelj je imao oko 30 mrtvih i 15 zarobljenih. Zaplenjena su 3 p. mitraljeza, dvoja kola municije i dr. Jedinice 16. divizije su imale 2 poginula i 10 ranjenih boraca.

⚔️ 29. 9. 1944. Dva bataljona 1. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ oslobodila Bogatić, iz koga se neprijatelj ranije povukao u Šabac, Srem. Mitrovicu, i, preko r. Drine, u istočnu Bosnu.

⚔️ 1. 10. 1944. Na prostoriji Lešnica - pl. Cer, posle višečasovne uporne borbe, jedinice 16. i 36. udarne divizije NOVJ razbile jaku četničku koncentraciju, oslobodile Lešnicu, ovladale pl. Cerom i prodrle u Mačvu i Pocerinu.

⚔️ 2. 10. 1944. Dva bataljona 1. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ izvršili neuspeo napad na nemačku posadu u s. Majuru (kod Šapca). Neprijatelj je imao 8 mrtvih vojnika.

⚔️ 3. 10. 1944. Na položaju Doktorovača - s. Bogosavac (kod Šapca) 4. bataljon 2. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ vodio borbu protiv oko 300 nemačkih vojnika i 20 tenkova. Uništena su 2 tenka a poginulo je 12 nemačkih vojnika. Bataljon je imao 1 poginulog i 2 ranjena borca.

⚔️ 5. 10. 1944. Iz Šapca nemački vojnici, podržavani tenkovima, izvršili ispad, ali su ih s položaja kod s. M. Vranjske, s. Mišara, s. Orida, s. Kormana i s. Majura odbile jedinice 2. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ i 1. i 2. bataljon 5. krajiške (kozarske) brigade 11. udarne divizije NOVJ. Neprijatelj je imao oko 45 mrtvih i ranjenih. Oštećena su 2 tenka. Jedinice NOVJ imale su 3 mrtva i 4 ranjena borca.

⚔️ 5. 10. 1944. U s. Crnoj Bari (kod Bogatića) jedan bataljon 4. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ razoružao posadu SGS i zaplenio 4. p. mitraljeza i 15 pušaka.

⚔️ 9. 10. 1944. Jedinice 11. i 16. udarne divizije 12. udarnog korpusa NOVJ ponovo izvršila napad na oko 3.000 nemačkih vojnika i pripadnika SDK i SDS u Obrenovcu i uspele da ovladaju spoljnom odbranom grada. Međutim, pošto su imale zadatak da što pre krenu ka Beogradu, one su prekinule napad. Neprijatelj je imao velike gubitke. Zaplenjena je izvesna količina oružja, municije i drugog materijala, a uništena su 2 tenka i 4 kamiona. Jedinice 12. korpusa imale su 40 mrtvih i 76 ranjenih boraca.

⚔️ 9. 10. 1944. U s. Skeli 2, 3. i 4. bataljon 4. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ napali na oko 400 nemačkih vojnika i posle oštre borbe odbacili ih ka Obrenovcu. Neprijatelj je imao 9 mrtvih i 13 ranjenih vojnika.

⚔️ 11. 10. 1944. Savlađujući žilav otpor nemačkih vojnika i pripadnika SDK i SDS, jedinice 11. i 16. udarne divizije 12. udarnog korpusa NOVJ i delovi 2. proleterske (ličke) udarne brigade 6. proleterske divizije -Nikola Tesla- 1. proleterskog udarnog korpusa NOVJ ovladali linijom Jasenak - s. Moštanica - s. Sremčica i nastavili prodiranje ka Beogradu. U s. Sremčici je poginulo 15 i zarobljeno 10 nemačkih vojnika. Zaplenjeni su 2 p. mitraljeza, 2 automata i 1 pištolj.

⚔️ 11. 10. 1944. Posle jednodnevne borbe protiv nemačkih vojnika, 1. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ zauzela s. M. Moštanicu (kod Umke), nanevši neprijatelju gubitke od 14 mrtvih i više ranjenih i uništivši 1 tenk. Brigada je imala 4 poginula i 28 ranjena borca.

⚔️ 12. 10. 1944. Jedinice 1. vojvođanske udarne brigade 16. udarne divizije NOVJ, posle kraće borbe protiv nemačkih snaga, oslobodile Umku i s. Ostružnicu (kod Beograda). Zaplenjeno je 12 pušaka, 2 pištolja i manja količina municije.

Hronološki zapisi se učitavaju...