Brčko u drugom svetskom ratu

⚔️ 28. 6. 1941. Ustaše izvršile prisilno iseljavanje oko 4.000 Srba iz sreza virovitičkog na područje Brčkog.

⚔️ 11. 8. 1941. U selima sreza Brčkog ustaše i žandarmi uhapsili 317 talaca.

⚔️ 28. 8. 1941. Kod srušenog brusničkog mosta na putu Lopare-Brčko ustaše, za odmazdu, streljale 50 talaca iz brčanskog zatvora.

⚔️ 8. 9. 1941. Majevički NOP odred Podštaba Majevica zauzeo Lopare. Žandarmerijsko-domobranska posada (135 vojnika) odstupila u toku noći neopaženo prema Brčkom. Druga domobranska četa, koja je intervenisala iz Tuzle, posle višečasovne borbe odbačena je uz veće gubitke.

⚔️ 0. 10. 1941. U Brčkom MK KPJ za Brčko imenovao ilegalni Gradski odbor Narodnooslobodilačkog fonda.

⚔️ 26. 11. 1941. Majevički NOP odred i četnički Majevički odred izvršili zajednički napad na s. Koraj (kod Brčkog). Posada (3. bataljon domobranskog 6. pešadijskog puka), gonjena od partizana, povukla se prema Čeliću, dok su četnici ostali u Koraju, gde su pobili oko 400 ljudi, žena i dece.

⚔️ 27. 11. 1941. Majevički NOP odred napao na s. Čelić (kod Brčkog), ali ga nije zauzeo, jer su meštani priskočili u pomoć domobranskoj posadi, bojeći se četničkog pokolja kao u s. Koraju.

⚔️ 0. 12. 1941. U s. Ražljevu, na konferenciji 19 seoskih NO odbora izabran opštinski NO odbor. Obuhvatao delove ranijih opština Brezovo Polje, Čelić i Brčko.

⚔️ 2. 1. 1942. U s. Pipercima (kod Brčkog), u borbi protiv delova domobranskog 6. pešadijskog puka, poginuo komandir čete u Majevičkom NOP odredu Krsto Bjeletić Krcun, narodni heroj.

⚔️ 8. 1. 1942. U Brčkom ustaška policija provalila mesnu partijsku organizaciju. Pored MK i nekih ćelija KPJ provaljeni su i odbori AFŽ-a i NO fonda i veze s domobranima. Do 5. februara uhapšeno je preko 60 komunista i rodoljuba.

⚔️ 10. 2. 1942. Delovi Majevičkog NOP odreda u tročasovnoj borbi potpuno uništili vod domobrana u uporištu Han-Miladije (kod Brčkog).

⚔️ 16. 2. 1942. U Loparama, u prisustvu 70 delegata sa oslobođene teritorije severnog dola istočne Bosne i iz okupiranih gradova [Delegati iz Brčkog su naišli na neprijateljsku zasedu i pohvatani, a sekretar MK je poginuo.], održana okružna konferencija SKOJ-a za Majevicu. Rešeno je da se pristupi organizaciji NOSOBiH i raskrinkavanju četnika kao kvislinga i da se, pored SK SKOJ-a za Tuzlu i Bijeljinu, formira SK SKOJ-a za Brčko.

⚔️ 11. 6. 1943. Kod s. Dragaljevca (na putu Brčko-Bijeljina) Majevički NOP odred, ojačan 1. bataljonom. 2. vojvođanske NOU brigade, zarobio domobranski 3. pešadijski puk (bez 2. bataljona): 1256 vojnika i oficira s kompletnim naoružanjem (3 topa, 1.000 pušaka, 16 mitraljeza, 40 p. mitraljeza).

⚔️ 0. 7. 1943. Kod s. Otoka (na pruzi Vinkovci-Brčko) jedinice 3. vojvođanske NOU brigade napale voz kojim se prevozio 4. radni bataljon domobranskog 2. puka. Zarobljeno je 5 oficira i 80 naoružanih i 165 nenaoružanih vojnika.

⚔️ 24. 7. 1943. Kod Brčkog Majevička udarna brigada 17. udarne divizije NOVJ uništila Ljubnički bataljon četničkog Posavskog odreda. Predalo se 80 četnika, a ostali se razbežali. Pedeset zarobljenih četnika odmah je stupilo u Majevičku brigadu, a posle 2-3 dana u nju je stupilo još 120 četnika iz istog odreda.

⚔️ 25. 8. 1943. Kod postaje Spačva (na pruzi Vinkovci-Brčko) jedinice 2. sremskog odreda NOV i PO za Vojvodinu napale voz i stražu koja je osiguravala prugu. Poginula su 2, a zarobljeno je 6 neprijateljskih vojnika.

⚔️ 30. 8. 1943. Između Vinkovaca i Brčkog delovi 2. sremskog odreda NOV i PO za Vojvodinu minirali prugu i uništili teretni voz od 14 vagona.

⚔️ 9. 9. 1943. Kod ž. st. Spačva (na pruzi Vinkovci-Brčko) delovi 2. sremskog NOP odreda napali oklopni i putnički voz, te oštetili 2 lokomotive, zapalili 17 vagona i zarobili 71 domobrana.

⚔️ 13. 10. 1943. U s. Drenovcima (kod Brčkog) 4. vojvođanska brigada odbila napad dva domobranska bataljona iz s. Gunje, nanevši im gubitke od 10 mrtvih i više ranjenih.

⚔️ 19. 10. 1943. Jedinice 16. udarne divizije NOVJ izvršile neuspeo napad na nemačke i ustaško-domobranske jedinice u Brčkom. Posle osmočasovne borbe zbog pristizanja pojačanja neprijatelju napad je obustavljen.

⚔️ 7. 11. 1943. Delovi nemačke 187. rezervne divizije sa domobranskim 5. i 8. lovačkim pukom (ukupno oko 6000 vojnika) otpočeli napad iz Brčkog u cilju prodora u Gračanicu, Tuzlu i Bijeljinu. Jedinice 16. udarne divizije NOVJ, u ogorčenim odbranbenim borbama do 15. novembra, sprečile su prodor neprijatelja i prinudile ga da se povuče u pravcu Brčkog. Izbačeno je iz stroja oko 500 neprijateljskih vojnika, dok su jedinice 16. udarne divizije NOVJ imale 17 mrtvih i 48 ranjenih.

⚔️ 17. 11. 1943. U s. Ratkovićima (kod Brčkog), po naređenju GŠ NOV i PO za Vojvodinu, formirana 5. vojvođanska NOU brigada 16. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 20. 12. 1943. Nemačke snage jačine dve divizije otpočele nastupanje s linije Zvornik-Bijeljina, Zvornik-Tuzla i Tuzla-Brčko da unište jedinice 16. udarne divizije NOVJ i partizanske odrede na Majevici i u Semberiji. Posle teških trodnevnih borbi na prostoriji s. Sapna - s. Rastošnica - pl. Jelica 2. i 4. brigada su se probile preko puta Tuzla-Zvornik, na odseku s. Babina Luka - s. Kikači, i uputile u rejon Šekovića. Poginulo je 60 nemačkih vojnika, 73 zeleno-kadrovca i 32 četnika. Gubici jedinica 16. udarne divizije NOVJ: 12 mrtvih, 17 ranjenih i 50 zarobljenih.

⚔️ 24. 12. 1943. Posle -čišćenja- Majevice i Semberije, jake nemačke snage su pomerile ofanzivna dejstva prema Trebavi i Posavini. Zbog brzog prodora motorizovanih delova pravcima Tuzla - Gračanica - s. Srnice - Brčko, Brčko - Bos. Šamac i Bos. Šamac - Gradačac - s. Srnice našle su se 1, 3. i 5. vojvođanska NOU brigada 16. udarne divizije NOVJ poluokružene na uzanom prostoru Trebave, Pošto im forsiranje r. Bosne noću 25/26. decembra nije uspelo, brigade su se 27. decembra, izbegavajućl borbu s nemačkim snagama, probile na Majevicu pravcem s. Sokol - Srebrenik. U pokretu je zaostalo oko 120 boraca, pa su ih većinom zarobili četnici.

⚔️ 30. 1. 1944. Treća vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ napala četnike u s. D. Zabarima (kod Brčkog). Glavnina četnika se izvukla delom za Brčko, a delom u Srem. Zarobljeno je oko 30 četnika.

⚔️ 25. 2. 1944. Jedinice 16. udarne divizije NOVJ, posle dvodnevnih borbi, zauzele s. Čelić (kod Brčkog), nanevši nemačkim jedinicama, četnicima i zelenokadrovcima gubitke od 135 mrtvih i ranjenih i 55 zarobljenih, uz sopstvene gubitke od 37 mrtvih i 39 ranjenih.

⚔️ 14. 3. 1944. Iz Brčkog prema s. Čeliću, po forsiranju r. Save, nemačka 13. SS divizija -Handžar- otpočela napad na 16. i 36. udarnu diviziju NOVJ u istočnoj Bosni.

⚔️ 14. 3. 1944. Na položajima Brezovo Polje - Bos. Rača (kod Brčkog) jedinice 16. udarne divizije NOVJ vodile odbrambenu borbu protiv jedinica nemačke 13. SS divizije -Handžar-. U toku dana neprijatelj je prodro u s. Čelić.

⚔️ 17. 3. 1944. Na odseku s. Čelić - s. Dubravice (kod Brčkog) 36. udarna divizija NOVJ izvršila udar u desni bok nemačke 13. SS divizije -Handžar-. Zbog toga je popustio pritisak neprijatelja na delove 16. udarne divizije NOVJ na položajima s. Zagoni, s. Zabrđe i s. Koraj.

⚔️ 18. 3. 1944. Po forsiranju r. Save, nemačka 13. SS divizija -Handžar- obrazovala mostobran na liniji Bijeljina - s. Koraj - s. Čelić - Brčko. Ovde su je 16. i 36. udarna divizija NOVJ zadržavale do 12. aprila.

⚔️ 18. 3. 1944. Kod s. Koraja (blizu Brčkog) 1. vojvođanska udarna brigada 16. udarne divizije NOVJ izvršila napad na položaje jedinica nemačke 13. SS divizije -Handžar-, ali ni posle nekoliko uzastopnih juriša nije zauzela s. Koraj. Neprijatelj je pretrpeo gubitke od oko 100 mrtvih i ranjenih. Brigada je imala 84 mrtva, ranjena i nestala borca.

⚔️ 1. 4. 1944. Sa prostorije Čelić-Koraj-Bijeljina otpočela ofanzivna dejstva nemačke 13. SS divizije -Handžar-, četnika i zelenokadrovaea protiv 36. divizije NOVJ u cilju proboja na pl. Majevicu i ovladavanja komunikacijom Tuzla-Brčko. Te borbe su trajale do 8. aprila. Neprijatelj je pretrpeo gubitke od oko 170 izbačenih vojnika iz stroja, a 36. divizija je imala 35 poginulih i 55 ranjenih boraca.

⚔️ 27. 5. 1944. Između Šida i s. Tovarnika minerske grupe 6. vojvođanske NOU brigade miniranjem pruge uništile lokomotivu i nekoliko vagona. Istoga dana su minirale i dva železnička mosta na pruzi Vinkovci-Brčko (na r. Spačvi i r. Brežnici).

⚔️ 9. 6. 1944. Produžujući dejstvo preko s. Trnjaka (kod Brčkog) 38. udarna divizija NOVJ napala na oko 600 četnika, a zatim napadom s fronta i obuhvatom sa istoka, razbila četničko-nemačke snage i izbila na brdo Udrigovo.

⚔️ 17. 10. 1944. Na putu s. Dubrava - s. Srnica (kod Brčkog) delovi 18. istočnobosanske udarne (hrvatske) brigde 38, udarne divizije NOVJ napali i razbili kolonu ustaša i četnika, nanevši im gubitke od 2 mrtva, 5 ranjenih i 7 zarobljenih. Brigada je imala 2 mrtva i 5 ranjenih boraca.

⚔️ 29. 10. 1944. Kod s. Muslimanskog Maoča (između Tuzle i Brčkog) 700 vojnika iz nemačke 13. SS divizije -Handžar-, sa naoružanjem i sa 17 motornih vozila, predalo se 18. istočnobosanskoj (hrvatskoj) brigadi 38. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 31. 10. 1944. Posle petnaestodnevnih borbi na odseku s. Srebrenik - Gradačac jedinice 38. udarne divizije 3. udarnog korpusa NOVJ primorale delove 13. SS divizije -Handžar- da napuste ova uporišta i da se povuku na liniju Brčko - s. Čelić - s. Koraj - Bijeljina - Janja - Zvornik. Neprijatelj je imao oko 100 izbačenih iz stroja i oko 45 zarobljenih vojnika.

⚔️ 4. 11. 1944. Osamnaesta istočnobosanska (hrvatska) brigada 38. udarne divizije NOVJ napala neprijatelja u s. Čeliću i s. Ratkovićima (kod Brčkog) i posle oštre borbe zauzela s. Ratkoviće. Neprijateljski gubici: 20 mrtvih i ranjenih vojnika. Brigada je imala 5 ranjenih boraca.

⚔️ 14. 11. 1944. Glavnina 18. istočnobosanske (hrvatske) brigade 38. udarne divizije NOVJ zauzela nemačka uporišta u s. Pukišu i s. Ratkoviću (kod Brčkog). Neprijatelj je imao 50 mrtvih i ranjenih vojnika.

⚔️ 15. 11. 1944. Glavnina 18. istočnobosanske (hrvatske) brigade 38. udarne divizije NOVJ, posle oštre borbe, zauzela neprijateljsko uporište u s. Brki (kod Brčkog). Neprijateljski gubici: oko 50 mrtvih i ranjenih i 40 zarobljenih. Brigada je imala 3 mrtva i 7 ranjenih boraca.

⚔️ 12. 12. 1944. VŠ NOV i POJ predočio Štabu Južne operativne grupe divizija NOVJ: potrebno je da njegove divizije hitno intervenišu preko r. Drine da bi sprečile dolazak neprijateljskih pojačanja iz rejona Ljubovlje i Zvornika, preko Brčkog, na sremski front.

⚔️ 18. 12. 1944. Nemačke jedinice pokušale da se iz Bijeljine probiju ka Brčkom, ali su posle oštre jednodnevne borbe protiv jedinica 17. udarne divizije Južne operativne grupe NOVJ zadržane na liniji s. Obarska - s. Suhopolje.

⚔️ 20. 12. 1944. Na liniji s. Obarska - s. G. Čađavica - s. Suhopolje (kod Bijeljine), u cilju prodora prema Brčkom, jake nemačke snage napale na jedinice 17. i 28. udarne divizije Južne operativne grupe NOVJ. Neprijatelj je odbijen uz gubitke od preko 400 poginulih vojnika.

⚔️ 21. 12. 1944. Nastupajući iz Bijeljine, nemačke jedinice jačine oko 3000 vojnika, posle jednodnevne borbe, odbacile 15. majevičku udarnu brigadu 17. udarne divizije NOVJ iz rejona s. Obarska i probile se ka Brčkom.

⚔️ 21. 12. 1944. Na liniji s. Čelić - s. Mrtvice - s. Piperci (kod Brčkog) 2. krajiška udarna brigada 17. udarne divizije NOVJ sukobila se s nemačkim vojnicima, belogardejcima, ustaškom milicijom i četnicima - jačine oko 2000 vojnika. Posle jednodnevne borbe neprijatelju su naneseni sledeći gubici: 23 poginula, 28 ranjenih i 2 zarobljena. Brigada je imala 2 poginula i 22 ranjena borca.

⚔️ 21. 1. 1945. Kod s. G. Brke i s. Lipovice delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- iz Brčkog napali 6. istočno-bosansku proletersku udarnu brigadu 17. udarne divizije NOVJ. Posle oštre jednodnevne borbe neprijatelj je odbijen uz osetne gubitke dok je Brigada imala 30 mrtvih i 62 ranjena.

⚔️ 0. 3. 1945. Generalštab JA izdao naredbu o formiranju Južne operativne grupe divizija (2. proleterska udarna, 5. i 17. udarna divizija) 1. armije JA, sa zadatkom: da razbije nemačke snage na desnoj obali r. Save u rejonu Bijeljina - Brčko - Bos. Šamac i stvori uslove za forsiranje r. Save i za prodor u rejon Vinkovaca.

⚔️ 19. 3. 1945. Nemačke i ustaško-domobranske snage, nastupajući iz Doboja, Bos. Samca i Brčkog, u oštroj borbi odbacile jedinice 25. divizije 2. armije JA u rejon s. Srnice. Neprijatelj je pretrpeo gubitke od 32 mrtva i 45 ranjenih, a jedinice 25. divizije su imale 22 mrtva, 41 ranjenog i 75 nestalih.

⚔️ 29. 3. 1945. Nemačke jedinice iz Brčkog probile položaje 28. udarne divizije 2. armije JA i produžile nadiranje ka s. Čeliću. Dalji prodor jo sprečen dejstvom jedinica 23. udarne divizije i 2. krajiške brigade 17. udarne divizije 2. armije JA.

⚔️ 31. 3. 1945. S linije s. Zovik - s. Maoča - s. Gornji Hrgovi (kod Brčkog) nemačke snage preuzele napad ka Tuzli, ali su upornom odbranom jedinica 2. armije JA zadržane i sutradan protivnapadom odbijene prema Brčkom. Neprijatelj je pretrpeo gubitke od oko 90 mrtvih i 150 ranjenih, a jedinice 2. armije JA su imale 27 mrtvih i 63 ranjena.

⚔️ 7. 4. 1945. Goneći razbijene nemačko-ustaške snage, jedinice JA oslobodile Visoko, Brčko i Gračanicu.

⚔️ 10. 4. 1945. Prva jugoslovenska brigada 5. udarne divizije JA otpočela forsiranje r. Save kod Brčkog. Sutradan je u rejonu s. Drenovaca uhvatila vezu s delovima 11. udarne divizije JA.

⚔️ 11. 4. 1945. Kod Brčkog 17. udarna divizija 1. armije JA otpočela forsiranje r. Save. (Sutradan je uhvatila vezu s jedinicama 6. proleterske i 11. udarne divizije 1. armije JA radi sadejstva u likvidaciji neprijatelja kod Županje i radi dejstva prema Vinkovcima.)

⚔️ 14. 4. 1945. Vrhovni komandant JA maršal Jugoslavije Josip Broz Tito pohvalio jedinice 1. i 3. armije koje su, posle trodnevnih ogorčenih borbi, probile utvrđene neprijateljske položaje na sremskom frontu, forsirale r. Dravu i r. Dunav na sektoru od Borova do s. Podravskih Podgajaca i r. Savu na sektoru od Brčkog do s. Orašja, slomile otpor neprijatelja i oslobodile Vinkovce, Osijek, Vukovar, Valpovo, Županju i više drugih naseljenih mesta.

⚔️ 15. 4. 1945. Na r. Savi kod s. Jamene, prevozeći teške ranjenike iz Brčkog za Srem. Mitrovicu, brod Jugoslovenskog rečnog brodarstva -Kasija Miletić- i priključena dereglija -Ana Drvarica- naišli na nemačku magnetsku minu i ubrzo potonuli. Od 220 teških ranjenika i 15 članova posade spasio se svega nekoliko ranjenika i 3 mornara.