Borbe u Dalmaciji 1943.

⚔️ 28. 1. 1943. U oslobođenom Livnu, u jeku neprijateljske ofanzive otpočela dvodnevna skupština predstavnika NOP-a i NO odbora iz Dalmacije, na kojoj je izabran Pokrajinski NO odbor za Dalmaciju.

⚔️ 4. 2. 1943. Komandant tzv. nacionalnih trupa Crne Gore, Sandžaka i Boke izdao saopštenje o toku i rezultatima okupatorsko-kvislinške ofanzive na teritoriji Bosne i Dalmacije, pozivajući -po šumama zavedene i prevarene- da se predaju nacionalnim vlastima radi suđenja, jer će inače biti -bez milosti u najskorije vreme uništeni-.

⚔️ 8. 2. 1943. U Beogradu održali konferenciju vrhovni zapoveđnik Jugoistoka general-pukovnik Aleksandar Ler i komandant Više komande oružanih snaga -Slovenija-Dalmacija- general Mario Roboti, na kojoj su razmatrali zajedničke mere za dovršenje operacije -Vajs-1-. Odlučeno je da italijanske snage produže napad u cilju zauzimanja G. Lapca i izbijanja u rejon Kulen-Vakufa, gde će se spojiti sa delovima nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, i da delom snaga, preko pl. Plješevice, izbiju na put Bihać - s. Zavalje - D. Lapac.

⚔️ 11. 2. 1943. U Livnu završena sednica PK KPH za Dalmaciju na kojoj je reorganizovan PK (kooptirano 6 novih članova), izvršen raspored kadrova za 9. diviziju NOVJ, i formiran Štab grupe NOP odreda za Dalmaciju, koji je dobio zadatak da rukovodi partizanskim odredima posle formiranja 9. divizije.

⚔️ 13. 2. 1943. U Imotskom, po naređenju VŠ NOV i POJ, od 3. udarne 4. i 5. dalmatinske brigade formirana 9. divizija NOVJ, te prestao da postoji Štab 4. operativne zone NOV i PO Hrvatske.

⚔️ 24. 2. 1943. CK KPJ uputio pismo politodelu 1. dalmatinske NOU brigade u kojem ukazuje na zadatke u pogledu vojničkog i političkog učvršćenja jedinice koji se nameću dolaskom 500 novih boraca iz južne Dalmacije.

⚔️ 0. 3. 1943. Na Biokovu, po naređenju Štaba grupe NOP odreda Dalmacije, formiran Blokovski NOP odred.

⚔️ 0. 3. 1943. Po naređenju Štaba grupe NOP odreda Dalmacije formiran Splitski NOP odred.

⚔️ 0. 3. 1943. Odlukom PK KPH za Dalmaciju, umesto OK KPH za severnođalmatlnsko područje oformljeni OK KPH za Šibenik i OK KPH za Zadar.

⚔️ 1. 3. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio 9. diviziji NOVJ da napusti Imotski i Posušje i da se prebaci preko s. Rakitnog, Dugog polja i s. Sovica ka pl. Čvrsnici i osigura operacije Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ u dolini r. Rame i r. Neretve.

⚔️ 0. 4. 1943. Po naređenju Štaba grupe NOP odreda za Dalmaciju formiran Cetinski NOP odred.

⚔️ 0. 4. 1943. U severnoj Dalmaciji, po naređenju GŠ NOV i PO za Hrvatsku, formiran Severnodalmatinski NOP odred.

⚔️ 11. 5. 1943. Vrhovna komanda italijanske vojske naredila Višoj komandi oružanih snaga -Slovenija-Dalmacija- da 6. armijski korpus delom snaga sadejstvuje sa italijanskim trupama u Crnoj Gori protiv jedinica NOVJ, prvenstveno u cilju obezbeđenja puta Podgorica (sada: Titograd) - Nikšić - Bileća. Posle nekoliko dana upućena su tri bataljona sa artiljerijom da preuzmu zadatke divizije -Ferara-, koja je upućena u borbu protiv Glavne operativne grupe u bici na Sutjesri.

⚔️ 13. 6. 1943. U Otočcu i na Plitvičkim jezerima otpočelo dvodnevno Prvo zasedanje Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Hrvatske (ZAVNOH-a). Izabran je Izvršni odbor i donete su odluke o daljoj oslobodilačkoj borbi u Hrvatskoj. U rezoluciji ZAVNOH-a je istaknuto da treba sve rodoljubive i demokratske snage okupiti u jedinstveni NOF, pojačati borbu za oslobođenje Istre, Zadra, Rijeke, jadranskih ostrva, anektiranog dela Dalmacije, Hrvatskog primorja, Gorskog kotara i Međumurja i onemogućiti ponovno uspostavljanje protivnarodnog režima.

⚔️ 29. 7. 1943. Kod s. Uništa (blizu Knina) jedinice 2. udarne brigade 6. divizije NOVJ i Ličkog NOP odreda napale četničku kolonu, jačine oko 1.500 četnika, s kojom su iz Knina išli za Bosansku krajinu -četnički komandant Bosne, Like i Dalmacije- i komandant Dinarske četničke divizije radi uspostavljanja veze sa četničkim komandantima u Krajini i dogovora o zajedničkim operacijama protiv partizana. Četnici su imali 46 mrtvih, veći broj ranjenih i 23 zarobljena, a jedinice NOVJ 5 ranjenih. Plen: veća količina oružja i municije, divizijska arhiva, 307.000 kuna i dosta drugog ratnog materijala.

⚔️ 0. 8. 1943. U Dalmaciji, po naređenju VŠ NOV i POJ, obnovljen Štab 4. operativne zone NOV i PO Hrvatske.

⚔️ 3. 8. 1943. U rejonu s. Ugljane i s. Biorine (kod Sinja), po naređenju Štaba Grupe partizanskih odreda Dalmacije, formirana Grupa udarnih bataljona Dalmacije, jačine 4 bataljona.

⚔️ 8. 8. 1943. Po naređenju GŠ NOV i PO za Hrvatsku formiran Operativni štab za Dalmaciju. Tada je prestao da radi Štab grupe NOP odreda Dalmacije.

⚔️ 29. 8. 1943. Iz rejona Bihaća i Kulen-Vakufa nemačka 114. lovačka divizija otpočela prodor preko Like u severnu Dalmaciju u cilju zaposedanja ove teritorije, jer se očekivala kapitulacija Italije. Neprijatelj je odbacio 3. udarnu brigadu 6. divizije NOVJ koja je zatvarala ove pravce i iduće noći zauzeo D. Lapac.

⚔️ 0. 9. 1943. U severnoj Dalmaciji, po naređenju Štaba Kninskog sektora, formirana Druga grupa severnodalmatinskih partizanskih bataljona, jačine 4 bataljona.

⚔️ 8. 9. 1943. Kapitulirala Italija. Tada je došlo do opšteg narodnog ustanka u Dalmaciji, Hrvatskom primorju, Gorskom kotaru i Istri. Idućih nekoliko dana jedinice NOVJ, uz svestranu pomoć naroda, oslobodile su obalski pojas od Trsta do Dubrovnika, sem gradova Pule, Rijeke, Sušaka, Zadra, Šibenika, Omiša i Makarske.

⚔️ 19. 9. 1943. U Splitu formirana Obalska komanda (za srednju Dalmaciju), potčinjena Štabu 4. operativne zone NOV i PO Hrvatske. (Ona je 29. septembra preformirana u Komandu flote naoružanih brodova, koja je dejstvovaia do 24. oktobra, kada je otpočeo rad Štaba mornarice NOVJ.)

⚔️ 20. 9. 1943. ZAVNOH doneo odluku o poništenju svih ugovora bivših velikosrpskih vlada i ustaške vlade Pavelića, kojima su pojedini krajevi naše zemlje predani tuđinima. Istovremeno je proglašeno priključenje Istre, Rijeke, Zadra i anektiranog dela Hrvatskog primorja, Gorskog kotara i Dalmacije sa ostrvima matici zemlji - Hrvatskoj, a preko nje demokratskoj Jugoslaviji.

⚔️ 0. 10. 1943. U Crnoj Gori izvršena smena nemačkih jedinica: 118. lovačka divizija upućena u Dalmaciju, a na njeno mesto dovedena iz Nemačke, preko Albanije, 181. pešadijska divizija.

⚔️ 7. 10. 1943. VŠ NOV i POJ izdao naredbu da se u Dalmaciji formiraju 19, 20. i 26. divizija i 8. korpus NOVJ i rasformiraju Štab 4. operativne zone NOV i PO Hrvatske i štab Kninskog sektora.

⚔️ 12. 10. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito pohvalio 4. dalmatinsku (splitsku) brigadu 9. divizije NOVJ koja se istakla u borbama za odbranu Splita.

⚔️ 18. 10. 1943. VŠ NOV i POJ izdao naredbu o formiranju Štaba Mornarice NOVJ (koji je formiran 24. oktobra).

⚔️ 6. 11. 1943. VŠ NOV i POJ uputio jugoslovenskoj delegaciji pri komandi savezničkih snaga u Bariju uputstvo o dostavljanju najpotrebnije materijalne pomoći Štabu Jugoslovenske ratne mornarice.

⚔️ 18. 11. 1943. Na o. Braču otpočelo Prvo oblasno savetovanje AFŽ-a za Dalmaciju, čijem je dvodnevnom radu prisustvovalo 114 delegatkinja.

⚔️ 20. 11. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito obavestio generala Vilsona, komandanta Vrhovne komande savezničkih snaga za Srednji istok, da će jedinice NOV i POJ uskoro pristupiti širim operacijama radi oslobođenja jednog dela jadranske obale, kako bi omogućile da ih saveznici brže snabdevaju. U tom cilju on je tražio podršku i sadejstvo savezničke avijacije, mornarice i tenkova.

⚔️ 0. 12. 1943. U Aleksandriji, pod rukovodstvom britanskog generala Vilsona, održan sastanak Vrhovne komande savezničkih snaga za Sredozemlje, kome su prisustvovali maršal vazduhoplovstva V. Britanije Daglas i admiral Vilis. Zaključeno je da se NOVJ pomogne školovanjem letačkog i tehničkog osoblja, opremom vazduhoplovnih eskadrila, obukom i kompletiranjem tenkovske brigade; da se Mornarici NOVJ stavi na raspolaganje nekoliko lakih ratnih jedinica i da joj se dodeli artiljerija.

⚔️ 4. 12. 1943. U Dalmaciji i jugozapadnoj Bosni otpočela operacija nemačko-kvislinških snaga (nazvana -Citen-) protiv 8. korpusa i delova 1. i 5. korpusa NOVJ. Iz Posušja i Studenaca ka Duvnu nastupali su delovi nemačke 118. lovačke divizije i 5. ustaške brigade a iz Sinja, Knina i Bos. Grahova ka Livnu snage nemačke 114. lovačke divizije, domobranskog 15. puka i četnici. (Neprijatelj je 5. i 6. decembra zauzeo Duvno i Livno. Borbe na ovom području nastavljene su do kraja decembra.)

⚔️ 14. 12. 1943. Na o. Braču otpočela Prva oblasna konferencija USAOH-a za Dalmaciju, na kojoj su, u trodnevnom radu, izneti rezultati NOB-a i date smernice budućeg rada. Izabran je Oblasni odbor USAOH-a.

⚔️ 18. 12. 1943. U gradu Hvaru otpočela dvodnevna konferencija kojoj je prisustvovao 41 umetnik, književnik i publicista Dalmacije. Konferencija je izdala proglas u kome, ukazujući na izdajnički rad izbegličke londonske vlade, osuđuje one umetnike i javne radnike koji su se stavili u službu okupatora i njihovih slugu i poziva umetnike sa neoslobođene teritorije da što pre stupe u redove NOVJ.

⚔️ 22. 12. 1943. Kod o. Silbe britanski torpedni čamci (MTB 298 i 276) napali nemačku krstaricu -Niobe- (bivšu -Dalmaciju-) koja se, na putu za Pulu, 19. decembra nasukala na jugozapadni deo ostrva. Brod su dva torpeda teško oštetila, a trećim je torpedom potopljen remorker -Parenco-, vezan uz bok -Niobe-.