Žene u ratu

⚔️ 21. 4. 1941. Mađarske okupacione jedinice opljačkale i proterale iz Bačke u druge pokrajine ili logore: iz naselja Stepanovićevo oko 3000 ljudi, žena i dece, St. Đurđeva 873, Veternika 500, Vojvode Mišiča 250, Novog Kisača 90, Tankosičeva 180, Mola 300, Alpar-Vajske 255, Bač. Petrovog Sela 258 i Siriga 180. Izvestan broj lica na putu je pomro od zlostavljanja ili je poubijan.

⚔️ 28. 4. 1941. Na sajmištu u Gudovcu (kod Bjelovara) ustaše pobile 300 srpskih žena, dece i staraca.

⚔️ 2. 6. 1941. U s. Udrežnju (kod Nevesinja) ustaše pobile 28 Srba, mahom staraca i žena.

⚔️ 23. 6. 1941. Iz Gacka oko 200 ustaša prodrlo u sela Stepen. Pržine, Šukoviće i Pusto Polje. Zbog gubitaka u borbi sa ustanicima na Zbornoj gomili, ustaše su pri povratku pobile oko 80 ljudi, žena i dece i spalile prva tri sela.

⚔️ 24. 6. 1941. Ustaše prikupile Srbe i Jevreje iz Bihaća (preko 1.000 ljudi, žena i dece) i iselile ih u Kulen-Vakuf.

⚔️ 25. 6. 1941. U nekoliko sela Dabarskog polja (srez Stolac) ustaše otpočele dvodnevni pokolj srpskog stanovništva, u kome su ubile oko 260 ljudi, žena i dece.

⚔️ 0. 7. 1941. U Šapcu, od članova SKOJ-a, formirano deset vojnih desetina (grupa) koje su sakupljale oružje i vršile vojnu obuku i kurirsku službu. Pored toga, radilo je nekoliko tečajeva prve pomoći, u kojima je bilo obuhvaćeno oko 60 omladinki i žena.

⚔️ 1. 7. 1941. Ustaše zapalile s. Suvaju (kod Gračaca) i ubile 300 ljudi, žena i dece.

⚔️ 28. 7. 1941. U srpskim selima kod Duvna ustaše otpočele dvodnevni pokolj u kome su pobile 248 ljudi, žena i dece.

⚔️ 28. 7. 1941. Ustaše iz s. Kijeva (kod Knina) uhvatile i poklale 48 muškaraca i žena iz s. Polače.

⚔️ 29. 7. 1941. U Gračacu ustaše izvršile masovne pokolje srpskog življa iz Gračaca i okoline. Za dva dana su pobile 500 Srba, mahom žena i dece.

⚔️ 31. 7. 1941. Zbog napada na žand. st. Glodina, ustaški odred iz Gline pobio 700 Srba (ljudi, žena i dece) u selima opštine Bužim (kod Bos. Krupe), a idućih dana taj se broj povećao na preko 1000.

⚔️ 0. 8. 1941. U selima opštine Bosanska Bojna (kod Cazina) ustaše pobile oko 1.700 Srba (ljudi, žena i dece).

⚔️ 0. 8. 1941. U selima oko V. Kladuše ustaše ubile oko 1500 Srba (ljudi, žena i dece), kao i nekoliko muslimana i Hrvata koji su se suprotstavili pokolju.

⚔️ 2. 8. 1941. U San. Mostu (u žitnom magacinu i na polju -šušnjar-) četa Zagrebačkog ustaškog bataljona streljala oko 800 talaca. Pokolj je nastavljen i idućih dana, tako da je u tom srezu ubijeno oko 3.000 Srba (ljudi, žena i dece).

⚔️ 3. 8. 1941. U Prijedoru i okolini ustaška Kvaternikova garda i Leteća žandarmerijska četa pobile oko 700 ljudi, žena i dece, a idućih dana u selima Omarskoj i Piskavci još nekoliko stotina.

⚔️ 4. 8. 1941. Ustaše opkolile srpsko selo Pribilovce (kod Čapljine) i, ne našavši odrasle muškarce, sakupile sve žene i decu, njih 414. Posle dva dana bacile ih u jamu u s. Šurmancima. Idućih deset dana uhvatile i ubile još 168 stanovnika tog sela.

⚔️ 5. 8. 1941. Posle napada ustanika na ustašku posadu u s. Divoselu (kod Gospića), dva ustaška bataljona iz Gospića i Karlobaga napali na pl. Velebitu zbeg naroda iz s. Divosela i s. Čitluka i pobili oko 560 lica (većinom žena i dece).

⚔️ 8. 8. 1941. Jedinice italijanske divizije -Pusterija-, nastupajući od Kolašina prema Bijelom Polju, zapalile u s. Rijeci Mušovića (kod Kolašina) 15 kuća, internirale 7 muškaraca i dve žene i oterale svu stoku koju su našle u selu. Neprijatelj je zatim zapalio katune na pl. Bjelasici, s. D. Štitaricu i deo s. Podbišća.

⚔️ 11. 8. 1941. Grupa od 50 ustaša iz Stoca pobila i opljačkala sve stanovnike s. Čavaša kod Ljubinja ukupno 116 ljudi, žena i dece.

⚔️ 21. 8. 1941. U Drvaru, na inicijativu člana CK KPJ i Štaba Drvarske brigade Marka Oreškovića, održana Konferencija žena Srpkinja, Slovenki, Hrvatica i muslimanki iz šire okoline Drvara, na kojoj je manifestovano bratstvo i jedinstvo naroda Jugoslavije, a borcima upućeno pismo da istraju u borbi protiv okupatora i da se uzdrže od osvete.

⚔️ 0. 9. 1941. Dva ustaška, dva domobranska i jedan nemački bataljon, uz podršku avijacije, prodorom iz Ključa i doline Vrbasa počeli šestodnevni konvergentan napad u cilju ugušenja ustanka u Janju i Pljevi. Neprijatelj je razbio neke ustaničke jedinice, ovladao Mrkonjić-Gradom, Jezerom, Šipovom, Mliništima i komunikacijama, izvršio masovne zločine [Tom prilikom je 1. bataljon 738. puka nemačke 718. pešadijske divizije spalio u selima Janja sve kuće i pobio 1195 ljudi, žena i dece, a jedna ustaška četa samo kod crkve u s. Jezeru ubila 165 ljudi.], ali je i sam pretrpeo gubitke.

⚔️ 0. 9. 1941. Valjevski NOP odred uputio poziv ženama Valjeva i okoline da borcima na frontu pruže pomoć u odeći i obući i da svoje sinove šalju u NOP odrede.

⚔️ 4. 9. 1941. Valjevski NOP odred uputio proglas ženama Valjeva i okoline da pruže pomoć borcima na frontu.

⚔️ 7. 9. 1941. U Alipašinom Mostu i okolini ustaše pohvatale oko 60 Srba među kojima nekoliko žena i dece, zatvorili ih u jednu kuću u s. Reljevu (kod Sarajeva) i zapalili.

⚔️ 10. 9. 1941. U s. Građanima (kod Virpazara), uz prisustvo delegata PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak Baja Sekulića, održana sreska partijska konferencija, izneta situacija na području sreza Bar; preduzete mere za formiranje gerilskih odreda, za politički rad u narodu, za raskrinkavanje neprijatelja i njegovih agenata, za rad među omladinom i ženama; izabrano novo sresko rukovodstvo.

⚔️ 11. 9. 1941. UD. Lapcu održan sastanak OK KPH za Liku na kome je detaljno analiziran rad partijske organizacije - njeno rukovođenje narodnim ustankom - i odlučeno da se učvrsti partijska organizacija, reorganizuju vojne jedinice, formiraju odbori NO fronta, pojača rad sa ženama i omladinom.

⚔️ 13. 9. 1941. Iz sela Stijene, Miostraha i Pištalina (kod Cazina) ustaše ubile preko 200 lica (uglavnom žene i decu).

⚔️ 19. 9. 1941. U dvodnevnoj akciji čišćenja ustaše popalile sela Bunaru, Jasenovac, D. Polje i Glavice (srez Ključ) i ubile 189 Srba (ljude, žene i decu).

⚔️ 21. 9. 1941. Komandant nemačkog 18. korpusa izdao zapovest 342. pešadijskoj diviziji da na odseku Srem. Mitrovica - Šabac forsira r. Savu i otpočne čišćenje Mačve nastupajući prema s. Lipolistu. Ojačani nemački 125. samostalni pešadijski puk iz Valjeva treba da sadejstvuje dolinom r. Jadra prema Loznici, a ustaško-domobranske snage i jedinice nemačke 718. pešadijske divizije na r. Drini imaju zadatak da spreče prelazak partizana u Bosnu. Sva naselja iz kojih se (ili iz čije se okoline) bude davao otpor, ili u čijoj se blizini bude našlo oružje ili municija, treba spaliti; sve muško stanovništvo od 15 do 60 godina uputiti u koncentracione logore severno od Save, a celokupno žensko stanovništvo koristiti za prinudni rad; svu stoku prikupiti u torove na obema obalama Save.

⚔️ 29. 9. 1941. Na splitskoj tržnici oko 300 žena demonstriralo protiv nestašice namirnica i protiv visokih cena.

⚔️ 0. 10. 1941. SK KPH za Glinu održao savetovanje na kome je razmatrao situaciju i doneo odluku o stvaranju NO odbora i omladinskih i ženskih organizacija.

⚔️ 18. 10. 1941. Zbog pretrpljenih gubitaka u borbama za Kraljevo nemačke vlasti, po sopstvenom priznanju, streljale u Kraljevu 1.736 muškaraca i 16 žena.

⚔️ 22. 10. 1941. Održan sastanak MK i OK KPJ za Cetinje na kome su se partijska rukovodstva detaljno upoznala sa političkom situacijom, organizacionim pitanjima, radom na vojnom sektoru i među omladinom i ženama, radom Narodnooslobodilačkog fonda i dr.

⚔️ 12. 11. 1941. Povodom izdaje četnika Draže Mihailovića napredne žene Čačka izdale proglas pozivajući sve rodoljubive žene da se zbiju u jedinstveni front protiv okupatora.

⚔️ 21. 11. 1941. Ministarstvo domobranstva ustaške NDH izdalo naređenje da se pri čišćenju terena ubije svako naoružano lice koje ne pripada oružanim formacijama NDH ili okupatora i da se sela iz kojih se puca na vojsku zapale a žene i deca oteraju u logor.

⚔️ 22. 11. 1941. OK KPJ za Podgoricu uputio direktivno pismo mesnim komitetima, biroima ćelija i partijskim grupama; da pojačaju politički i organizacioni rad na terenu, a naročito rad među ženama.

⚔️ 26. 11. 1941. Majevički NOP odred i četnički Majevički odred izvršili zajednički napad na s. Koraj (kod Brčkog). Posada (3. bataljon domobranskog 6. pešadijskog puka), gonjena od partizana, povukla se prema Čeliću, dok su četnici ostali u Koraju, gde su pobili oko 400 ljudi, žena i dece.

⚔️ 0. 12. 1941. U s. Komogovinu (kod Kostajnice) upale ustaško-domobranske snage: zapalile selo i na zverski način pobile 118 ljudi, među kojima veći broj žena i dece.

⚔️ 0. 12. 1941. Formiran Inicijativni okružni odbor AFŽ-a za Liku.

⚔️ 3. 12. 1941. U Mostaru, pod rukovodstvom AFŽ-a, nekoliko stotina žena demonstriralo protiv gladi i skupoće. Demonstrantkinje su na gradskoj pijaci pobacale svu repu sa tezgi. Pošto su sreskom načelniku predale zahteve za poboljšanje snabdevanja, one su nastavile demonstracije kroz grad.

⚔️ 5. 12. 1941. Devet četničkih odreda (Zlatarski, Rogatički, Višegradski, Čajnički, Kalinovički, 1. hercegovački (Fočanski), 1, 2. i 3. udarni), po sporazumu sa italijanskim okupacionim vlastima, koje su ih i naoružale sa oko 3.000 pušaka, preuzeli srezove Foču i Čajniče, a zatim izvršili masovan pokolj muslimanskog stanovništva (zaklali preko 500 ljudi, žena i dece), spalili nekoliko stotina kuća i opljačkali većinu naselja.

⚔️ 7. 12. 1941. U s. Radovču (kod Titograda) održano savetovanje PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak, na kome je, posle analize vojno-političke situacije, zaključeno: suzbiti svako zastranjivanje i svim rodoljubima omogućiti aktivno učešće u NOB-u, po svaku cenu onemogućiti stvaranje četničkih oružanih formacija, pojačati političkopartijski i kulturni rad, preduzeti sve potrebne mere u cilju pomoći siromašnim porodicama (mobama, rekvizicijom imovine narodnih neprijatelja i si.), srediti partijske organizacije na teritoriji Bara, Kolašina, Berana, Andrijevice, u katunskoj nahiji i u Boki; izvršiti pravilnu raspodelu kadrova, ne zapostavljajući pri tome rad u pozadini, redovnije održavati međusobne veze i veze partijskih organizacija sa PK, pojačati rad među omladinom i ženama; sprovesti direktivu PK u vezi s radom Partije u NOP odredima, kao i direktivu u vezi s organizacijom i radom NO odbora; organizovati agitaciono-propagandnu komisiju pri PK i saradnju u listu -Narodna borba-; posvetiti veću brigu partijskoj tehnici; realnije ocenjivati stvarni odnos snaga (ne potcenjivati neprijatelja).

⚔️ 10. 12. 1941. U Komiži (na o. Visu), pod rukovodstvom MK KPH održane demonstracije žena protiv fašizma, za veće plate, hleb itd.

⚔️ 10. 12. 1941. Obrazovan je Inicijativni odbor AFŽ-a za Kordun.

⚔️ 21. 12. 1941. Na Širokom brijegu (na pl. Kozari) održano vojno-političko savetovanje OK KPJ za Kozaru i 2. krajiškog NOP odreda: izvršena analiza rada od početka ustanka, kao i stanja u tom odredu i u pozadini; ukazano na taktička iskustva iz dotadašnjih borbi; postavljeni zadaci u pogledu formiranja rezervnih (omladinskih) četa, učvršćenja NO odbora, rada sa ženama i omladinom, čišćenja destruktivnih elemenata; doneta odluka da se jedinice reorganizuju u tri bataljona (što je krajem meseca i izvršeno).

⚔️ 0. 1. 1942. Četnička Komanda operativnih jedinica istočne Bosne i Hercegovine, u cilju obmane srpskog naroda, uputila snage 4. i 6. grupe udarnih četničkih odreda (oko 20 bataljona) u napad na ustaško uporište s. Borač. U desetodnevnim borbama, ustaše i milicija su opljačkali i popalili dvanaest srpskih sela a četnici jedanaest muslimanskih sela, i pri tom pobili po nekoliko stotina ljudi, žena i dece.

⚔️ 0. 1. 1942. PK SKOJ-a za BiH uputio svim okružnim, sreskim i mesnim organizacijama SKOJ-a direktivno pismo: daje im smernice za učvršćivanje organizacija u vojsci i na terenu, za mobilizaciju omladine, za stvaranje oružanog bratstva omladine i za stupanje, u duhu zaključaka savetovanja u Srednjem, SKOJ-a Bosne i Hercegovine u NOSOBiH. U dopuni ove direktive kao najvažniji zadatak ističe se stvaranje aktiva SKOJ-a u četama, ostvarenje veze među njima i okupljanje što većeg broja omladine, naročito ženske.

⚔️ 0. 1. 1942. U s. Čurugu (kod Žablja) mađarske vlasti na zverski način pobile oko 1000 ljudi, žena i dece, mahom srpske narodnosti.

⚔️ 6. 1. 1942. U s. Mošorinu (kod Žablja) mađarske okupacione vlasti na zverski način pobile 104 muškarca, 47 žena i 29 dece, mahom srpske narodnosti.

⚔️ 7. 1. 1942. U selu Dražgošama (kod Škofje Loke) nemačke snage napale dve čete Cankarevog partizanskog bataljona. Posle trodnevne borbe, u kojoj je neprijatelj pretrpeo osetne gubitke, partizani su se povukli na planinu Jelovicu. Za odmazdu, nemački okupator je selo Dražgoše sravnio sa zemljom, odrasle muškarce streljao, a žene i decu iselio.

⚔️ 17. 2. 1942. Za odmazdu zbog pretrpljenih gubitaka u s. Bojniku (13.11 1942) delovi bugarskog 13. pešadijskog puka streljali oko 500 ljudi, žena i dece iz s. Bojnika i s. Dragovca a sela zapalili i potpuno opljačkali.

⚔️ 22. 2. 1942. U Foči, u prisustvu oko 500 žena iz Foče, Čajnica, Goruzua i uiuHinn sela (slobodnog dela istočne Bosne), održan osnivački zbor antifašističkog saveza žena istočne Bosne, kome je idućih dana sledilo formiranje sreskih odbora i opštinskih povereništava

⚔️ 8. 3. 1942. U Lici izašao prvi broj lista -Žena u borbi-, organa Okružnog odbora AFŽ za Liku. U Vojniću održan veliki zbor žena sreza Vojnić, na kome je govoreno o ulozi žena u NOB-u.

⚔️ 27. 3. 1942. Na pijaci u Splitu žene demonstrirale protiv nedostatka životnih namirnica, jer su ove kupovane za italijansku vojsku. Čule su se parole: -Van s fašističkim otimačima!-, -Dajte nam hleba, deca nam umiru od gladi-. Na te demonstracije kao i na mnoge druge akcije splitskih rodoljuba, italijanske vlasti su odgovorile pojačanim terorom i masovnim hapšenjem i slanjem u koncentracione logore.

⚔️ 0. 4. 1942. Na inicijativu veleške partijske organizacije, preko 200 žena demonstriralo protiv mobilizacije građana u bugarske radne jednice.

⚔️ 22. 4. 1942. PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak uputio svim partijskim organizacijama direktivu za proslavu Prvog. maja, u kojoj se ističe: organizator proslave treba da bude avangarda radničke klase - KPJ; proslava na oslobođenoj teritoriji treba da sadrži mitinge, paljenje vatri na dobro vidljivim brdima, konferencije, zabave sa programom i druge priredbe, na kojima govoriti o značaju Prvog. maja, povezujući to sa ulogom narodne omladine i žena u NOB-u. Na teritoriji koja je pod kontrolom okupatora ili četnika proslavu organizovati prema odgovarajućim uslovima.

⚔️ 29. 4. 1942. Italijanski vojnici iz Bijelog Polja upali u s. Kukulje i G. Selo, vršili teror i pljačkali, i tom prilikom streljali dve žene a jednu i dete ranili. Peti udarni bataljon Bjelopoljskog NOP odreda izvršio je snažan napad na neprijatelja i odbacio ga, nunevši mu gubitke od 8 mrtvih i više ranjenih (među kojima i jedan oficir).

⚔️ 13. 5. 1942. Italijanske torpiljarke otvorile topovsku vatru na Gradac (kod Vrgorca). Tri žene su poginule, a mnogi stanovnici su ranjeni.

⚔️ 24. 5. 1942. U Korenici (sada: Titova Korenica) održana konferencija AFŽ-a na kojoj je govoreno o ulozi žena u NOB-u.

⚔️ 1. 6. 1942. U Gorskom kotaru izašao prvi broj lista -Drugarica-. Izdavao ga je Antifašistički odbor žena za Gorski kotar.

⚔️ 11. 6. 1942. Četnički Ljubinjski odred izvršio pokolj preostalog muslimanskog stanovništva u Ljubinju (oko 30 ljudi, žena i dece).

⚔️ 8. 7. 1942. Kao represalije zbog akcije Kokrškog NOP odreda u Tuhinjskoj dolini i zbog pretrpljenih gubitaka, nemački okupator spalio sela Gradišće, Koreno i Hom, žene i decu odveo u logore a muškarce starije od 18 godina poubijao i zapalio u kućama.

⚔️ 16. 7. 1942. Delovi ustaške Crne legije, koji su se probijali iz D. Vakufa u blokirani garnizon Bugojno, odbacili 3. bataljon 2. proleterske NOU brigade iz s. Urije, gde su zatim, pobili 65 ljudi, žena i dece. U borbi je poginula i politički komesar čete Rada Miljković, narodni heroj. Protivnapadom pristiglih pojačanja neprijatelj je istog dana odbačen u D. Vakuf, dok mu se glavnina probila u Bugojno.

⚔️ 24. 7. 1942. Kod brda Soplja (blizu Vodica) jedinice Primorske partizanske čete, braneći zbeg (preko 300 staraca, žena i dece), odbile napad jakih italijanskih snaga i nanele im velike gubitke.

⚔️ 0. 8. 1942. U Kordunu izašao prvi broj lista -Riječ žene-, organa karlovačkog Okružnog odbora AFŽ-a.

⚔️ 2. 8. 1942. Između s. Gerova i s. Crnog Luga (kod Delnica) 1. proleterski NOU bataljon Hrvatske i Udarni bataljon 2. primorsko-goranskog NOP odreda oslobodili oko 400 ljudi, žena i dece koje su italijanski vojnici sprovodili u internaciju. Zapaljeno je 5 autobusa i 10 kamiona, a ubijeno je 11 italijanskih vojnika.

⚔️ 9. 8. 1942. U s. Grčaniku (kod Graca) održana konferencija AFŽ-a za južnu Dalmaciju, na kojoj su donete odluke da se formiraju odbori AFŽ-a u mestima gde do tada nisu postojali i da se intenzivnije radi na političkom uzdizanju žena.

⚔️ 10. 8. 1942. U Srem. Mitrovici ustaška policija otpočela hapšenja, pljačkanja i ubijanja pripadnika i simpatizera NOP-a i za 3 dana ubila oko 1000 lica. Masovna hapšenja i zverstva ustaša (-Akcije Viktora Tomića-) i nemačke policije, i u ostalim mestima u Sremu produžena su sve do 16. septembra. Za ovo vreme ukupno je ubijeno i nestalo oko 6000 ljudi, žena i dece, mahom srpske nacionalnosti, a uhapšeno i zlostavljano oko 10000 lica.

⚔️ 11. 8. 1942. U s. Glavicama (kod Bugojna) delovi ustaške Crne legije poklali 76 žena, dece i staraca.

⚔️ 14. 8. 1942. U Vukovaru ustaše streljale 17 ljudi i žena iz Srema, pripadnika i simpatizera NOP-a.

⚔️ 24. 8. 1942. U s. Suseku (kod Iloka) žandarmi, ustaše i domobrani na zverski način poubijali oko 20 muškaraca, nekoliko žena i jedno dete, zapalili 32 kuće i izvršili masovne pljačke.

⚔️ 25. 8. 1942. U s. Trnavcu (kod Titove Korenice), po naređenju Štaba grupe NOP odreda za Liku, formirana 1. ženska omladinska četa od 75 najborbenijih seljanki, radnica i učenica iz Like. Posle vojno-političkog kursa četa je rasformirana, a drugarice su raspoređene po bataljonima 2. hrvatske NOU brigade.

⚔️ 29. 8. 1942. Ustaško-domobranska posada Kupresa (oko 1.000 ustaša i domobrana) izvršila ispad u s. Blagaj i Novo Selo, potisnula 1. bataljon 4. crnogorske NOU brigade i dve čete Kupreškog bataljona 3. krajiškog NOP odreda, spalila oko 250 domova i pobila oko 150 ljudi, žena i dece.

⚔️ 3. 9. 1942. U Vukovaru ustaše streljale 36 ljudi i žena iz Srema, simpatizera i pripadnika NOP-a.

⚔️ 3. 9. 1942. U Srem. Mitrovici ustaška policija na zverski način pobila oko 800 ljudi, žena i dece, poglavito srpske narodnosti (-Akcija Viktora Tomića-).

⚔️ 4. 9. 1942. Kod Srem. Mitrovice ustaška policija na zverski način pobila oko 300 ljudi, žena i dece, poglavito srpske narodnosti (-Akcija Viktora Tomića-).

⚔️ 5. 10. 1942. Delovi italijanskog 6. armijskog korpusa (4.000) i četničkog Trebinjskog, Nevesinjskog i Romanijskog korpusa (5.000), u pet napadnih kolona, uz sadejstvo delova domobranskog 7. i 15. pešadijskog puka, podržani avijacijom, otpočeli šestodnevnu prozorsku operaciju (-Alfa-), deo nemačko-italijanske protivofanzive (ciklusa operacija -Dinara-), u cilju odbacivanja partizanskih snaga od Mostarskog basena boksita i železničke pruge Sarajevo-Mostar. Oko 60 km razvučena 10. hercegovačka NOU brigada nije mogla pružiti ozbiljniji otpor italijansko-četničkim snagama, koje su do 10. oktobra zauzele s. Soviće, Prozor, s. Šćit i s. Ravno, prokrstarile selima na planinama Ljubuši, Vranu, Paklini i Raduši i na liniji Duvno - Šujica - G. Vakuf - Hadžići uspostavile vezu sa ustaško-domobranskim snagama [Četnici su opljačkali ceo grad i spalili desetine sela. Samo u prozorskoj opštini ubijeno je 638 ljudi, žena i dece i spaljeno 656 domova.].

⚔️ 11. 10. 1942. U s. Krivoj Reci (kod Brusa) nemački i bugarski vojnici pohvatali sve stanovništvo i zatvorili ga u crkvu, a onda ovu minirali. Poginulo je 320 lica, većinom žena i dece. Bugarski fašisti su bacali u vatru živu malu decu.

⚔️ 19. 10. 1942. Glavnina nemačke 714. pešadijske divizije, sa domobranskim, ustaškim i četničkim delovima (preko 10 bataljona), otpočela koncentričan napad (poduhvat -Kozara-) u cilju ponovnog čišćenja Kozare. Peta krajiška NOU brigada je izbegla odlučne sudare, pa se, sklonivši ranjenike, 21. i 24. oktobra, u dva pravca, probila u Podgrmeć. Do 27. oktobra neprijatelj je krstario Kozarom vršeći represalije, aus. Jelovcu i s. Palančištu (kod Prijedora) pobio oko 620 ljudi, žena i dece.

⚔️ 0. 11. 1942. U Dolenjskoj izašao prvi broj lista -Našim ženama-, organa AFŽ-a Slovenije.

⚔️ 21. 11. 1942. Oblasni komitet KPJ za Bos. krajinu uputio direktivu okružnim komitetima KPJ: poboljšati rad AFŽ-a i punije obuhvatiti žene u organizaciju; pružiti veću podršku u osamostaljivanju AFŽ-a, u stvaranju sreskih i okružnih odbora i u pripremama za oblasnu i zemaljsku konferenciju AFŽ-a.

⚔️ 0. 12. 1942. Na o. Hvaru održana prva konferencija AFŽ-a.

⚔️ 0. 12. 1942. U s. Drinićima (kod Bos. Petrovca) izašao prvi broj lista -Žena danas-, organa AFŽ-a Jugoslavije.

⚔️ 6. 12. 1942. U Bos. Petrovcu otpočela trodnevna I zemaljska konferencija AFŽ-a za Jugoslaviju, koja je organizaciono uobličila AFŽ i postavila sledeće zadatke: pružanje što veće pomoći jedinicama NOV i PO Jugoslavije; mobilizacija žena za učešće u oružanim i diverzantskim akcijama; svestrana pomoć organima narodne vlasti u organizovanju pozadine; briga o deci; jačanje bratstva i jedinstva među ženama Jugoslavije i pojačan rad na kulturno-prosvetnom uzdizanju žena u selu. Na konferenciji je izabran Centralni odbor AFŽ-a za Jugoslaviju, od 20 drugarica. Prvog dana konferencije vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito održao je govor u kome je ženama Jugoslavije odao visoko priznanje za njihov rad u narodnooslobodilačkoj borbi.

⚔️ 15. 12. 1942. Dva bataljona nemačke 717. pešadijske divizije, dva bataljona ustaške 1. brigade i pet bataljona domobranske 3. pešadijske divizije otpočeli koncentrično nastupanje (poduhvat -Tuzla II-) ka Majevici s ciljem da na toj teritoriji okruže i unište 6. istočnobosansku NOU brigadu, 3. odred 3. operativne zone NOV i PO Hrvatske i Majevički NOP odred. Međutim, posle višednevnih borbi, jedinice NOV i POJ su se 18. i 19. decembra probile preko komunikacije Tuzla-Zvornik u Birač, zarobivši pri tom 23. četu domobranskog 11. pešadijskog puka i nešto četnika. Ogorčen zbog neuspeha, neprijatelj je u selima oko Lopara pobio oko 250 ljudi i žena, dok je 110 njih odveo u Nemačku na rad. U borbi su pored ostalih poginuli Suljo Jahić i Milenko Verkić, narodni heroji.

⚔️ 16. 12. 1942. Nemačka Vrhovna komanda izdala direktivu za borbu protiv partizana, u kojoj ističe: da ta borba nema ničega zajedničkog sa odredbama Ženevske konvencije, pa se naređuje da jedinice upotrebe sva sredstva, bez ikakvog ograničenja, čak i prema ženama i deci, i da zbog toga nijedan nemački vojnik ne srne biti pozvan na sudsku i disciplinsku odgovornost.

⚔️ 25. 12. 1942. U Slavoniji otpočelo trodnevno prošireno oblasno partijsko savetovanje. Odlučeno je: sprovoditi mobilizaciju u svim delovima Slavonije i proširiti oslobođenu teritoriju; posvetiti veću pažnju radu među nacionalnim manjinama, omladinom i ženama; formirati vojne komitete u kasarnama i pojedinim posadama radi aktivnijeg delovanja među domobranima; aktivnije prići raskrinkavanju izbegličke vlade Kraljevine Jugoslavije u Londonu, Draže Mihailovića i vodstva HSS, popularisati AVNOJ.

⚔️ 27. 12. 1942. Predsedništvo AVNOJ-a sprovelo opšte slobodne tajne izbore u okruzima Drvar i Podgrmeč. Biračko pravo prvi put su dobile žene i omladina od 18 godina. Tog dana su izabrani seoski i gradski NO odbori, koji su pak, po delegatskom sistemu, birali opštinske, sreske i okružne NO odbore.

⚔️ 28. 1. 1943. Vođa Trećeg Rajha Adolf Hitler izdao dekret o totalnoj mobilizaciji, koja je obuhvatala muškarce od 16. do 65. a žene od 17. do 45. godine.

⚔️ 5. 2. 1943. Po selima pljevaljskog sreza četnički Limsko-sandžački odredi izvršili pokolj muslimanskog stanovništva: samo za dva dana ubili 1352 osobe (od toga oko 1100 dece, žena i staraca).

⚔️ 14. 2. 1943. Ustaško-domobranske snage jačine preko dva bataljona i kombinovani odred žandarma i folksdojčera otpočeli trodnevnu koncentričnu akciju -čišćenja- prostorije s. Buđanovci - s. Šimanovci - s. Ogar (u južnom Sremu). Pod neprijateljskom vatrom, u teškim vremenskim uslovima, nekoliko hiljada izbeglica (ljudi, žena i dece), sa delom 4. bataljona 3. NOP odreda 3. operativne zone NOV i PO Hrvatske, povuklo se u močvarni predeo Bene (kod s. Ogara) i tako izbeglo potpuno okruženje i uništenje. Neprijatelj je ubio 8 a uhapsio 92 lica.

⚔️ 15. 2. 1943. Udružene nemačke, četničke i jedinice SDS i SDK iz Požarevca, Kučeva, Petrovca i Lapova otpočele koncentričan napad protiv Požarevačkog NOP odreda. Borbena dejstva su trajala, sa kraćim prekidima, oko dva meseca. Požarevački NOP odred je pretrpeo osetne gubitke, kao i partijska organizacija na terenu. Streljan je ili je odveden u logore veći broj ljudi, žena i omladine.

⚔️ 21. 2. 1943. Ministar spoljnih poslova Nemačke Joakim fon Ribentrop saopštio italijanskom ambasadoru u Nemačkoj: da je zabrinut zbog držanja italijanske vojske u NDH; da zbog mogućnosti engleskog iskrcavanja na Balkan treba likvidirati -bande- i uništiti muškarce, žene i decu; da će on o svim tim i drugim pitanjima razgovarati sa predsednikom italijanske vlade Benitom Musolinijem tokom skore posete Italiji.

⚔️ 0. 5. 1943. U s. Slivovu (kod Ohrida), na seoskom zboru, javnim glasanjem izabran NO odbor od 7 članova, prvi NO odbor u Debarcama. Tada su prvi put glasale i žene.

⚔️ 11. 6. 1943. U Otočcu otpočela Prva zemaljska konferencija delegata AFŽ-a Hrvatske. Dalji rad je nastavljen u s. Prozoru, gde je 13. juna izabran Glavni odbor AFŽ-a.

⚔️ 17. 6. 1943. Kod s. Ćelija (na putu Kruševac Brus) četa Rasinskog NOP odreda i četa 3. bataljona 1. južnomoravskog NOP odreda sačekale u zasedi 2 nemačka kamiona i ubile 13 a ranile 9 nemačkih vojnika, zapalile 1 kamion i zaplenile opremu i naoružanje. (Za odmazdu, nemački vojnici su 29. juna streljali oko 500-600 ljudi, žena i dece iz Kruševca i okoline, među kojima i ceo VIII razred kruševačke gimnazije.)

⚔️ 28. 6. 1943. Delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- opljačkali i spalili s. D. Drežanj (kod Nevesinja) i ubili 36 ljudi, žena i dece.

⚔️ 29. 6. 1943. Delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- spalili s. Ljeskovi Dub (kod Nevesinja) i pobili sve zatečeno stanovništvo - 208 ljudi, žena i dece.

⚔️ 0. 7. 1943. Na pl. Jelovici jedna četa Beransko-andrijevičkog partizanskog bataljona napala i razbila delove četničke Andrijevičke brigade koji su opljačkali katun i vodili sobom veći broj žena, čobana i dece. Poginulo je 17 četnika. Oslobođeni su zarobljeni seljaci i njihova stoka.

Hronološki zapisi se učitavaju...