Han Pjesak u drugom svetskom ratu

⚔️ 18. 8. 1941. Jedan domobranski bataljon, nastupajući iz Vlasenice, ušao u Han-Pijesak, iz koga su četnici pobegli.

⚔️ 13. 12. 1941. U s. Kraljevom Polju (sada: Partizansko Polje) kod Han-Pijeska GŠ NOP odreda za BiH održao sastanak sa komandom četničkih odreda istočne Bosne u vezi s pitanjem eventualnog pripajanja istočne Bosne Nedićevoj Srbiji. Četnici su posle duže rasprave formalno prihvatili stav da se pruži otpor i nemačkim jedinicama i nedićevcima, ali se nisu pridržavali zaključka nego su i dalje razbijali partizanske jedinice.

⚔️ 3. 1. 1942. Opunomoćeni komandujući general u Srbiji izdao zapovest za tzv. II neprijateljsku ofanzivu u istočnoj Bosni protiv glavnine partizanskih snaga VŠ NOP odreda Jugoslavije: jednovremenim koncentričnim napadom iz Višegrada, Zvornika, Tuzle i Sarajeva, potisnuti, okružiti i uništiti ih na prostoriji Vlasenica, Han-Pijesak, s. Žljebovi. Taj zadatak su dobili nemačka 342. i 718. pešadijska divizija i jedan bataljon nemačke 714. pešadijske divizije, sedam domobranskih bataljona, šest haubičkih diviziona, dve pionirske i jedna železnička četa i dve eskadrile izviđačke avijacije. Za početak operacija određen je 15. januar.

⚔️ 20. 1. 1942. Nastupajući od Vlasenice, ojačani 697. puk nemačke 342. pešadijske divizije zauzeo Han-Pijesak, slomivši prethodnog dana odbranu 5. bataljona 1. proleterske NOU brigade i delove Birčanskog NOP odreda.

⚔️ 21. 1. 1942. Na ž. st. Pjenovac (na pruzi Olovo - Han-Pijesak) jedna ojačana četa 1. bataljona 697. puka nemačke 342. pešadijske divizije, na skijama i konjima, iznenadila Šumadijski bataljon 1. proleterske NOU brigade i manje delove Romanijskog NOP odreda. U borbi je poginulo 59 partizana, među kojima i narodni heroji: komandant Romanijskog NOP odreda i član GŠ NOP i DV za BiH Slaviša Vajner Ciča, komandant Šumadijskog bataljona Milan Ilić Čiča i politički komesar Šumadijskog bataljona Dragan Pavlović Draganče.

⚔️ 0. 2. 1942. CK KPJ i VŠ NOP i DV Jugoslavije, analizirajući situaciju nastalu za vreme tzv. druge neprijateljske ofanzive, rešili da se jače partizanske snage upute u istočnu Bosnu, s tim da se najpre očisti područje Glasinca od četnika, ustaša i domobrana, a zatim razbiju četnička uporišta u rejonima Han-Pijeska, Vlasenice, Drinjače, Srebrenice i Bratunca, tamo razvije živa politička aktivnost u narodu, obnove i ojačaju organi vlasti i narodnooslobodilačke organizacije, obnove i učvrste područne jedinice i time stvore povoljne mogućnosti za pomoć NOP-u u Srbiji. U tom smislu izdate su direktive PK KPJ za Bosnu i Hercegovinu i GŠ NOP i DV za Bosnu i Hercegovinu.

⚔️ 7. 2. 1942. VŠ NOP i DV Jugoslavije naredio Štabu Romanijskog NOP odreda da glavna dejstva usmeri ka Han-Pijesku, Vlasenici i reci Drini, sprečavajući prodor četnika ka Romaniji i Glasincu. Za izvršenje toga zadatka trebalo bi, s obzirom na proširenje rejona dejstva, formirati više samostalnih bataljona, koji bi dobili zadatke za duži period.

⚔️ 0. 3. 1942. Kod Han-Pijeska (blizu Vlasenice) GŠ NOP i DV za BiH formirao Krajiški NO dobrovoljački odred.

⚔️ 4. 3. 1942. VŠ NOV i DV Jugoslavije naredio Operativnom štabu NOP i DO za istočnu Bosnu da delom svojih snaga raspoređenih levo od puta Podromanija - Han-Pijesak i Birčanskim NOP odredom, kod Šekovića, sadejstvuje 2. proleterskoj NOU brigadi, koja će od 5. marta prodirati preko Glasinca ka Vlasenici u dve kolone, i da njoj uputi odeljenja i vodiče iz mesnih partizanskih jedinica. U naređenju se iznose taktički postupci 2. proleterske NOU brigade tokom prodora i daju obaveštenja o vremenskim terminima za sadejstvo.

⚔️ 13. 3. 1942. Vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito naredio Proleterskoj udarnoj grupi brigada (sastava: 2. proleterska i tri bataljona 1. proleterske NOU brigade) da težište dejstava usmeri na prostoriju Han-Pijesak-Srebrenica-Vlasenica-Olovo, sa zadatkom: čišćenje teritorije od četnika i ustaša, stvaranje partizanskih i dobrovoljačkih jedinica i organizacija pozadine.

⚔️ 16. 3. 1942. Vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito naredio Operativnom štabu Proleterske udarne grupe brigada da obustavi pokret prema Vlasenici i vrati jedinice na sektor Romanija-Han-Pijesak zbog nadiranja ustaških i domobranskih snaga na ovo područje.

⚔️ 31. 3. 1942. Nastupanjem iz Han-Pijeska prema Vlasenici ustaška Crna legija i delovi 737. puka nemačke 718. pešadijske divizije otpočeli drugu etapu ciklusa operacija -Trio- - vlaseničko-srebreničku operaciju u kojoj su se raspali Vlasenički i Srebrenički NO dobrovoljački odred, dok su se dobrovoljački bataljon Birčanskog NOP odreda i Krajiški NO dobrovoljački odred znatno osuli. Delovi 1. proleterske NOU brigade, Birčanski NOP odred i ostatak Krajiškog NO dobrovoljačkog odreda, pod rukovodstvom Operativnog štaba NOP i DV za istočnu Bosnu, povukli su se prema Romaniji i Zvijezdi. Neprijatelj je do 9. aprila ovladao slobodnom teritorijom između reka Zepe, Drine, Drinjače i gornjih tokova Spreče i Krivaje. [Ustaška I nemačka komanda su odstupile od dogovorenog plana kako bi sprečile da se cela istočna Bosna uključi u italijansku okupacionu zonu.]

⚔️ 1. 4. 1942. VŠ NOP i DV Jugoslavije naredio Štabu Romanijskog NOP odreda da otpočne akcije protiv neprijatelja na komunikaciji Mokro-Podromanija-Sokolac-Han-Pijesak.

⚔️ 1. 4. 1942. Nastupajući iz Han-Pijeska, ustaška Crna legija, posle slabijeg otpora delova Vlaseničkog NO dobrovoljačkog odreda i 2. bataljona J. proleterske NOU brigade, zauzela Vlasenicu.

⚔️ 15. 6. 1942. Grupa istočnobosanskih udarnih bataljona i Birčanski NOP i DO izvršili neuspeo napad na Vlasenicu. Desna kolona je zauzela uporište Han-pogled i razbila četu ustaša, ali je, zbog neuspeha srednje kolone da potpuno slomi spoljnu odbranu grada i zbog kolebanja Zalukovičkog dobrovoljačkog bataljona kod leve kolone, napad obustavila. Istovremeno su se iz Han-Pijeska, posle oštre borbe na Ploči, u grad probile po jedna četa iz nemačke 718. pešadijske divizije i domobranskog 8. pešadijskog puka sa nešto ustaša. U borbi na Orlovači je poginuo komandir čete 2. udarnog istočnobosanskog bataljona Lazič Stojanović Lazo, narodni heroj.

⚔️ 28. 8. 1942. Šesta istčnobosanska NOU brigada probila se iz okruženja preko Javor-planine, zauzela ž. st. Pjenovac i Nevačku (na pruzi Olovo-Han-Pijesak) razbila četu i po domobrana, porušila prugu i spalila pilanu.

⚔️ 9. 1. 1943. U s. Žljebovima (kod Han-Pijeska) 3. bataljon 6. istočnobosanske nOU brigade napao ustaše i žandarme, koji su se povukli u Sokolac. Zapaljena je žand. stanica i ubijeno 6. žandarma.

⚔️ 0. 2. 1943. Kod s. Ponjerke (blizu Han-Pijeska), u borbi protiv ustaša, poginuo komandir čete u 6. istočnobosanskoj NOU brigadi Refik Bešlagić, narodni heroj.

⚔️ 8. 2. 1943. Na pruzi Olovo - Han-Pijesak delovi 6. istočnobosanske NOU brigade napali usta ški transportni voz i uništili lokomotivu i 6 vagona. Poginulo je 25 i ranjeno 25 ustaša.

⚔️ 21. 5. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio Štabu 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ u centralnoj Bosni da jednu diviziju usmeri na prugu Sarajevo - Bos. Brod i dalje pravcem Olovo-Han-Pijesak-Rogatica-Goražde, radi prihvata jedinica Glavne operativne grupe VŠ koje su; se probijale iz neprijateljskog okruženja.

⚔️ 29. 5. 1943. Kod s. Neđelišta (blizu Vlasenice) Birčanski NOP odred odbio napad ustaških delova iz Vlasenice i Han-Pijeska i naneo im gubitke od preko 50 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 24. 6. 1943. Prva proleterska udarna brigada 1. proleterske udarne divizije NOVJ razbila 28. bataljon ustaške 1. brigade i zauzela Han-Pijesak.

⚔️ 7. 7. 1943. Pravcima Vareš-Olovo, Sarajevo-Sokolac-Han-Pijesak, s. Capardi - Zvornik, s. Capardi - Šekovići i Tuzla-Kladanj nemačka 7. SS -Princ Eugen- i 369. legionarska divizija, nemački puk -Brandenburg-, domobranski 7. lovački puk, ustaše i četnici otpočeli koncentričan napad na Glavnu operativnu grupu VŠ NOV i POJ u istočnoj Bosni. U žestokim borbama do 20. jula neprijatelj je bio zauzeo Zvornik, Kladanj, Olovo, Vlasenicu, Šekoviće i Han-Pijesak, ali su jedinice NOVJ u protivnapadima ponovo ovladale svim mestima sem Zvornika.

⚔️ 13. 7. 1943. Motorizovana borbena grupa -Volf- nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, nastupajući od Han-Pijeska, zauzela Vlasenicu, potisnuvši 6. istočnobosansku udarnu brigadu 17. udarne divizije NOVJ prema Šekovićima. U borbi je poginuo načelnik Štaba 17. udarne divizije NOVJ Siniša Nikolajevič, narodni heroj.

⚔️ 0. 8. 1943. U rejonu Han-Pijeska, u sastavu 17. udarne divizije NOVJ, formiran Planinski NOP odred, od dobrovoljaca iz razbijenih četničkih jedinica.

⚔️ 0. 9. 1943. U rejonu Han-Pijeska (kod Vlasenice) Planinski NOP odred uključen u Birčanski NOP odred.

⚔️ 9. 9. 1943. U s. Malom Polju (kod Han-Pijeska) poginuo komandant Planinskog NOP odreda Svetozar Kosorić, narddni heroj.

⚔️ 13. 12. 1943. U rejonu s. Kraljevog Polja (sada: Partizansko Polje, kod Han-Pijeska) 27. udarna divizija 3. udarnog korpusa NOVJ probila položaje delova 482. puka nemačke 187. rezervne divizije, izvukla se iz okruženja i prešla preko puta Sokolac-Vlasenica, orijentišući se ka Varešu i Brezi.

⚔️ 16. 12. 1943. Na odseku s. Mekote - s. Han-Kram, posle dvodnevne borbe protiv jedinica nemačke 1. brdske divizije i 7. SS divizije -Princ Eugen-, 5. udarna divizija NOVJ probila se preko puta Han-Pijesak-Sokolac i produžila pokret ka Kladnju. Prilikom proboja pretrpela je osetne gubitke. Pored ostalih, poginuo je komandir čete u 1. južnomoravskoj NO brigadi Slavoljub Vuksanović Jajko, narodni heroj.

⚔️ 29. 4. 1944. Iz rejona Kraljeve gore (sada: Partizanska gora, kod Han-Pijeska) 17. udarna divizija 3. udarnog korpusa NOVJ izvršila neuspeo pokušaj proboja preko komunikacije Han-Pijesak-Vlasenica, koju su zatvarali delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-.

⚔️ 20. 7. 1944. Na prostoriji Kraljevo polje (sada: Partizansko polje) - s. Malo Polje (kod Han-Pijeska) 20. romanijska udarna brigada 27. udarne divizije NOVJ otpočela četvorodnevne odbrambene borbe protiv nemačkih jedinica i četnika. Neprijatelj je odbačen u Han-Pijesak. Brigada je imala 11 mrtvih i 11 ranjenih boraca.

⚔️ 23. 7. 1944. Dvadeseta romanijska udarna brigada i jedan bataljon 19. brigade 27. udarne divizije NOVJ napali na Han-Pijesak i s. Japage koje su branili nemački vojnici i četnici.

⚔️ 16. 8. 1944. Na prostoriji između komunikacija Tuzla-Zvornik, Srebrenica-Vlasenica i Han-Pijesak-Kladanj nemačka 13. SS divizija -Handžar-, delovi 7. SS divizije -Princ Eugen-, ustaše i četnici izvršili napad na jedinice 3. udarnog korpusa NOVJ. Posle oštrih trodnevnih borbi 38. udarna divizija se povukla na desnu obalu r. Drinjače (na liniju Bačkovac-Stolice) a 27. udarna divizija u rejon s. Milića.

⚔️ 3. 12. 1944. Kod s. Mrkalja (na putu Sokolac-Han-Pijesak) dva bataljona 20. romanijske udarne brigade 27. udarne divizije NOVJ napali delove nemačke 21. SS divizije -Skenderbeg- i naneli im gubitke od 30 mrtvih i 35 ranjenih. Zaplenjeno 12 pušaka, 2. metaka i druga ratna oprema. Gubici bataljona: 3 ranjena borca.

⚔️ 4. 12. 1944. Kod s. Mekota (blizu Han-Pijeska) delovi 19. birčanske udarne brigade 27. udarne divizije NOVJ napali jednu četu iz nemačke 21. SS divizije -Skenderbeg- i naneli joj gubitke od 40 mrtvih i 40 ranjenih vojnika. Uništena su 2 kamiona i 1 motocikl.

⚔️ 4. 12. 1944. Kod s. Paljike (na putu Sokolac-Han-Pijesak) glavnina 20. romanijske udarne brigade 27. udarne divizije NOVJ napala delove nemačke 21. SS divizije -Skenderbeg- i nanela im gubitke od 40 mrtvih i ranjenih vojnika. Brigada je imala 1 ranjenog i 5 nestalih boraca.

⚔️ 5. 12. 1944. Kod Bukove glave (na putu Sokolac-Han-Pijesak) iedan bataljon 19. birčanske udarne brigade 27. udarne divizije NOVJ napao delove nemačke 21. SS divizije -Skenderbeg- i naneo im gubitke od 50 mrtvih i 35 ranjenih vojnika. Zaplenjeno: 3 p. mitraljeza, 2 automata, 10 pušaka, 30 ručnih bombi i 4.000 metaka. Gubici bataljona: 4 mrtva i 3 ranjena borca.

⚔️ 12. 12. 1944. U rejonu s. Džimrija (kod Han-Pijeska) četnici napali 16. muslimansku udarnu brigadu 27. udarne divizije NOVJ. Brigada se, posle dvočasovne oštre borbe, povukla na liniju s. Plane - s. Jelovci - Borovina. Neprijatelj je imao 50 vojnika izbačenih iz stroja. Gubici 16. brigade: 2 mrtva i 3 ranjena borca.

⚔️ 12. 12. 1944. Dva bataljona 19. birčanske udarne brigade 27. udarne divizije NOVJ razbili četnike u s. Džimrijama (kod Han-Pijeska) i zauzeli to selo. Poginulo je 15 četnika, a zaplenjena su 2 p. mitraljeza i 10 pušaka. Gubici bataljona: 1 poginuo i 1 nestao borac.

⚔️ 15. 12. 1944. Na prostoriji Rogatica - Sokolac - Han-Pijesak - s. Žepa jedinice 27. udarne divizije 3. udarnog korpusa NOVJ završile sedmodnevne uporne borbe protiv 8.000 četnika (Avalskog, Mlavskog, Timočkog, Deligradskog, Topličkog, Javorskog, Južnomoravskog i Srpskog udarnog korpusa) koji su se pod pritiskom jedinica NOVJ povukli iz Srbije u istočnu Bosnu. I pored velikih gubitaka, nadmoćni neprijatelj uspeo je da ovlada linijom s. Žepa - s. Džimrije - Kram.

⚔️ 11. 1. 1945. Posle borbe protiv nemačkih jedinica 20. romanijska udarna brigada 27. udarne divizije NOVJ zauzela Han-Pijesak.

⚔️ 16. 1. 1945. Jedinice nemačke 22. pešadijske divizije, posle oštre borbe protiv delova 27. udarne divizije 3. udarnog korpusa NOVJ, zauzele Han-Pijesak.

⚔️ 15. 2. 1945. Posle trodnevne borbe protiv četnika i ustaša delovi 27. udarne divizije 3. udarnog korpusa NOVJ oslobodili Han-Pijesak.

⚔️ 12. 5. 1945. Na prostoriji s. Žepa - Han-Pijesak - s. Sokolovići delovi 37. udarne divizije JA i 38. udarne divizije 3. udarnog korpusa JA pristupili uništenju jake četničke grupe.