Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima [priredio: Goran Despotović (1957-2022)]
ustanak

Pula u oslobodilačkom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 17 hronoloških zapisa, 4 dokumenata i 5 fotografija.

Događaji

⚔️ 15. 7. 1941. Po uputstvima italijanske vlade i Vrhovne komande, pod rukovodstvom komandanta 9. armije generala Pircija Birolija, otpočele ofanzivne operacije italijanskih jedinica na slobodnu teritoriju u Crnoj Gori radi ugušenja ustanka i uništenja ustaničkih snaga jačine oko 30.000 ljudi. U toj operaciji su učestvovale italijanske divizije -Mesina-, -Pusterija-, -Taro-, -Venecija-, -Kačatori dele Alpi- i -Pulje- i albansko-kvislinška grupa -Skenderber-, uz sadejstvo vazduhoplovnih i mornaričkih jedinica. Neprijatelj je prodro na slobodnu teritoriju i ponovo zauzeo oslobođene gradove i važnija mesta.

⚔️ 0. 12. 1941. U Istri, na teritoriji sreza Pula, formiran ilegalni MNO odbor Medulin.

⚔️ 0. 6. 1942. U Puli formirano rukovodstvo NOP-a za grad i južni deo Istre.

⚔️ 0. 7. 1942. Održani sastanci rukovodilaca pojedinih grupa antifašista i prvoboraca sa sektora Pule i Pazina. Analiziran je dotadašnji rad i određene su smernice za dalju delatnost: proširiti organizacije KPH i organizacije NOP-a; sakupljati oružje, hranu, odeću i novac, upoznati široke narodne mase sa ciljevima NOP-a.

⚔️ 0. 9. 1943. U Istri, po naređenju Operativnog štaba za Istru, formirani Pazinsko-porečki i Pulski NOP odred.

⚔️ 8. 9. 1943. Objavljena bezuslovna kapitulacija Italije. Jedinice NOV i POJ su za nekoliko sledećih dana razoružale glavninu ovih italijanskih okupacionih divizija: -Izonco-, -Kačatori dele Alpi-, -Lombardija-, -Murđe-, -Mačerata-, -Celere-, -Bergamo- i -Sforčeska-. Razoružale su i manje delove divizija: -Firence-, -Ferara-, -Mesina-, -Zara-, -Đulija-, -Torino- i -Pulje-, kao i 14, 17. i 18. obalsku brigadu. Na stranu NOVJ prešla je glavnina divizije -Venecija-, kao i delovi divizije -Taurinenze-, od kojih je kasnije (2. decembra 1943) formirana italijanska partizanska divizija -Garibaldi- i stavljena pod komandu 2. udarnog korpusa NOVJ.

⚔️ 8. 9. 1943. Kapitulirala Italija. Tada je došlo do opšteg narodnog ustanka u Dalmaciji, Hrvatskom primorju, Gorskom kotaru i Istri. Idućih nekoliko dana jedinice NOVJ, uz svestranu pomoć naroda, oslobodile su obalski pojas od Trsta do Dubrovnika, sem gradova Pule, Rijeke, Sušaka, Zadra, Šibenika, Omiša i Makarske.

⚔️ 12. 9. 1943. Posle borbi protiv istarskih ustaničkih snaga kod Višnjana i u Limskoj dragi, delovi nemačke 71. pešadijske divizije prodrli iz Trsta u Pulu, gde su im se priključili italijanski fašistički bataljon. Poginulo je 65 nemačkih vojnika, a na strani ustanika je bilo 60 mrtvih.

⚔️ 2. 10. 1943. Iz Trsta, Hrpelja, Rijeke i Pule otpočeo koncentričan napad delova nemačke oklopne SS divizije -Adolf Hitler-, SS motorizovane divizije -Herrnan Gering-, nemačke 44. i 71. pešadijske divizije u cilju uništenja novoformiranih partizanskih jedinica i zaposedanja Istre. U sedmodnevnim borbama neprijatelj je razbio 1. i 2. istarsku brigadu i NOP odrede -Učku-, Pulski i Pazinsko-porečki, nanevši im gubitke od preko 2000 mrtvih, i potom zaposeo Istru.

⚔️ 22. 12. 1943. Kod o. Silbe britanski torpedni čamci (MTB 298 i 276) napali nemačku krstaricu -Niobe- (bivšu -Dalmaciju-) koja se, na putu za Pulu, 19. decembra nasukala na jugozapadni deo ostrva. Brod su dva torpeda teško oštetila, a trećim je torpedom potopljen remorker -Parenco-, vezan uz bok -Niobe-.

⚔️ 6. 6. 1944. Kod s. Sijane (blizu Pule) minerski vod 1. bataljona 2. pulskog NOP odreda minirao prugu i uništio lokomotivu i 3 vagona.

⚔️ 10. 7. 1944. Održana I sreska konferencija USAOH-a za srez Pulu, Prisustvovalo je oko 60 omladinaca i omladinki.

⚔️ 12. 8. 1944. U Napulju (u Italiji) otpočeo dvodnevni sastanak vrhovnog komandanta NOV i POJ i predsednika NKOJ-a Josipa Broza Tita sa predsednikom vlade V. Britanije Vinstonom Čerčilom. Britanski premijer je predlagao da se Maršal Tito sastane s kraljem Petrom II Karađorđevićem, ali je to Tito odlučno odbio. Čerčil je priznao pravo Jugoslavije na Istru, ali ne i na Trst, a grad Pulu, sa aerodromom, tražio je kao bazu za snabdevanje savezničkih trupa koje su nastupale prema Austriji. Potvrđen je sporazum sa savezničkim vojnim komandantima o pomoći NOVJ, Razgovaralo se o posleratnom uređenju Evrope i o sporazumu Tito-Šubašić. U pogledu budućeg društvenog uređenja Jugoslavije Čerčil je isticao koncepciju o seljačkoj bazi buduće jugoslovenske države, o umerenoj agrarnoj reformi, o ustavotvornoj skupštini koja će odrediti oblik vladavine.

⚔️ 24. 9. 1944. Na sreskoj konferenciji NOF-a za srez Pulu izabran Sreski odbor NOF-a.

⚔️ 16. 10. 1944. Po naređenju Štaba 11. korpusa NOVJ formirane komande Riječkog. Porečkog i Pulskog vojnog područja.

⚔️ 3. 5. 1945. U Pulu ušle jedinice Kvarnerskog odreda mornaričke pešadije Jugoslovenske mornarice, pošto se glavnina nemačke posade povukla na poluostrvo Muzil, zadržavši i deo grada.

⚔️ 6. 5. 1945. Kvarnerski odred mornaričke pešadije Jugoslovenske mornarice napao nemačku posadu blokiranu u delu Pule i na poluostrvu Muzilu. U jednodnevnoj borbi neprijatelj je pretrpeo gubitke od oko 70 mrtvih, a Kvarnerski odred je imao 9 mrtvih i 50 ranjenih. Sutradan je nemački admiral prihvatio uslove kapitulacije, pa je razoružano 2200 nemačkih vojnika i oficira.

Dokumenti

Fotografije

Povezane odrednice

Operacija Istra ★ 71. pešadijska divizija ★ Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije (NKOJ) ★ Komunistička partija Hrvatske ★ Borbe u Hrvatskoj 1944. ★ Završne operacije u Jugoslaviji ★ 2. lovačka eskadrila NOVJ ★ Istrski partizanski odred ★ Rijeka ★ Vlada Velike Britanije ★ Petar II Karađorđević ★ Kapitulacija Italije ★ Borbe u Hrvatskoj 1942. ★ Makarska ★ 2. istarska brigada ★ Borbe u Dalmaciji 1943. ★ 38. pešadijska divizija Puglie ★ 154. pešadijska divizija Murge ★ USAOH ★ 1. SS oklopna divizija Telesna garda Adolfa Hitlera ★ 14. pešadijska divizija Isonzo ★ Borbe u Istri 1944. ★ 2. udarni korpus NOVJ ★ Borbe u Istri 1942. ★ Borbe na Jadranu 1945. ★ Mornarica NOVJ ★ Avijacija u oslobodilačkom ratu ★ Jedinstveni narodnooslobodilački front (JNOF) ★ 44. pešadijska divizija ★ Sušak ★ 4. krajiška divizija NOVJ ★ 23. pešadijska divizija Ferrara ★ 57. pešadijska divizija Lombardia ★ Winston Churchill ★ 48. pešadijska divizija Taro ★ Borbe u Istri 1943. ★ 19. pešadijska divizija Venecija ★ 15. pešadijska divizija Bergamo ★ Borbe u Hrvatskoj 1943. ★ Narodno oslobodilački odbori ★ Trst ★ Istra u oslobodilačkom ratu ★ Omiš ★ 153. pešadijska divizija Macerata ★ Borbe u Istri 1945. ★ 158. pešadijska divizija Zara ★ Štampa u ratu ★ Omladina u ratu ★ Poreč ★ Josip Broz Tito ★ Divizija Herman Gering ★ 18. pešadijska divizija Messina ★ 10. krajiška divizija NOVJ ★ Ustanak u Crnoj Gori 1941. ★ Borbe u Hrvatskoj 1945. ★ Italija u drugom svetskom ratu ★ Šibenik ★ Italijanski partizani ★ Borbe na Jadranu 1943. ★ Pazin ★ Ilegala u ratu ★ Partizanska avijacija ★ Pirzio Biroli ★ 11. hrvatski korpus NOVJ ★ Britanija i Jugoslavija ★ Ivan Šubašić ★ Divizija Garibaldi ★ Slobodne teritorije u oslobodilačkom ratu ★ 22. pešadijska divizija Cacciatori delle Alpi ★ 5. alpska divizija Pusteria ★ 1. alpska divizija Taurinense ★ Ustanak u Hrvatskoj 1941. ★ Sveštenici u ratu ★ Dubrovnik ★ Harold Alexander ★