Glavna operativna grupa NOVJ

⚔️ 27. 1. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito doneo definitivnu odluku o realizaciji operativno-strategijskog plana za protivofanzivu NOVJ radi razbijanja tzv. četvrte neprijateljske ofanzive. Prema toj odluci trebalo je obrazovati tri jake operativne grupacije. Prva grupacija, koju su sačinjavale 1. i 2. proleterska udarna, 3. udarna i 7. divizija NOVJ, treba da bude nosilac protivofanzive prema jugoistoku, na opštem pravcu Prozor - dolina r. Rame - Neretve - Hercegovina. U prvoj fazi protivofanzive (do r. Neretve) učestvovale bi i dalmatinske brigade (9. divizija NOVJ, koja je bila u formiranju) i 9. krajiška NOU brigada. Druga operativna grupa (1. bosanski udarni korpus NOVJ) treba da uporno brani slobodnu teritoriju Bosanske krajine, povlačeći se postepeno pred neprijateljem kako bi ga što duže zadržala i time Glavnoj operativnoj grupi stvorila potrebno vreme i prostor za uspešan razvoj ofanzive i za prelaz preko r. Neretve. Treća operativna grupa (1. hrvatski korpus NOVJ i Primorsko-goranska grupa brigada) treba takođe da uporno brani slobodnu teritoriju Like (koordinirajući svoja dejstva sa dejstvima 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ), a glavni joj je zadatak bio na tome prostoru da vezuje jake italijansko-četničke snage i da ne dozvoli da se italijanske jedinice pregrupišu i upute u pravcu Glavne operativne grupe.

⚔️ 18. 2. 1943. Komandant italijanske 2. armije naredio komandantu 6. armijskog korpusa da u rejonu Mostara i boksitnih rudnika prikupi svoje i četničke snage i, za svaki slučaj, obrazuje jak mostobran u rejonu Metkovića, jer je smatrao da će Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ produžiti nadiranje ka morskoj obali.

⚔️ 27. 2. 1943. Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ našla se u operativnom okruženju između r. Neretve i Prozora, gde je sačekivala ranjenike i bolesnike, čiji se transport iz Prozorske kotline vršio u izuzetno teškim uslovima.

⚔️ 28. 2. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio Štabu 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ da po svaku cenu održi položaje kod Drvara, angažujući i dve brigade sa Podgrmeča; da 1. krajišku NOU brigadu iz srednje Bosne orijentiše prema Turbetu i Travniku radi sadejstva s jedinicama Glavne operativne grupe kod G. Vakufa; da 9, krajišku NOU brigadu iz rejona Kupresa i dve brigade 1. hrvatskog korpusa NOVJ, uz podršku artiljerije i tenkova, angažuje na sprečavanju prodora nemačkih snaga u pravcu juga. Istovremeno je naredio istočnobosanskim jedinicama da izbiju na pl. Igman i dejstvuju u pozadini nemačke 718. pešadijske divizije.

⚔️ 1. 3. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio 9. diviziji NOVJ da napusti Imotski i Posušje i da se prebaci preko s. Rakitnog, Dugog polja i s. Sovica ka pl. Čvrsnici i osigura operacije Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ u dolini r. Rame i r. Neretve.

⚔️ 3. 3. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito izdao zapovest jedinicama Glavne operativne grupe da protivudarom kod G. Vakufa i razbijanjem nemačko-ustaške grupacije u gornjem toku r. Vrbasa obezbede ranjenike u Prozorskoj kotlini i stvore povoljne uslove za dalje ofanzivne operacije u pravcu Hercegovine.

⚔️ 3. 3. 1943. Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ (1. i 2. proleterska udarna i 7. divizija NOVJ) prešla u protivnapad kod G. Vakufa protiv jedinica nemačke 717. pešadijske divizije i borbene grupe -Fogl-. U borbama do 5. marta nemačke i ustaško-domobranske snage su odbačene ka Bugojnu, zauzet je G. Vakuf i spaseno je 3500 ranjenih i bolesnih boraca NOV u Prozorskoj kotlini. Neprijatelj je imao 98 mrtvih, 161 ranjenog i 41 nestalog.

⚔️ 4. 3. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio Štabu 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ da celokupne svoje snage usmeri pravcem Kupres - G. i D. Vukovsko - G. Vakuf, radi sadejstva sa Glavnom operativnom grupom.

⚔️ 5. 3. 1943. VŠ NOV i PO Jugoslavije doneo odluku da s jedinicama Glavne operativne grupe forsira r. Neretvu na odseku s. Jablanica-Ostrožac, uništi četnike u gornjem toku Neretve i izbije na liniju Nevesinje - s. Ulog - Kalinovik.

⚔️ 7. 3. 1943. Kod s. Jablanice (blizu Mostara), pod zaštitom jedinica 2. dalmatinske i 2. proleterske NOU brigade, inžinjerijska četa VŠ NOV i POJ i inžinjerijski vod 7. divizije NOVJ podigli na r. Neretvu, namesto porušenog železničkog mosta, pešački viseći most za prebacivanje Glavne operativne grupe i ranjenika.

⚔️ 13. 3. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio 2. proleterskoj udarnoj diviziji NOVJ da energično napadne i potuče četnike na liniji s. Cičevo - s. Glavatičevo - s. Zaborani, a zatim produži prema drumu Nevesinje-Ulog-Kalinovik. Trećoj udarnoj diviziji NOVJ naredio je da razbije neprijatelja na pravcu s. D. i G. Zimlje - Nevesinjsko polje, a 6. istočnobosanskoj NOU brigadi i Majevičkoj grupi udarnih bataljona - da krenu ka Kalinoviku, u susret Glavnoj operativnoj grupi.

⚔️ 15. 3. 1943. Prebacivanjem zaštitnice na levu obalu r. Neretve (3. proleterska (sandžačka) udarna, 3. dalmatinska udarna i 3. krajiška NOU brigada), Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ završila prelaz preko r. Neretve, pošto je prethodno prebacila sve ranjenike, uništila motorizacija, teška oruđa i tenkove i porušila mostove kod Jablanice i Ostrošca.

⚔️ 29. 3. 1943. CK KPJ dostavio sekretaru PK KPJ za Bosnu i Hercegovinu uputstvo da se 6. istočnobosanska NOU brigada sa Majevičkom grupom udarnih bataljona orijentiže ka Sandžaku radi sadejstva s levim krilom Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ, a da se u istočnoj Bosni ostave manje snage za borbu protiv četnika i za mobilizaciju novog ljudstva.

⚔️ 9. 4. 1943. Šesta istočnobosanska NOU brigada i Majevička grupa udarnih bataljona, pod rukovodstvom GŠ NOP odreda za BiH i PK KPJ za BiH, posle višednevnog marša pod borbom, probile se iz Birča u rejon s. Ustikoline (kod Foče) i ovde ušle u pastav Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ.

⚔️ 1. 5. 1943. GŠ NOV i PO za Crnu Goru i Boku naredio NOP odredima: da pojačaju borbu protiv okupatora i četničkih jedinica u cilju što tešnjeg sadejstva sa Glavnom operativnom grupom VŠ NOV i POJ, čiji su delovi prodrli u Crnu Goru i nastavili dejstva prema Kosovu i Metohiji; da organizaciono i politički učvrste jedinice i mobilizacijom stvore nove brigade.

⚔️ 8. 5. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito održao u s. D. Kruševu (u dolini r. Pive) sastanak sa zamenikom i pomoćnikom načelnika VŠ i komandantima divizija Glavne operativne grupe (sem komandanta 7. divizije NOVJ) na kome ih je upoznao s daljim planom dejstva i postavio zadatke: da 1. i 2. proleterska udarna divizija NOVJ unište preostale neprijateljske snage u istočnom delu Crne Gore, oslobode Kolašin i Berane (sada: Ivangrad), stvore povoljnu operacijsku osnovicu za prodor u Srbiju i, prodorom preko Kosova i Metohije, pomognu oslobodilački pokret u Albaniji; da 3. udarna divizija NOVJ obezbeđuje desni bok i pozadinu 2. proleterske divizije NOVJ, a 7. divizija NOVJ obezbeđuje levi bok i pozadinu 1. proleterske udarne divizije NOVJ.

⚔️ 11. 5. 1943. Vrhovna komanda italijanske vojske naredila Višoj komandi oružanih snaga -Slovenija-Dalmacija- da 6. armijski korpus delom snaga sadejstvuje sa italijanskim trupama u Crnoj Gori protiv jedinica NOVJ, prvenstveno u cilju obezbeđenja puta Podgorica (sada: Titograd) - Nikšić - Bileća. Posle nekoliko dana upućena su tri bataljona sa artiljerijom da preuzmu zadatke divizije -Ferara-, koja je upućena u borbu protiv Glavne operativne grupe u bici na Sutjesri.

⚔️ 15. 5. 1943. Otpočela nemačka operacija -Švarc- (tzv. peta neprijateljska ofanziva ili bitka na Sutjesci). Tom operacijom, koja je trajala mesec dana, neprijatelj je želeo da uništi jedinice Glavne operativne grupe VŠ na uskom brdsko-planinskom prostoru Crne Gore, Sandžaka i Hercegovine, a s njima i vrhovno vojno i političko rukovodstvo NOP-a Jugoslavije. U njoj su učestvovale ove jedinice: četiri nemačke divizije (369, 118, 7. SS -Princ Eugen- i 1. brdska), tri italijanske divizije (-Taurinenze-, -Ferara- i -Venecija-), jedna bugarsko-nemačka divizijska borbena grupa (glavninu joj sačinjavali bugarski 61. i 63. puk), domobranska 4. lovačka brigada, nemački puk -Brandenburg- (za specijalnu upotrebu) i jedan nemački motorizovani pionirski bataljon. Sem ovih snaga, dve nemačke divizije (117. i 373) su se nalazile u rejonu Sarajeva i u dolini r. Neretve, a četiri italijanske divizije (-Emilija-, -Peruđa-, -Murđe- i -Marke-) u primorskom pojasu od Boke kotorske do donjeg toka r. Neretve. Odnos snaga je bio oko 117.000: 19.000 u korist neprijatelja.

⚔️ 15. 5. 1943. Neprijatelj otpočeo ofanzivu protiv Glavne operativne grupe (1. i 2. proleterske udarne, 3. udarne i 7. divizije NOVJ) VŠ NOV i POJ u Crnoj Gori, Sandžaku i Hercegovini, s ciljem da je uništi, a s njom i vrhovno rukovodstvo NOP-a Jugoslavije. U ovoj operaciji (poznatoj kao V neprijateljska ofanziva ili bitka na Sutjesci) on je angažovao četiri nemačke divizije (1. brdsku, 7. SS -Princ Eugen-, 118. lovačku i 369. legionarsku diviziju) i tri italijanske divizije (-Taurinenze-, -Ferara- i -Venecija-), jednu nemačko-bugarsku borbenu grupu jačine divizije (724. puk 104. nemačke divizije, 61. i 63. bugarski puk), nemački puk za specijalnu upotrebu -Brandenburg- i domobransku 4. lovačku brigadu.

⚔️ 16. 5. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio jedinicama Glavne operativne grupe VŠ da svi štabovi i komandni kadar posvete posebnu pažnju i ukažu svestranu pomoć trupnom sanitetu, da bi očuvali borbenu sposobnost svojih jedinica, koje su bile najviše zahvaćene tifusom.

⚔️ 21. 5. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio Štabu 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ u centralnoj Bosni da jednu diviziju usmeri na prugu Sarajevo - Bos. Brod i dalje pravcem Olovo-Han-Pijesak-Rogatica-Goražde, radi prihvata jedinica Glavne operativne grupe VŠ koje su; se probijale iz neprijateljskog okruženja.

⚔️ 22. 5. 1943. VŠ NOV i POJ prebacio dva bataljona 2. proleterske udarne brigade 2. proleterske udarne divizije NOVJ sa pravca Nikšić - Lipova ravan na Vučevo da bi držanjem ovog mostobrana obezbedio proboj Glavne operativne grupe VŠ preko r. Sutjeske.

⚔️ 26. 5. 1943. VŠ NOV i POJ doneo odluku da se proboj Glavne operativne grupe VŠ u istočnu Bosnu izvrši preko Vučeva i r. Sutjeske, te naredio 1. proleterskoj udarnoj diviziji NOVJ da blokira neprijateljske snage kod s. Zlatnog Bora, da -po svaku cenu- osigura prelaz preko r. Tare kod s. Uzlupa, jer je -taj prelaz od životne važnosti-, i da na levu obalu r. Drine uputi 2. proletersku NOU brigadu (a po mogućstvu i Majevičku NOU brigadu) sa zadatkom da izbije na liniju s. Suha - s. Vrbnica - s. Zakmur - s. Trbušće.

⚔️ 27. 5. 1943. Po naređenju Vrhovnog komandanta NOV i POJ, GŠ NOV i PO za Sloveniju naredio svim jedinicama da pređu u ofanzivu protiv okupatorskih snaga u Sloveniji, kako ove ne bi uzele učešća u borbama protiv Glavne operativne grupe NOV Jugoslavije za vreme bitke na Sutjesci.

⚔️ 29. 5. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio Štabu 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ da hitno sadejstvuje s jedinicama Glavne operativne grupe VŠ na sektoru s. Trnovo - Kalinovik pri proboju iz okruženja.

⚔️ 29. 5. 1943. Druga proleterska NOU brigada delom snaga prešla r. Sutjesku i u rejonu s. Suha - s. D. i G. Bare - s. Krekovi - s. Tjentište obrazovala mostobran, koji je održala do 5. juna kada su na mostobran počele pristizati glavne snage Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ.

⚔️ 30. 5. 1943. Nemačka divizijska borbena grupa -Ludviger- (724. puk 104. lovačke divizije, bugarski 61. i 63. puk) izbila na r. Taru i proširila front do s. Bistrice (kod Mojkovca). Povukavši se pred nadmoćnim neprijateljem, 3. proleterska (sandžačka) NOU brigada je organizovala odbranu na liniji s. Razvršje - s. Pitomine - s. Tepca (kod Žabljaka) da bi obezbedila snage Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ sa pravca koji preko Durmitora izvode ka r. Pivi i Pivskoj planini.

⚔️ 31. 5. 1943. Nemačka 1. brdska i 7. SS divizija -Princ Eugen- i italijanske divizije -Venecija- i -Ferara- uspostavile međusobnu taktičku vezu u dolini r. Tušinje i r. Bukovice i na liniji Divljak - Starac - s. Korita zatvorile obruč oko Glavne operativne grupe, osim na delu nemačkog fronta na r. Sutjesci od Tjentišta do s. Suhe.

⚔️ 31. 5. 1943. Na prostoriji r. Tara - r. Komarnica - gornji tok r. Pive četiri neprijateljske divizije (nemačke 1. brdske i 7. SS -Princ Eugen- i italijanske -Venecija- i -Ferara-) uspostavile međusobnu taktičku vezu i zatvorile obruč oko Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ.

⚔️ 31. 5. 1943. Nemačko komandovanje uputilo u dolinu r. Sutjeske glavninu 7. SS divizije -Princ Eugen-, s juga, i celu 118. lovačku diviziju, sa severa, da posednu i odsudno brane ovaj sektor stvorenog obruča i spreče proboj Glavne operativne grupe NOV i POJ.

⚔️ 0. 6. 1943. Štab domobranskog 3. korpusa, zbog uspeha jedinica Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ u istočnoj Bosni, tražio od komandanta nemačkih trupa u Hrvatskoj generala Rudolfa Litersa i od Ministarstva oružanih snaga NDH da se preduzmu nova ofanzivna dejstva u istočnoj Bosni, te okruže i unište snage NOV između Zvornika, r. Spreče, s. Osječana, Vareša, Sokolca i Srebrnice.

⚔️ 2. 6. 1943. Otpočelo prebacivanje nemačke 118. lovačke divizije s donjeg toka r. Tare na r. Sutjesku i glavnine nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- (koju je na položaju Šavnik-s. Bare smenila italijanska divizija -Ferara-) preko Gacka u susret 118. lovačkoj diviziji, u cilju stezanja obruča i uništenja Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ.

⚔️ 2. 6. 1943. Na prostoriji s. Čurevo - s. Mratinje - s. Nikovići - s. Hum i u rejonu istočno od Avtovca nemački avioni, u 70 borbenih letova, bombardovali i mitraljirali jedinice Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ.

⚔️ 5. 6. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio 1. bosanskom udarnom korpusu NOVJ da svojim delovima iz srednje Bosne što brže nastupa u pravcu Trnova radi prihvata jedinica Glavne operativne grupe koje su se probijale iz okruženja na Sutjesci.

⚔️ 5. 6. 1943. VŠ NOV i POJ naredio Štabu 2. bosanskog udarnog korpusa NOVJ da jednu lako pokretljivu taktičku grupu uputi u rejon Ivan-sedla, sa zadatkom da preseče prugu Sarajevo-Mostar i olakša nastupanje dela snaga Glavne operativne grupe VŠ u pravcu srednje Bosne.

⚔️ 5. 6. 1943. Otpočeo napad nemačke 1. brdske divizije, borbene grupe -Ludviger-, italijanske divizije -Ferara- i borbene grupe -Izaska- italijanske divizije -Venecija- na jedinice Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ u donjim tokovima r. Tare i r. Pive.

⚔️ 9. 6. 1943. U međurečju Sutjeske i Hrčavke delovi nemačke 118. lovačke i 7. SS divizije -Princ Eugen- pokušali da ovladaju grebenom, čime bi presekle Glavnu operativnu grupu NOVJ i prekinule svaku vezu između Severne i Južne grupe za proboj. Neprijatelj je u toku dana ovladao s. Suhom, s. D. Barama i Medveđom planinom s juga i s. Krekovima i Milinkladom sa severa. Međutim, delovi 2. dalmatinske, 2. i 4. proleterske, 6. istočnobosanske i 10. hercegovačke NOU brigade su održali uzak pojas grebena između Tisovog brda, Pleća, k. 1349 i Kazana, s jedne, i Milinklade, Ozrena i s. Tjentišta, sa druge strane. Na taj su način izvučeni svi delovi 2. proleterske udarne divizije NOVJ i u toku noći obezbeđen prihvat 7. divizije NOVJ.

⚔️ 10. 6. 1943. Na položajima Balinovac - Konjske vode - Radomišlje (južno od s. Jeleča, na komunikaciji Kalinovik-Foča) 1. proleterska udarna divizija NOVJ samoinicijativno razbila delove nemačke 369. legionarske divizije i time stvorila uslove za proboj Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ iz okruženja na Zelengori. Zbog toga je pohvaljena od Vrhovnog komandanta NOV i POJ.

⚔️ 10. 6. 1943. Delovi nemačke 118. lovačke i 369. legionarske pešadijske divizije, uz podršku avijacije [Tog dana je izvršeno 76 aviopoleta, od čega 63 borbenih. Delovi 2. proleterske NOU brigade uništili su jedan avion.], pokušali da u rejonu katuna Zamršten (na pl. Zelengori) preseku stazu kojom se iz doline r. Sutjeske i r. Hrčavke probijala Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ. Međutim, 3. bataljon 4. proleterske udarne brigade 2. proleterske udarne divizije NOVJ, kao bočna osiguranja upornom odbranom na Ljubinom grobu [Kako je neprijatelj prostreljivao kolonu u bolnici 4. proleterske NOU brigade ponovo je teško ranjen zamenik komandanta bataljona Vojin Kantić, narodni heroj. Da ne bi bio teret jedinici, on je izvršio samoubistvo.], i na Košuti, slomili su mnogobrojne juriše neprijatelja i obezbedili izvlačenje Glavne operativne grupe NOVJ. U tim borbama je 3. bataljon 4. proleterske NOU brigade izgubio trećinu boraca, a u 1. četi 1. bataljona 2. proleterske NOU brigade u stroju je ostalo svega 9 boraca. Za upornost u odbrani, Prezidi] um Narodne skupštine FNR.J odlikovao je (posle rata) 2. četu 3. bataljona 4. proleterske NOU brigade Ordenom zasluga za narod I reda. [-Smo preko nas mrtvih Nijemci mogu proći- - glasila je poruka te čete.]

⚔️ 13. 6. 1943. Na odseku s. Ocrkavlje - s. D. Budanj, probojem 1. proleterske NOU brigade, Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ počela forsiranje r. Bistrice i prelazak preko komunikacije Kalinovik-Foča. Taj prelazak preko reke i druma, pod neprekidnom vatrom sa zemlje i iz vazduha (117 aviopoleta), završen je idućeg dana po podne. Pri proboju neprijateljskog obruča razbijeni su znatni delovi nemačke 369. legionarske divizije i 724. puka nemačke 104. lovačke divizije i jedna tenkovska četa. Gubici Glavne operativne grupe bili su takođe veliki. Među ostalim, poginuli su član AVNOJ-a i PK KPJ za BiH i rukovodilac politodela 10. hercegovačke NOU brigade Boriša Kovačević Šćepan, komandant 7. brigade 7. divizije NOVJ Nikola Maraković Nina, i član politodela 4. proleterske NOU brigade Risto Lekić, a smrtno je ranjen komandant bataljona u 4. proleterskoj NOU brigadi Nenad Rakočevič, narodni heroji.

⚔️ 13. 6. 1943. Po naređenju VŠ NOV i POJ, 10. hercegovačka NOU brigada, posle proboja preko r. Bistrice, odvojila se od Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ i iz s. Mrežice (kod Foče), preko pl. Treskavice, počela proboj u Hercegovinu, da bi tamo oživljavala borbu i razvlačila neprijateljske snage. [S tom brigadom je krenuo i Oblasni komitet KPJ za Hercegovinu. U vezi sa ovim Vrhovni komandant je uputio u rejon Prozora i okružno povereništvo za Prozor i Konjic, sa delom boraca ranijeg Prozorskog bataljona, radi obnove Ramskog NOP odreda.]

⚔️ 14. 6. 1943. U rejonu katuna Lučke i Vrbničke kolibe (na pl. Zelengori) prikupila se glavnina razbijene 3. udarne divizije NOVJ (Štab divizije, 1. dalmatinska NOU brigada bez 2. bataljona, 5. crnogorska NOU brigada bez dva bataljona i 5. bataljon 3. proleterske NOU brigade, divizijska baterija i nekoliko stotina pokretnih ranjenika i tifusara iz Centralne bolnice VŠ NOV i POJ). Divizija je zatim, izvršivši reorganizaciju, nastavila pokret i posle sedam dana na Romaniji ušla u sastav Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ. Ostale jedinice su se probile u dva pravca: glavnina 3. proleterske NOU brigade na Vučevo, a odatle preko Pive i Tare u Sandžak; nekoliko stotina boraca i ranjenika, čiju su većinu sačinjavali Mostarski bataljon 10. hercegovačke NOU brigade i 2. bataljon 1. dalmatinske NOU brigade, preko Maglića u s. Izgore.

⚔️ 15. 6. 1943. Glavna operativna grupa VS izbila na pl. Jahorinu, čime je praktično završena bitka na Sutjesci. U s. Dugoj Njivi (kod Foče), Vrhovni štab NOV i POJ odlučio je da cela ta operativna grupa preduzme protivofanzivu u istočnu Bosnu.

⚔️ 16. 6. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio štabovima divizija i brigada Glavne operativne grupe VŠ-a da odlučno spreče labavljenje discipline u jedinicama i da sa kontrolnim odeljenjima preduprede nepravilno pribavljanje hrane, do čega je mestimično dolazilo kao posledica dugog gladovanja.

⚔️ 17. 6. 1943. Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ (1. i 2. proleterska udarna i 7. divizija NOVJ), prodirući divergentno s Jahorine, u snažnom naletu razbila delove domobranskog 3. korpusa i nemačke 369. legionarske divizije i ovladala većim delom istočne Bosne (između reka Prače i Spreče), gde su je prihvatile 1. i 2. vojvođanska NOU brigada i Birčanski NOP odred. Grupa je do 7. jula izbila na r. Drinu kod Zvornika i na r. Bosnu kod Doboja, gde je odmorila i popunila svoje iscrpene jedinice.

⚔️ 17. 6. 1943. Glavna operativna grupa VŠ NOV i POJ, u pokretu s pl. Jahorine, počela nasilni prelazak preko r. Prače i komunikacije Sarajevo-Višegrad na odseku s. Stambulčić - s. Ustiprača. U dvodnevnim borbama sve jedinice su prešle ovu zaprečnu liniju na kojoj je bilo angažovano oko 10 neprijateljskih bataljona (glavnina nemačke 369. legionarske divizije i 738. puk nemačke 118. lovačke divizije, ojačani delovima 202. tenkovskog bataljona i po jednim bataljonom 4. puka -Brandenburg-, ustaške 1. brigade i domobranskog 9. pešadijskog puka). [Četiri dana kasnije r. Praču su prešle i 6. istočnobosanska (bez dva bataljona) i Majevička NOU brigada (bez jednog bataljona).]

⚔️ 17. 6. 1943. U rejonu Vitez-Podvitez (na pruzi Sarajevo-Višegrad) 2. proleterska NOU brigada, kao leva kolona 2. proleterske udarne divizije NOVJ, razbila nemačku posadu (vod pešadije i 2 tenka), ali zbog pristizanja oklopnog voza nije zauzela ž. st. Stambulčić, Brigada je u toku dana sprečila nemačku borbenu grupu -Vertmiler- (1. bataljon 4. puka -Brandenburg-, 369. protivtenkovski bataljon, 12. četa 202. tenkovskog bataljona i delovi 2. bataljona ustaške 1. brigade) da iz Pala prodre prema Sjetlini i Podgrabu, te je, na taj način, obezbedila neometan prelaz Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ.

⚔️ 17. 6. 1943. Na Rudom brdu (k. 1001) kod ž. st. Podgrab, prelazeći put u dolini r. Prače, 8. hrvatska brigada (do 250 boraca), kao prethodnica 7. divizije NOVJ, iznenadila i s položaja zbacila nemački 369. izviđački bataljon. Ali je u toku borbe bila odsečena od glavne svoje divizije i okružena od nemačke borbene grupe -Fišer- 369. legionarske divizije (sastava četiri bataljona). Brigada je borbom u okruženju i svojom upornošću vezala za sebe glavninu nemačke 369. legionarske divizije i time olakšala prelazak drugih dveju kolona Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ, a sutradan se probila za njima, ali je pri tom izgubila preko 40 boraca.

⚔️ 17. 6. 1943. Glavnine 3. proleterske (sandžačke) NOU brigade i 5. crnogorske NOU brigade koje nisu uspele da se, za Glavnom operativnom grupom VŠ probiju u istočnu Bosnu, probili su se sa r. Sutjeske, po grupama, na teritoriju Crne Gore i Sandžaka.

⚔️ 18. 6. 1943. Bojeći se prodora Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ, Štab domobranskog 3. korpusa naredio da se napuste sva manja uporišta u istočnoj Bosni.

⚔️ 18. 6. 1943. Posle dvanaestodnevnog marša, pod borbom, 5. udarna divizija (dve brigade) 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ stigla iz rejona Prnjavora na određene joj položaje (s. Hadžići, s. Tarčin, Ivan-sedlo) na ž. pruzi Sarajevo-Mostar u cilju prihvata Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ po proboju sa Sutjeske. [Udarna grupa (tri bataljona) 2. bosanskog udarnog korpusa NOVJ, posle šestodnevnog marša iz s. Blagaja (kod Kupresa), tri dana kasnije, na južnim padinama pl. Bitovnje, ušla je u sastav 5. udarne divizije NOVJ.]

⚔️ 18. 6. 1943. Desna kolona Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ (6. istočnobosanska i Majevička NOU brigada) naišla na pukovsku borbenu grupu -Anaker- nemačke 118. lovačke divizije u rejonu s. Osiječani, kod prevoja Hranjen, te nije uspela da pređe put Sarajevo-Goražde. Posle kraće borbe jedinice su se uputile ka Goraždu. Prilikom povlačenja dva bataljona 6. istočnobosanske i jedan bataljon Majevičke NOU brigade odvojili su se od kolone i prešli komunikaciju i r. Praču kod ž. st. Renovica.

⚔️ 19. 6. 1943. U rejonu s. Sjetline glavnina razbijene 3. udarne divizije NOVJ (sem po jednog bataljona 1. dalmatinske i 5. crnogorske NOU brigade) [Odsečeni od glavnine prilikom prelaska pruge, oni su, preko pl. Jahorine, skrenuli prema Hercegovini i priključili se 10. hercegovačkoj NOU brigadi.] prešla prugu Sarajevo-Višegrad i, u toku dana, na Romaniji se priključila Glavnoj operativnoj grupi VŠ NOV i POJ.

⚔️ 20. 6. 1943. U rejonu Sokolca 1. proleterska divizija Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ uspostavila vezu s jedinicama Operativnog štaba za istočnu Bosnu (1. i 2. vojvođanskom NOU brigadom i Birčanskim i Majevičkim NOP odredom).

⚔️ 21. 6. 1943. Kod ž. st. Dub 6. istočnobosanska i Majevička NOU brigada bez borbe prešle r. Praču i prugu Sarajevo-Višegrad i uputile se u sastav Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ.

⚔️ 24. 6. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito naredio Štabu 1. bosanskog udarnog korpusa NOVJ da ofanzivnim dejstvom na neprijateljska uporišta duž pruge Zenica-Doboj olakša napad Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ na neprijateljske garnizone u istočnoj Bosni.

⚔️ 27. 6. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito obavestio GŠ NOV i PO za Hrvatsku o uspešnom proboju Glavne operativne grupe iz okruženja i upozorio ga na novu neprijateljsku taktiku: postavljanje zaseda i zaposedanje istaknutih tačaka i puteva po dubini teritorije.

⚔️ 0. 7. 1943. Vrhovni komandant NOV i POJ Josip Broz Tito obavestio GŠ NOV i PO za Hrvatsku o uspesima Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ u istočnoj Bosni i o kooptiranju slovenačkih delegata u AVNOJ.

⚔️ 7. 7. 1943. Pravcima Vareš-Olovo, Sarajevo-Sokolac-Han-Pijesak, s. Capardi - Zvornik, s. Capardi - Šekovići i Tuzla-Kladanj nemačka 7. SS -Princ Eugen- i 369. legionarska divizija, nemački puk -Brandenburg-, domobranski 7. lovački puk, ustaše i četnici otpočeli koncentričan napad na Glavnu operativnu grupu VŠ NOV i POJ u istočnoj Bosni. U žestokim borbama do 20. jula neprijatelj je bio zauzeo Zvornik, Kladanj, Olovo, Vlasenicu, Šekoviće i Han-Pijesak, ali su jedinice NOVJ u protivnapadima ponovo ovladale svim mestima sem Zvornika.

⚔️ 14. 8. 1943. U rejonu Prozora 7. krajiška udarna brigada, koja se od. marta nalazila u sastavu Glavne operativne grupe VŠ NOV i POJ, vratila se u sastav 10. udarne divizije NOVJ.