Makarska u drugom svetskom ratu

⚔️ 13. 7. 1941. U Krljavi (iznad Makarske) formiran partizanski logor.

⚔️ 0. 9. 1941. U Striževu (iznad luke Ploče) održano okružno partijsko savetovanje za okrug Makarska, na kome je doneta odluka da se sve ilegalne grupe objedine u NOP odrede.

⚔️ 24. 1. 1942. Partizani iz Graca (kod Makarske) izveli prvu akciju na moru, u kojoj su zarobili okupatorski jedrenjak -Merkur- sa oko 90 tona razne hrane.

⚔️ 13. 3. 1942. U s. Baćini (kod Makarske), po odluci OK KPH za Makarsku, od gradačke partizan ske grupe formirana Gradačka partizanska četa (1. južnodalmatinska partizanska četa).

⚔️ 14. 4. 1942. U Makarskoj formiran opštinski NO odbor.

⚔️ 26. 5. 1942. Delovi Biokovske partizanske čete zauzeli s. Kozicu (kod Makarske) koje su branili žandarmi i finansi.

⚔️ 0. 6. 1942. U svim selima opština Gradac i Makarska formirani seoski NO odbori.

⚔️ 6. 6. 1942. Po naređenju Štaba 4. operativne zone NOP odreda Hrvatske, od Makarske i Neretvanske čete i od boraca iz Imotske krajine i sa poluostrva Pelješca formiran partizanski bataljon -Jozo Jurčević-.

⚔️ 8. 6. 1942. Delovi partizanskog bataljona -Jozo Jurčević- zauzeli neprijateljsko uporište s. Drveniku (na komunikaciji Makarska-Ploča), koje su branili žandarmi.

⚔️ 8. 6. 1942. Delovi partizanskog bataljona -Jozo Jurčević- zauzeli neprijateljsko uporište s. Zaostrog (na komunikaciji Makarska-Ploča), koje su branili žandarmi.

⚔️ 15. 6. 1942. Jedinice partizanskog bataljona -Jozo Jurčević- zauzele Vrgorac (kod Makarske) i zarobile preko 70 domobrana, ustaša i žandarma.

⚔️ 24. 6. 1942. Italijanske jedinice iz Metkovića, Omiša i Makarske, podržane avijacijom i mornaricom, otpočele osmodnevni napad na jedinice partizanskog bataljona -Jozo Jurčević- na Biokovu. Spretnim manevrima partizani su izbegli opkoljavanje i naneli neprijatelju gubitke od 300 mrtvih i ranjenih vojnika.

⚔️ 0. 7. 1942. Formiran novi opštinski NO odbor Makarska.

⚔️ 0. 7. 1942. Formiran opštinski NO odbor Gradac (kod Makarske).

⚔️ 20. 7. 1942. Kod s. Živogošća (blizu Makarske) delovi partizanskog bataljona -Jozo Jurčević- savladali posadu broda -Vis-, zaplenili materijal i potopili brod.

⚔️ 31. 7. 1942. Delovi partizanskog bataljona -Jozo Jurčević- porušili put Zagvozd-Imotski i put Split-Makarska (kod s. Donje Brele) i onemogućili saobraćaj na tim cestama više od 15 dana.

⚔️ 6. 8. 1942. Delovi partizanskog bataljona -Jozo Jurčević- otpočeli napad na neprijateljska uporišta u selima Župi, Slivnu, Zagvozdu, Raščanima i Krstaticama (kod Makarske). U borbama do 8. avgusta oni su ih zauzeli, održali manifestacione zborove i formirali seoske NO odbore. Zaplenjeno je 40 pušaka i 1500 metaka.

⚔️ 0. 9. 1942. Četnički vojvoda Dobrosav Jevđević, delegat četničke Vrhovne komande, uputio komandantu italijanskog 6. armijskog korpusa predlog da četničke snage preduzmu ofanzivu radi -čišćenja- partizana u predelu Prozor - Livno - Makarska - morska obala - tok Neretve.

⚔️ 3. 9. 1942. U s. Podgori (kod Makarske) italijanski vojnici ubili političkog delegata voda u partizanskom bataljonu -Jozo Jurčević- Stjepana Pavliča Pipa, narodnog heroja.

⚔️ 6. 10. 1942. Održano partijsko savetovanje za okrug Makarsku.

⚔️ 7. 10. 1942. U s. Baćini (kod Makarske) italijanski vojnici i žandarmi zapalili 15 kuća pripadnika NOP-a a 30 osoba zatvorili.

⚔️ 20. 10. 1942. U Podgori formiran SNO odbor za srez Makarsku.

⚔️ 21. 10. 1942. PK KPH za Dalmaciju poslao SK KPH za Hvar uputstvo o sakupljanju smokava u makarskom srezu radi ishrane vojske i uputstvo o ulozi Partije u odnosu na NO odbore povodom nekih učinjenih grešaka.

⚔️ 5. 11. 1942. Na putu Makarska-Zadvarje jedinice partizanskog bataljona -Vid Mihaljević- napale italijansku kolonu i nanele joj gubitke od 10 mrtvih i 4 zarobljena vojnika, zapalile 2 kamiona i zaplenile 10 pušaka, 2 p. mitraljeza, 24 bombe i 1000 metaka.

⚔️ 28. 12. 1942. U s. Podgori (kod Makarske), po naređenju Štaba 4. operativne zone NOV i PO Hrvatske, uspostavljena postaja Ratne mornarice.

⚔️ 28. 12. 1942. U s. Šašićima (blizu Makarske) formiran Inicijativni ONO odbor za biokovsko-neretvljansko područje.

⚔️ 1. 1. 1943. U Makarskom primorju mornaričke jedinice 4. operativne zone NOV i PO Hrvatske zarobile neprijateljski motorni jedrenjak -Evropa-.

⚔️ 23. 1. 1943. U s. Podgori (kod Makarske) formiran 1. mornarički NOP odred 4. operativne zone NOV i PO Hrvatske.

⚔️ 22. 3. 1943. U rejonu s. Zaostroga (kod Makarske) jedinice 1. mornaričkog partizanskog odreda zarobile italijanske motorne jedrenjake -Marija Luiza- i -Renato-.

⚔️ 11. 4. 1943. Otpočela prva okružna konferencija KPH za Makarsku, na kojoj je, posle trodnevnog rada, izabran novi OK KPH.

⚔️ 5. 6. 1943. U s. Zagvozdu (kod Makarske) jedinice Biokovskog NOP odreda napale posadu iz domobranskog 1. dobrovoljačkog puka. Poginulo je oko 30, a zarobljeno 38 domobrana. Odred je imao 3 mrtva i 6 ranjenih.

⚔️ 25. 6. 1943. Jedinice Biokovskog NOP odreda napale posadu s. Grabovca (kod Makarske). Poginula su i ranjena 3, a zarobljeno je 8 domobrana.

⚔️ 10. 7. 1943. Iz Ploča, Vrgorca, Zagvozda, Sinja, Solina, Omiša i Makarske jake italijanske, nemačke i ustaško-domobranske snage (preko 15.000 vojnika), podržavane tenkovima, avijacijom i ratnim brodovima, otpočele operaciju (-Biokovo-Mosor-) protiv jedinica NOVJ na pl. Biokovu i pl. Mosoru. U borbama dol. avgusta Biokovski NOP odred, podeljen po grupama, izbegao je uništenje, dok je 1. bataljon Cetinskog NOP odreda razbijen u rejonu s. Lovreča. Neprijatelj je imao 22 mrtva, 106 ranjenih, 17 nestalih i 2 zarobljena, ali je sistematski popalio i opljačkao više sela, vršeći represalije nad stanovništvom; samo italijanske jedinice su ubile i streljale 97, uhapsile 91 i internirale 833 rodoljuba.

⚔️ 0. 9. 1943. U rejonu Makarske, po naređenju Štaba 4. operativne zone NOV i PO Hrvatske, formiran Makarski NOP odred.

⚔️ 5. 9. 1943. Održana prva konferencija USAOH-a za okrug Makarska, kojoj je prisustvovao oko 200 omladinaca i omladinki.

⚔️ 8. 9. 1943. Kapitulirala Italija. Tada je došlo do opšteg narodnog ustanka u Dalmaciji, Hrvatskom primorju, Gorskom kotaru i Istri. Idućih nekoliko dana jedinice NOVJ, uz svestranu pomoć naroda, oslobodile su obalski pojas od Trsta do Dubrovnika, sem gradova Pule, Rijeke, Sušaka, Zadra, Šibenika, Omiša i Makarske.

⚔️ 22. 10. 1943. U Milni na o. Braču iskrcala se četa ustaša 2. prometne brigade iz Makarske i poklala nekoliko ljudi. Brzom intervencijom jedinica 12. dalmatinske brigade 26. divizije NOVJ ustaše su razbijene i prinuđene da se povuku u Split uz gubitke od 40 mrtvih i 15 zarobljenih.

⚔️ 8. 12. 1943. Kod s. Drvenika (Makarsko primorje) naoružani brodovi -Biokovac- i -Turist- iz sastava 4. pomorsko-obalskog sektora Mornarice NOVJ napali ustaški brod -Jadro- i posle kratke borbe prisilili ga na predaju, zarobivši 30 žandarma, 2 oficira i 10 mornara i zaplenivši brod sa 12 vagona životnih namirnica i opreme.

⚔️ 12. 8. 1944. Po naređenju Štaba 8. korpusa NOVJ Makarski i Imotski NOP odred reorganizovani u Grupu blokovskih udarnih bataljona.

⚔️ 18. 10. 1944. Dvanaesta dalmatinska i 3. prekomorska brigada 26. divizije NOVJ, sa delovima 1. tenkovske brigade NOVJ, izvršile desant sa o. Brača na odsek Split-Makarska U manjim borbama protiv delova nemačke 118. lovačke divizije, one su do 22. oktobra oslobodile Omiš, Makarsku i Zadvarje - ceo obalski pojas od Makarske do Strožanca, istočno od Splita.

⚔️ 25. 10. 1944. VŠ NOV i POJ naredio Štabu 8. korpusa NOVJ da ga hitno obavesti ima li uslova da se dve brigade 26. divizije NOVJ i pola 1. tenkovske brigade 8. korpusa NOVJ upotrebe na kopnu pravcem Omiš-Makarska-Aržano, i dalje ka Cetinskoj dolini ili Neretvi, a da ostale dve brigade 26. divizije NOVJ i dalje sadejstvuju sa 29. udarnom divizijom NOVJ.