Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima
ustanak

Kurirska služba u ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 18 hronoloških zapisa, 17 dokumenata i 18 fotografija.

Događaji

⚔️ 22. 6. 1941. PK KPJ za Srbiju, na dan napada Nemačke na Sovjetski Savez, doneo odluku i preduzeo mere da se sklanjaju svi članovi Partije i simpatizeri koji su dotada živeli ilegalno ili poluilegalno, a kojima je pretila opasnost da budu pohvatani od Gestapoa. Istog dana u unutrašnjost upućeni kuriri sa porukom PK.

⚔️ 0. 7. 1941. U Šapcu, od članova SKOJ-a, formirano deset vojnih desetina (grupa) koje su sakupljale oružje i vršile vojnu obuku i kurirsku službu. Pored toga, radilo je nekoliko tečajeva prve pomoći, u kojima je bilo obuhvaćeno oko 60 omladinki i žena.

⚔️ 0. 11. 1941. Na zboru predstavnika seoskih odbora formiran -odbor partizanske opštine- Potočani (kod Prnjavora), sa seđištem u s. Skucanom Vakufu. Opština je imala NO fond, sud, relejnu kurirsku stanicu i druge ustanove.

⚔️ 0. 5. 1942. Na putu između s. Srednjeg i Sarajeva četnici uhvatili i živa na kolac nabili kurira PK KPJ i GŠ NOP i DV za Bosnu i Hercegovinu Mustafu Dovadžiju, narodnog heroja.

⚔️ 8. 6. 1942. GŠ NOP odreda za Sloveniju uputio prvu kurirsku patrolu za VŠ NOP i DV Jugoslavije. Patrola je oko mesec dana putovala do Prozora, gde se nalazio VŠ NOP i DV Jugoslavije.

⚔️ 6. 7. 1942. U Beogradu streljana kurirka PK KPJ za Srbiju Zagorka Malivuk, narodni heroj.

⚔️ 10. 7. 1942. US, Solakovu Kulu (kod Prozora) u VŠ NOP i DV Jugoslavije stigli prvi kuriri iz GŠ NOP odreda za Sloveniju.

⚔️ 9. 10. 1942. Na inicijativu OK KPJ za Kruševac, jedna trojka Rasinskog NOP odreda upala u Kruševačku bolnicu i iz Internog odeljenja oslobodila člana OK KPJ Steva Milanka i partizanskog kurira Isidora Milovanovića i prebacila ih u s. Čitluk, gde su ostali na oporavku.

⚔️ 24. 5. 1943. U rejonu Debra, preko kurira, uspostavljena veza između GŠ NOV i PO za Makedoniju i albanske partizanske čete (kasnije bataljona) -Hadži Lješ-, koja je pristala na saradnju s jedinicama NOVJ i zajedničku borbu protiv okupatora.

⚔️ 13. 6. 1943. U rejonu s. Tjentišta r. Sutjesku forsirala glavnina 3. udarne divizije NOVJ (3. proleterska (Sandžačka), 5. crnogorska udarna bez 1. bataljona, 2. bataljon 1, dalmatinske i Mostarski bataljon 10. hercegovačke NOU brigade, ukupno 1.500-1.800 boraca) sa oko 700 teških ranjenika Centralne bolnice VŠ NOV i POJ. Svi pokušaji ove divizije da u toku dana proširi mostobran ostali su bez uspeha zbog višestruke nadmoćnosti neprijatelja, uprkos obostrano vrlo visokim gubicima. Više nego prepolovljene, jedinice su se sledeća dva dana, po delovima i grupicama, probile prema Zelengori, Sandžaku i Borču, dok su nemačke jedinice poubijale najveći broj ranjenika, bolesnika i sanitetskog osoblja. Poginulo je i jedanaest narodnih heroja: legendarni komandant Sava Kovačević, njegov kurir Veselin Đurović Aga i obaveštajni oficir 3. udarne divizije NOVJ Dušan Bojović, zamenik komandanta 3. proleterske NOU brigade Momčilo Stanojević; politički komesari 2. i 3. bataljona Stevo Baljević i Nikola Lješković, referent saniteta brigade Marko Baletić, komandiri četa Veljko Aleksić i Bajo Prelević, svi iz 5. Crnogorske NOU brigade; komandir čete Mostarskog bataljona 10. hercegovačke NOU brigade Šefik Obad i pomoćnik političkog komesara čete u 1. proleterskoj NOU brigadi, teški ranjenik, Hamid Baširević.

⚔️ 12. 9. 1943. Štab 2. operativne zone NOV i PO Makedonije izdao naredbu o mobilizaciji potrebnog broja ljudstva, bicikla i konja na teritoriji Debarca radi organizovanja kurirske i obaveštajne službe na slobodnoj teritoriji.

⚔️ 12. 12. 1943. Na r. Belom Drimu (blizu Orahovca), u borbi protiv balista, ranjen, uhvaćen i odmah, posle mučenja, streljan kurir Glavnog štaba NOV i PO za Kosovo i Metohiju Peko Tepavčević, član KPJ i narodni heroj.

⚔️ 6. 2. 1944. Na putu Šid-Ilok grupa kurira 2. sremskog NOP odreda napala autobus šidske opštine, te ubila 2 ustaše, 1 domobrana i 2 folksdojčera i zarobila 1 domobrana, uništila autobus i zaplenila 1 pušku, 2 pištolja i drugi materijal.

⚔️ 12. 5. 1944. Grupa pozadinskih radnika i kuriri 2. makedonske NOU brigade upali u s. Krnjevo i s. D. Bošavu (kod Kavadaraca) i zaplenili 7 pušaka, 2 konja, opštinsku arhivu, 48.000 leva i dr.

⚔️ 12. 5. 1944. U Prizrenu, opkoljen u jednoj kući od nemačkih vojnika i balista, poginuo kurir Mustafa Bakija, narodni heroj.

⚔️ 23. 7. 1944. U rejonu s. Ban. Karađorđeva (kod Zrenjanina) nemačka policija otkrila partizansku bazu i posle kraće borbe ubila kurira OK KPJ za Banat Obrena Januševića Artema, narodnog heroja, i još jednog borca, a trećeg borca, ranjenog, uhvatila i kasnije streljala.

⚔️ 15. 8. 1944. VŠ NOV i POJ naredio Štabu 2. udarnog korpusa NOVJ da: 1. proletersku udarnu diviziju NOVJ i 8. crnogorsku NOU brigadu hitno prebaci preko r. Lima, ka 37. udarnoj diviziji NOVJ, s tim da one manevrišu na prostoriji pl. Zlatar - pl. Golija; da snage 2. udarnog korpusa NOVJ manevrišu na prostoriji pl. Sinjajevina - pl. Durmitor - pl. Golija; da se 12. udarni korpus NOVJ, koji pristiže na Pivu, ne uvlači u nove borbe, zbog velikih gubitaka, ali da se s njim uspostavi radio-veza i kurirska veza, da se ranjenici 2. udarnog korpusa, 1. proleterske udarne divizije i 12. udarnog korpusa NOVJ. sa aerodroma kod s. Negobuđe (blizu Žabljaka) avionima evakuišu u bolnice NOVJ u Italiji.

⚔️ 16. 8. 1944. VŠ NOV i POJ obavestio Štab 12. udarnog korpusa NOVJ da je neprijatelj dešifrovao njegove depeše i zna njegove namere. Stoga mu je naredio da hitno uputi kurira u Štab 2. udarnog korpusa NOVJ radi prijema nove šifre i da do tada ne šalje nikakva poverljiva naređenja i izveštaje.

Dokumenti

📜 Izvještaj kurira Psunjskog odreda drugom polovinom listopada 1911 god. sekretaru Okružnog komiteta KPH Nova Gradiška o napadu ustaša na logor i izvršenim akcijama

📜 Izveštaj delegata Vrhovnog štaba NOP i DV Jugoslavije Svetozara Vukmanovića-Tempa od 12 februara 1942 god. Vrhovnom komandantu drugu Titu o situaciji u Sarajevu posle neuspele Druge neprijateljske ofanzive, o uspostavljanju kurirskih veza sa Zagrebom i o slabim mogućnostima za nabavku odeće, hrane, sanitetskog i drugog materijala

📜 Uputstvo Glavnog štaba NOP odreda Hrvatske od 1 ožujka 1942 god. Štabu Grupe kordunaških NOP odreda za održavanje kurirske veze i popunjavanje štabova

📜 Jedan od popisa priloženih uz obračun Povjerenstva CKKPH u Zagrebu od 4. V 1942. godine o broju upućenih ljudi u partizane, punktu preko kojeg su upućeni i troškovima te mjestu gdje su upućivani kuriri i troškovima puta

📜 Popis poslan Povjerenstvu CK KPH u Zagrebu o broju ljudi upućenih u partizane, punktovima preko kojih su odaslani i troškovima te mjestu gdje su upućivani kuriri i troškovima njihovog puta u vremenu od kraja travnja do početka lipnja 1942. godine

📜 Obavijest Anke Berus, člana Biroa CK KPH, Povjerenstvu CK KPH u Zagrebu da se Ivo Marinković i Grga Jankes nalaze blokirani na Kozari, te da su pronašli specijalne kurire za prenošenje materijala iz Zagreba za partizane

📜 Pismo štaba Pete krajiške (kozarske) NOU brigade od 19 oktobra 1942 god. štabu Treće operativne zone Hrvatske o stanju na terenu Kozare i o potrebi uspostavljanja redovne kurirske veze i saradnje u akcijama

📜 Naređenje Vrhovnog štaba NOV i POJ od 7 decembra 1942 god. komandantu Vojne škole NOV i POJ o dužini trajanja oficirskih kurseva i o potrebi održavanja stalne kurirske veze

📜 Naređenje zamenika načelnika Vrhovnog štaba NOV i POJ od 6 januara 1943 god. Glavnom štabu NOV i PO Slovenije za određivanje stalnih kurira za vezu sa Vrhovnim štabom

📜 Pismo kurira Mate Rendulića Ivi Marinkoviću u kojemu mu zakazuje sastanak na kojemu je uhapšen Ivo Marinković

📜 Pismo Okružnoga komiteta KPH Karlovac Okružnome komitetu KPH Pokuplje u vezi s naređenjem Centralnoga komiteta KP Hrvatske o redovnom slanju kurira za raznošenje pošte, te o dužnosti Okružnoga komiteta KPH Pokuplje da prima poštu za Zagreb, Bjelovar, Varaždin i druge okružne komitete

📜 Naredba štaba Druge operativne zone od 12. septembra 1943. god. o mobilizaciji potrebnog broja ljudstva, bicikla i konja na teritoriji Debaraca radi organizovanja kurirske i obaveštajne službe

📜 Pismo Okružnoga komiteta KPH Varaždin Povjerenstvu CK KPH u Zagrebu o tome da Stipe Ugarković, instruktor CK KP Hrvatske nije došao na područje okruga, te o funkcioniranju kurirske službe

📜 Upozorenje člana Vrhovnog štaba NOV i POJ Edvarda Kardelja od 27. marta 1944. Glavnom štabu NOV i PO Slovenije da organizuje redovnu kurirsku vezu s Glavnim štabom NOV i PO Hrvatske i da preko toga štaba redovno upućuje izveštaje Vrhovnom štabu NOV i POJ

📜 Naređenje Vrhovnog štaba NOV i POJ od 6. jula 1944. operativnim štabovima NOVJ da svu službenu poštu i ostale pisane materijale redovno dostavljaju Vrhovnom štabu specijalnim kuririma preko komandanta Baze NOVJ u Italiji Milentija Popovića i da pošalju spiskove za proizvođenje i unapređenje oficira

📜 Uputstvo Vrhovnog štaba NOV i POJ od 13. jula 1944. Glavnom štabu NOV i PO Hrvatske o načinu održavanja kurirske veze sa Slavonijom

📜 Naređenje načelnika Vrhovnog štaba NOV i POJ Arsa Jovanovića od 2. avgusta 1944. komandantu Baze NOV u Italiji Branku Poljancu da nove šifre dostavi preko kurira operativnim štabovima

Fotografije

Povezane odrednice

Bali Kombetar Karlovac Žabljak Bijelo Polje 5. proterska (crnogorska) udarna brigada Valjevo Glavni štab Kosova i Metohije 12. vojvođanski korpus NOVJ Borbe u Sremu 1943. Borbe u Makedoniji 1943. Kozara u oslobodilačkom ratu Beograd Crna Trava Bolnice u oslobodilačkom ratu Mobilizacija u oslobodilačkom ratu Foča Ivan Šibl Vrnjačka Banja Borbe u Srbiji 1944. 4. vojvođanska udarna brigada Aranđelovac Goriška divizija Ilok Ustanak u Srbiji 1941. Borbe u Srbiji 1942. Borbe u Bosni i Hercegovini 1944. Šid Varaždin Valjevski partizanski odred Folksdojčeri u drugom svetskom ratu Prnjavor 11. krajiška udarna brigada Pokrajinski komitet KPJ za Srbiju Slobodne teritorije u oslobodilačkom ratu Glavni štab Slovenije Glavni štab Hrvatske Narodni heroji Jugoslavije Sarajevo Ruma Italija u drugom svetskom ratu 2. udarni korpus NOVJ Gornji Vakuf Borbe u Hercegovini 1943. Omladina u ratu Kavadarci Nova Gradiška Bjelovar Deca u ratu Rasinski partizanski odred Obrazovanje u oslobodilačkom ratu Vrhovni štab NOVJ Borbe u Hrvatskoj 1944. Borbe u Hrvatskoj 1942. Miloš Šiljegović Četnici u drugom svetskom ratu Prozor Bitka za Srbiju 1. krajiška udarna brigada Ranjenici u ratu Streljanja u oslobodilačkom ratu Kruševac 31. slovenska divizija NOVJ Sanitet u ratu Zrenjanin 3. proleterska (sandžačka) udarna brigada Prizren Politički komesari u NOR-u Ilegala u ratu Avijacija u oslobodilačkom ratu Komunistička partija Hrvatske Borbe na Kosovu i Metohiji Borbe u Bosni i Hercegovini 1942. 6. krajiška udarna brigada Zagreb Šabac