Kriva Palanka u drugom svetskom ratu

⚔️ 6. 4. 1941. Nemačka 9. oklopna divizija zauzela Stracin (na pravcu Kriva Palanka - Kumanovo).

⚔️ 6. 4. 1941. U 5,20 časova nemački 40. motorizovani korpus, podržan avijacijom iz Bugarske otpočeo dejstvo na pravcima: Kriva Palanka - Kumanovo, Džumaja - Carevo Selo - Kočane i Petrič - Novo Selo - Strumica. Ove pravce su zatvarale snage jugoslovenske 3. armijske oblasti, koje još nisu bile završile koncentraciju.

⚔️ 0. 8. 1943. U Skoplju formiran 5. oblasni komitet KPM (za srezove: Skoplje, Kumanovo, Kriva Palanka, Kratovo i Sv. Nikola).

⚔️ 0. 8. 1943. Na kumanovskom terenu formiran Štab 5. operativne zone NOV i PO Makedonije. U ovu zonu su ušli srezovi: Skoplje, Kumanovo, Kriva Palanka, Kratovo i Sv. Nikola.

⚔️ 15. 8. 1943. U s. Neravu (kod Krive Palanke) 2. bataljon 2. južnomoravskog NOP odreda vodio četvoročasovnu borbu protiv oko 130 četnika. Kada su četnicima pritekle u pomoć manje bugarske snage, bataljon je bio prinuđen da se povuče ka German-planini, uz gubitke od 1 mrtvog i 5 ranjenih.

⚔️ 15. 9. 1943. Kod s. Trgovišta (blizu Krive Palanke) 2. bataljon 2. južnomoravskog NOP odreda vodio petočasovnu borbu protiv specijalnog policijskog odreda -Birman- koji je Gestapo formirao od zavedenog šiptarskog življa. Poginula su 2 borca, dok je neprijatelj imao 3 mrtva i 2 ranjena, pa je za odmazdu streljao oko 25 seljaka.

⚔️ 10. 10. 1943. Naredbom delegata Fovereništva GŠ NOV i PO za Makedoniju za 5. operativnu zonu Kumanovski NOP odred preimenovan u Skopsko-kumanovski i podeljen u dve čete. Odredu je za dejstvo određena teritorija: Skopska Crna gora, kumanovski, kratovski i krivopalanaćki srez.

⚔️ 25. 10. 1943. Štab 2. bataljona 2. južnomoravskog NOP odreda izdao proglas narodu pčinjskog, preševskog i krivopalanačkog sreza: ukazujući mu na izdajnički rad četnika, poziva ga da stupa u partizanske redove.

⚔️ 25. 11. 1943. Skopsko-kumanovski NOP odred uputio proglas narodu kumanovskog i krivopalanačkog sreza, u kome je razotkrio protivnarodni rad četnika Draže Mihailovića i pozvao zavedene da napuste čelnike i stupe u NOV i PO Makedonije.

⚔️ 30. 12. 1943. Bugarske snage (vojska i policija) i kontračetnici iz Kumanova, s. Ml. Nagoričana, s. Stracina, Krive Palanke, s. Klenika, Preseva, Vranja, Bosiljgrada, Trna i Pirota otpočeli koncentrična dejstva na kumanovsko-vranjskom području da bi uništili makedonske, južnomoravske i kosovske jedinice, ali su ove vešto izbegle sukob. Nezadovoljne ishodom ove desetodnevne akcije, neprijateljske snage su pokupile seljake od 18 do 50 godina i većinu internirale u Bugarsku, izvršivši istovremeno mnoge paljevine i ubistva po selima.

⚔️ 30. 12. 1943. Bugarske jedinice i policija (ukupno oko dve divizije) iz Kumanova, Krive Palanke. Bosiljgrada i Trna otpočele napad na 2. južnomoravski i 1. kumanovski partizanski bataljon -Jordan Nikolov- s ciljem da ih nabace u dolinu J. Morave (koju su zatvorile snagama jedne divizije) i da pokupe muško stanovništvo od 18 do 50 godina i interniraju u Bugarsku. Jedinice NOVJ su, posle manjih sukoba, izmanevrisale jače bugarske snage. Neprijatelj je do 7. januara 1944. opljačkao više sela, streljao oko 30 lica, popalio štale i stočnu hranu i u blizini svojih garnizona pohapsio izvestan broj ljudi i internirao u Bugarsku.

⚔️ 13. 1. 1944. Udarni bataljon 2. južnomoravskog NOP odreda i Kosovski partizanski bataljon napali na Krivu Palanku, gde su bugarske vlasti pohvatale muškarce od 18 do 50 godina radi interniranja u Bugarsku. Posle oštre borbe protiv bugarskih jedinica krivopalanačkog garnizona, bataljoni su oslobodili oko 1000 lica.

⚔️ 17. 2. 1944. Kod s. Preseke (na Osogovskoj planini) Grupa partizanskih bataljona (-Stevan Naumov- i -Hristo Botev-) vodila borbu protiv bugarske vojske i policije kočanskog garnizona. Najzad su uspeli da probiju neprijateljske položaje i da produže pokret preko r. Krive reke, pravcem s. Mišino - s. Moždinjak (kod Krive Palanke).

⚔️ 13. 3. 1944. Kod s. Šajinca (blizu Vranja) 6. južnomoravska NO brigada razbila četničku Krivopalanačku brigadu, posle čega ova nije više postojala kao organizovana jedinica.

⚔️ 15. 3. 1944. Upravnik bugarske skopske oblasne policije izveštava direkciju u Sofiji o uzrocima neuspeha ofanzive preduzete. januara 1944. protiv partizanskih jedinica na odseku Kumanovo - Kriva Palanka - Vranje. Krivicu za neuspeh prebacuje na vojsku.

⚔️ 4. 4. 1944. Kod s. Drenka, s. Željuvina i Stracina (blizu Kumanova) 3. makedonska NOU brigada i Kosovski NOP odred, povlačeći se posle napada na Probištip, vodili borbu protiv bugarskih snaga iz Krive Palanke i Kumanova koje su pošle u poteru za njima. Jedinice NOV i POJ su uspele da se preko Krive reke probijaju na pl. Kozjak.

⚔️ 24. 4. 1944. Pripremajući napad na Kratovo, 3. makedonska NOU brigada i Kosovski i Kumanovski NOP odred porušili drumske mostove kod Stracina, Krive Palanke i Čifte-Hana.

⚔️ 30. 4. 1944. Bugarske snage (14, 17. i 29. pešadijska divizija, delovi 7. rilske divizije. 1. i 2. konjički, 1. armijski, 41. i 45. pešadijski puk, žandarmerijski bataljon, policijske snage vranjske i sofijske oblasti i iz rejona Kumanova) preduzele napadnu operaciju poznatu pod imenom -proiećna ofanziva- protiv jedinica NOVJ na desnoj obali r. J. Morave (5. i 6. južnomoravsku NO brigadu, 3. makedonsku NO brigadu, Kosovski NOP odred, bugarsku 1. sofijsku partizansku brigadu, Crnotravski i Kumanovski NOP odred, bugarski Trnski partizanski odred i jedinice komandi područja i komandi mesta) s ciljem da ih koncentričnim napadima u rejonima Vranje - Kumanovo - Kriva Palanka - Pirot - Babušnica - Vladičin Han okruže i unište. U borbama vođenim do 20. juna neprijatelj nije uspeo da uništi jedinice NOVJ, pa se povukao u polazne garnizone.

⚔️ 2. 5. 1944. Kod Pobijenog kamena (blizu Krive Palanke) 3. makedonska NOU brigada i Kosovski NOP odred napali jednu bugarsku kolonu krivopalanačkog garnizona i prinudili je da odstupi prema r. Bregalnici. Zaplenjeno je dosta oružja, municije i druge opreme. Tu su se sa 3. makedonskom NOU brigadom povezali Strumičko-đevđelijski (Plačkovički) NOP odred (koji je od pl. Kožufa dopratio grupu rukovodilaca BRP(k) upućenu iz Moskve preko VŠ NOV i POJ) i bugarski Trnski partizanski odred.

⚔️ 2. 5. 1944. Kod Sv. Ilije i Čupinog Brda (blizu Krive Palanke) jedinice 6. južnomoravske NO brigade i Vranjskog vojnog područja, završile dvodnevne žestoke borbe protiv nadmoćnijih bugarskih snaga. Partizanske jedinice su zaplenile 3 topa, zatim su ih uništile jer nisu mogle da ih nose sa sobom pri daljem prodoru za Crnu travu.

⚔️ 5. 5. 1944. Kod s. Tlomina (blizu Krive Palanke), probijajući se za Crnu travu, 3. makedonska NOU brigada, bugarski Trnski partizanski odred i Kosovski NOP odred vodili oštre borbe protiv bugarskih snaga jačine puka. Protivnapadima odbačene su neprijateljske snage i preduzeto je gonjenje istih u pravcu s. Doganice.

⚔️ 6. 5. 1944. Kod Črnooka (blizu Bosiljgrada) 3. makedonska NOU brigada, Strumičko-devđelijski (Plačkovički), Kosovski i bugarski Trnski NOP odred vodili čitavog dana vrlo tešku borbu u okruženju protiv bugarskih jedinica iz kumanovskog i krivopalanačkog garnizona. U toku noći oni su se uspešno probili iz obruča i produžili pokret za Crnu travu. Jedinice NOV i POJ su imale 24 mrtva borca, a neprijateljske jedinice - oko 100 mrtvih i ranjenih vojnika.

⚔️ 26. 5. 1944. Komandant bugarske 5. armije zahtevao od skopskog oblasnog direktora da se iseli stanovništvo sa odseka Kumanovo - Kriva Palanka, kako bi se sprečio boravak partizana u tim selima koja su ih svestrano pomagala.

⚔️ 15. 6. 1944. Na Čupinom brdu i Retkim bukama (kod Krive Palanke) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade) napala ojačani bataljon bugarskog 1. armijskog puka i zarobila 22 vojnika. Grupa je imala 3 ranjena borca. Zaplenila je 2 topa, 2 minobacača, 9 mitraljeza, 7 p. mitraljeza, 44 puške i drugu opremu.

⚔️ 20. 6. 1944. Na komunikaciji Kumanovo - Kriva Palanka diverzantska grupa Kumanovskog NOP odreda uništila jedan bugarski kamion. Poginulo je 6 i ranjeno oko 10 bugarskih vojnika.

⚔️ 7. 10. 1944. Komanda bugarske 1. armije izdala potčinjenim jedinicama (1. i 2. pešadijskoj diviziji) zapovest za napad pravcem Đueševo - Kriva Palanka - Stracin. Druga pešadijska divizija (9, 21, 27. i 36. pešadijski puk) dobiia je zadatak da energičnim napadom ovlada Krivom Palankom i do pada mraka izbije na liniju Konjski rid - s. Baševo - s. Dubočica - Straža - Kosmatica - Breza, a sledećeg dana izbije ispred stracinskih položaja. U II ešelonu zadržana je 1. pešadijska divizija.

⚔️ 8. 10. 1944. Posle dvodnevnih borbi protiv delova nemačke 11. vazduhoplovno-poljske divizije, jačine do bataljona, bugarska 2. pešadijska divizija oslobodila Krivu Palanku. Na grad je napadao 9. pešadijski puk, dok su ostale snage divizije vršile obuhvat sa severa i juga. Za to vreme 17. makedonska brigada Kumanovske divizije NOVJ napadala je nemačke transporte i obezbeđenja na komunikaciji Kumanovo - Kriva Palanka, a 18. makedonska NO brigada na komunikaciji Kumanovo-Preševo.

⚔️ 9. 10. 1944. Na putu Kumanovo - Kriva Palanka 17. makedonska brigada Kumanovske divizije NOVJ napala nemačke delove, uništila nekoliko kamiona i nanela neprijatelju dosta gubitaka.

⚔️ 12. 10. 1944. U dvodnevnim akcijama na komunikaciji Kumanovo - Kriva Palanka 17. makedonska brigada Kumanovske divizije NOVJ uništila nekoliko nemačkih vozila i vodila borbu protiv nemačkih obezbedujućih delova kod s. Oraha i Straže.

⚔️ 12. 10. 1944. Posle pregrupisavanja bugarska 1. armija (1. i 2. pešadijska divizija) otpočela napad na ojačani puk nemačke 11. vazduhoplovno-poljske divizije u rejonu Stražina (između Krive Palanke i Kumanova).

⚔️ 13. 10. 1944. U Sofiji (u Bugarskoj), na sastanku između delegata VŠ NOV i POJ i komandanta i političkog komesara GŠ NOV i PO za Makedoniju, s jedne strane, i ministra vojske i načelnika Generalštaba bugarskih oružanih snaga, s druge strane, razrađen plan o zajedničkim dejstvima NOVJ i bugarskih oružanih snaga protiv nemačkih jedittica u Jugoslaviji. Prema tome planu, bugarska 1. armija dejstvovala bi pravcem Ćustendil - Kriva Palanka - Kumanovo, 4. armija dolinom r. Bregalnice ka Štipu i Strumici i 2. armija u istočnoj Srbiji, dolinom Nišave.

⚔️ 14. 10. 1944. Na Milutinskom ridu (na komunikaciji Kumanovo - Kriva Palanka) nemačke snage napale 4. bataljon 17. makedonske NO brigade. Bataljon je uspeo da odbije neprijatelja, nanevši mu gubitke od 13 mrtvih, i da zadrži položaje.

⚔️ 15. 10. 1944. U Krivoj Palanci zamenik komandanta GŠ NOV i PO za Makedoniju i komandant bugarske 1. armije dogovorili se o koordiniranju zajedničkih dejstava na odsecima Kriva Palanka - Kumanovo i Kumanovo-Vranje. Pored ostalog, sačinjen je plan za ovlađivanje stracinskim položajima, na kojima su se branili delovi nemačke 11. vazduhoplovno-poljske divizije, i regulisano je snabdevanje bugarskih vojnika.

⚔️ 5. 11. 1944. Po naređenju GŠ NOV i PO za Srbiju rasformirani NOP odredi: Rasinski, Požarevački, Ozrenski, Toplički, Vranjski, Babički, Jablanički, Jastrebački, Ibarski, SvrIjiški, Knjaževački, Leskovački, Bosiljgradski, Pčinjski, Masurički, Pustorečki, Krivopalanački, Dobrički i Oruglički a njihovo ljudstvo ušlo u sastav brigada Narodne odbrane.