Podgorica u drugom svetskom ratu

⚔️ 25. 3. 1941. U Beogradu, Ljubljani, Skoplju, Kragujevcu, Splitu, Nišu, Cetinju, Podgorici (sada Titograd), Leskovcu i drugim gradovima održane masovne demonstracije (koje su se nastavile i sledećih dana, obuhvatajući celu zemlju). Pod parolom -Bolje rat nego pakt-, -Bolje grob nego rob-, narodi Jugoslavije su odlučno i nedvosmisleno osudili pristupanje Trojnom paktu kao nacionalnu izdaju.

⚔️ 8. 4. 1941. Produžene ofanzivne operacije 3. armije u Albaniji. Još neprikupljena Zetska divizija formirala Skadarski odred (dva pešadijska puka i pet brdskih baterija), koji je prešao u energičan napad duž druma Podgorica-Skadar. Komski odred preko Prokletija izbio u dolinu r. Valbone kod s. Kolgecaja. Kosovska diizija izbila širokim frontom na Drim. Vardarska divizija prešla u odbranu na odseku Debar - Ćafa San.

⚔️ 16. 4. 1941. Nemačko-italijanske jedinice izbile na liniju Metković - Mostar - Rogatica - Sjenica - Kos. Mitrovica. Koristeći se prekidom neprijateljstva, italijanski 17. korpus otpočeo nastupanje iz Skadra ka Dubrovniku. Jugoslovenske jedinice na ovom frontu blagovremeno su povučene ka Tuzima i Podgorici (sada: Titograd), gde su puštene kućama, tako da je veliki deo ljudstva odneo sa sobom oružje.

⚔️ 11. 7. 1941. OK KPJ za Podgoricu (sada: Titograd) održao sastanak u prisustvu organizacionog sekretara PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak, na kome je razrađen plan akcija protiv okupatora u podgoričkom i danilovgradskom srezu i doneta odluka da se prve akcije izvedu u Podgorici.

⚔️ 15. 7. 1941. Gornjozetski gerilski odred porušio oko 350 m železničke pruge Podgorica-Plavnica (u G. Zeti).

⚔️ 2. 8. 1941. Jedinice italijanske divizije -Venecija-, koje su nastupale od Podgorice (sada: Titograd) prema Mateševu, zapalile zaselak Raškovo Guvno (kod Lijeve Rijeke).

⚔️ 3. 8. 1941. Italijanski vojnici nastupajući iz Podgorice (sada: Titograd) ka Kolašinu, toga dana i sutradan, spalili s. Verušu.

⚔️ 8. 8. 1941. Nastupajući iz Podgorice (sada: Titograd) italijanska divizija -Venecija- ušla u Andrijevicu.

⚔️ 0. 9. 1941. U Stijeni Piperskoj (kod Titograda) održana partijska konferencija sreza podgoričkog: izabran novi MK KPJ za Podgoricu (koji je ubrzo pretvoren u OK KPJ za Podgoricu).

⚔️ 2. 10. 1941. Na Žabetinom potoku (kod Jelinog duba, na putu Podgorica-Kolašin) delovi partizanskog bataljona -Marko Miljanov- (40 boraca) napali italijansku kolonu od 24 motociklista, pratnju motorizovane kolone od 50 kamiona sa tenkovima. U borbi je poginulo 5 italijanskih vojnika i jedan oficir, a oštećeno 13 motocikla.

⚔️ 7. 11. 1941. Održan plenarni sastanak Sreskog odbora Crnogorske narodne omladine za srez podgorički, na kome su doneti zaključci: pojačati rad među omladinom, stvoriti čvrsto jedinstvo u borbi za nacionalno oslobođenje; organizovati antifašističke omladinske mitinge po selima i opštinama i razvijati agitaciju za veće uključivanje omladine u NOP odrede. Prema tim zaključcima trebalo je u partizanskim četama formirati aktive a u bataljonima komitete CNO.

⚔️ 11. 11. 1941. Izvršni odbor Crnogorske narodne omladine (CNO) za srez podgorički uputio direktivno pismo opštinskim odborima CNO sreza podgoričkog o zadacima crnogorske omladinske organizacije.

⚔️ 22. 11. 1941. OK KPJ za Podgoricu uputio direktivno pismo mesnim komitetima, biroima ćelija i partijskim grupama; da pojačaju politički i organizacioni rad na terenu, a naročito rad među ženama.

⚔️ 30. 11. 1941. Kod s. Sjeničke Stijene (blizu Titograda) bataljon -Marko Miljanov- Zetskog NOP odreda razbio ojačani italijanski bataljon alpinaca i odbacio ga ka Podgorici (sada: Titograd) uz gubitke oko 100 mrtvih i ranjenih i oko 60 zarobljenih italijanskih vojnika i oficira. Zaplenjeno: 6 minobacača, 2 mitraljeza, 17 p. mitraljeza, 182 puške, veća količina municije i ostale vojne opreme, među kojima i jedna radio-stanica. Partizani su imali 6 mrtvih i 10 ranjenih.

⚔️ 30. 11. 1941. Jedinice Lovćenskog NOP odreda razrušile put i prekinule tt veze između Rijeke Crnojevića i Podgorice.

⚔️ 0. 12. 1941. OK KPJ za Podgoricu uputio proglas radnicima, seljacima i građanima okruga i podgoričkog pozivajući ih da zbiju redove oko KPJ u borbi protiv okupatora i domaćih izdajnika.

⚔️ 7. 12. 1941. Kod s. Veljeg Brda (blizu Titograda) delovi Lješkopoljskog partizanskog bataljona Zetskog NOP odreda porušili put Podgorica-Danilovgrad u dužini oko 250 m i pokidali tt veze.

⚔️ 9. 12. 1941. GŠ NOP odreda za Crnu Goru i Boku naredio Štabu Nikšićkog NOP odreda da rušenjem puteva onemogući kretanje neprijateljskih kamiona u pravcu Šavnika i Nikšića; da drži zasede i straže od Nikšića ka Grahovu i ka Podgorici (sada: Titograd); da hitno prebaci sanitetsko ljudstvo i materija], kao i hranu, u bolnicu na Žabljaku.

⚔️ 19. 12. 1941. PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak uputio Okružnom komitetu KPJ za Podgoricu 220 letaka na italijanskom jeziku da ih rasturi među italijanske vojnike.

⚔️ 20. 12. 1941. PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak uputio pismo Okružnom komitetu KPJ za Podgoricu: obaveštava ga o rešenju da se formira Gornjoliešanski bataljon i o potrebi da se pojača politički rad u Lješanskoj nahiji.

⚔️ 21. 12. 1941. Naredbom VŠ NOP odreda Jugoslavije rasformiran Crnogorski NOP odred za operacije u Sandžaku: jedan deo ušao u sastav 1. proleterske NOU brigade (kao 1. i 2. crnogorski partizanski bataljon), drugi deo (Podgorička partizanska četa) ušao u sastav novoformiranog Crnogorsko-sandžačkog NOP odreda, a treći deo vraćen u Crnu Goru.

⚔️ 28. 12. 1941. Partizani Kosovoluškog i Komansko-zagaračkog bataljona NOP odreda -Bijeli Pavle-, pod neprijateljskom vatrom, na nekoliko mesta razrušili put Podgorica (sada: Titograd) - Danilovgrad.

⚔️ 10. 1. 1942. Delovi bataljona -Carev Laz- Lovćenskog NOP odreda uništili 1 km tt linije na putu Rijeka Crnojevića-Podgorica.

⚔️ 12. 1. 1942. Italijanske snage iz Podgorice (sada: Titograd) upale na slobodnu teritoriju Zetskog NOP odreda i uspele da pohvataju 33 partizana i seljaka iz s. Mahale i s. Goričana i odvedu ih u zatvor u Podgoricu. Tom prilikom su italijanski vojnici opljačkali manastir u s. Dajbabama, s. Mahalu i s. Goričane.

⚔️ 16. 1. 1942. Iz rejona Podgorice (sada: Titograd) stiglo u Danilovgrad oko 2000 italijanskih vojnika iz sastava divizija -Taro- s ciljem da probiju partizanske položaje i deblokiraju garnizon u Nikšiću koji su od decembra 1941. držale u opsadi jedinice Nikšićkog NOP odreda.

⚔️ 26. 1. 1942. U s. Bioče ušle jedinice Zetskog NOP odreda, pošto se italijanska posada, pod pritiskom partizanskih snaga, evakuisala u Podgoricu.

⚔️ 28. 1. 1942. PK KPJ za Crnu Goru, Boku i Sandžak uputio pismo OK KPJ za Podgoricu, u kome su data uputstva o nabavkama životnih namirnica za ishranu siromašnog stanovništva. Nabavke su so imale izvršiti kupovinom iz Albanije i šireg područja Podgorice. Skladišta tih namirnica nalazila su se u rejonu Kuča, odakle su predstavnici pojedinih NO odbora odnosili dodeljene količine u svoje krajeve. Uputstvo PK posebno je istaklo potrebu za strogom kontrolom rada na liniji NOF-a, da bi se onemogućile bilo kakve zloupotrebe.

⚔️ 4. 2. 1942. Partizani bataljona -Carev Laz- Lovćenskog NOP odreda napali italijanski kamion koji se kretao od Riieke Crnojevića ka Podgorici (sada: Titograd), zarobili 3 italijanska vojnika i zaplenili sav materijal koji je bio u kamionu.

⚔️ 7. 2. 1942. Na putu Rijeka Crnojevića - Podgorica (sada: Titograd) grupa boraca iz Lovćenskog NOP odreda napala i zaplenila italijanski kamion sa 800 litara benzina i jedan putnički automobil, te posle evakuacije materijala uništila vozila.

⚔️ 17. 2. 1942. Iz Rijeke Crnojevića četa italijanskih vojnika izvršila ispad prema Podgorici (sada: Titograd). Delovi bataljona -Carev Laz- (iz Lovćenskog NOP odreda) uspeli su da neprijatelja odbace u polazni garnizon. Poginuli su jedan italijanski oficir i jedan partizan.

⚔️ 1. 3. 1942. Iz Podgorice (sada: Titograd) dva bataljona italijanskih vojnika pokušala da prodru u Rijeku Crnojevića radi deblokiranja komunikacije koju su zaposele jedinice Lovćenskog NOP odreda. U toku dvodnevnih borbi neprijatelj je ovladao komunikacijom te palio i ubijao u s. Podstrani i s. Kornetu. Neprijatelj je imao oko 60 mrtvih i ranjenih, a jedinice Lovćenskog NOP odreda su imale 5 mrtvih i ranjenih boraca. Zaplenjeno je: 1 mitraljez, 1 p. mitraljez, izvestan broj pušaka, 9 sanduka municije i druge opreme.

⚔️ 6. 3. 1942. U Podgorici (sada: Titograd) između Glavne komande italijanskih trupa u Crnoj Gori i Glavnog odbora crnogorskih nacionalista iz Podgorice i doline Zete potpisan sporazum o -beskompromisnoj borbi protiv komunista i komunizma u Crnoj Gori-. Sporazumom su se obe strane obavezale na saradnju u borbi protiv partizanskih snaga, -na uzajamno poštovanje, povjerenje i lojalnost-. Sem toga, italijanske okupacione vlasti su se obavezale da nacionalističke jedinice uredno snabdevaju naoružanjem, opremom i životnim namirnicama. Sporazumom je takođe utvrđeno da italijanske trupe zadrže kontrolu u gradovima a nacionalisti po selima.

⚔️ 19. 3. 1942. U s. Ožezi, kod Podgorice (sada: Titograd), Štab Zetskog NOP odreda formirao 1. udarni bataljon.

⚔️ 12. 4. 1942. Delovi 47. italijanskog pešadijskog puka iz Nikšića i četnici od Podgorice i Danilovgrada izvršili upad u Nikšićku župu. Jedinice Nikšićkog NOP odreda, odreda -Bijeli Pavle- i Zetskog NOP odreda su im pružile snažan otpor, ali su se morale povući. Tom prilikom su italijanski vojnici i četnici popalili sela Bršno i Laz, a u Nikšićkoj župi opljačkali sve što se moglo nositi i vršili teror nad stanovništvom.

⚔️ 0. 6. 1942. U okolini Podgorice (sada: Titograd), da ne bi pao živ u ruke neprijatelju, izvršio samoubistvo član Okružnog komiteta KPJ za Podgoricu Radule Radulović Ruso, narodni heroj.

⚔️ 12. 6. 1942. U s. Smriječnu (kod Šavnika), po odluci vrhovnog komandanta NOP i DV Jugoslavije Josipa Broza Tita, formirana 5. proleterska (crnogorska) NOU brigada, sastava: četiri bataljona od boraca iz Nikšićkog i Zetskog NOP odreda i delova jedinica s teritorije danilovgradskog i podgoričkog sreza.

⚔️ 19. 4. 1943. U rejonu Kuča (oko Podgorice - sada: Titograd), po naređenju komandanta tzv. nacionalnih trupa Crne Gore, Sandžaka i Boke, mobilisano 1000 ljudi. Trebalo je da budu transportovani kamionima u rejon Nikšića, ali su u poslednjem ča.su odbili da pođu i razišli se kućama.

⚔️ 11. 5. 1943. Vrhovna komanda italijanske vojske naredila Višoj komandi oružanih snaga -Slovenija-Dalmacija- da 6. armijski korpus delom snaga sadejstvuje sa italijanskim trupama u Crnoj Gori protiv jedinica NOVJ, prvenstveno u cilju obezbeđenja puta Podgorica (sada: Titograd) - Nikšić - Bileća. Posle nekoliko dana upućena su tri bataljona sa artiljerijom da preuzmu zadatke divizije -Ferara-, koja je upućena u borbu protiv Glavne operativne grupe u bici na Sutjesri.

⚔️ 13. 5. 1943. Između Pantelijevog vrha i Ilijinog brda (kod Spuža) Udarna grupa bataljona (3. bataljon 4. proleterske NOU brigade i 2. i 4. bataljon 5. crnogorske NOU brigade), ojačana delovima Zetskog NOP odreda, napala i razbila četnike. Zarobljeno je 600 četnika a ostatak je odbačen ka s. Bioču i Podgorici. Poginuo je zamenik političkog komesara Zetskog NOP odreda Vukosav Božović, narodni heroj.

⚔️ 17. 5. 1943. U blizini s. Bioča (kod Podgorice - sada: Titograd) Udarna grupa bataljona (3. bataljon 4. proleterske NOU brigade, 2. i 4. bataljon 5. crnogorske NOU brigade), ojačana Zetskim NOP odredom, u četvorodnevnoj borbi okružila i razbila 383. puk (bez jednog bataljona) italijanske divizije -Venecija-, Poginulo je 339 i zarobljeno 400 italijanskih vojnika i oficira, a zaplenjeno 9 brdskih topova, 27 mitraljeza i velike količine drugog naoružanja i opreme. U borbama su poginuli zamenik komandanta bataljona u 5, crnogorskoj NOU brigadi Marko Đurović i politički komesar čete 4. bataljonu iste brigade Milan Pavličič, narodni heroj.

⚔️ 20. 5. 1943. U Podgorici (sada: Titograd) predstavnik Glavne nemačke komande u Hrvatskoj i italijanski komandant Trupa Crne Gore, održali sastanak da bi uskladili dejstva nemačkih i italijanskih trupa u Crnoj Gori i Sandžaku u toku bitke na Sutjesci.

⚔️ 24. 5. 1943. Italijanske jedinice završile četvorodnevno -čišćenje- Pipera (kod Podgorice - sada: Titograd), zapalivši oko 100 kuća.

⚔️ 24. 5. 1943. Iz rejona s. Lijeve Rijeke i s. Bioča (kod Podgorice - sada: Titograd) nemački puk -Brandenburg- otpočeo pokret radi pojačanja nemačkih trupa na r. Čehotini.

⚔️ 27. 5. 1943. Iz Podgorice (sada: Titograd) upućen ka Nikšiću motorizovani odred -Šmithuber- (14. puk nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-) i istog dana uveden u borbu protiv jedinica 3. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 28. 6. 1943. U Nikšiću, Podgorici (sada: Titograd), Baru, Andrijevici i Beranama (sada: Ivangrad), po naređenju italijanskog guvernera za Crnu Goru, streljano 180 rodoljuba, kao odmazda za težak poraz 383. puka italijanske divizije -Venecija- u borbi na Bioču 14-17. maja.

⚔️ 27. 7. 1943. Na Žijovu kod Podgorice (sada: Titograd), u borbi protiv četnika, poginuo član SK KPJ za Podgoricu Đoko Prelević, narodni heroj.

⚔️ 0. 10. 1943. Podgoricu (sada: Titograd) bombardovalo 30 savezničkih aviona. Poginulo je oko 100 građana i 150-200 nemačkih vojnika, a na aerodromu je zapaljeno 6 nemačkih aviona.

⚔️ 0. 10. 1943. U okolini Podgorice (sada: Titograd), a borbi protiv nemačkih jedinica i četnika, poginuo Milutin Grozdanić, narodni heroj.

⚔️ 15. 10. 1943. Nastupanjem nemačke 118. lovačke divizije iz Podgorice (sada: Titograd) ka Kolašinu i nemačke 297. pešadijske divizije iz Peći ka Andrijevici i Beranama (sada: Ivangrad) otpočela operacija -Balkanšluht- s ciljem da se snage 2. udarnog korpusa NOVJ odbace od komunikacije Peć-Podgorica i da se opkole delovi italijanske partizanske divizije -Venecija- u Beranama. Posle višednevnih borbi neprijatelj je 23. oktobra ušao u Andrijevicu, a potom zauzeo i Berane.

⚔️ 16. 10. 1943. U rejonu s. Bioča Zetski NOP odred pružio jak otpor delovima nemačke 118. lovačke divizije koji su nastupali od Podgorice (sada: Titograd) ka s. Mateševu. Posle dvodnevne borbe nemačke jedinice su izbile u s. Jablan, gde su ih zadržali delovi 4, proleterske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 22. 10. 1943. U blizini s. Bioča delovi 3. bataljona Zetskog NOP odreda napali iz zasede nemačku kolonu jačine 10 kamiona i 2 tenka i naterali je da se vrati u Podgoricu (sada: Titograd). Poginulo je 7 nemačkih vojnika.

⚔️ 22. 10. 1943. Delovi 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ napali nemačke snage i zauzeli s. Klopot (kod Podgorice, sada: Titograd), a potom se povukli ka s. Jablanu. Gubici neprijatelja: 4 mrtva i više ranjenih, a delovi 5. brigade imali 1 mrtvog i 3 ranjena. Zaplenjeno: 1 mitraljez, 1 minobacač, 1 p. mitraljez i 13 sanduka municije.

⚔️ 31. 10. 1943. Saveznička avijacija bombardovala Podgoricu (sada: Titograd) i okolna sela u kojima su logorovale nemačke jedinice.

⚔️ 3. 11. 1943. Britanski avioni bombardovali Podgoricu (sada: Titograd). Uništeno je 10 nemačkih aviona na aerodromu, a u gradu je poginulo i ranjeno 150 građana.

⚔️ 7. 11. 1943. Na prostoru između puta Podgorica (sada: Titograd) - s. Lijeva Rijeka i jugoslovensko-albanske granice 5. crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ napala četničke snage Istočnog fronta i posle dvodnevnih borbi izbila na liniju s. Jablan - s. Lijeva Rijeka - Veruša.

⚔️ 10. 11. 1943. U Kučima (kod Podgorice, sada: Titograd) tri bataljona 5. ergonorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ, posle trodnevnih borbi, razbila četnike. Poginulo je 20 četnika. Brigada je imala 6 mrtvih i 8 ranjenih. Zaplenjeni su bacač, mitraljez, radio-stanica i drugi materijal.

⚔️ 13. 11. 1943. Po naređenju Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ 3. udarna divizija NOVJ formirala Udarnu grupu bataljona (1. i 2. bataljon 4. proleterske NOU brigade i jedan bataljon 5. crnogorske NOU brigade) sa zadatkom da iz Pipera (kod Podgorice, sada: Titograd) prodre u Crmnicu (srez Bar), razbije četnička uporišta i mobiliše nove borbe za NOVJ.

⚔️ 13. 11. 1943. U Kučima (kod Podgorice, sada: Titograd) 5, crnogorska udarna brigada 3udarne divizije NOVJ odbila napad (s fronta, boka i leđa) delova nemačke 181. pešadijske divizije, četnika Zetskog odreda i albanskih kvislinških jedinica, ali je pretrpela gubitke od 5 mrtvih i 14 ranjenih.

⚔️ 28. 11. 1943. Udarna grupa bataljona (1. i 2. bataljon 4. proleterske NOU brigade i bataljon 5, crnogorske NOU brigade) prešla r. Zetu kod s. Slapa (blizu Danilovgrada) s ciljem da razbije četnička uporišta na prostoriji između Podgorice (sada: Titograd) i Cetinja.

⚔️ 28. 11. 1943. Na putu Podgorica (sada: Titograd) Rijeka Crnojevića otpočeo napad Udarne grupe bataljona (1. i 2. bataljona 4. proleterske NOU brigade i jednog bataljona 5. crnogorske NOU brigade) na jedinice nemačke 181. pešadijske divizije i četnike Južnog fronta. U borbama do 3. decembra neprijatelj je potpuno razbijen i odbačen u pravcu Rijeke Crnojevića. Nemački gubici: 80 mrtvih i oko 50 ranjenih, a četnički: 110 mrtvih i oko 40 ranjenih, dok je Udarna grupa imala 16 mrtvih i 20 ranjenih. Zaplenjeno je: 2 teška i 1 laki minobacač, veća količina pušaka i municije i druga ratna oprema, a uništena su 4 kamiona sa raznim materijalom.

⚔️ 6. 12. 1943. Dva bataljona 6. udarne crnogorske brigade 3. udarne divizije NOVJ završila šestočasovno čišćenje Prekobrđa i Kuča (kod Podgorice, sada: Titograd) od četnika, uspevši da ih razbiju i delom potisnu za Podgoricu.

⚔️ 6. 12. 1943. Između Barutane i Rijeke Crnojevića, na putu Podgorica (sada: Titograd) - Cetinje, Udarna grupa bataljona (1. i 2. bataljon 4. proleterske NOU brigade i jedan bataljon 5. crnogorske NOU brigade) napala delove nemačke 181. pešadijske divizije i četnike Južnog fronta. Posle dvodnevnih borbi nanela im je osetne gubitke, uz sopstvene gubitke od 3 mrtva i 7 ranjenih.

⚔️ 20. 12. 1943. U Podgorici (sada: Titograd) streljan Mirko Lučić, narodni heroj.

⚔️ 20. 12. 1943. U s. Farmacima (kod Podgorice, sada: Titograd) nemački vojnici streljali 50 zatvorenika u znak odmazde zbog svojih gubitaka na putu Podgorica - Rijeka Crnojevića.

⚔️ 27. 12. 1943. U rejonu s. Kokota (kod Podgorice, sada: Titograd) nemački vojnici streljali 50 pripadnika NOP-a.

⚔️ 19. 1. 1944. U s. Rogamima oko 150 četnika s nemačkim vojnicima, podržani artiljerijom, napali delove 2. bataljona 5. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ. U početku je neprijatelj imao izvesnog uspeha, zatim je protivnapadom odbačen u Podgoricu (sada Titograd).

⚔️ 27. 1. 1944. U Kučima oko 800 nemačkih vojnika i četnika iz Podgorice (sada: Titograd) i Albanije, podržavanih artiljerijom, u jutarnjim časovima počeli napad na 5. crnogorsku udarnu brigadu 3. udarne divizije NOVJ, Posle dvodnevnih borbi neprijatelj je delimično razbijen i odbačen u pravcu Podgorice i na albansku teritoriju, uz gubitke od preko 50 mrtvih i ranjenih vojnika. Tom prilikom je poginulo nekoliko istaknutih četničkih organizatora s tog terena, a zarobljeno je 5 četnika. Zaplenjeno je oko 2000 metaka i nešto druge opreme. Brigada je imala 3 mrtva i 12 ranjenih boraca.

⚔️ 13. 2. 1944. Po naređenju Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ, a u duhu direktive VŠ NOV i POJ, na teritoriji Crne Gore osnovane tri komande vojnih područja - 1. komanda je obuhvatala nikšićki i šavnički srez, 2. komanda - danilovgradski, podgorički i cetinjski srez, 3. komanda - kolašinski, andrijevički i beranski srez.

⚔️ 21. 2. 1944. VŠ NOV i POJ uputio depešu Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ: u zahvatu Lima, od sandžačkih jedinica i jedne crnogorske brigade, formirati diviziju; na odseku Podgorica (sada: Titograd) - Nikšić postaviti 3. udarnu diviziju NOVJ (dve crnogorske brigade) a u Primorje već formiranu Primorsku operativnu grupu (koja ima uslove za preformiranje u diviziju); brigade popuniti snagama iz odreda, a odrede svesti na najnužniju meru; izraziti jači neposredan uticaj na mlađe brigade; ovim bi bila završena globalna formacija Štaba 2. udarnog korpusa NOVJ (unutar koje izvršiti popunu i dalje razvijati jedinice).

⚔️ 27. 2. 1944. Preko 4000 četnika i italijanskih fašista od Cetinja, Rijeke Crnojevića, Podgorice (sada: Titograd) i Danilovgrada izvršili prodor na teritoriju sreza cetinjskog s ciljem da zauzmu Čevo, prodru ka Grahovu i, u sadejstvu sa hercegovačkim četnicima, potisnu Primorsku operativnu grupu iz obalskog pojasa. Posle dvodnevnih borbi četnici su zauzeli Čevo, ali prema Grahovu nisu smeli da prodru.

⚔️ 27. 2. 1944. U s. Bioču (kod Titograda) održana konferencija više od 100 intelektualaca iz sreza podgoričkog, na kojoj je odlučeno da pomažu oslobodilačku borbu protiv neprijatelja.

⚔️ 7. 3. 1944. Na komunikaciji Rijeka Crnojevića - Podgorica (sada: Titograd) Lovćenski NOP odred napao četnike. Borba je trajala tri dana. Četnici su pretrpeli velike gubitke. Odred je imao 2 mrtva i 2 ranjena borca.

⚔️ 28. 3. 1944. Na prostoriji sela: Parci-Gradac-Draževina-Beri (na komunikaciji Titograd-Cetinje) delovi 2. dalmatinske udarne i 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ, s delovima Lovćenskog NOP odreda napali i razbili četničke i nemačke snage (oko 1000 vojnika) i odbacili ih u Podgoricu (sada: Titograd). Poginulo 26 neprijateljskih vojnika i oficira, a zarobljeno 100 četnika. Gubici jedinica NOV i POJ: 1 mrtav i 10 ranjenih boraca.

⚔️ 2. 4. 1944. Kod s. Vukovića i s. Meduna (blizu Titograda), s položaja Kaznovica i Trijebač, oko 800 četnika i 700 nemačkih vojnika i italijanskih fašista napalo delove 5. crnogorske udarne brigade i delove 7. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ. Posle oštre borbe neprijatelj je odbačen ka Podgorici (sada: Titograd), uz gubitke od 72 mrtva i više ranjenih vojnika.

⚔️ 5. 4. 1944. U s. Krusima (kod Titograda) 2. bataljon 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe napao na kolonu od oko 70 nemačkih vojnika i 20 četnika. Posle kraće i oštre borbe neprijatelj je odbačen u pravcu s. Kokota i Podgorice. Poginulo je 9 i ranjeno oko 15 nemačkih vojnika i oficira. Zaplenjeno je: 1 mitraljez, 2000 metaka, nekoliko sanduka mina za minobacač i druga ratna oprema. Bataljon je imao 3 ranjena borca.

⚔️ 11. 4. 1944. Nemačke i četničke snage i pripadnici muslimanske milicije (oko 5000 vojnika), uz podršku avijacije, preduzeli ofanzivna dejstva glavnim snagama od Brodareva ka Bijelom Polju i s. Lekovini (kod Sahovića) a delom snaga iz Pljevalja ka s. Đurđevića Tari protiv jedinica 37. udarne divizije NOVJ koje su zatvarale te pravce. Cilj neprijatelja je bio: ovladati dolinom Lima, zauzeti Kolašin i spojiti se sa snagama koje će napadati iz Podgorice (sada: Titograd), razdvojiti 2. udarni korpus NOVJ i njegove jedinice nabaciti na masiv pl. Sinjajevine i pl. Durmitora.

⚔️ 14. 4. 1944. Oko 1200 četnika i delovi 363. puka nemačke 181. pešadijske divizije, uz podršku artiljerije, 6 tenkova i 2 lovačka aviona, napali 9. crnogorsku udarnu brigadu 3. udarne divizije NOVJ u Kucima. Ogorčena borba trajala je ceo dan. Brigada je, najzad, odbacila neprijatelja prema Podgorici (sada: Titograd), nanevši mu gubitke od 19 mrtvih i oko 40 ranjenih i zaplenivši minobacač sa 2 sanduka mina, mitraljez, 12 pušaka veću količinu municije i drugu opremu. Ona je imala 1 mrtvog i 14 ranjenih boraca.

⚔️ 5. 5. 1944. Anglo-američki avioni, u šest naleta (30 aparata), bombardovali Podgoricu (sada: Titograd). Poginuo je veći broj četnika, ali i dosta građana; porušeno je i zapaljeno mnogo kuća.

⚔️ 22. 5. 1944. U Bijelom Polju Štab 2. udarnog korpusa NOVJ održao savetovanje sa štabovima 2, 3. i 5. divizije NO.VJ. Jedinicama je određen raspored: 37. udarnoj diviziji rejon Pljevlja-Prijepolje-Priboj; 5. udarnoj diviziji rejon Brodarevo-Pljevlja; 3. udarnoj diviziji rejon Prijepolje-Sjenica, a njena 9. udarna brigada ostala je na odseku prema Podgorici (sada: Titograd); 2. proleterskoj udarnoj diviziji rejon Andrijevica - Berane (sada: Ivangrad) - Rožaje.

⚔️ 12. 6. 1944. U Bjelopavlićima i Piperima četnici napali Zetski NOP odred. Protivnapadom on ih je odbacio ka Danilovgrađu i Podgorici (sada: Titogradu), nanevši im gubitke od 3 mrtva i veći broj ranjenih. Odred je imao 5 poginulih, 2 ranjena i 2 nestala borca.

⚔️ 3. 7. 1944. Na položaju Vežešnik delovi 9. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ odbili napad nemačkih vojnika i četnika s pravca Podgorice (sada: Titograd). Neprijatelj je pretrpeo gubitke od 45 mrtvih i više ranjenih.

⚔️ 13. 8. 1944. U rejonu Kuča i Pipera 7. crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ vodila oštre borbe protiv nemačkih i četničkih snaga koje su napadale iz Podgorice (sada: Titograd) i iz doline reke Zete. Brigada se, posle višečasovne borbe, pod pritiskom jačeg neprijatelja postepeno povlačila na nove položaje. Poginulo je oko 30 neprijateljskih vojnika i više ih je ranjeno.

⚔️ 30. 9. 1944. U rejonu Komana, s. M, Zagrede i s. Zagarača (kod Danilovgrada) jače četničke snage iz rejona Podgorice (sada: Titograd) i Spuža napale delove 6. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe i Zetskog NOP odreda. U borbi koja je trajala ceo dan napad četnika je odbijen. Poginulo je 18 četnika a više ih je ranjeno.

⚔️ 14. 10. 1944. Na komunikaciji Podgorica (sada: Titograd) - Skadar delovi 6. divizije NOV Albanije napali kolonu iz sastava nemačkog 21. brdskog armijskog korpusa i naneli joj gubitke. Jedan deo kolone vratio se u Podgoricu.

⚔️ 5. 11. 1944. Anglo-amerićki avioni bombardovali Podgoricu (sada: Titograd) sa okolinom, gde su se koncentrisale snage nemačkog 21. brdskog armijskog korpusa i četnici. (Vazdušni napad je ponovljen i naredna dva dana.) Neprijatelju su naneti znatni gubici u ljudstvu i tehnici. Pored materijalne štete, mnogo je bilo žrtava i kod stanovništva.

⚔️ 14. 11. 1944. VŠ NOV i POJ naredio Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ: pošto se u rejonu Podgorice (sada: Titograd) prikuplja jača nemačka grupa koja će se verovatno probijati na zapad preko Boke, a možda i pravcem Nikšić-Bileća, treba razarati komunikacije na tim pravcima; u slučaju neprijateljskog prodora moraju se sačuvati motorna vozila, tenkovi i artiljerijska oruđa na odseku toga korpusa.

⚔️ 14. 11. 1944. Jedinice 10. crnogorske udarne brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ oslobodile Rijeku Crnojevića. Nemačke i četničke snage koje su branile to mesto bile su prisiljene da se povuku u pravcu Podgorice (sada: Titograda).

⚔️ 22. 11. 1944. Iz rejona Skadra, Podgorice (sada: Titograda) i Danilovgrada nemački 21. brdski armijski korpus otpočeo proboj pravcem Podgorica - s. Bioče - Kolašin - Bijelo Polje - Prijepolje u cilju izvlačenja iz Crne Gore, preko Sandžaka, za Sarajevo. Na tom pravcu, koji su zatvarale jedinice 3. udarne divizije NOVJ, ogorčene borbe su trajale mesec i po dana. Neprijatelj je uspeo da se, uz velike gubitke u ljudstvu i tehnici, probije i spoji sa 22. pešadijskom divizijom nemačkog 91. armijskog korpusa, koja je od Prijepolja išla ka Mojkovcu. [Od početka proboja do 30. decmbra na tom pravcu (prema nepotpunim podacima) 21. korpus je imao oko 3000 mrtvih, još više ranjenih i 150 zarobljenih vojnika i oficira. Zaplenjeno je: 22 topa, 27. mitraljeza i p. mitraljeza, 400 pušaka, 15 automata, 500.000 metaka i drugi ratni materijal. Uništeno je 500 raznih motornih vozila. U istom vremenu 3. divizija je imala 195 mrtvih, 420 ranjenih i oko 130 promrzlih boraca.]

⚔️ 23. 11. 1944. Drugi bataljon 1. brigade narodne odbrane upao u s. Crnce kod Podgorice (sada: Titograd), bez sopstvenih gubitaka, likvidirao grupu od 9 četnika. Ta grupa je dugo služila kao predstraža nemačkih snaga u dolini r. Zete.

⚔️ 29. 11. 1944. U Kučima, blizu Podgorice (sada: Titograd), od zarobljenika - bivših crvenoarmejaca koji su iz nemačkog 21. armijskog korpusa prebegli na slobodnu teritoriju, formiran 5 (ruski) bataljon 5. proleterske (crnogorske) udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 1. 12. 1944. U cilju pružanja pomoći nemačkom 21. brdskom armijskom korpusu, koji se iz rejona Podgorice (sada: Titograd) i Danilovgrada probijao u pravcu Kolašina i dalje u Sandžak, jake snage nemačke 22. pešadijske divizije iz Prijepolja zauzele Bijelo Polje.

⚔️ 14. 12. 1944. Delovi Zetskog NOP odreda i delovi NOV Albanije oslobodili su varošicu Tuzi i izbili na r. Cijevnu, dejstvujući prema Podgorici (sada: Titograd).

⚔️ 16. 12. 1944. Jedinice 1. bokeljske i 10. crnogorske brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ oslobodile Spuž sa neposrednom okolinom, a delovi nemačke 131. pešadijske divizije povukli se u pravcu Podgorice (sada; Titograd). Zaplenjeno je nekoliko mitraljeza i veći broj pušaka, a oštećeno 5 tenkova i 10 kamiona.

⚔️ 18. 12. 1944. Posle velikih gubitaka u borbama od Podgorice (sada: Titograd) do Kolašina protiv jedinica 3. udarne divizije NOVJ, snage nemačke 297. pešadijske divizije uspele da se u rejonu V. Preprana spoje sa prednjim delovima nemačke 22. pešadijske divizije, koja je od Prijepolja nastupala u pravcu Mojkovca. Time je nemačkom 21. armijskom korpusu bio konačno otvoren put prema Sandžaku.

⚔️ 18. 12. 1944. Jedinice 1. bokeljske brigade Primorske operativne grupe 2. udarnog korpusa NOVJ, delovi 9, crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ i jedinice Lovćenskog i Zetskog NOP odreda, posle duže borbe, oslobodili do temelja porušenu Podgoricu (sada: Titograd), koju su branili zaštitni delovi nemačke 181. pešadijske divizije. U unutrašnjosti grada najjače su tačke neprijateljskog otpora bile električna centrala, gimnazija i Vezirov most, koji su nemački vojnici porušili pri povlačenju u pravcu s. Bioča. Gubici neprijatelja: 30 poginulih, veći broj ranjenih i preko 70 zarobljenih. Zaplenjeno je nešto oružja i municije, 15 automobila i veća količina hrane, a uništen je veći broj kamiona.

⚔️ 3. 1. 1945. Predsedništvo CASNO-a donelo odluku da se otvore gimnazije u oslobođenom Cetinju, Nikšiću, Podgorici (sada: Titograd), Beranama (sada: Ivangrad), Baru, Herceg-Novom i Kotoru.