1. šumadijski partizanski odred

⚔️ 0. 7. 1941. Članovi KPJ i simpatizeri NOP-a iz sela Šopića, Petke, Šušnjara i Lazarevca napali na magacin opreme u Lazarevcu, koji su čuvali nemački vojnici i kvislinzi, iz njega izvukli, pored ostalog veću količinu vojničke opreme i sanitetskog materijala što će kasnije predati 1. šumadijskom NOP odredu.

⚔️ 0. 7. 1941. U s. Trnavi (kod Topole) 1. šumadijski NOP odred razoružao žandarme.

⚔️ 1. 7. 1941. Kod s. G. Trešnjevice (blizu Aranđelovca) OK KPJ za Aranđelovac formirao 1. šumadijski NOP odred.

⚔️ 12. 7. 1941. U sastavu 1. šumadijskog NOP odreda formirana je Orašačka, Oplenačka i Kosmajska četa.

⚔️ 28. 7. 1941. U s. Darosavi (sada: Partizani) 1. šumadijski NOP odred napao i razoružao 5 žandarma a između Aranđelovca i Darosave pokidao tt linije.

⚔️ 29. 7. 1941. U s. Natalincima (kod Topole) Oplenačka četa 1. šumadijskog NOP odreda razoružala 5 žandarma.

⚔️ 5. 8. 1941. U s. D. Šatornji (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali i razoružali žand. st. i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 10. 8. 1941. U s. Stragarima (kod Arandelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali i razoružali posadu žand. stanice.

⚔️ 11. 8. 1941. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda demolirali postrojenja rudnika Oplenca, spalili opštinsku arhivu i uništili sredstva veze u pošti u s. Baroševcu (kod Lazarevca).

⚔️ 12. 8. 1941. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda demolirali ž. st. Rudovci i Bukovik, razorili prugu između Darosave (sada: Partizani) i Rudovaca, zbog čega je voz iskočio iz šina, i spalili opštinsku arhivu u s. Raniloviću.

⚔️ 13. 8. 1941. Kod s. Čumića (na putu Topola-Kragujevac) delovi 1. šumadijskog NOP odreda sačekali u zasedi kamion sa 6 nemačkih vojnika. Poginula 2 a ranjena 3 nemačka vojnika i uništen kamion.

⚔️ 14. 8. 1941. Kod s. Darosave (sada: Partizani, kod Arandelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda minirali prugu, demolirali ž. st. Baroševac i spalili opštinsku arhivu u s. Lipovcu.

⚔️ 16. 8. 1941. Kod s. Banje (blizu Topole) delovi 1. šumadijskog NOP odreda iz zasede uništili nemački luksuzni automobil i ubili 1 oficira i 3 nemačka vojnika. Za odmazdu u s. Banji nemački vojnici streljali 11 ljudi i spalili izvestan broj kuća.

⚔️ 19. 8. 1941. U s. Junkovcu (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda uništili rudnik uglja i zaplenili oko 200 kg eksploziva, sanitetskog i drugog materijala.

⚔️ 19. 8. 1941. U s. Babajiću (kod Ljiga) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali posadu žand. stanice.

⚔️ 20. 8. 1941. Na putu Topola-Natalinci delovi 1. šumadijskog NOP odreda iz zasede uništili nemački automobil i zarobili dva nemačka vojnika.

⚔️ 21. 8. 1941. Kod s. Junkovca (blizu Lazarevca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda miniranjem porušili most preko r. Turije.

⚔️ 23. 8. 1941. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda presekli stubove električnog dalekovoda Kragujevac-Vreoci i uništili uređaje na ž. st. Aranđelovac.

⚔️ 25. 8. 1941. Na putu Mladenovac-Aranđelovac (kod s. Orašca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali automobil i ubili 1 gestapovca a ranili 2 žandarma.

⚔️ 26. 8. 1941. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda demolirali ž. st. i spalili opštinsku arhivu u s. Darosavi (sada: Partizani, kod Aranđelovca) porušili prugu kod s. Kopljara (blizu Aranđelovca) i srušili most u s. Bistrici (kod Lazarevca).

⚔️ 27. 8. 1941. U s. Kopljaru (kod Arandelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda vodili borbu protiv nemačkih vojnika i žandarma i naneli im gubitke. Za odmazdu nemačke okupatorske vlasti spalile tri sela.

⚔️ 27. 8. 1941. Kod ž. st. Zeoke (između Lazarevca i Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda porušili prugu.

⚔️ 27. 8. 1941. Kod s. Bistrice (blizu Lazarevca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali dva odeljenja nemačkih vojnika i ubili 11, ranili 7 i zarobili 1 vojnika i zaplenili 19 pušaka, 12 automata i 2 p. mitraljeza; zapalili jedan automobil.

⚔️ 28. 8. 1941. Između Mladenovca i Aranđelovca delovi 1. šumadijskog NOP odreda prekinuli tt veze.

⚔️ 30. 8. 1941. U s. Rudovcima (kod Lazarevca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda onesposobili rudnik uglja.

⚔️ 0. 9. 1941. U s. Darosavi (sada: Partizani), kod Aranđelovca, u sastavu 1. šumadijskog NOP odreda formirana dva bataljona.

⚔️ 2. 9. 1941. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda upali u s. Rudnik (kod G. Milanovca) i uništili arhivu Opštine i Poreske uprave.

⚔️ 3. 9. 1941. U rudnicima uglja u selima Mišači (kod Aranđelovca) i Stragarima (kod Topole) delovi 1. šumadijskog NOP odreda oštetili mašinska postrojenja.

⚔️ 6. 9. 1941. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda zauzeli s. Rudnik i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 8. 9. 1941. U s. Belanovici (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda zarobili Nedićevog p. pukovnika Olujića, kod koga je pronađen tekst sporazuma između Draže Mihailovića i Nedića o zajedničkim akcijama protiv NOP odreda.

⚔️ 2. 10. 1941. Kod s. Vlakče (na drumu Kragujevac-Topola) delovi 1. šumadijskog NOP odreda iz zasede uništili nemačku kolonu od 3 kamiona i 2 automobila; poginula su i ranjena 32 nemačka vojnika.

⚔️ 3. 10. 1941. Kod D. Kapije (na putu Lazarevac-Beograd) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali nemački poterni odred (40-50 vojnika), 3 ubili, a ostali se razbežali. Za odmazdu, istog dana, Nemci zapalili 9 kuća.

⚔️ 9. 10. 1941. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda minirali mostove na putevima koji iz Arandelovca vode za Lazarevac, Mladenovac i Topolu.

⚔️ 11. 10. 1941. Jedan bataljon nemačke 714. pešadijske divizije iz Topole, posle višečasovne borbe protiv jedinica 1. šumadijskog NOP odreda, zauzeo Rudnik, ali ga ubrzo napustio.

⚔️ 13. 10. 1941. U Aranđelovac upali delovi 1. šumadijskog NOP odreda i uništili arhivu Sreskog načelstva.

⚔️ 16. 10. 1941. Kod s. Darosave (sada: Partizani, blizu Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda zapalili autobus Neđićevog 4. oružanog odreda.

⚔️ 27. 10. 1941. U Požegi četnici Draže Mihailovića nasilno skinuli s voza Milana Blagojevića, komandanta 1. šumadijskog NOP odreda, narodnog heroja, koji se vraćao sa sastanka iz VŠ NOP odreda Jugoslavije, i posle zverskog mučenja ga ubili.

⚔️ 7. 11. 1941. Četnici Draže Mihailovića napali G. Milanovac, koji su branili delovi Čačanskog i 1. šumadijskog NOP odreda. Četnici su na prevara razoružali 7. četu 1. šumadijskog NOP odreda i delove Čačanskog NOP odreda i odveli ih u s. Brajiće, a kasnije u s. Slovac, predali ih nemačkim jedinicama, koje su ih streljale.

⚔️ 20. 11. 1941. Delovi Kosmajskog, Kragujevačkog, Posavskog, Čačanskog i 1. šumadijskog NOP odreda slomili napad Nedićevih oružanih odreda i četnika na varošicu Rudnik i odbacili ih ka Belanovici.

⚔️ 24. 11. 1941. Nedićevske jedinice, uz podršku nemačkih tenkova, preduzele napad na G. Milanovac. Posle oštre borbe oko ž. st. i groblja, u kojoj je pretrpao osetne gubitke, neprijatelj je protivnapadom Kosmajskog i delova Čačanskog, Posavskog i 1. šumadijskog NOP odreda odbačen ka s. Svračkovcima.

⚔️ 27. 11. 1941. Kosmajski NOP odred, sa delovima 1. šumadijskog, Kragujevačkog, Čačanskog i Pomoravskog NOP odreda, odbio novi napad kvislinških i nemačkih jedinica na Rudnik i naneo im gubitke od oko 90 mrtvih, ranjenih i zarobljenih.

⚔️ 0. 12. 1941. Rukovodstvo 3. bataljona 1. šumadijskog NOP odreda raspustilo ovaj bataljon i time omogućilo neprijatelju da ga pojedinačno razoruža.

⚔️ 21. 12. 1941. U Rudom, odlukom CK KPJ i naredbom VŠ NOP odreda Jugoslavije, formirana 1. proleterska NOU brigada, u čiji sastav su ušli: po jedan partizanski bataljon Kragujevačkog, Kraljevačkog i Šumadijskog NOP odreda, Beogradski partizanski bataljon Posavskog NOP odreda, 1. crnogorski (lovćenski) i 2. crnogorski partizanski bataljon.

⚔️ 0. 1. 1942. Kosmajski NOP odred i delovi Užičkog i 1. šumadijskog NOP odreda probili se iz Sandžaka u širi rejon Valjeva.

⚔️ 9. 5. 1942. Na pl. Bukulji KPJ za Aranđelovac formirao oružanu grupu od 15-20 boraca, koja je kasnije prerasla u 1. šumadijski NOP odred.

⚔️ 0. 6. 1942. Na pl. Bukulji OK KPJ za Aranđelovac obnovio (ponovo formirao) 1. šumadijski NOP odred.

⚔️ 0. 8. 1942. Na pl. Bukulji, od dela boraca 1. šumadijskog NOP odreda, ponovo formiran Suvoborski NOP odred, sa zadatkom da dejstvuje u širem rejonu Valjeva.

⚔️ 20. 8. 1942. PK KPJ za Srbiju predložio OK KPJ za Mladenovac da drugovi iz Beograda koji se prebace na njegovu teritoriju obrazuju posebnu četu pod komandom Štaba 1. šumadijskog NOP odreda. Četa bi poslužila kao jezgro za formiranje novog Šumadijskog NOP odreda.

⚔️ 27. 8. 1942. U s. Banji (kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred razoružao manju grupu četnika i demolirao železničku stanicu.

⚔️ 28. 8. 1942. U s. Jeloviku (kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred razoružao seosku četničku stražu i spalio opštinsku arhivu.

⚔️ 2. 9. 1942. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda demolirali ž. st. Banju (kod Aranđelovca).

⚔️ 5. 9. 1942. U s. Saranovu (kod Topole) delovi 1. šumadijskog NOP odreda razoružali seosku stražu i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 7. 9. 1942. U s. Guberevcu (kod Sopota) delovi 1. šumadijskog NOP odreda razoružali seosku stražu i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 16. 9. 1942. U s. Majdanu (kod G. Milanovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda razoružali četničku seosku stražu i spalili arhivu.

⚔️ 18. 9. 1942. Us Krivoj Reci (kod G. Milanovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda razoružali četničku seosku stražu a ž. st. demolirali.

⚔️ 19. 9. 1942. U Umčarima i M. Ivanči Kosmajska četa 1. šumadijskog NOP odreda demolirala železničke stanice.

⚔️ 24. 9. 1942. U s. G. Trešnjevici (kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred izvršio napad na četnički odred (jačine 68 četnika) i naneo mu gubitke.

⚔️ 27. 9. 1942. U napadu na rudnik u s. Rudovcima (kod Lazarevca) 1. šumadijski NOP odred ubio 3 i razoružao 4 četnika.

⚔️ 8. 10. 1942. Sa mitinga održanog na Rudniku, partizani 1. šumadijskog NOP odreda i prisutni meštani uputili, preko VŠ NOP i DV Jugoslavije, drugarske pozdrave partizanima Bosne, Hercegovine, Crne Gore, Hrvatske, Slovenije, Slavonije, Dalmacije, Like i Korduna, zaklinjući se da puške iz ruku neće ispustiti dok ne budu isterani okupatori iz naše zemlje i uništene njihove sluge.

⚔️ 11. 10. 1942. U s. Misači (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda demolirali postrojenja u rudnicima uglja -Oplenac-, -Vrbas- i -Orašac-.

⚔️ 13. 10. 1942. U rudniku kamena u Vučjaku (kod Rudnika) delovi 1. šumadijskog NOP odreda zaplenili 2 kamiona sa prikolicama, 70 kg eksploziva, 800 kapisli i veću količinu fitilja.

⚔️ 17. 10. 1942. Kod s. Krive Reke (na pruzi G. Milanovac-Ljig) delovi 1. šumadijskog NOP odreda na četiri mesta porušili prugu.

⚔️ 20. 10. 1942. U s. Barajevu (kod Ripnja) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali četnički odred i naneli mu gubitke od 7 mrtvih i zaplenili 23 puške.

⚔️ 26. 10. 1942. Na ž. st. Stavici (na pruzi G. Milanovac-Ljig) delovi 1. šumadijskog NOP odreda demolirali postrojenja i na osam mesta porušili prugu.

⚔️ 29. 10. 1942. U s. Stojniku (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali žandarmerijsku posadu, te ubili 2 žandarma (ostali pobegli) i zaplenili 11 pušaka.

⚔️ 0. 11. 1942. U s. Zabrežju (kod Aranđelovca) održan dvodnevni sastanak OK KPJ za Aranđelovac, uz prisustvo komandanta GŠ NOP odreda za Srbiju i komandanta i komesara 1. šumadijskog NOP odreda. Zaključeno je da 1. šumadijski NOP odred rasčisti teren i stvori uslove za dejstvovanje četa u toku zime; napada sreska mesta; razbija kvislinšku vlast itd. U tom cilju, OK je izdao letak narodu, pozivajući ga da krije namirnice.

⚔️ 3. 11. 1942. Između Ugrinovaca i Krive Reke (na pruzi Lajkovac - G. Milanovac) delovi 1. šumadijskog NOP odreda prekinuli prugu na tri mesta.

⚔️ 7. 11. 1942. U s. Guberevcu (kod Sopota) delovi 1. šumadijskog NOP odreda razoružali seosku stražu i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 16. 11. 1942. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda razoružali 13 stražara SDS u s. Takovu i s... Vraćevšnici (kod G. Milanovca) i spalili opštinske arhive u s. Svračkovcima i s. Takovu.

⚔️ 23. 11. 1942. Između s. Ugrinovaea i s. Krive Reke (na pruzi Lajkovac - G. Milanovac) delovi 1. šumadijskog NOP odreda na tri mesta prekinuli prugu.

⚔️ 14. 12. 1942. Prvi šumadijski NOP odred napao Sopot, koji je branilo oko 120 pripadnika SDS. Zbog snažnog otpora neprijatelja mesto nije zauzeto.

⚔️ 24. 12. 1942. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali posadu stanice Srpske državne straže u s. Čumiću (kod Kragujevca).

⚔️ 4. 1. 1943. U Beogradu nemački vojnici streljali 10 talaca za odmazdu što su delovi 1. šumadijskog NOP odreda 24/25. XII 1942. srušili ž. st:, spalili opštinsku arhivu i ubili predsednika opštine u s. Kovačevcu (kod Mladenovca).

⚔️ 11. 1. 1943. Na pruzi Aranđelovac-Mladenovac 1. šumadijski NOP odred demolirao ž. st. Kopij are i zapalio jedan vagon i opštinsku arhivu.

⚔️ 17. 1. 1943. U s. Brezni (kod G. Milandvca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda razoružali 8 stražara SDS koji su došli da uspostave privremenu poljsku stanicu.

⚔️ 28. 1. 1943. Na ž. st. Nakučani (na pruzi Lajkovac - G. Milanovac) 1. šumadijski NOP odred demolirao uređaje.

⚔️ 31. 1. 1943. Kod s. Ugrinovaca i s. Krive Reke (između Lajkovca i G. Milanovca) 1. šumadijski NOP odred razrušio prugu i ubio 2 četnika.

⚔️ 2. 2. 1943. U blizini s. Darosave (sada: Partizani, kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred u borbi ubio 6, ranio 6 i zarobio 20 četnika.

⚔️ 10. 2. 1943. U Kragujevcu delovi 1. šumadijskog NOP odreda upali u državni magacin Kačerskog rudnika i zaplenili nešto oružja i namirnica. Istog dana su posekli nekoliko stubova dalekovoda koji snabdeva strujom Aranđelovac, Kragujevac, Kraljevo i Jagodinu (sada: Svetozarevo).

⚔️ 10. 2. 1943. Na ž. stanicama Kriva Reka, Ugrinovci, Štavica i Banjani (na pruzi G. Milanovac - Lajkovac) 1. šumadijski NOP odred demolirao postrojenja, porušio prugu na 80 mesta, posekao 19 tt stubova i spalio opštinske arhive. (Za odmazdu, nemačke vlasti su u Kragujevcu 5. marta streljale 30 talaca.)

⚔️ 18. 2. 1943. U s. Jarmenovcima (kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred zapalio opštinsku arhivu i radionicu buradi organizacije TOT, u kojoj je izgorelo oko 5U0 buradi i dosta materijala, a veću količinu zaplenjene hrane podelio narodu.

⚔️ 18. 2. 1943. Kod s. Darosave (sada: Partizani, blizu Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda posekli 30 tt stubova. (Nemački vojnici su 25. marta, za odmazdu, streljali u Kragujevcu 20 talaca.)

⚔️ 20. 2. 1943. U rudnicima uglja kod s. Orašca i s. Misače (blizu Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda porušili rudnička postrojenja i zaplenili više kaiša i 60 kg karbita.

⚔️ 21. 2. 1943. U s. Misači (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali žand. posadu, ali nisu uspeli da je razoružaju. Poginuo im je 1 borac. Žandarmi su sutradan pobegli za Aranđelovac.

⚔️ 21. 2. 1943. U s. Belanovici (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali žand. posadu, ali nisu uspeli da je razoružaju. Demolirali su zgrade Sreskog suda, Poreske uprave i Opštine i spalili arhive, a ubili su 1 žand. kapetana i 4 petokolonaša.

⚔️ 24. 2. 1943. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda upali u s. Ruđovce (kod Lazarevca) i iz rudničkog magacina zaplenili 360 kg eksploziva, 378 kapisla i oko 150 metara štapina.

⚔️ 25. 2. 1943. U s. Venčanu (kod Aranđelovca) Kosmajska četa 1. šumadijskog NOP odreda napala posadu jačine 30-35 stražara SDS. Posle dvočasovne borbe, u kojoj je pretrpeo gubitke od 2 mrtva i 4 ranjena, neprijatelj se predao. Četa je zaplenila laki mitraljez i 30 pušaka s municijom i opremom. Zarobljeni stražari su pušteni kućama.

⚔️ 25. 2. 1943. U s. Baroševcu (kod Lazarevca) Rudnička četa 1. šumadijskog NOP odreda napala 2. četu 1. bataljona SDK. Posle dva i po časa borbe četa se, zbog snažnog otpora neprijatelja, povukla. Poginuo je komandant 1. šumadijskog NOP odreda.

⚔️ 27. 2. 1943. U s. D. Šatornji (kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred napao posadu žand. stanice, ali ni posle tročasovne borbe nije uspeo da je razoruža. Spalio je opštinsku arhivu, demolirao poštu i presekao tt veze sa Aranđelovcem.

⚔️ 1. 3. 1943. U s. Beljini i s. Sibnici (kod Sopota) delovi 1. šumadijskog NOP odreda spalili opštinske arhive.

⚔️ 1. 3. 1943. U selima: Kovačevcu, V. Krsni, Duboni i Senaji (kod Mladenovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda spalili opštinske arhive i plakatima objavili naredbu o zabrani rada opštinskih uprava.

⚔️ 5. 3. 1943. Na ž. st. Vlaško Polje (na pruzi Beograd-Mladenovac) delovi 1. šumadijskog NOP odreda demolirali ž. stanicu i uništili skretnice, aus. Vlaški spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 8. 3. 1943. U s. Bosuti (kod Aranđelovca), od boraca 1. šumadijskog NOP odreda, formiran Valjevski NOP odred (nazivan i Suvoborskim), jačine 40 boraca, i upućen u širi rejon Valjeva.

⚔️ 9. 3. 1943. U Beogradu i Kragujevcu, ovog i narednog dana, streljano 80 zatvorenika za odmazdu zbog napada delova 1. šumadijskog NOP odreda na rudnike kod s. Orašca, s. Misače i s. Belanovice, i zbog razaranja tt linija kod Topole.

⚔️ 12. 3. 1943. U Grockoj delovi 1. šumadijskog NOP odreda sa grupom aktivista napali -itanicu Poljske straže, ubili 1, ranili 2 i zarobili 3 stražara, a zatim posekli 20 tt stubova na putu Beograd-Smederevo.

⚔️ 13. 3. 1943. U s. Šljivovcu (kod Kragujevca) bugarski vojnici i pripadnici SDS napali delove 1. šumadijskog NOP odred, koji su se posle višečasovne borbe jurišem probili, uz gubitke od 2 ranjena (od kojih je 1 zarobljen). Neprijatelj je imao 7 poginulih.

⚔️ 15. 3. 1943. U s. Konjuši (kod G. Milanovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda posle dvočasovne borbe odbili napad delova SDS i četnika, pretrpevši gubitke od 1 teže i 1 lakše ranjenog.

⚔️ 22. 3. 1943. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda porušili železničku prugu i spalili ž. st. Ljutovnica (kod G. Milanovca).

⚔️ 25. 3. 1943. U Kragujevcu streljano 20 talaca za odmazdu zbog presecanja stubova kod Aranđelovca i Topole od strane delova 1. šumadijskog NOP odreda (18 19. februara).

⚔️ 31. 3. 1943. U s. Rudniku (kod G. Milanovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda razorili postrojenja pošte, spalili poštansku arhivu i posekli 7 tt stubova.

Hronološki zapisi se učitavaju...