Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima
ustanak

Aranđelovac u drugom svetskom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 100 hronoloških zapisa, 63 dokumenata i 11 fotografija.

Događaji

⚔️ 1. 7. 1941. Kod s. G. Trešnjevice (blizu Aranđelovca) OK KPJ za Aranđelovac formirao 1. šumadijski NOP odred.

⚔️ 14. 7. 1941. U Aranđelovcu održan prvi sastanak GŠ NOP odreda za Srbiju na kome je doneta odluka da se pristupi izvođenju krupnih akcija i da članovi GŠ odmah krenu u NOP odrede radi učvršćivanja postojećih i stvaranja novih NOP odreda.

⚔️ 28. 7. 1941. U s. Darosavi (sada: Partizani) 1. šumadijski NOP odred napao i razoružao 5 žandarma a između Aranđelovca i Darosave pokidao tt linije.

⚔️ 3. 8. 1941. Prvi šumadijski NOP odrod spalio opštinsku arhivu u selima: Maškaru, Zagorici, Ovsištu, Plaskovcu, Kopljaru, Vinči, Jagnjilu i napao žand. st. u s. Stojniku (kod Aranđelovca) i razoružao žandarma.

⚔️ 5. 8. 1941. U s. D. Šatornji (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali i razoružali žand. st. i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 19. 8. 1941. U s. Junkovcu (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda uništili rudnik uglja i zaplenili oko 200 kg eksploziva, sanitetskog i drugog materijala.

⚔️ 23. 8. 1941. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda presekli stubove električnog dalekovoda Kragujevac-Vreoci i uništili uređaje na ž. st. Aranđelovac.

⚔️ 25. 8. 1941. Na putu Mladenovac-Aranđelovac (kod s. Orašca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali automobil i ubili 1 gestapovca a ranili 2 žandarma.

⚔️ 26. 8. 1941. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda demolirali ž. st. i spalili opštinsku arhivu u s. Darosavi (sada: Partizani, kod Aranđelovca) porušili prugu kod s. Kopljara (blizu Aranđelovca) i srušili most u s. Bistrici (kod Lazarevca).

⚔️ 27. 8. 1941. Kod ž. st. Zeoke (između Lazarevca i Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda porušili prugu.

⚔️ 28. 8. 1941. Između Mladenovca i Aranđelovca delovi 1. šumadijskog NOP odreda prekinuli tt veze.

⚔️ 28. 8. 1941. Nedaleko od s. Banatskog Aranđelova (kod N. Kneževca) Kikindsko-mokrinski NOP odred oštetio železničku prugu, usled čega je iskliznuo teretni voz.

⚔️ 0. 9. 1941. U s. Darosavi (sada: Partizani), kod Aranđelovca, u sastavu 1. šumadijskog NOP odreda formirana dva bataljona.

⚔️ 3. 9. 1941. U rudnicima uglja u selima Mišači (kod Aranđelovca) i Stragarima (kod Topole) delovi 1. šumadijskog NOP odreda oštetili mašinska postrojenja.

⚔️ 8. 9. 1941. U s. Belanovici (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda zarobili Nedićevog p. pukovnika Olujića, kod koga je pronađen tekst sporazuma između Draže Mihailovića i Nedića o zajedničkim akcijama protiv NOP odreda.

⚔️ 25. 9. 1941. U s. Bosuti (kod Aranđelovca) formiran MNO odbor.

⚔️ 8. 10. 1941. U s. Venčanima (blizu Aranđelovca) Kosmajski NOP odred napao Nedićev 4. odred, jačine oko 150 ljudi, i naneo mu gubitke od oko 40 mrtvih i desetak ranjenih, ali nije uspeo da ga protera iz sela. Naši gubici: 8 mrtvih i 3 ranjena.

⚔️ 13. 10. 1941. U Aranđelovac upali delovi 1. šumadijskog NOP odreda i uništili arhivu Sreskog načelstva.

⚔️ 16. 10. 1941. Kod s. Darosave (sada: Partizani, blizu Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda zapalili autobus Neđićevog 4. oružanog odreda.

⚔️ 18. 10. 1941. Okružno partijsko povereništvo u Aranđelovcu izveštava PK KPJ za Srbiju da su formirani MNO odbori u 13 sela sreza orašačkog, u 8 sela sreza oplenačkog i u s. Veslu sreza kolubarskog.

⚔️ 16. 2. 1942. U s. Vukosavcima (kod Aranđelovca) delovi Kosmajskog NOP odreda razoružali seosku miliciju.

⚔️ 0. 5. 1942. Otpočeo da izlazi list -Ustanička Šumadija-, organ OK KPJ za Aranđelovac, Ovaj list, koji je izlazio do kraja rata, imao je zadatak da objašnjava političku situaciju u zemlji i u svetu i daje informacije o stanju na našem i savezničkim frontovima. On je odigrao važnu ulogu u mobilizaciji naroda za borbu protiv okupatora.

⚔️ 9. 5. 1942. Na pl. Bukulji KPJ za Aranđelovac formirao oružanu grupu od 15-20 boraca, koja je kasnije prerasla u 1. šumadijski NOP odred.

⚔️ 0. 6. 1942. Na pl. Bukulji OK KPJ za Aranđelovac obnovio (ponovo formirao) 1. šumadijski NOP odred.

⚔️ 27. 8. 1942. U s. Banji (kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred razoružao manju grupu četnika i demolirao železničku stanicu.

⚔️ 28. 8. 1942. U s. Jeloviku (kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred razoružao seosku četničku stražu i spalio opštinsku arhivu.

⚔️ 1. 9. 1942. OK KPJ za Aranđelovac uputio poziv seoskim stražama i pripadnicima SDS da napuštaju neprijateljske formacije i stupaju u NOP odrede.

⚔️ 2. 9. 1942. Delovi 1. šumadijskog NOP odreda demolirali ž. st. Banju (kod Aranđelovca).

⚔️ 24. 9. 1942. U s. G. Trešnjevici (kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred izvršio napad na četnički odred (jačine 68 četnika) i naneo mu gubitke.

⚔️ 11. 10. 1942. U s. Misači (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda demolirali postrojenja u rudnicima uglja -Oplenac-, -Vrbas- i -Orašac-.

⚔️ 29. 10. 1942. U s. Stojniku (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali žandarmerijsku posadu, te ubili 2 žandarma (ostali pobegli) i zaplenili 11 pušaka.

⚔️ 0. 11. 1942. U s. Zabrežju (kod Aranđelovca) održan dvodnevni sastanak OK KPJ za Aranđelovac, uz prisustvo komandanta GŠ NOP odreda za Srbiju i komandanta i komesara 1. šumadijskog NOP odreda. Zaključeno je da 1. šumadijski NOP odred rasčisti teren i stvori uslove za dejstvovanje četa u toku zime; napada sreska mesta; razbija kvislinšku vlast itd. U tom cilju, OK je izdao letak narodu, pozivajući ga da krije namirnice.

⚔️ 0. 12. 1942. U s. Rudovcima (kod Lazarevca) OK KPJ za Aranđelovac formirao SK KPJ za srez kolubarski.

⚔️ 11. 1. 1943. Na pruzi Aranđelovac-Mladenovac 1. šumadijski NOP odred demolirao ž. st. Kopij are i zapalio jedan vagon i opštinsku arhivu.

⚔️ 2. 2. 1943. U blizini s. Darosave (sada: Partizani, kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred u borbi ubio 6, ranio 6 i zarobio 20 četnika.

⚔️ 10. 2. 1943. U Kragujevcu delovi 1. šumadijskog NOP odreda upali u državni magacin Kačerskog rudnika i zaplenili nešto oružja i namirnica. Istog dana su posekli nekoliko stubova dalekovoda koji snabdeva strujom Aranđelovac, Kragujevac, Kraljevo i Jagodinu (sada: Svetozarevo).

⚔️ 18. 2. 1943. U s. Jarmenovcima (kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred zapalio opštinsku arhivu i radionicu buradi organizacije TOT, u kojoj je izgorelo oko 5U0 buradi i dosta materijala, a veću količinu zaplenjene hrane podelio narodu.

⚔️ 18. 2. 1943. Kod s. Darosave (sada: Partizani, blizu Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda posekli 30 tt stubova. (Nemački vojnici su 25. marta, za odmazdu, streljali u Kragujevcu 20 talaca.)

⚔️ 20. 2. 1943. U rudnicima uglja kod s. Orašca i s. Misače (blizu Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda porušili rudnička postrojenja i zaplenili više kaiša i 60 kg karbita.

⚔️ 21. 2. 1943. U s. Misači (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali žand. posadu, ali nisu uspeli da je razoružaju. Poginuo im je 1 borac. Žandarmi su sutradan pobegli za Aranđelovac.

⚔️ 21. 2. 1943. U s. Belanovici (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda napali žand. posadu, ali nisu uspeli da je razoružaju. Demolirali su zgrade Sreskog suda, Poreske uprave i Opštine i spalili arhive, a ubili su 1 žand. kapetana i 4 petokolonaša.

⚔️ 25. 2. 1943. U s. Venčanu (kod Aranđelovca) Kosmajska četa 1. šumadijskog NOP odreda napala posadu jačine 30-35 stražara SDS. Posle dvočasovne borbe, u kojoj je pretrpeo gubitke od 2 mrtva i 4 ranjena, neprijatelj se predao. Četa je zaplenila laki mitraljez i 30 pušaka s municijom i opremom. Zarobljeni stražari su pušteni kućama.

⚔️ 27. 2. 1943. U s. D. Šatornji (kod Aranđelovca) 1. šumadijski NOP odred napao posadu žand. stanice, ali ni posle tročasovne borbe nije uspeo da je razoruža. Spalio je opštinsku arhivu, demolirao poštu i presekao tt veze sa Aranđelovcem.

⚔️ 8. 3. 1943. U s. Bosuti (kod Aranđelovca), od boraca 1. šumadijskog NOP odreda, formiran Valjevski NOP odred (nazivan i Suvoborskim), jačine 40 boraca, i upućen u širi rejon Valjeva.

⚔️ 25. 3. 1943. U Kragujevcu streljano 20 talaca za odmazdu zbog presecanja stubova kod Aranđelovca i Topole od strane delova 1. šumadijskog NOP odreda (18 19. februara).

⚔️ 27. 3. 1943. U s. Darosavi (sada: Partizani, kod Aranđelovca) delovi I. šumadijskog NOP odreda porušili prugu i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 6. 4. 1943. U s. Bosuti (kod Aranđelovca) delovi 1. šumadijskog NOP odreda, posle šestočasovne borbe, odbili napad nedićevaca, ljotićevaca i nemačkih vojnika a kod s. Brajkovca i s. Lipnja (blizu Lazarevca) napad četnika. Neprijatelj je imao 12 mrtvih i veći broj ranjenih. Gubici odreda: 3 poginula i 2 ranjena.

⚔️ 7. 4. 1943. Na pruzi Aranđelovac-Mladenovac delovi 1. šumadijskog NOP odreda ponovo demolirali ž. st. Kopljare.

⚔️ 10. 4. 1943. Između s. Darosave (sada: Partizani) i s. Venčana (kod Aranđelovca) udružene nemačke i četničke jedinice i jedinice SDS napale 1. šumadijski NOP odred. U višečasovnoj borbi poginuli su 3 nemačka vojnika, 10 vojnika SDS i 1 četnik a veći broj je ranjen. Za odmazdu, neprijatelj je u s. Raniloviću, s. Darosavi i s. Venčanu ubio 21 lice, pohvatao i odveo u logor 262 muškarca i zapalio 28 kuća. Gubici odreda: 3 mrtva i 2 ranjena.

⚔️ 5. 5. 1943. Između s. Belanovice i s. Bosute (kod Aranđelovca) Rudnička četa 1. šumadijskog NOP odreda iz zasede ubila 8 vojnika SDS. (Za odmazdu, nemački su vojnici u Kragujevcu 17. maja streljali 10. talaca.)

⚔️ 13. 5. 1943. U Lazarevcu Valjevski NOP odred i Kačerska četa 1. šumadijskog NOP odreda napali odred SDS i stanicu poljske straže. Posle 2 i po časa borbe, zbog snažnog otpora neprijatelja, jedinice NOVJ su se povukle ka Stubličkom visu, pošto su prethodno porušile ž. stanicu, demolirale poštu i prekinule tt linije sa Aranđelovcem. Ubijena su 3 vojnika SDS, dok su jedinice NOVJ imale 1 mrtvog i 3 ranjena.

⚔️ 27. 6. 1943. U s. Garašima (kod Aranđelovca) GŠ NOV i PO za Srbiju održao sastanak s vojnopolitičkim rukovodiocima iz Šumadije. Odlučeno je da se unutar NOP odreda formiraju udarni bataljoni kao jezgra za formiranje brigada.

⚔️ 28. 6. 1943. U Aranđelovac upao 1. šumadijski udarni partizanski bataljon. On je, uprkos tome što su se u mestu nalazili jedan bugarski bataljon, 850 vojnika nemačkog 5. SS policijskog puka i oko 100 vojnika SDS, uspeo da uhvati 10 okupatorskih agenata i zapleni veću količinu odeće i obuće i preko 1,000.000 dinara. Potom se nesmetano povukao na pl. Bukulju.

⚔️ 29. 6. 1943. Na pl. Bukulji delovi nemačkog 5. SS policijskog puka i delovi SDS iz Aranđelovca napali 1. šumadijski udarni bataljon. Posle oštre višečasovne borbe neprijatelj je odbačen u Aranđelovac. Poginulo je 6 nemačkih vojnika i 14 vojnika SDS a ranjen ih je veći broj. Bataljon je imao 6 mrtvih i 3 ranjena.

⚔️ 4. 7. 1943. U s. Darosavi (sada: Partizani, kod Aranđelovca) 1, šumadijski udarni partizanski bataljon spalio fabriku šamota i zgradu žel. stanice.

⚔️ 8. 8. 1943. Na pl. Bukulji delovi bugarske 24. pešadijske divizije iz Aranđelovca pokušali da opkole i unište 1. šumadijski udarni bataljon i Šumadijski, Kosmajski i Čačanski NOP odred, koji su se prikupili radi savetovanja. Pošto su izbegle opkoljavanje, jedinice 24. u pokretu ka pl. Venčacu napale bugarsku kolonu kod s. Vrbice, nanevši joj gubitke od 7 mrtvih i više ranjenih i zaplenivši 2 minobacača s minama i mitraljez.

⚔️ 13. 8. 1943. Na pl. Bukulji, u prisustvu članova PK KPJ i GŠ NOV i PO za Srbiju, završeno petodnevno partijsko savetovanje političkih i vojnih rukovodilaca 1. šumadijskog udarnog partizanskog bataljona, Šumadijskog, Kosmajskog i Čačanskog NOP odreda i delegata OK KPJ za Požarevac, Aranđelovac, Kragujevac, Čačak i Valjevo. Na savetovanju je analizirana vojno-politička situacija u zemlji i svetu, te su doneti zaključci u vezi s jačanjem NO pokreta, obnavljanjem starih i formiranjem novih partijskih organizacija, jačanjem NOP odreda i stvaranjem uslova za formiranje NO brigada.

⚔️ 19. 8. 1943. U s. Garašima (kod Aranđelovca) 1. šmadijski udarni partizanski bataljon napao četničku Orašačku brigadu (jačine oko 130 četnika) i naneo joj gubitke od 13 mrtvih i 16 ranjenih.

⚔️ 4. 9. 1943. Na putu Aranđelovac-Topola zaseda 1. šumadijskog udarnog partizanskog bataljona ubila 1 nemačkog vojnika i 4 vojnika SDS i zarobila 1 nemačkog i 2 vojnika SDS.

⚔️ 6. 9. 1943. U s. Gajevima (kod Aranđelovca) oko 1000 četnika napalo 1. šumadijski udarni partizanski bataljon ali su posle šestočasovne tečke borbe odbijeni. Poginulo je oko 40 četnika i ranjeno ih je veći broj. Bataljon je imao 5 poginulih. Zaplenjen je mitraljez i 10 pušaka.

⚔️ 1. 10. 1943. Kod s. Veličana (blizu Aranđelovca) 1. šumadijski udarni partizanski bataljon u borbi ubio oko 60 i ranio i zarobio veći broj četnika.

⚔️ 2. 10. 1943. Kod s. Rudovaca (na pruzi Aranđelovac-Lazarevac) 1. šumadijski udarni partizanski bataljon oštetio teretni voz i zarobio 4 vojnika SDS.

⚔️ 13. 10. 1943. Na pruzi Lajkovac-Aranđelovac jedinice 1. šumadijske NO brigade uništele lokomotivu i 8 vagona teretnog voza, demolirale ž. st. Darosavu (sada: Partizani) i zarobile 3 neprijateljska vojnika.

⚔️ 23. 10. 1943. U s. Darosavi (sada: Partizani, kod Aranđelovca) 1. šumadijska NO brigada vodila borbu protiv bugarskih jedinica, delova četničkog Kosmajskog Korpusa i korpusa gorske garde, nanevši im gubitke od 8 mrtvih i 10 ranjenih.

⚔️ 26. 10. 1943. U s. Darosavi (sada: Partizani, kod Aranđelovca) 1. šumadijska NO brigada i delovi 1. šumadijskog NOP odreda vodili tročasovnu borbu protiv nemačkih vojnika i delova SDS. Neprijatelj je nateran u bekstvo ka Aranđelovcu, ostavivši 5 kamiona, koje su jedinice NOVJ zapalile. Poginulo je 5, a ranjeno 10 neprijateljskih vojnika.

⚔️ 2. 11. 1943. U s. Ranilović (kod Aranđelovca) upali delovi 70. pešadijskog puka bugarske 25. divizije i streljali 27 seljaka, a 100 seljaka odveli u zatvor kao taoce.

⚔️ 29. 11. 1943. Na putu između s. D. Šatornje i s. Trešnjevice (kod Aranđelovca) četnički Korpus gorske garde napao 1. južnomoravsku NO brigadu. Brigada je uspela da razbije i odbaci četnike, a potom je produžila pokret ka s. Bosuti.

⚔️ 1. 12. 1943. U s. Bosuti (kod Aranđelovca) oko 1.000 četnika i vojnika SDS napalo 1. južnomoravsku NO brigadu. Brigada je, u oštroj borbi, razbila neprijatelja, ubila 7, ranila 16 i zarobila 30 četnika i vojnika SDS i zaplenila 5 mitraljeza, 2 p. mitraljeza i 50 pušaka, a zatim je, bez gubitaka, produžila pokret ka s. Darosavi (sada: Partizani).

⚔️ 3. 12. 1943. U s. Darosavi (sada: Partizani, kod Aranđelovca) četnici, delovi SDS i bugarske jedinice (ukupno preko 3000 ljudi) napali 1. južnomoravsku NO brigadu. Brigada se, posle osmočasovne borbe, povukla ka s. Trbušnici.

⚔️ 19. 12. 1943. U s. Prkosavi (kod Aranđelovca) Kosmajski partizanski bataljon odbio napad četnika i odbacio ih ka s. Venčanu.

⚔️ 22. 12. 1943. Od Kosmajskog i Šumadijskog partizanskog bataljona formirana Privremena šumadijska NO brigada sastava dva bataljona. Brigada je istog dana u s. Baroševcu (na pruzi Lajkovac-Aranđelovac) razbila četničku grupu, ubila 4 i zarobila 3 četnika, uništila putnički voz i demolirala skretnice i uređaje na ž. stanici.

⚔️ 26. 12. 1943. U s. Živkovcima (kod Aranđelovca) delovi Privremene šumadijske NO brigade napali delove SDS i četnike, ubili 6, ranili 2 i zarobili 2 neprijateljska vojnika, dok su se ostali, iskoristivši maglu, izvukli ka s. Belanovici.

⚔️ 30. 12. 1943. U s. Brezovcu (kod Aranđelovca) udružene bugarske jedinice, delovi SDS i četnici napali Privremenu šumadijsku NO brigadu. Ona se posle oštre borbe povukla ka pl. Venčacu, uz gubitke od 3 poginula i 4 ranjena.

⚔️ 2. 1. 1944. U s. Kruševici (kod Aranđelovca) Privremena šumadijska NO brigada napala četnike i proterala ih iz sela. Poginuo je 1 i ranjen 1 četnik.

⚔️ 4. 1. 1944. Kod s. Kruševice (blizu Aranđelovca) Privremena šumadijska NO brigada razbila četnike i nanela im više gubitaka u mrtvim i ranjenim, dok je 3 četnika zarobila. Brigada je imala 1 poginulog borca.

⚔️ 11. 1. 1944. U s. Mirosaljcima (kod Aranđelovca) jedna četa 2. bataljona Privremene šumadijske NO brigade razbila četnike.

⚔️ 0. 2. 1944. U Šumadiji, u borbi protiv jedinica SDS, poginuo član OK KPJ i sekretar OK SKOJ-a za okrug aranđelovački Milić Radovanović Mladen, narodni heroj.

⚔️ 2. 2. 1944. U s. Darosavi (sada: Partizani, kod Aranđelovca) Privremena šumadijska NO brigada napala na oko 300 četnika. Borba je trajala 4 časa. Neprijatelj je imao 14 mrtvih i 8 zarobljenih. Brigada je istog dana vodila borbu i s četnicima u s. Mirosaljcima (kod Aranđelovca), ubila jednog i ranila više četnika i zaplenila 1 pušku. Brigada je imala 4 poginula, 1 ranjenog i 2 nestala borca.

⚔️ 4. 2. 1944. U s. Brajkovcu (kod Aranđelovca) Privremena šumadijska NO brigada vodila borbu protiv četnika. Poignuo je jedan njen borac.

⚔️ 10. 2. 1944. U s. Mirosaljcima (kod Aranđelovca) Privremena šumadijska NO brigada napala četnike i posle kraće borbe naterala ih u bekstvo.

⚔️ 10. 2. 1944. U s. Baroševcu (kod Aranđelovca) jedinice Privremene šumadijske NO brigade na pale četnike i posle jednočasovne borbe zauzele selo.

⚔️ 12. 2. 1944. U s. Darosavi (sada: Partizani, kod Aranđelovca) Privremena šumadijska NO brigada vodila borbu protiv četnika i žandarma SDS. Neprijatelj je imao više mrtvih i ranjenih, a brigada NOVJ 1 ranjenog borca. Brigada je istog dana rasformirana, a njeni bataljoni su ušli u sastav 1. šumadijskog i Kosmajskog NOP odreda.

⚔️ 16. 4. 1944. Na pl. Bukulji (kod Aranđelovca) održano savetovanje partijskih i vojno-političkih radnika NOP-a iz Šumadije. Odlučeno je da se od delova Kosmajskog i 1. šumadijskog NOP odreda formira 2. šumadijska NO brigada.

⚔️ 25. 4. 1944. U s. Darosavi (sada: Partizani, kod Aranđelovca), od boraca 1. šumadijskog i Kosmajskog NOP odreda, formirana 2. šumadijska NO brigada, sastava dva bataljona, jačine oko 300 boraca.

⚔️ 1. 5. 1944. U s. Progorevcima (kod Aranđelovca) četnici i žandarmi napali 2. šumadijsku NO brigadu, 1. šumadijski i Kosmajski NOP odred i posle sedmočasovne borbe prinudili ih na povlačenje prema pl. Bukulji.

⚔️ 6. 6. 1944. U s. Vodnju (kod Aranđelovca) 2. šumadijska NO brigada vodila borbu protiv četnika i nanela im gubitke od 6 mrtvih i 11 zarobljenih. Zaplenjeno je 5 pušaka.

⚔️ 8. 6. 1944. U s. Kopljarima (kod Aranđelovca) 2. šumadijska NO brigada vodila borbu protiv četnika i Nedićevskih žandarma. Neprijatelj je imao 4 mrtva, a zaplenjene su 4 puške.

⚔️ 27. 6. 1944. U s. Dudovici (kod Aranđelovca) 2. šumadijska NO brigada napala Štabnu grupu četničkog Rudničkog korpusa. U toj borbi poginula su dva četnika a brigada je zaplenila arhivu tog korpusa.

⚔️ 30. 6. 1944. U s. Darosavi (sada Partizani, kod Aranđelovca) 2. šumadijska NO brigada napala četničku brigadu, ubila 18 i zarobila 26 četnika, a zaplenila 2 mitraljeza, 30 pušaka, 1 pištolj i oko 3000 metaka.

⚔️ 1. 7. 1944. U s. Darosavi (sada: Partizani, kod Aranđelovca) 2. šumadijska NO brigada napala i razbila četničku Jurišnu brigadu.

⚔️ 3. 7. 1944. Na železničkoj pruzi Lazarevac-Aranđelovac 2. šumadijska NO brigada zapalila jedan voz.

⚔️ 11. 7. 1944. U s. Kruševici (kod Aranđelovca) 2. šumadijska NO brigada i Kosmajski NOP odred vodili borbu protiv četnika i žandarma SDS. Poginula su 4 nepiijateljska vojnika, a zaplenjene su 2 puške. Istog dana u borbi protiv neprijateljskih zaseda kod s. Živkovaca poginula su 4 borca i ranjeno je 8 i nestalo 8 boraca Kosmajskog NOP odreda.

⚔️ 20. 9. 1944. Posle dvodnevnih borbi 5. udarna divizija NOVJ oslobodila Aranđelovac, ubivši 543 i zarobivši 420 neprijateljskih vojnika, uništivši 3 tenka, 3 oklopna automobila, 2 topa, 23 kamiona, 4 putnička automobila i 8 motocikla i zaplenivši 4 mitraljeza, 5 automata, 355 pušaka, 19 pištolja, oko 45.000 metaka, 350 ručnih bombi, 1 ručni reaktivni bacač, 6 kamiona, 4 motocikla, dvoja kola-radionice, 1 sanitetski automobil i drugu opremu. Jedinice 5. divizije su imale 26 mrtvih i 66 ranjenih boraca.

⚔️ 21. 9. 1944. U s. Bukovici (kod Aranđelovca) 2. bataljon 4. krajiške udarne brigade 5. udarne divizije NOVJ razbio četnički 2. ravnogorski korpus i odbacio ga prema Mladenovcu, nanevši mu gubitke od oko 30 poginunih i 60 zarobljenih i zaplenivši minobacač, 4 p. mitraljeza, 35 pušaka, 2 pištolja i dosta druge opreme. Bataljon je imao 1 ranjenog borca.

⚔️ 22. 9. 1944. Kod Preseke (blizu Aranđelovca) delovi 3. bataljona 4. krajiške udarne brigade i dva bataljona 1. krajiške udarne brigade 5. udarne divizije NOVJ vodili borbu protiv 300 nemačkih vojnika i oko 100 pripadnika SDK koji su pokušali da se od s. Kopljara probiju u Aranđelovac. Jedinice 5. divizije odbacile su neprijatelja prema Mladenovcu i zaplenile nekoliko pušaka. One su imale 6 ranjenih boraca.

⚔️ 24. 9. 1944. Dolazeći iz Topole, delovi 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i 1. puka -Brandenburg-, posle dvočasovne borbe protiv jedinica 10. krajiške udarne brigade 5. udarne divizije NOVJ, zauzeli s. Banju (kod Aranđelovca) i izbili na pl. Venčac.

⚔️ 27. 9. 1944. Na pl. Venčacu i s. G. i D. Satornji (kod Aranđelovca) 1. krajiška udarna brigada 5. udarne divizije NOVJ u borbi ubila 15 nemačkih vojnika a zaplenila p. mitraljez i dosta drugog materijala. Ona je imala 1 poginulog i 10 ranjenih boraca.

⚔️ 28. 9. 1944. Iz s. Banje i s. G. Šatornje oko 1.000 nemačkih vojnika sa 5 tenkova krenulo u napad prema Preseki, Aranđelovcu i s. Kamenjaru. Napad su, posle osmočasovne borbe, odbili delovi i, krajiške udarne brigade i 1. i 3, bataljon 21. srpske brigade 5. udarne divizije NOVJ. Brigade su imale 16 ranjenih boraca.

⚔️ 30. 9. 1944. Kod Aranđelovca 2000-2500 nemačkih vojnika i četnika napalo snage 5. udarne divizije NOVJ. Posle oštre borbe oni su zauzeli Preseku, a jedinice 5. divizije su se povukle na liniju s. Bukovik - s. Garasi - pl. Bukulja - Cincarov grob. Neprijatelj je pretrpeo osetne gubitke, a 5. divizija je imala 1 poginulog i 16 ranjenih boraca.

⚔️ 4. 10. 1944. U Topoli 1. krajiška udarna brigada 5. udarne divizije NOVJ napala jedan bataljon nemačkih vojnika i četnika i potisnula ih na Oplenac, ali se morala povući ka Aranđelovcu kad je neprijatelju stigla pomoć od Kragujevca. Neprijatelj je imao oko 70 mrtvih i ranjenih. Zaplenjena su 2 minobacača, 10 pušaka i dosta drugog materijala. Uništena su 3 kamiona. Brigada je imala 2 mrtva i 12 ranjenih boraca.

Dokumenti

📜 Pismo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 29 avgusta 1941 god. okružnom partiskom rukovodstvu u Aranđelovcu

📜 Izveštaj Obnove od 11 septembra 1941 god. o sukobu između žandara i partizana u Natalincima kod Aranđelovca

📜 Izveštaj okružnog povereništva za Aranđelovac od 7 oktobra 1941 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o stanju partiske organizacije na terenu

📜 Izveštaj Okružnog povereništva Aranđelovac od 12 oktobra 1941 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o formiranju seoskih narodnooslobodilačkih odbora

📜 Direktiva Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 14 oktobra 1941 god. Okružnom komitetu Aranđelovac za pojačan partiski rad na terenu i za razobličavanje Nedića, Pećanca i LJotića pred narodom

📜 Izveštaj partiskog rukovodstva Aranđelovac od 18 oktobra 1941 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o stanju u Prvom šumadiskom NOP odredu i partiskoj organizaciji u Okrugu

📜 Pismo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 31 januara 1942 god. Okružnom povereništvu KPJ za Aranđelovac povodom pisma Centralnog komiteta KPJ od 14 decembra 1941 godine

📜 Uputstvo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 20 maja 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Aranđelovac za vojno-politički rad

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 27 maja 1942 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o partiskom i vojno-političkom radu na terenu

📜 Pismo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 29 maja 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Aranđelovac

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 2 juna 1942 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o jačini neprijateljskih snaga i o stanju Prvog šumadiskog NOP odreda

📜 Uputstvo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 7 juna 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Aranđelovac za obnavljanje Prvog šumadiskog NOP odreda Milan Blagojević

📜 Izveštaj Okružnog komuteta KPJ za Aranđelovac od 21 juna 1942 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o stanju obnovljenog Prvog šumadiskog NOP odreda

📜 Pismo sekretara Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 2. jula 1942. Pokrajinskom komitetu za Srbiju o stanju 1. šumadijskog odreda i o dogovoru s Kosmajcima o daljem jačanju ovog odreda

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 27. jula 1942. Pokrajinskom komitetu za Srbiju o stanju i dejstvima 1. šumadijskog NOP odreda

📜 Pismo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 30. jula 1942. Okružnom komitetu za Aranđelovac o upućivanju ljudi u odrede i o postupku prema seoskim stražama

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 1. avgusta 1942. Pokrajinskom komitetu za Srbiju o situaciji na terenu i o stanju partijske organizacije u okrugu i u 1. šumadijskom NOP odredu

📜 Govor načelnika Upravnog štaba komandujućeg generala i zapovednika Srbije dr Harolda Turnera od 10 avgusta 1942 god. okružnim i sreskim načelnicima u Aranđelovcu

📜 Poziv Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 1 septembra 1942 god. seoskim stražama i privremenim žandarmima da organizovano napuštaju Nedićeve formacije i stupaju u redove boraca za slobodu

📜 Pismo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 10. septembra 1942. Okružnom komitetu za Aranđelovac o većoj budnosti i širem manevrisanju 1. šumadijskog NOP odreda

📜 Pismo Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju od 24 decembra 1942 god. Okružnom komitetu KPJ za Aranđelovac o vojno-političkom radu na terenu

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od februara 1943 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o akcijama Prvog šumadiskog NOP odreda

📜 Naređenje šefa Nedićeve SDB od 14. marta 1943. da se u selu Belanovici (kod Aranđelovca) strelja 30 simpatizera NOP-a i da se novčano kazne stanovnici tog i okolnih sela

📜 Izveštaj Štaba 1. šumadijskog NOP odreda od 25. marta 1943. Okružnom komitetu KPJ za Aranđelovac o brojnom stanju i dejstvima odreda od 25. februara do 15. marta

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 9 aprila 1943 god. Pokrajinskom komitetu KPJ za Srbiju o ofanzivi neprijateljskih jedinica protiv Prvog šumadiskog NOP odreda i zločinima četnika nad pristalicama NOP u Šumadiji

📜 Izveštaj Štaba Prvog šumadiskog NOP odreda od 12 aprila 1943 god. Okružnom komitetu KPJ za Aranđelovac o izvedenim akcijama

📜 Izveštaj Okružnog povereništva KPJ za Mladenovac od 1 maja 1943 god. Okružnom komitetu KPJ za Aranđelovac o izvedenim akcijama Gročanske čete

📜 Naređenje komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 11. maja 1943. Feldkomandanturi 599 da se strelja 150 talaca iz okoline Mladenovca, Aranđelovca i Smederevske Palanke

📜 Izveštaj Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 2. jula 1943. Pokrajinskom komitetu za Srbiju o formiranju 1. bataljona, njegovom upadu u Aranđelovac i borbi s Nemcima na Vukulji

📜 Izveštaj Štaba Prvog bataljona Prvog šumadiskog NOP odreda od septembra 1943 god. Štabu odreda borbi protiv četnika D. Mihailovića u Gajevima i Orašcu kod Aranđelovca

📜 Izvod iz pisma Okružnog komiteta KPJ za Čačak od 3 oktobra 1943 god. Okružnom komitetu KPJ za Aranđelovac o akcijama Čačanskog NOP odreda

📜 Pismo Okružnog komiteta KPJ za Mladenovac od 14. januara 1941. sekretaru Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac o vojno-političkoj situaciji u mladenovačkom okrugu

📜 Pismo Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 24. januara 1944. Okružnom komitetu KPJ za Mladenovac o potrebi da se hitno pribavi municija za Privremenu šumadijsku Origadu

📜 Pismo sekretara Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 13. februara 1944. Okružnom komitetu za Mladenovac o vraćanju Kosmajskog NOP odreda na svoj teren

📜 Pismo Okružnog komiteta KPJ za Mladenovac od 17. marta 1944. sekretaru Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac o jačini neprijatelja u pojedinim garnizonima i o ogorčenosti seljaka protiv četnika Draže Mihailovića

📜 Izveštaj Štaba 1. bataljona Šumadijskog NOP odreda od 19. marta 1944. sekretaru Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac o pokretima i dejstvima bataljona

📜 Izveštaj Štaba 1. bataljona Šumadijskog NOP odreda od 28. marta 1944. Okružnom komitetu KPJ za Aranđelovac o kretanju i dejstvima bataljona

📜 Pismo Okružnog komiteta KPJ za Mladenovac od 26. Aprila 1944. sekretaru Okružnog komiteta za Aranđelovac o situaciji u mladenovačkom okrugu i dejstvima Kosmajskog NOP odreda

📜 Pismo sekretara Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 27. aprila 1944. Okružnom komitetu KPJ za Mladenovac o pripremama za formiranje 2. šumadijske brigade

📜 Izveštaj komandanta Rudničkog korpusa od 28. aprila 1944. Draži Mihailoviću o neuspelom organizovanju četnika i aktivnostima narodnooslobodilačkog pokreta u selima kod Aranđelovca

📜 Pismo sekretara Okružnog komiteta KPJ za Čačak od 6. juna 1944. sekretaru Okružnog komiteta za Aranđelovac o teroru četnika i o potrebi da se stvori jača partizanska jedinica

📜 Pismo sekretara Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac od 14 jula 1944. Okružnom komitetu za Mladenovac o reorganizaciji 2. šumadijske brigade i o njenim akcijama

📜 Zapovest Štaba Operativne grupe divizija od 14 septembra 1944 god. štabovima Pete, Sedamnaeste i Dvadeset prve NOU divizije za marš u pravcu Aranđelovca i razbijanje četničkih jedinica

📜 Zapovest Štaba Pete NOU divizije od 15 septembra 1944 god. štabovima brigada za marš u pravcu Aranđelovca

📜 Zapovest Štaba Pete NOU divizije od 18 septembra 1944 god. štabovima brigada za napad na Bukulju i Aranđelovac

📜 Naređenje Štaba Dvadeset prve NOU divizije od 18 septembra 1944 god. štabovima brigada za zatvaranje pravaca prema Čačku, Kragujevcu i Aranđelovcu

📜 Izveštaj Štaba Prve krajiške udarne brigade od 20 septembra 1944 god. Štabu Pete NOU divizije o napadu na Aranđelovac

📜 Saopštenje Štaba Pete NOU divizije o rezultatima borbe za Aranđelovac 19 i 20 septembra 1944 godine

📜 Pismo Okružnog komiteta KPJ za Mladenovac od 20. septembra 1944. sekretaru Okružnog komiteta KPJ za Aranđelovac o situaciji u mladenovačkom okrugu i o velikom prilivu novih boraca

📜 Izveštaj Štaba Pete NOU divizije od 21 septembra 1944 god. Štabu Prvog proleterskog korpusa NOVJ o borbama za oslobođenje Aranđelovca

📜 Izveštaj Štaba Pete NOU divizije od 21 septembra 1944 god. Štabu Prvog proleterskog korpusa NOVJ o formiranju Komande mesta u Aranđelovcu i uspostavljanju veze sa Kosmajskim NOP odredom

📜 Naređenje Štaba Pete NOU divizije od 22 septembra 1944 god. štabovima brigada za sprečavanje prodora nemačkih jedinica iz Rudnika u pravcu Lazarevca i Aranđelovca

📜 Izveštaj Štaba Pete NOU divizije od 23 septembra 1944 god. Štabu Prvog proleterskog korpusa NOVJ o borbama protiv Nemaca i četnika na prostoriji Aranđelovac - Topola - Rudnik

📜 Izveštaj Štaba Četvrte krajiške udarne brigade od 23 septembra 1944 god. Štabu Pete NOU divizije o borbi protiv Nemaca kod Aranđelovca

📜 Izveštaj Štaba Četvrte krajiške udarne brigade od 28 septembra 1944 god. Štabu Pete NOU divizije o borbi protiv Nemaca na položaju Preseka - Osoje, severno od Aranđelovca

📜 Izveštaj Štaba Pete NOU divizije od 29 septembra 1944 god. Štabu Prvog proleterskog korpusa NOVJ o borbama na prostoru Venčac - Bukulja - Aranđelovac

📜 Naređenje Štaba Pete NOU divizije od 29 septembra 1944 god. štabovima brigada za kontrolisanje komunikacije Rudnik - Topola - Aranđelovac

📜 Izveštaj Štaba Prve krajiške NOU brigade od 1 oktobra 1944 god. Štabu Pete NOU divizije o borbama protiv Nemaca kod Aranđelovca

📜 Izveštaj Štaba Pete NOU divizije od 2 oktobra 1944 god. Štabu Prvog proleterskog korpusa NOVJ o borbama na sektoru Aranđelovac - Kosmaj

📜 Naređenje Štaba Pete NOU divizije od 3 oktobra 1944 god. štabovima brigada za napad na četnike i nedićevce na prostoriji Aranđelovac - Kosmaj, Beograd - Smederevo

📜 Izveštaj Štaba Četvrte krajiške udarne brigade od 3 oktobra 1944 god. Štabu Pete NOU divizije o borbama protiv Nemaca i nedićevaca oko Aranđelovca

📜 Zapovest Štaba Pete NOU divizije od 9 oktobra 1944 god. štabovima brigada za napad na Topolu i zatvaranje pravca prema Aranđelovcu, Mladenovcu i Palašdi

📜 Depeša Edvarda Kardelja od 22. oktobra 1944. maršalu Titu o njegovom, Đilasovom i Herbrangovom dolasku u Aranđelovac

Fotografije

Povezane odrednice

Jagodina Privremena šumadijska brigada 1. proleterski korpus NOVJ Korpus Gorske garde Vermaht u Jugoslaviji Beogradska operacija 21. srpska divizija NOVJ Srpska državna straža (nedićevci) Dragoljub Draža Mihailović Pokrajinski komitet KPJ za Srbiju Vrbas 1. južnomoravska brigada Gestapo Štampa u ratu Bugarski zločini u Jugoslaviji Borbe u Srbiji 1942. Josip Broz Tito 1. krajiška udarna brigada SKOJ Narodni heroji Jugoslavije Nikola Kalabić Čačak Bolnice u oslobodilačkom ratu Čačanski partizanski odred "Dragiša Mišović" Nemački zločini u Jugoslaviji Harald Turner Andrija Hebrang 4. krajiška udarna brigada Izbeglice i progoni u drugom svetskom ratu Kikinda 5. krajiška udarna divizija NOVJ Bitka za Srbiju Srpski dobrovoljački odredi (ljotićevci) Narodno oslobodilački odbori Četnici u drugom svetskom ratu 1. šumadijski partizanski odred Borbe u Bosni i Hercegovini 1944. Kurirska služba u ratu Požarevac Saradnja četnika sa okupatorom Zasede u oslobodilačkom ratu Mobilizacija u oslobodilačkom ratu Valjevski partizanski odred Dimitrije Ljotić Proboj NOVJ u Srbiju 1944. Borbe u Srbiji 1943. Smederevo Žene u ratu Valjevo Kikindski partizanski odred Četnički zločini Bugarska u drugom svetskom ratu Zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu Tenkovi u Jugoslaviji u drugom svetskom ratu Diverzije u oslobodilačkom ratu Rudnički korpus JVuO Lazarevac Sanitet u ratu Deportacije Slovenaca Paul Bader Divizija Brandenburg 10. krajiška udarna brigada 4. srpska brigada (2. južnomoravska) Kosmajski partizanski odred Borbe u Srbiji 1944. Kragujevac Milan Nedić Mladenovac 21. srpska brigada (2. šumadijska) Milovan Đilas Centralni komitet KPJ Smederevska Palanka Ustanak u Srbiji 1941. Ilegala u ratu 1. šumadijska brigada