Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima [priredio: Goran Despotović (1957-2022)]            **** 03.03.2024: 7 novih knjiga ****
ustanak

Šarplaninski partizanski odred

Za ovaj pojam je pronađeno 19 hronoloških zapisa, 2 dokumenata i 2 fotografija.

Događaji

⚔️ 0. 10. 1942. U Sirinićkoj župi (kod Uroševca), od dva bataljona iz Uroševca i okoline i tri iz Sirinićke župe, formiran Šarplaninski pozadinski NOP odred.

⚔️ 3. 11. 1942. Na pl. Šari (kod mesta zvanog Kaluđerski kamen), formiran Šarplaninski NOP odred.

⚔️ 0. 12. 1942. Na severnim padinama Šare, zbog neprekidnih potera bugarskih jedinica i zbog drugih velikih teškoća, rasformirao se Šarplaninski NOP odred. Neki njegovi borci su uspeli da se prebace na teren Uroševca.

⚔️ 8. 12. 1942. U blizini s. Štrbca (kod Uroševca) jedna bugarska poterna jedinica napala Šarplaninski NOP odred i u kraćoj borbi zarobila jednog partizana.

⚔️ 9. 12. 1942. Zbog pojave i pokreta Šarplaninskog NOP odreda, bugarske jedinice i milicija otpočele blokiranje sela u Sirinićkoj župi (kod Uroševca), strahovito terorišući, pljačkajući i ubijajući stanovništvo.

⚔️ 18. 3. 1943. Na Šar-planini ponovo formiran Šarplaninski NOP odred, jačine 15-20 boraca.

⚔️ 9. 5. 1943. Iz s. Gadiša (kod Gnjilana) NOP odred -Emin Duraku- stigao na Šar-planinu i ušao u sastav Šarplaninskog NOP odreda.

⚔️ 0. 6. 1943. Kod Opolja, na zapadnim padinama Šar-planine, albanska milicija prevarom zarobila oko 20 boraca Šarplaninskog NOP odreda koji su se prebacivali za Malesiju u Albaniji.

⚔️ 7. 7. 1943. U blizini s. Sevca (kod Prizrena) Šarplaninski NOP odred iznenada napao italijansku karaulu i posle kraće borbe uništio posadu.

⚔️ 12. 7. 1943. U blizini s. Vratnice (kod Tetova) Šarplaninski NOP odred se prebacio preko gre bena Šar-planine i pristupio uspostavljanju veza s partijskom organizacijom Skoplja i radnicima rudnika kod sela Raduše i Orašja radi pridobijanja novih boraca.

⚔️ 26. 9. 1943. Glavnina Šarplaninskog NOP odreda preduzela marš iz s. Vratnice (kod Tetova) na jugozapad, preko grebena Šar-planine, ka Ljumi i Peškopeji (u Albaniji), i dalje ka Debru, gde se, po odluci Oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju, imala sastati s kosovskim i makedonskim partizanskim jedinicama koje su prikupljene u tom rejonu radi novih zadataka. Odred je jednu desitinu ostavio u s. Vratnici radi prihvata novih boraca sa okolnog područja, a istovremeno grupu boraca uputio ka Skopskoj Crnoj gori radi veze sa srpskim jedinicama. (Ova grupa je kasnije ušla u sastav Šarplaninskog NOP odreda.)

⚔️ 0. 10. 1943. U Peškopeji (Albanija) balisti opkolili u kasarni glavninu Šarplaninskog NOP odreda i jednu albansku partizansku (ljumsku) četu. Posle dvodnevnih borbi balisti su odbijeni, uz neznatne gubitke, a kasarna i grad su deblokirani. Odred se potom prebacio ka Debru.

⚔️ 22. 10. 1943. U Debru formiran Odred kosovsko-metohijskih bataljona, u koji su ušli partizanski bataljon -Ramiz Sadik- i -Boris Vukmirović- i glavnina Šarplaninskog NOP odreda Pri formiranju je imao 222 boraca, od kojih 28 žena.

⚔️ 0. 11. 1943. Šarplaninski NOP odred, u pokretu sa Šar-planine ka Ljumi (kod Kuksa u Albaniji) i Debru, vodio oštre borbe između s. Jažinca (kod Kačanika), s. G. Sela, s. G. Ljubinja i s. Manastirice (kod Prizrena) protiv poternih balističkih, bugarskih i nemačkih jedinica. Najzad, posle borbi s nadmoćnim neprijateljskim snagama na padinama Kobilice (kod Prizrena), on se, iscrpen i oslabljen, povukao u Sirinićku župu, gde je jedan deo (oko 25 boraca) ostao, a manje grupe su pošle u rejon Uroševca.

⚔️ 6. 11. 1943. Na severnim padinama Šar-planine ponovo formiran Šarplaninski NOP odred od novopridošlog ljudstva, desetine boraca Šarplaninskog NOP odreda koja je tu ostala po odlasku glavnine ka Debru i oko 40 crvenoarmejaca koji su pobegli iz nemačkog logora u Uroševcu.

⚔️ 10. 11. 1943. Na pl. Kozjak (kod Kumanova) stiglo iz zapadne Makedonije 19 boraca (pretežno iz skopskog i štipskog kraja) Šarplaninskog NOP odreda i ušlo u sastav Skopsko-kumanovskog NOP odreda.

⚔️ 13. 11. 1943. Kod s. Vejca (blizu Tetova) bugarske poterne jedinice i balisti napali Šarplaninski NOP odred. Odred se, posle višečasovne borbe, povukao u rejon s. Štrpca i s. Gotovuše (na severoistočnim padinama Šare), pretrpavši gubitke od 5 poginulih i 4 ranjena.

⚔️ 17. 11. 1943. Kod manastira Sv. Prohor Pčinjski (blizu Kumanova) formiran 1 (kosovski) partizanski bataljon od dela Šarplaninskog NOP odreda i čete kosovskih partizana koja je dotle dejstvo vala u sastavu 1. južnomoravskog NOP odreda.

⚔️ 26. 11. 1943. Na mestu -Careve livade- (kod s. Vratnice, na putu Kačanik-Tetovo) bugarski policajci, vojnici i kontračetnici napali grupu boraca Šarplaninskog NOP odreda, te u borbi ubili 2, ranili 1 i zarobili 7 boraca (zarobljenike zatim streljali).

Dokumenti

Fotografije

Povezane odrednice

Kumanovo ★ 1. južnomoravski partizanski odred ★ Borbe na Kosovu i Metohiji ★ Borbe u Makedoniji 1943. ★ Zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu ★ Oblasni komitet KPJ za Kosovo i Metohiju ★ Bugarski zločini u Jugoslaviji ★ Tetovo ★ Albanija u drugom svetskom ratu ★ Prizren ★ Ljubinje ★ Italija u drugom svetskom ratu ★ Partizanski odred Emin Duraku ★ Žene u ratu ★ Uroševac ★ Debar ★ Borbe u Makedoniji 1942. ★ Zarobljenici u ratu ★ Četnici u drugom svetskom ratu ★ Borbe u Srbiji 1943. ★ Bali Kombetar ★ Skoplje ★ Albanski partizani ★ Kumanovski partizanski odred ★ Borbe u Srbiji 1942. ★ Bugarska u drugom svetskom ratu ★ Pljačka u ratu ★