Spašavanje savezničkih avijatičara

Događaji

⚔️ 9. 2. 1944. VŠ NOV i POJ uputio depešu GŠ NOV i PO za Hrvatsku: traži da se tenkisti, avijatičari i mornari upućuju u Drvar; pita da li postoji radio-veza sa rukovodstvom NOP u Zagrebu; da se američki avijatičari koji su se spustili na slobodnu teritoriju i nalaze se kod GŠ NOV i PO za Hrvatsku upute u Drvar, šefu savezničke vojne misije generalu Ficroju Maklinu.

⚔️ 18. 3. 1944. U blizini Kastva jedinice Operativnog štaba NOV i PO za Istru spasle 12 američkih avijatičara, palih iz tri američka aviona.

⚔️ 20. 4. 1944. Iz Karovinja (kod Brindizija, u Italiji) prebačena u savezničku vazduhoplovnu bazu Beninu (kod Bengazija, u Libiji) 1. vazduhoplovna baza NOVJ radi nastavljanja obuke i formiranja vazduhoplovnih eskadrila uz pomoć saveznika. Bazi je pristupilo oko 250 avijatičara bivšeg jugoslovenskog vazduhoplovstva.

⚔️ 24. 5. 1944. GŠ NOV i PO za Srbiju naredio Štabu 21. divizije NOVJ da sve jedinice i svi borci osmatraju prisilno spuštanje savezničkih avijatičara i odmah obezbede njihov prihvat i ukazu im pomoć: od mrtvih avijatičara uzeti legitimaciju, oružje i druge stvari a zatim ih sahraniti i to mesto označiti; žive avijatičare i stvari mrtvih avijatičara upućivati GŠ NOV i PO za Srbiju.

⚔️ 9. 6. 1944. U s. Biogradu i s. Odžaku 10. hercegovačka udarna brigada 29. udarne divizije NOVJ napala četničku Nevesinjsku brigadu (ojačanu manjim nemačkim delovima) i odbacila je u Nevesinje, zarobivši 5 četnika i 2 nemačka vojnika i oslobodivši 10 američkih avijatičara.

⚔️ 14. 6. 1944. Kod s. Topole (blizu Banje Luke) jedinice 4. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ, posle četvoročasovne borbe protiv neprijatelja, spasle 5 američkih avijatičara koji su se spustili padobranima.

⚔️ 24. 6. 1944. GŠ NOV i PO za Srbiju naredio potčinjenim jedinicama da ukazuju pomoć savezničkim avijatičarima koji bi se prisilno spustili na teritoriju Srbije (-žive avijatičare predati najbližim savezničkim oficirima, a ranjene uputiti u najbližu bolnicu-). Isto tako je naredio da se prikupljaju podaci o neprijateljskim aerodromima, broju i vrsti aviona i protivavionskim oruđima (po mogućstvu priložiti i skicu aerodroma sa objektima).

⚔️ 22. 8. 1944. Sa improvizovanog aerodroma u s. Breznama (kod Šavnika) 36 savezničkih transportnih aviona, uz zaštitu 50 lovaca, u nekoliko navrata evakuisali u bolnice NOVJ u Italiji 1059 ranjenika 2. i 12. udarnog korpusa i 6. proleterske divizije NOVJ -Nikola Tesla-, 16 savezničkih avijatičara i 3 člana engleske vojne misije.

⚔️ 5. 12. 1944. VŠ NOV i POJ naredio GŠ NOV i PO za Hrvatsku da sve savezničke pilote koji se prisilno spuste na teritoriju Jugoslavije prihvate i najbržom vezom upute u mesto njihove komande.

⚔️ 18. 2. 1945. U s. Madžarima (kod Bara), pri povratku sa bombardovanja iz Nemačke, usled nestanka benzina srušio se četvoromotorni avion američkog vazduhoplovstva. Spašenu posadu od 9 članova prihvatila je 10. crnogorska udarna brigada Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ.

Dokumenti

📜 Naređenje Vrhovnog štaba NOV i POJ od 11. februara 1944. Glavnom štabu NOV i PO Hrvatske da se domobranskim oficirima koji su prešli na stranu NOVJ priznaju odgovarajući činovi i da se u sedište Vrhovnog štaba upute predstavnik francuskog pokreta otpora i američki avijatičari

📜 Naređenje Vrhovnog štaba NOV i POJ od 3. marta 1944. Štabu 2. korpusa NOVJ da ne bude suviše oštar pri odabiranju kadra za vazduhoplovstvo i da američki avijatičarski oficir može ostati kao vojni predstavnik ako usledi zahtev američke vojne komande

📜 Obaveštenje vrhovnog komandanta NOV i POJ maršala Jugoslavije Josipa Broza Tita od 10. aprila 1944. Zastupništvu NKOJ-a u Bariju da su avijatičari proizvedeni u predložene činove i zahtev da se Vojnoj misiji NOVJ pri Vrhovnoj komandi savezničkih snaga za Sredozemlje pribavi jača radiostanica

📜 Izvještaj Štaba 10. hercegovačke brigade od 17. aprila 1944. Štabu 29. NOU divizije o upućivanju savezničkih avijatičara za Andrijevicu i o prebacivanju 1. bataljona na sektor Moska

📜 Izvod iz izveštaja Okružnog komiteta KPJ za Toplicu od 27. aprila 1944. Pokrajinskom komitetu za Srbiju o spasavanju savezničkih avijatičara i o dejstvima Jastrebačkog NOP odreda

📜 Obaveštenje zastupnika NKOJ-a u Bariju Milentija Popovića od 27. aprila 1944. šefu Vojne misije NOVJ pri Vrhovnoj komandi savezničkih snaga za Sredozemlje dr Vladimiru Velebitu da su potrebni bolji uslovi za lečenje tuberkuloznih bolesnika i da u Alžiru ima avijatičara spremnih da priđu NOP-u

📜 Izveštaj oficira za vezu Nevesinjskog korpusa od 28. aprila 1944. o razgovorima sa Nemcima u vezi sa izručenjem anglo američkih avijatičara koji su prinudno dospeli kod četnika

📜 Naređenje Glavnog štaba NOV i PO Srbije od 24 juna 1944 godine štabovima divizija i komandama područja na teritoriji Crne Trave, Jablanice, Toplice, Rasine, Kopaonika i Timoka za ukazivanje pomoći savezničkim avijatičarima i prikupljanje podataka o neprijateljskim avionima i aerodromima

📜 Naređenje Vrhovnog štaba NOV i POJ od 29. jula 1944. operativnim štabovima NOVJ da izveste koliko su do tada njihove jedinice spasile savezničkih avijatičara

📜 Obaveštenje komandanta Baze NOVJ u Italiji Branka Poljanca od 23. avgusta 1944. Štabu 5. korpusa NOVJ o povratku s Visa za Bosansku krajinu Dura Pucara Starog, o upućivanju teškog naoružanja za jedinice korpusa i zahtev da se pripreme za evakuaciju ranjenici i spaseni saveznički avijatičari

📜 Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ od 14. oktobra 1944. Vrhovnom štabu za prebacivanje avijatičara iz Barija (Italija) u Sovjetski Savez i postupak s prikupljenim avijaticarima u zemlji

Biblioteka Znaci

Spašavanje savezničkih avijatičara

Događaji

Dokumenti

Fotografije

Povezane odrednice