Savezničko bombardovanje Vermahta u Jugoslaviji

⚔️ 27. 5. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio GŠ NOV i PO za Hrvatsku da saopšti grupi savezničkih diverzanata: VŠ smatra logičnom saradnju sa saveznicima; on traži da se pošalju oficiri za vezu i da se bombarduju neprijateljske koncentracije u gradovima Crne Gore.

⚔️ 0. 10. 1943. Podgoricu (sada: Titograd) bombardovalo 30 savezničkih aviona. Poginulo je oko 100 građana i 150-200 nemačkih vojnika, a na aerodromu je zapaljeno 6 nemačkih aviona.

⚔️ 18. 10. 1943. VŠ NOV i POJ i AVNOJ objavili protestnu izjavu povodom četiri bombardera -Liberatora- koje je vlada SAD predala izbegličkoj vladi Kraljevine Jugoslavije. U izjavi se, pored ostalog, kaže: -U Jugoslaviji postoji samo jedna oružana snaga koja me vodi već dve godine borbu protiv okupatora, a to je Narodnooslobodilačka vojska. S druge strane, ministar jugoslovenske vlade Draža Mihailović zauzima neprijateljski stav prema Narodnooslobodilačkoj vojsci i sarađuje s okupatorom i do danas nije praktički pokazao ma kavu pomoć saveznicima u borbi protiv okupatora... Pošto je Amerika uručila aparate predstavnicima vlade koja nema nikakve veze s našom oslobodilačkom borbom, nama je taj čin nerazumljiv i smatramo da se ovaj akt protivi principima izraženim u Atlantskoj povelji-. U izjavi se traži da se NOV predaju oružje i brodovi koje je Italija zaplenila. aprila 1941.

⚔️ 31. 10. 1943. Saveznička avijacija bombardovala Podgoricu (sada: Titograd) i okolna sela u kojima su logorovale nemačke jedinice.

⚔️ 3. 11. 1943. Britanski avioni bombardovali Podgoricu (sada: Titograd). Uništeno je 10 nemačkih aviona na aerodromu, a u gradu je poginulo i ranjeno 150 građana.

⚔️ 16. 11. 1943. VŠ NOV i POJ naredio GŠ NOV i PO za Hrvatsku da traži sadejstvo savezničke flote i vazduhoplovstva u borbi protiv neprijateljskih snaga koje su otpočele dejstva u Hrvatskom primorju i na Kvarnerskim ostrvima.

⚔️ 20. 11. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito obavestio generala Vilsona, komandanta Vrhovne komande savezničkih snaga za Srednji istok, da će jedinice NOV i POJ uskoro pristupiti širim operacijama radi oslobođenja jednog dela jadranske obale, kako bi omogućile da ih saveznici brže snabdevaju. U tom cilju on je tražio podršku i sadejstvo savezničke avijacije, mornarice i tenkova.

⚔️ 27. 11. 1943. Šibenik bombardovala saveznička avijacija i oštetila više zgrada, među kojima i bolnicu.

⚔️ 28. 11. 1943. Saveznička avijacija bombardovala Zadar i Dubrovnik, kod Zadra potopila parobrod -Sebeniko- i 2 motorna čamca, a u Dubrovniku potopila 2 motorna jedrenjaka i oštetila parobrod -Cavtat-. Nemačke jedinice su imale 2 mrtva i 17 ranjenih, a građanstvo 15 mrtvih i 53 ranjena.

⚔️ 2. 12. 1943. Saveznička avijacija bombardovala Split i Omiš, kao i Orebić i Ston na poluostrvu Pelješcu.

⚔️ 5. 12. 1943. Šibenik bombardovala saveznička avijacija i potopila 4 manja nemačka broda.

⚔️ 5. 12. 1943. Kod o. M. Drvenika (blizu Trogira) saveznička avijacija napala 2 broda s nemačkom vojskom i jedan brod potopila. Drugi brod, oštećen, nasukao se na kopno blizu Trogira. Tu su ga napali i potopili delovi 9. dalmatinske brigade 20. divizije NOVJ. Poginulo je 15, a ranjeno 40 nemačkih vojnika.

⚔️ 13. 12. 1943. Šibenik bombardovala saveznička avijacija, porušivši 24 i oštetivši više zgrada. Poginulo je preko 80 stanovnika.

⚔️ 16. 12. 1943. Kod s. Sukošana mornaričke jedinice 3. pomorsko-obalskog sektora Mornarice NOVJ zarobile neprijateljski brod -Tomislav- koji je isplovio iz Zadra da bi izbegao bombardovanje savezničke avijacije.

⚔️ 16. 12. 1943. Zadar bombardovala saveznička avijacija i uništila lučka skladišta.

⚔️ 17. 12. 1943. Zadar bombardovala saveznička avijacija i u luci pogodila nemački brod -Marbjansko-, na koji je bilo ukrcano 208 tona raži.

⚔️ 3. 1. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Split i Šibenik. U Splitu srušeno nekoliko zgrada i potopljen nemački motorni jedrenjak -Kastriotio-.

⚔️ 14. 1. 1944. Oko 200 savezničkih aviona bombardovalo nemačko-domobranski garnizon u Mostaru. Znatno je oštećen aerodrom; uništeno je 69 i oštećeno 98 kuća; poginulo je 37 i ranjeno 68 nemačkih vojnika i domobrana; istovremeno je poginulo oko 200 i ranjeno oko 300 građanskih lica. U borbi je uništeno 8 savezničkih aviona i preko 20 nemačkih i domobranskih aviona.

⚔️ 21. 1. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Rijeku, gde je oštetila tvornicu torpeda, rafineriju nafte, železničku prugu i veći broj okolnih zgrada.

⚔️ 8. 2. 1944. U s. Sutomiščici (na o. Ugljanu) saveznička avijacija potopila jednu nemačku naoružanu maonu, 6 koča i jedan parobrod. [Maona je brod za prevoz materijala bez sopstvenog pogona. Koča je ribarski brod za dubinski lov, nosivosti oko 100 t, sa snažnim motorom i brzinom preko 8 čvorova.]

⚔️ 8. 2. 1944. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito izdao naredbu o organizaciji i strukturi štabova koipusa. Štab korpusa ima operativni deo i korpusnu vojnu oblast; operativni deo ima odsek operativni, za vezu, obaveštajni, za naoružanje, intendanturu, sanitet i vojni sud; korpusna vojna oblast, kojom rukovodi zamenik komandanta, ima odsek za mobilizaciju, za saobraćaj, ekonomski, sanitetski, za zaštitu naroda i oblasni vojni sud; u slučaju odlaska operativnog dela štaba, rukovođenje jedinicama na području korpusa preuzima zamenik komandanta. Naredba precizira izvršne organe: komande područja (koje obuhvataju jednu ekonomsku teritorijalnu celinu od 2-3 sreza), komande mesta i seoske straže, njihov sastav i zadatke. Divizije koje su vezane za jednu teritoriju uspostavljaju vojnu vlast u duhu ove naredbe. Ukidaju se sve dotadašnje naredbe o organizaciji vojne vlasti u pozadini. (Tumačenja i razjašnjenja ove naredbe data su od strane VŠ 23. februara 1944.)

⚔️ 22. 2. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Zagreb. Pogođene su nemačke barake i druge zgrade. Potpuno je srušeno 40 kuća, a oštećeno 160. Poginulo je 71 lice a 80 ranjeno.

⚔️ 3. 3. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Split i u luci potopila nemački parobrod i 2 motorna jedrenjaka.

⚔️ 12. 3. 1944. U Drvaru održali sastanak vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito i šef savezničke vojne misije pri VŠ NOV i POJ general Ficroj Maklin. Postignut je sporazum da britansko kraljevsko vazduhoplovstvo primi u svoje baze na obuku pilote i pomoćno osoblje NOV i POJ i da im potom ustupi avione za formiranje lovačkih i bombarderskih eskadrila; obuka će biti prilagođena jugoslovenskom osoblju, a formirane eskadrile će u prvo vreme imati udvostručeno taktičko osoblje, sve dok se komanda britanskog kraljevskog vazduhoplovstva ne uveri da je jugoslovensko osoblje sposobno za samostalan rad. Šef vazduhoplovnog odseka pri VŠ NOV i POJ upućen je u Kairo radi daljih pregovora sa Vrhovnom komandom britanskog kraljevskog vazduhoplovstva.

⚔️ 8. 4. 1944. Oko 15 savezničkih aviona ponovo bombardovalo Nikšić. Poginuo je veći broj nemačkih i italijanskih vojnika.

⚔️ 16. 4. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Beograd u kome je poginulo preko 2.000 lica.

⚔️ 17. 4. 1944. Saveznička avijacija ponovo bombardovala Beograd.

⚔️ 19. 4. 1944. VŠ NOV i POJ uputio depešu Štabu 3. udarnog korpusa NOVJ: izvestiti koje vojničke objekte treba da bombarduje avijacija, i pri tome paziti da to budu samo važni objekti i grupisanje neprijateljskih snaga, pošto će bombardovanje određivati VŠ.

⚔️ 24. 4. 1944. Desetak savezničkih aviona bombardovali Tivat i tom prilikom uništili dva broda, a jedan brod oštetili. Poginulo je 5-6 nemačkih vojnika i 10 radnika, dok je veći broj ranjen.

⚔️ 5. 5. 1944. Anglo-američki avioni, u šest naleta (30 aparata), bombardovali Podgoricu (sada: Titograd). Poginuo je veći broj četnika, ali i dosta građana; porušeno je i zapaljeno mnogo kuća.

⚔️ 18. 5. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Beograd.

⚔️ 24. 5. 1944. GŠ NOV i PO za Srbiju naredio Štabu 21. divizije NOVJ da sve jedinice i svi borci osmatraju prisilno spuštanje savezničkih avijatičara i odmah obezbede njihov prihvat i ukazu im pomoć: od mrtvih avijatičara uzeti legitimaciju, oružje i druge stvari a zatim ih sahraniti i to mesto označiti; žive avijatičare i stvari mrtvih avijatičara upućivati GŠ NOV i PO za Srbiju.

⚔️ 28. 5. 1944. Ovoga dana i sutradan, oko 40 savezničkih aviona bombardovalo Livno sa 300 bombi većeg kalibra. Poginula su 74 lica a ranjeno je 60 lica (od toga 3 neprijateljska vojnika).

⚔️ 28. 5. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Drniš. Oštećeno je više zgrada a jedan vojni magacin sa opremom izgoreo. Poginula su 2 a ranjeno je 20 nemačkih vojnika.

⚔️ 29. 5. 1944. Oko 40 anglo-američkih aviona bombardovalo Prijedor. Uništeno je oko 250 kuća i tri nemačka i domobranska skladišta. Poginulo je 31 i ranjeno više lica.

⚔️ 29. 5. 1944. Grupa od 40 anglo-američkih aviona bombardovala neprijateljski garnizon Bihać. Uništeni su skladište municije i veći broj vagona s vojnim materijalom. Grad je jako oštećen. Bilo je mnogo žrtava. Sutradan je napad ponovljen bez većih rezultata.

⚔️ 29. 5. 1944. Oko 40 anglo-američkih bombardera bacilo na neprijateljski garnizon Bos. Krupu preko 500 bombi kalibra 400-500 kg. Poginulo je 18 a ranjeno 15 lica. Grad je uništen a ž. st. i pruga porušeni su na više mesta.

⚔️ 30. 5. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Zagreb. Pogođeni su aerodrom, ranžirna železnička stanica i s. Resnička Trnava. Bačeno je oko 500 malih bombi, koje su na aerodromu uništile 11 aviona i oštetile 2 hangara.

⚔️ 31. 5. 1944. Anglo-američki avioni (12 aviona), u tri navrata, bombardovali neprijateljski garnizon u Kulen-Vakufu i porušili oko 100 kuća.

⚔️ 5. 6. 1944. Grupa od 12 savezničkih aviona bombardovala neprijateljski garnizon Cazin. Poginuo je veći broj građanskih lica i vojnika.

⚔️ 12. 6. 1944. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito uputio direktivu Štabu 3. udarnog korpusa NOVJ: pošto će saveznička vazduhoplovna pomoć našim snagama od sada biti veća, naređuje se da se savezničkim misijama i specijalno odaslanim vazduhoplovnim oficirima daju podaci o neprijateljskim pokretima, koncentraciji, granicama slobodne teritorije i drugi; zahteve za tučenje trenutnih taktičkih ciljeva postavljaće sami štabovi; VS će obezbediti bombardovanje u skladu s većim operacijama. (Ovog i sledećih dana su slične direktive upućene i drugim potčinjenim štabovima.) 

⚔️ 13. 6. 1944. Sedam dana posle iskrcavanja savezničkih trupa na francusku obalu, nemačka oružana sila počela da bombarduje London dugo pripremanim -tajnim oružjem- (-letećim bombama- - raketama V-1, a kasnije V-2).

⚔️ 16. 6. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Osijek. Tom prilikom je porušeno više kuća a poginulo je oko 100 i ranjeno oko 200 lica.

⚔️ 24. 6. 1944. GŠ NOV i PO za Srbiju naredio potčinjenim jedinicama da ukazuju pomoć savezničkim avijatičarima koji bi se prisilno spustili na teritoriju Srbije (-žive avijatičare predati najbližim savezničkim oficirima, a ranjene uputiti u najbližu bolnicu-). Isto tako je naredio da se prikupljaju podaci o neprijateljskim aerodromima, broju i vrsti aviona i protivavionskim oruđima (po mogućstvu priložiti i skicu aerodroma sa objektima).

⚔️ 27. 6. 1944. Oko 180 savezničkih aviona, u 9 naleta, bombardovalo Slav. Brod, bacivši oko 2000 bombi. Veliki broj zgrada je porušen i oštećen a poginulo je i ranjeno oko 500 lica.

⚔️ 30. 6. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Slav. Brod, s. Sibinj (kod Slav. Broda) i železničku prugu istočno od s. Okučana.

⚔️ 0. 7. 1944. Britanska vlada, nezadovoljna sporazumom Tito-Šubašić, pojačala svoj pritisak na NKOJ, smanjila materijalnu pomoć NOV i POJ, ograničila učešće savezničke avijacije u borbama nad Jugoslavijom i pravila druge smetnje.

⚔️ 2. 7. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Derventu. Poginulo je oko 300 a ranjeno 200 neprijateljskih vojnika.

⚔️ 2. 7. 1944. Saveznička avijacija (u dva naleta sa 40 aviona) bombardovala Slav. Brod, Novu Gradišku i Vinkovce.

⚔️ 8. 7. 1944. Saveznička avijacija, u dva naleta, bombardovala ložionicu u Novskoj i železničku stanicu. Oštećeno je 5 lokomotiva.

⚔️ 9. 7. 1944. U rejonu s. Ribnik - s. Budak - s. Široka Kula - Perušić 35. divizija NOVJ, uz podršku savezničke avijacije, napala na 4. ustašku brigadu i delove domobranske 3. posadne brigade, te ih odbacila zapadno od komunikacije Otočac-Gospić i zauzela pomenuta mesta.

⚔️ 15. 7. 1944. U Senju saveznički avioni bombardovali vojne objekte i potopili nemački parobrod -Slaviju- i jednu penišu.

⚔️ 16. 7. 1944. VŠ NOV i POJ obavestio Štab 2. udarnog korpusa NOVJ da će savezničko vazduhoplovstvo bombardovati neprijateljski saobraćaj, te mu naredio da savezničkoj misiji pri Štabu korpusa označi komunikacije na svom području koje saveznička avijacija treba da tuče. (Ovog i sledećih dana upućeni su telegrami slične sadržine i drugim potčinjenim štabovima.)

⚔️ 19. 7. 1944. Saveznička avijacija bombardovala železničku prugu Beograd-Zagreb i napadala neprijateljske transporte kod ž. stanica: Oriovac, Vrbova, D. Vrba, Garčin i Andrijevci.

⚔️ 22. 7. 1944. Jedinice 35. divizije NOVJ uz sadejstvo savezničke avijacije, napale na ojačani 3. bataljon 846. puka nemačke 392. legionarske divizije i 19. ustaški bataljon koji su u rejonu Čudinog klanca, s. D. i G. Babinog Potoka, s. Vrhovina, s. Crne Vlasti obezbeđivali komunikaciju Otočac-Bihać. Neprijatelj je odbačen iz Vrhovina, Crne Vlasti, D. Babinog Potoka i obližnjih visova, ali je on, zbog kratkog dejstva avijacije i zbog pristiglih mu pojačanja iz Otočca, povratio izgubljene položaje.

⚔️ 25. 7. 1944. Kod ž. stanica D. Vrba, Slav. Brod, Ivankovo, Mikanovci, Vrpolje saveznička avijacija bombardovala železničku prugu Beograd-Zagreb i neprijateljske transportne vozove. Uništene su 4 lokomotive i 6 vagona.

⚔️ 26. 7. 1944. Saveznička avijacija bombardovala železničku prugu Beograd-Zagreb i neprijateljske transporte kod ž. stanica: Banova Jaruga, Lipovljani, Rajić i Popovača. Uništeno je 12 lokomotiva i više vagona.

⚔️ 30. 7. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Slav, i Bos. Brod i neprijateljske transporte na pruzi Beograd-Zagreb, kod ž. stanica: Mikanovci, Ivankovo, Đeletovci, Martinci i Kukujevci. U Slav, i Bos. Brodu bilo je 60 mrtvih i 60 ranjenih lica.

⚔️ 3. 8. 1944. Kod železničkih stanica: Staro Petrovo Selo, D. Vrba, Rajić, Ludina i Kutina (na pruzi Beograd-Zagreb) saveznička avijacija bombardovala neprijateljske transporte.

⚔️ 7. 8. 1944. Kod s. Lipovljana, s. Novske, s. Rajiča i Dragalića saveznička avijacija bombardovala neprijateljske transportne vozove na železničkoj pruzi Beograd-Zagreb. Oštećene su 4 lokomotive. 

⚔️ 16. 8. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Novsku. Oštećeni su koloseci i 3 vagona-cisterne, a 8 vagona je izgorelo.

⚔️ 17. 8. 1944. Saveznička avijacija bombardovala železničke stanice Sibinj, Novu Kapelu - Batrinu, Novsku, Novu Gradišku i Rajić a u Gojili zapalila dva skladišta sa naftom.

⚔️ 21. 8. 1944. Kod železničkih stanica: Okučani, Sibinj, Nova Gradiška i Oriovac saveznička avijacija bombardovala neprijateljske transporte na pruzi Beograd-Zagreb. Tom prilikom je pruga oštećena i saobraćaj obustavljen.

⚔️ 22. 8. 1944. Vrhovni štab NOV i POJ uputio GŠ NOV i PO za Makedoniju direktivu: da jedinice NOVJ u Makedoniji, uz sadejstvo savezničke avijacije, od 1. do 7. septembra ruše komunikacije Veles (sada: Titov Veles) - Skoplje, Skoplje-Kičevo i Prilep-Veles, ometajući prebacivanje nemačkih snaga iz Grčke na sever.

⚔️ 22. 8. 1944. Sa improvizovanog aerodroma u s. Breznama (kod Šavnika) 36 savezničkih transportnih aviona, uz zaštitu 50 lovaca, u nekoliko navrata evakuisali u bolnice NOVJ u Italiji 1059 ranjenika 2. i 12. udarnog korpusa i 6. proleterske divizije NOVJ -Nikola Tesla-, 16 savezničkih avijatičara i 3 člana engleske vojne misije.

⚔️ 22. 8. 1944. U smislu direktive VŠ NOV i POJ GŠ NOV i PO za Makedoniju postavio zadatke potčinjenim jedinicama da u vremenu od 1. do 7. septembra poj,ačaju dejstva na komunikacijama: Veles - (sada: Titov Veles) - Skoplje, Skoplje - Kičevo i Prilep-Veles, jer će u to vreme, po već utvrđenom planu, po tim komunikacijama dejstvovati i saveznička avijacija.

⚔️ 24. 8. 1944. U Vinkovcima saveznička avijacija porušila železničku stanicu, a na ž. st. Sesvete (kod Zagreba) uništila neprijateljsku kompoziciju.

⚔️ 29. 8. 1944. U duhu direktive VŠ NOV i POJ o rušenju komunikacija uz sadejstvo savezničke avijacije, GŠ NOV i PO za Makedoniju naredio 1. makedonskoj NOU brigadi da od 1. do 10. septembra stalno napada i ruši objekte i postrojenja na železničkoj pruzi Gostivar-Kičevo i na komunikacijama Kičevo-Debar i Debar-Gostivar.

⚔️ 4. 9. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Bos. Novi i Dvor na Uni.

⚔️ 6. 9. 1944. Anglo-američka avijacija bombardovala Konjic i srušila most na r. Neretvi.

⚔️ 6. 9. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Leskovac. Poginulo preko 500 nemačkih vojnika, preko 200 četnika, oko 300 vojnika SDK i preko 1000 građana. Materijalna šteta velika.

⚔️ 7. 9. 1944. Anglo-američka avijacija bombardovala Sarajevo. Oštećen železnički čvor Sarajevo - Alipašin Most. Poginuo veći broj lica.

⚔️ 8. 9. 1944. Saveznička avijacija u tri navrata, sa oko 120 aviona, bombardovala Slav, i Bos. Brod i oštetila železnički most, obe železničke stanice, stražaru i centar grada u Slav. Brodu.

⚔️ 12. 9. 1944. Kod o. Mljeta saveznička avijacija greškom potopila patrolni čamac PČ 75 17 4. pomorsko-obalskog sektora Mornarice NOVJ.

⚔️ 14. 9. 1944. Sto anglo-američkih aviona bombardovalo ž. st. Alipašin Most: poginulo oko 300 lica, uglavnom civila, i uništene 2 protivavionske baterije.

⚔️ 16. 9. 1944. U Holandiji saveznici otpočeli vazdušnodesantnu akciju u cilju obilaska Sigfridove linije i prodiranja u ravnicu Vestfalije obilazeći Rur sa severa. Saveznički vazdušnodesantni konvoj, jačine oko 1550 transportnih aviona i 480 jedrilica, u pratnji oko 1250 lovaca, krenuo je sa aerodroma u V. Britaniji. Neposredno pred početak desanta 1140 teških bombardera je mipalo protivavionske položaje, dok je oko 200 aviona podržavalo napad britanske 2. armije u području severno od Rajne. Od 16. do 26. septembra spušteno je na položaje oko 35.000 ljudi i velika količina materijala, vozila i oružja.

⚔️ 17. 9. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Osijek i Vinkovce: u Vinkovcima porušila 12 i oštetila oko 30 kuća, a u Osijeku porušila 10 i oštetila 77 kuća.

⚔️ 21. 9. 1944. Saveznička avijacija bombardovala Slav. Brod, Osijek i Vinkovce. U Slav. Brodu je porušila železničku stanicu, fabriku vagona, tvrđavu i deo centra grada, a u Osijeku koloseke na železničkoj stanici, radionice za opravku lokomotiva i vagona, skladište i upravnu zgradu.

⚔️ 3. 10. 1944. Posle kraćeg bombardovanja od strane sovjetske avijacije, slomivši slabiji otpor zaštitnih delova nemačkih jedinica, oko 14 časova su Bor i Brestovačku Banju oslobodili delovi 9. srpske udarne brigade 23. udarne divizije NOVJ. Nešto kasnije u Bor su stigle i jedinice Crvene armije sa delovima 7. srpske udarne brigade 23. udarne divizije NOVJ. U Boru je zaplenjeno: 35 vagona artiljerijske municije, 2 vagona protivtenkovske municije, 402.000 puščanih metaka, 1000 nagaznih mina, 1550 ručnih bombi, 900 tromblonskih bombi, 850 kg eksploziva i veća količina životnih namirnica.

⚔️ 10. 10. 1944. Bugarska Tenkovska brigada i 1. vlasotinačka brigada 22. divizije NOVJ, uz podršku avijacije Crvene armije, savladale upornu odbranu delova nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i četnika i oslobodile Vlasotince. Neprijatelj se, uz gubitke od oko 300 poginulih, povukao ka Leskovcu.

⚔️ 14. 10. 1944. Na prostoriji s. Mramor - s. Jugbogdanovac (između Niša i Prokuplja) 47. divizija NOVJ s juga i 24. divizija NOVJ sa severa, uz sadejstvo sovjetske avijacije i bugarske Tenkovske brigade, u snažnom naletu razbile glavninu nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-. U borbama je poginulo 400 a zarobljeno 700 neprijateljskih vojnika i deo štaba 7. SS divizije. Zaplenjeno je: 800 motornih vozila, 17 tenkova, 7 motorizovanih topova, 100 putničkih automobila, 700 pušaka, 50 automata, 80 p. mitraljeza, 5 minobacača, 300.000 metaka, 10 radio-stanica, 10 radio-aparata, 200 konja, 2 trupne apoteke, 200.000 cigareta, 700.000 dinara i mnogo druge ratne opreme.

⚔️ 17. 10. 1944. Oko 60 savezničkih aviona bombardovalo Vinkovce, Pogođena je, uglavnom, železnička stanica, gde je oštećeno 15 lokomotiva i oko 400 vagona. Neprijatelj je imao 45 mrtvih i 35 ranjenih vojnika.

⚔️ 18. 10. 1944. Kod s. Somaljice, s. Negovca, s. Reljana i s. Novog Sela (na komunikaciji Kumanovo-Bujanovac) 18. makedonska brigada Kumanovske divizije NOVJ odbila napad nemačkih snaga koje su težile da je odbace s tih položaja i sebi omoguće nesmetan pokret i transport duž te komunikacije. Brigada je imala 2 mrtva i 6 ranjenih a neprijatelj 10 do 15 mrtvih i ranjenih. Saveznička avijacija je u toku dana mitraljirala jednu nemačku kolonu i zapalila 9 vozila.

⚔️ 24. 10. 1944. U luci Olibu saveznička avijacija greškom potopila naoružani brod NB 13 iz 4. pomorsko-obalskog sektora Mornarice NOVJ.

⚔️ 30. 10. 1944. VŠ NOV i POJ naredio GŠ NOV i PO za Hrvatsku da zahteve za taktička bombardovanja i sadejstvo britanske avijacije upućuje direktno preko britanske vojne misije pri GŠ NOV i PO za Hrvatsku.

⚔️ 30. 10. 1944. VŠ NOV i POJ uputio direktivu Štabu 5. udarnog korpusa NOVJ: više puta u toku dana dostavljati tačne podatke o ciljevima na zemlji koje će, radi podrške kopnenim snagama, tući avijacija NOVJ i vazduhoplovne jedinice SSSR-a; za sadejstvo savezničke avijacije iz baza u Italiji tražiti pomoć preko savezničke misije pri Štabu korpusa; svi saveznički oficiri koji su se nalazili kod četnika treba da napuste Jugoslaviju i da se vrate u Italiju.

⚔️ 30. 10. 1944. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito naredio Štabu 8. korpusa NOVJ: 8. korpus mora ostati na dalmatinskoj obali, zaposesti sve gradove i mesta i sprečiti svaki napad na nezavisnost zemlje; jedinice 8. korpusa treba da napreduju prema Zadru, i dalje; hitno organizovati prijem većih količina ratnog materijala, goriva, odeće i obuće koje su saveznici u Italiji stavili na raspolaganje NOVJ; sadejstvo savezničke avijacije tražiti preko britanske misije pri Štabu korpusa.

⚔️ 4. 11. 1944. VŠ NOV i POJ, obavestio GŠ NOV i PO za Hrvatsku da je britanska vojna misija obećala jaču vazduhoplovnu pomoć za saradnju sa trupama na zemlji i naredio: o svim promenama situacije redovno izveštavati, da ne bi bile tučene vlastite trupe; savezničkim avijatičkim oficirima za vezu treba omogućiti rad.

⚔️ 5. 11. 1944. Anglo-amerićki avioni bombardovali Podgoricu (sada: Titograd) sa okolinom, gde su se koncentrisale snage nemačkog 21. brdskog armijskog korpusa i četnici. (Vazdušni napad je ponovljen i naredna dva dana.) Neprijatelju su naneti znatni gubici u ljudstvu i tehnici. Pored materijalne štete, mnogo je bilo žrtava i kod stanovništva.

⚔️ 5. 11. 1944. Anglo-američka avijacija bombardovala Rijeku. Potopljeni su minonosac, torpiljarka, naoružani motorni jedrenjak i patrolni brod. Poginulo je oko 100 nemačkih vojnika, a ranjen ih je veći broj.

⚔️ 5. 11. 1944. Jedinice 1. kosovsko-metohijske NOU brigade, posle oštrih borbi, odbile ponovljene napade nemačkih jedinica ka s. Dečanima (blizu Peći). Jedna četa te brigade uspela je da pređe most na r. Dečanskoj Bistrici i da se više njega ukfini u neprijateljski položaj. Saveznička avijacija mitraljirala je neprijateljske snage tokom celog dana.

⚔️ 5. 11. 1944. Avijacija Crvene armije uspešno bombardovala kasarnu i vojne objekte u Kos. Mitrovici. Poginulo je oko 1000 nemačkih vojnika, oko 500 balista i oko 400 italijanskih fašista.

⚔️ 20. 11. 1944. Anglo-američki avioni uništili 8 lokomotiva na pruzi Sarajevo-Slav. Brod i bombardovali neprijateljska uporišta u Maglaju i Bos. Brodu, pogodivši železničku stanicu, ložionicu sa radionicama i ustaški štab.

⚔️ 23. 11. 1944. Više od 30 anglo-američkih aviona bombardovalo nemačke kolone na komunikaciji Višegrad-Rogatica-Sokolac. Naročito je jako bombardovana Rogatica, gde je poginulo preko 100 nemačkih vojnika.

⚔️ 23. 11. 1944. Anglo-američki avioni bombardovali Zenicu (uništili železnički most na r. Bosni), Doboj (pogodivši železničku stanicu, vojne logore i mostove na r. Bosni i r. Spreči) i ž. st. Usora (uništivši 2 oklopna voza).

⚔️ 14. 12. 1944. Kod ž. st. Ivankovo saveznička avijacija bombardovala prugu Slav. Brod - Vinkovci. Oštećene su zgrade, stanična postrojenja i 27 vagona, a 8 vagona je uništeno.

⚔️ 26. 12. 1944. VŠ NOV i POJ naredio GŠ NOV i PO za Hrvatsku da saveznička avijacija ne bombarduje neposrednu blizinu Zagreba, nego da bombarduje komunikacije i jače koncentracije neprijateljskih jedinica.

⚔️ 6. 1. 1945. Vrhovni komandant NOV i POJ maršal Jugoslavije Josip Broz Tito i šef britanske vojne misije general Ficroj Maklin sklopili ugovor o uspostavljanju vazduhoplovne baze u okolini Zadra za potrebe savezničkog vazduhoplovstva, a u cilju pomoći NOVJ u borbi protiv nemačkih snaga.

⚔️ 18. 2. 1945. U s. Madžarima (kod Bara), pri povratku sa bombardovanja iz Nemačke, usled nestanka benzina srušio se četvoromotorni avion američkog vazduhoplovstva. Spašenu posadu od 9 članova prihvatila je 10. crnogorska udarna brigada Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ.