Srebrenica u drugom svetskom ratu

⚔️ 18. 8. 1941. Četnici iz okoline zauzeli Srebrenicu. Delovi 4. bataljona Vojne krajine probili su se u Drinjaču, dok je 105 domobrana zarobljeno.

⚔️ 22. 9. 1941. Vlasenički i Srebrenički četnički odred napali na Zvornik, odbacili posadu (jedan domobranski bataljon, četu nemačkog landesšicen-bataljona i mesnu miliciju) preko Drine i prodrli u grad. Obezbeđenje napada od Tuzle uspešno su izvršila četiri partizanska odreda Sreskog štaba za Birač zauzevši jako branjeno uporište Caparde, Međutim, četnici su se rasuli po gradu radi pljačke, tako da ih je neprijatelj protivnapadom ubrzo odbacio iz Zvornika.

⚔️ 0. 10. 1941. U s. Skelanima (kod Srebrenice), na narodnom zboru, izabran opštinski NO odbor.

⚔️ 13. 10. 1941. U Srebrenici, na zboru većine građana, u prisustvu člana GŠ NOP odreda za BiH, izabran opštinski NO odbor. Njegov rad su uskoro onemogućili četnici.

⚔️ 17. 1. 1942. Delovi nemačke 342, pešadijske divizije ušli u Srebrenicu.

⚔️ 0. 2. 1942. CK KPJ i VŠ NOP i DV Jugoslavije, analizirajući situaciju nastalu za vreme tzv. druge neprijateljske ofanzive, rešili da se jače partizanske snage upute u istočnu Bosnu, s tim da se najpre očisti područje Glasinca od četnika, ustaša i domobrana, a zatim razbiju četnička uporišta u rejonima Han-Pijeska, Vlasenice, Drinjače, Srebrenice i Bratunca, tamo razvije živa politička aktivnost u narodu, obnove i ojačaju organi vlasti i narodnooslobodilačke organizacije, obnove i učvrste područne jedinice i time stvore povoljne mogućnosti za pomoć NOP-u u Srbiji. U tom smislu izdate su direktive PK KPJ za Bosnu i Hercegovinu i GŠ NOP i DV za Bosnu i Hercegovinu.

⚔️ 0. 3. 1942. U Srebrenici, na narodnom zboru kome je prisustvovalo oko 800 ljudi, aklamacijom izabran SNO odbor za Srebrenicu.

⚔️ 0. 3. 1942. U Srebrenici, od delova razbijenog Srebreničkog četničkog odreda, GŠ NOP i DV za BiH formirao Srebrenički NO dobrovoljački odred.

⚔️ 4. 3. 1942. U istočnoj Bosni otpočele petnaestodnevne borbe u kojima je Proleterska udarna grupa (2. proleterska NOU brigada i tri bataljona 1. proleterske NOU brigade), u snažnom naletu, razbila Višegradski, Krajiški, Rogatički, Srebrenički, Vlasenički i Zvornički četnički odred i oslobodila više mesta (Vlasenicu, Srebrenicu, Bratunac).

⚔️ 13. 3. 1942. Vrhovni komandant NOP i DV Jugoslavije Josip Broz Tito naredio Proleterskoj udarnoj grupi brigada (sastava: 2. proleterska i tri bataljona 1. proleterske NOU brigade) da težište dejstava usmeri na prostoriju Han-Pijesak-Srebrenica-Vlasenica-Olovo, sa zadatkom: čišćenje teritorije od četnika i ustaša, stvaranje partizanskih i dobrovoljačkih jedinica i organizacija pozadine.

⚔️ 18. 3. 1942. Druga proleterska NOU brigada ušla u Srebrenicu i Bratunac, koje su četnici napustili.

⚔️ 31. 3. 1942. Udružene nemačko-italijanske, ustaške i četničke snage otpočele operacije protiv NOP i DV Jugoslavije u istočnoj Bosni, Crnoj Gori, Sandžaku i Hercegovini (tzv. treću ofanzivu). U borbama koje su trajale preko dva meseca (vlaseničko-srebrenička - -Trio II-, rogatičko-fočanska - -Trio I-, operacija -Stolac- i druge) neprijatelj je ovladao slobodnom teritorijom u istočnoj Hercegovini, Crnoj Gori, Sandžaku i većem delu istočne Bosne. Nanoseći neprijatelju znatne gubitke snage oko VŠ NOP i DV Jugoslavije, zbog nadmoćnosti neprijatelja i četničkih pučeva, postepeno su se povlačile prema rejonu pl. Zelengore, gde je VŠ formirao tri nove proleterske NOU brigade.

⚔️ 31. 3. 1942. Nastupanjem iz Han-Pijeska prema Vlasenici ustaška Crna legija i delovi 737. puka nemačke 718. pešadijske divizije otpočeli drugu etapu ciklusa operacija -Trio- - vlaseničko-srebreničku operaciju u kojoj su se raspali Vlasenički i Srebrenički NO dobrovoljački odred, dok su se dobrovoljački bataljon Birčanskog NOP odreda i Krajiški NO dobrovoljački odred znatno osuli. Delovi 1. proleterske NOU brigade, Birčanski NOP odred i ostatak Krajiškog NO dobrovoljačkog odreda, pod rukovodstvom Operativnog štaba NOP i DV za istočnu Bosnu, povukli su se prema Romaniji i Zvijezdi. Neprijatelj je do 9. aprila ovladao slobodnom teritorijom između reka Zepe, Drine, Drinjače i gornjih tokova Spreče i Krivaje. [Ustaška I nemačka komanda su odstupile od dogovorenog plana kako bi sprečile da se cela istočna Bosna uključi u italijansku okupacionu zonu.]

⚔️ 9. 4. 1942. Delovi 737. puka nemačke 718. pešadijske divizije, nastupajući iz Zvornika, zauzeli Srebrenicu. Srebrenički NO dobrovoljački odred se raspao.

⚔️ 14. 6. 1943. U napuštenu Srebrenicu ušla dva bataljona ustaške 1. brigade. Ustaše su poklale oko 300 meštana.

⚔️ 25. 6. 1943. Treća krajiška udarna brigada 1. proleterske udarne divizije NOVJ savladala manje delove ustaške 1. brigade i zauzela Srebrenicu i Bratunac.

⚔️ 0. 9. 1943. Po naređenju Štaba 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ u okolini Srebrenice formiran Srebrenički NOP odred, a u okolini Kladnja Kladanjski NOP odred.

⚔️ 3. 12. 1943. Jake neprijateljske snage (nemačka 1. brdska divizija, 7. SS divizija -Princ Eugen- i delovi 187. rezervne i 369. legionarske divizije, delovi bugarske 24. pešadijske divizije, delovi nemačkog 92. i 901. motorizovanog puka i 1. rezervni lovački puk) otpočele nastupanje iz Sarajeva, Tuzle i Zvornika prema Kladnju i Vlasenici i s teritorije Hercegovine i Sandžaka prema istočnoj Bosni, u cilju okruženja i uništenja delova 3. i 2. udarnog korpusa NOVJ na prostoriji Rogatica-Srebrenica-Vlasenica. Ova limsko-drinska operacija, ili operacija -Kugelblic-, završena je 16. decembra.

⚔️ 0. 3. 1944. Kod s. Peći i Bratunca (blizu Srebrenice) 17. udarna divizija 3. udarnog korpusa NOVJ razbila četnike koji su došli iz Srbije i odbacila ih preko r. Drine.

⚔️ 5. 3. 1944. U Bratuncu obnovljen Srebrenički NOP odred 17. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 13. 4. 1944. Štab 3. udarnog korpusa izdao naređenje da se 16. i 36. udarna divizija NOVJ prebace preko komunikacije Tuzla-Zvornik na prostoriju Birač-Srebrenica da bi izbegle eventualno okruženje od strane nemačke 13. SS divizije -Handžar- i domobranske 3. lovačke brigade na prostoriji pl. Jelice, a da na pl. Majevici i dalje ostane 38. udarna divizija NOVJ.

⚔️ 25. 4. 1944. VŠ NOV i POJ uputio direktivu Štabu Operativne grupe divizija (16. i 17. udarne): potrebno je iz rejona Srebrenice brzo upasti u Srbiju pravcem Ljubovija - Pecka i Ljubovija - Bajina Bašta i ugroziti neprijateljske snage, kako bi se 2. proleterska udarna i 5. udarna divizija uspešno prebacile na pl. Maljen i pl. Suvobor; za prvo vreme dve operativne grupe divizija moraju biti bliže jedna drugoj, kako bi predstavljale jaču udarnu snagu, a docnije će VŠ upravljati njima prema prilikama; još pre prelaska Drine treba uspostaviti radio-vezu sa VŠ.

⚔️ 27. 4. 1944. Dva bataljona nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- preduzeli nastupanje iz Rogatice i Sokolca ka Srebrenici i Vlasenici da bi u sadejstvu sa delovima nemačke 13. SS divizije -Handžar- sprečili prelaz 16. i 17. udarne divizije NOVJ u Srbiju.

⚔️ 28. 4. 1944. Pri povlačenju iz Srebrenice, 17. udarna divizija NOVJ vodila ogorčenu borbu protiv delova nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i ovladala grebenom Kraljeve gore (danas: Partizanska gora).

⚔️ 25. 5. 1944. Posle četvorodnevnih borbi protiv ustaša i milicije 20. romanijska udarna brigada 27. udarne divizije NOVJ ovladala prostorijom Srebrenica-Bratunac.

⚔️ 4. 6. 1944. Ustaška 2. brigada i četnička Srebrenička brigada zauzele Srebrenicu i s. Bratunac, koje su branile jedinice 20. romanijske udarne brigade 27. udarne divizije NOVJ. Gubici jedinica NOVJ: 40 mrtvih i nestalih.

⚔️ 14. 6. 1944. Dvadeseta romamjska udarna brigada 27. udarne divizije NOVJ proterala u Srebrenicu ustaške posade iz ovih uporišta: s. Vućinovići, s. Viogor, s. Žedanjsko, s. Sućeska, s. Slatina i s. Bulogovina.

⚔️ 19. 6. 1944. Dvadeseta romanijska udarna brigada 27. udarne divizije NOVJ i 17. majevička udarna brigada 38. udarne divizije NOVJ napale Srebrenicu koju su branili 22. i 24. ustaški bataljon i ustaška milicija. Napad nije uspeo zbog premorenosti jedinica i zbog slabe pripreme i organizacije napada. Pretrpljeni su osetni gubici. Među poginulima nalazio se i zamenik komandanta 20. romanijske brigade Mihajlo Bjelaković, narodni heroj.

⚔️ 12. 8. 1944. Štab 3. udarnog korpusa NOVJ naredio da se sa prostorije s. Cikote-Stolica-Bačkovac 27. udarna divizija NOVJ, sa Srebreničkim NOP odredom, prebaci u rejon Srebrenice i tu razbije ustaše i politički deluje, a da 38. udarna divizija NOVJ ostane u Šekovićima i zatvara pravce prema dolini r. Spreče.

⚔️ 16. 8. 1944. Na prostoriji između komunikacija Tuzla-Zvornik, Srebrenica-Vlasenica i Han-Pijesak-Kladanj nemačka 13. SS divizija -Handžar-, delovi 7. SS divizije -Princ Eugen-, ustaše i četnici izvršili napad na jedinice 3. udarnog korpusa NOVJ. Posle oštrih trodnevnih borbi 38. udarna divizija se povukla na desnu obalu r. Drinjače (na liniju Bačkovac-Stolice) a 27. udarna divizija u rejon s. Milića.

⚔️ 17. 8. 1944. Jedinice 27. udarne divizije 3. udarnog korpusa NOVJ izvršile neuspeo napad na ustaško uporište u Srebrenici. Napad je ponovljen 18/19. avgusta, ali ni on, zbog dolaska pojačanja, nije uspeo. U ovoj borbi poginuo je zamenik komandanta 20. romanijske udarne brigade 27. udarne divizije Mihailo Bjelaković, narodni heroj.

⚔️ 22. 8. 1944. Nastupajući iz Srebrenice, delovi nemačke 13. SS divizije -Handžar- i ustaše (jačine oko 900 vojnika) zauzeli s. Miliće (kod Vlasenice), gde su se nalazili delovi 27. udarne divizije NOVJ.

⚔️ 11. 1. 1945. Delovi 27. udarne divizije 3. udarnog korpusa NOVJ zauzeli Srebrenicu, koju su branile ustaše.

⚔️ 2. 4. 1945. Po naređenju Štaba 3. udarnog korpusa JA rasformiran Srebrenički NOP odred a njegovim ljudstvom popunjene jedinice 27. udarne divizije JA.