Peć u drugom svetskom ratu

⚔️ 0. 5. 1941. U Peći održan sastanak Biroa Oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju na kome je odlučeno da se većina članova Oblasnog komiteta i nekoliko drugih poznatijih komunista privremeno sklone na teritoriju Crne Gore, jer okupatorske vlasti pripremaju hapšenje i likvidaciju svih poznatijih komunista. Za to vreme, rad Oblasnog komiteta trebalo je da obavlja Privremeno partijsko rukovodstvo, koje je formirano od nekoliko članova [Po drugim podacima prebacivanje članova Oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju u Crnu Goru završeno je ranije - u drugoj polovini. aprila, jer je okupator došao do jednog spiska komunista u Peći.].

⚔️ 0. 7. 1941. U Peći i Kos. Mitrovici organizovane partijske tehnike za štampanje i izdavanje vesti.

⚔️ 7. 7. 1941. Po odluci Oblasnog komiteta KPJ za Kosovo i Metoniju. formiran Vojni komitet za Peć i okolinu.

⚔️ 0. 9. 1941. Na drumu s. Dečani-Peć mesna partizanska diverzantska grupa spalila most na Dečanskoj Bistirici.

⚔️ 0. 10. 1941. U okolini Peći formiran Metohijski NOP odred od pet bataljona (tri pećka, jedan vitomirički i jedan dobruški).

⚔️ 0. 11. 1941. Deo Metohijskog NOP odreda pokušao da se, radi veze, probije iz okoline Peći u dolinu Ibra, ali nije uspeo. [Po drugom izvoru pokušaj je izvršen početkom decembra.]

⚔️ 0. 3. 1942. Zbog stalnih masovnih internacija od strane okupatorskih vlasti, Oblasni komitet KPJ za Kosovo i Metohiju premestio se iz Peći u Đakovicu, gde se nalazila i njegova tehnika, koja je izdavala vesti i razne letke. [Po drugom izvoru premeštaj je izvršen početkom aprila.]

⚔️ 21. 1. 1943. Kod s. Kamička (blizu San. Mosta) delovi 749. puka nemačke 717. divizije napali 2. bataljon 1. krajiške NOU brigade i prinudili ga da se povuče u s. Peći (kod Ključa). Neprijatelj je imao oko 15 mrtvih i ranjenih, a bataljon NOVJ 5 mrtvih i 1 ranjenog

⚔️ 23. 1. 1943. Kod s. Peći (blizu Ključa) delovi 749. puka nemačke 717. divizije iz s. Vrhpolja napali delove 1. krajiške udarne brigade 5. udarne divizije NOVJ, ali su posle žestoke borbe razbijeni. Neprijatelj je imao oko 80 mrtvih i ranjenih, a brigada 30 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 24. 1. 1943. Kod s. Peći (blizu Ključa) delovi 749. puka nemačke 717. divizije iz s. Vrhpolja, ojačani tenkovima, napali delove 1. tt krajiške udarne brigade 5. udarne divizije NOVJ i prinudili ih da se povuku u pravcu s. Krasulja. Gubici jedinica NOVJ: 3 mrtva i 15 ranjenih, a neprijateljski oko 50 mrtvih i ranjenih.

⚔️ 0. 3. 1943. U Peći italijanski vojnici zapalili izvestan broj dućana i kuća kao odmazdu zbog pogibije jednog njihovog inženjera. Misleći da su ubistvo izvršili Šiptari popaljene su prvenstveno njihove kuće i dućani.

⚔️ 11. 8. 1943. Delegat CK KPJ Svetozar Vukmanović Tempo uputio Oblasnom komitetu KPJ za Kosovo i Metohiju direktivu za vojno-politički rad. U njoj je naglašeno: u cilju veće aktivizacije šiptarskih masa u NOP-u treba posebno formirati šiptarske a posebno srpske NOP odrede; šiptarske NOP odrede uglavnom skoncentrisati na području Metohije, pod komandom Štaba Metohijske zone; posebni srpski NOP odredi na Šari i oko Peći u početku bi dejstvovali zajednički sa šiptarskim odredima, te bi se tako postepeno ostvarilo bratstvo Šiptara i Srba na Kosmetu; formirati Štab Kosovske zone.

⚔️ 15. 10. 1943. Nastupanjem nemačke 118. lovačke divizije iz Podgorice (sada: Titograd) ka Kolašinu i nemačke 297. pešadijske divizije iz Peći ka Andrijevici i Beranama (sada: Ivangrad) otpočela operacija -Balkanšluht- s ciljem da se snage 2. udarnog korpusa NOVJ odbace od komunikacije Peć-Podgorica i da se opkole delovi italijanske partizanske divizije -Venecija- u Beranama. Posle višednevnih borbi neprijatelj je 23. oktobra ušao u Andrijevicu, a potom zauzeo i Berane.

⚔️ 0. 3. 1944. Kod s. Peći i Bratunca (blizu Srebrenice) 17. udarna divizija 3. udarnog korpusa NOVJ razbila četnike koji su došli iz Srbije i odbacila ih preko r. Drine.

⚔️ 0. 6. 1944. Na putu između Peći i Prizrena Partizanski bataljon Kosova razbio dve nemačke kolone.

⚔️ 11. 8. 1944. U rejonu pl. Čakora jake snage nemačke 1. brdske divizije iz Peći napale delove 5. proleterske (crnogorske) udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ. I pored žilavog otpora 5. proleterske udarne i 9. crnogorske udarne brigade, neprijatelj je, iskoristivši međuprostore i maglu, brzim prodorom uspeo da 12. avgusta uđe u Plav i Gusinje, ovlada komunikacijom Čakor - s. Murina i, uz obostrane znatne gubitke, izbije do pred Andrijevicu. Ovim dejstvima otpočela je durmitorska operacija u Crnoj Gori.

⚔️ 13. 8. 1944. Snage nemačke 1. brdske divizije, napadajući od Peći i od Rožaja, savladale jak otpor 5. proleterske (crnogorske) i 9. crnogorske udarne brigade 3. udarne divizije NOVJ, ušle u Andrijevicu i Berane (sada: Ivangrad) i produžile nadiranje prema s. Mateševu i Kolašinu.

⚔️ 21. 8. 1944. VŠ NOV i POJ uputio depešu Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ: smatra da bi VŠ NOV i PO Albanije trebalo da jednu svoju diviziju orijentiše na odsek Đakovica - Peć - Plavsko jezero, gde bi se povezala s jedinicama GŠ NOV i PO za Kosovo i Metohiju i ometala nemačke jedinice u mobilizaciji šiptarskog stanovništva protiv NOV i POJ; zatim bi ta albanska divizija prenela svoja dejstva ka Skadru, a tokom pokreta mogla bi izvesti niz akcija na komunikaciji Skadar-Kukes.

⚔️ 29. 9. 1944. Deveta crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ napala i posle kraće borbe, zauzela Rožaje, odbacivši oko 250 pripadnika muslimanske milicije i 20 nemačkih vojnika u pravcu Peći i zaplenivši 1 minobacač, 4 mitraljeza, veću količinu municije, magacin hrane i drugu ratnu opremu.

⚔️ 4. 10. 1944. Na položajima s. Đačići - Rožaj - s. Nurkovići nemačke snage i pripadnici muslimanske milicije, od Peći i Tutina, napali 9. crnogorsku udarnu brigadu 3. udarne divizije NOVJ. Pod pritiskom nadmoćnog neprijatelja, posle petočasovne borbe, jedinice 9. brigade su se povukle na liniju Turjak-Kacuber. Tom prilikom neprijatelj je imao 4 mrtva i više ranjenih vojnika.

⚔️ 15. 10. 1944. VŠ NOV i POJ uputio direktivu Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ: VŠ NOV i POJ nastoji da u Sandžaku i Crnoj Gori odseče odstupnicu jakim nemačkim snagama koje se povlače iz Albanije, Kosova i Metohije; snage NOVJ će uskoro zauzeti Čačak; jedini pravci za povlačenje nemačkih snaga to su oni od Sjenice i Peći ka Sandžaku i Crnogorskom primorju; u vezi s tim, Štab korpusa mora blagovremeno zatvoriti te pravce, sistematski porušiti komunikacije i mostove u Prijepolju, Goraždu i drugđe i pojačati odbranu Goražda, Čajniča i Prijepolja; nije isključeno da nemačke snage intervenišu iz Sarajeva ka Kalinoviku; 37. udarna divizija NOVJ vodi borbe protiv nemačkih snaga koje su od Čačka prodrle u Požegu; dostaviti fzveštaj o preduzetim merama i o stanju na komunikacijama.

⚔️ 22. 10. 1944. Deveta crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ napala Rožaj, u kome se nalazilo oko 2000 četnika i pripadnika SDS. Posle šestočasovne borbe neprijatelj je bio razbijen i odbačen ka Peći i Tutinu, uz gubitke od 35 mrtvih i više ranjenih, a Rožaj je oslobođen. Brigada je imala 2 mrtva i 12 ranjenih boraca.

⚔️ 9. 11. 1944. U rejonu s. Dečana (kod Peći), u oštrim borbama tokom celog dana, jedinice 1. kosovsko-metohijske NOU brigade sprečile probijanje nemačke kolone iz Peći za Đakovicu.

⚔️ 17. 11. 1944. Posle kraće i oštre borbe 9. crnogorska udarna brigada 3. udarne divizije NOVJ oslobodila Rožaj u kome se nalazilo oko 400 pripadnika muslimanske milicije i četnika. Uz gubitke od 12 mrtvih i više ranjenih, neprijatelj je odbačen u pravcu Peći i Tutina. Zaplenjena su 2 mitraljeza i 12 pušaka. Brigada je imala 1 poginulog i 1 ranjenog borca.

⚔️ 18. 11. 1944. U Peći formiran Opštinski i SNO odbor.

⚔️ 24. 12. 1944. Jedinice 1. kosovsko-metohijske NOIJ brigade otpočele pokret iz Peći u pravcu Drenice radi čišćenja toga kraja od preostalih odmetnika.

⚔️ 30. 4. 1945. U Peći formiran Artiljerijski divizion Štaba operativne grupe brigada.