Kočani u drugom svetskom ratu

⚔️ 19. 5. 1943. Kod s. Vinice (blizu Kočana) prikupila se grupa partizana i vojno-političkih rukovodilaca radi formiranja Štaba 4. operativne zone NOV i PO Makedonije i Bregalničkog NOP odreda.

⚔️ 21. 5. 1943. U rejonu s. Vinice (kod Kočana) bugarska vojska i policija razbile Štab 4. operativne zone NOV i PO Makedonije i Bregalnički NOP odred pri samom formiranju. Zarobljena su 3 i poginula su 3 borca, među kojima i Vančo Prkev, narodni heroj, koji je bio predviđen za političkog komesara 4. operativne zone.

⚔️ 16. 2. 1944. Kod s. Pekljana (blizu Kočana) Grupa partizanskih bataljona -Stevan Naumov- i -Hristo Botev-, s kojima je bio i deo CK KPM i GŠ NOV i PO za Makedoniju, celog dana vodili borbu sa bugarskom vojskom i policijom kočanskog garnizona. Najzad su uspeli da se probiju i, preko r. Bregalnice, produže pokret ka pl. Osogovu. Neprijatelj je imao oko 50 poginulih, a jedinice NOVJ oko 10 ranjenih boraca.

⚔️ 17. 2. 1944. Kod s. Preseke (na Osogovskoj planini) Grupa partizanskih bataljona (-Stevan Naumov- i -Hristo Botev-) vodila borbu protiv bugarske vojske i policije kočanskog garnizona. Najzad su uspeli da probiju neprijateljske položaje i da produže pokret preko r. Krive reke, pravcem s. Mišino - s. Moždinjak (kod Krive Palanke).

⚔️ 24. 5. 1944. Kod Golaka, Kiselice i Strumičkog zida (na pl. Plačkovici) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske NO brigade) razbila tri kolone (svaka jačine bataljona) iz sastava 48. i 49. pešadijskog puka bugarske 17. pešadijske divizije, podržavane avijacijom. Kolone su odstupile ka Kočanima i Carevom Selu (sada: Delčevo) uz gubitke od 87 poginulih vojnika i oficira i 32 zarobljena vojnika. Zaplenjeno je: 1 top, 1 minobacač, 9 mitraljeza, 7 p. mitraljeza, 30.000 metaka i druga oprema. Grupa je imala 6 mrtvih i oko 10 ranjenih boraca.

⚔️ 10. 6. 1944. Kod Kočana, prelazeći r. Bregalnicu, Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade) razbila bugarsku zasedu i nanela joj gubitke od 23 mrtva i 3 zarobljena vojnika. Tu je poginuo komandant Kosovske NO brigade Milan Zečar, narodni heroj. Grupa je zaplenila 1 mitraljez, 1 p. mitraljez, 16 pušaka i drugu opremu.

⚔️ 16. 8. 1944. Na pl. Plačkovici 4. makedonsku NO brigadu napali delovi bugarske 17. pešadijske divizije iz kočanskog, carevoselskog, strumičkog i štipskog garnizona. Brigada se, posle četvoročasovne borbe, povukla za Beli kamen. Neprijatelj je imao 46 mrtvih i 12 zarobljenih vojnika. Brigada je imala 9 mrtvih i 6 ranjenih boraca. Zaplenila je 2 minobacača, 4 mitraljeza, 50 pušaka i dosta municije.

⚔️ 30. 8. 1944. U rejonu s. Vinice (blizu Kočana) formiran Strumički i Plačkovički NOP odred.

⚔️ 30. 8. 1944. Četvrta makedonska NO brigada zauzela s. Vinicu, razbivši oko 40 bugarskih policajaca i zaplenivši 30 pušaka. Kada je neprijatlju pristiglo pojačanje iz Kočana, ona se povukla ka s. Gradecu.

⚔️ 7. 9. 1944. U Kočanima formiran SNO odbor i GNO odbor.

⚔️ 18. 9. 1944. U rejonu s. Vinice (kod Kočana) delovi nemačkog 21. lovačkog puka 11. vazduhoplovno-poljske divizije napali 14. makedonsku brigadu 50. divizije NOVJ. U toku noći neprijatelj je odustao od napada i izvukao se u pravcu s. Carevog Sela (sada: Delčevo), pretrpevši gubitke od nekoliko mrtvih i 3 zarobljena vojnika.

⚔️ 20. 9. 1944. U rejonu s. Gradeča (blizu Kočana) 14. makedonska brigada 50. divizije NOVJ napala nemačku kolonu od oko 100 vojnika i, posle kraće borbe, odbacila je ka Kočanima.

⚔️ 21. 9. 1944. Kod Kočana i s. Zrnovaca 14. makedonska brigada 50. divizije NOVJ napala delove nemačkog 21. lovačkog puka 11 vazduhoplovno-poljske divizije zarobivši pri tom 33 italijanska fašistička vojnika i zaplenivši 33 konja.

⚔️ 6. 10. 1944. U duhu sporazuma GŠ NOV i PO za Makedoniju i bugarske 4. armije o zajedničkom dejstvu jedinica na bregalničko-strumičkom pravcu, komandant bugarske 4. armije izdao zapovest: da severna grupa (sastava; 18. i 33. pešadijski puk 5. pešadijske divizije) nastupa pravcem Carevo Selo (sada: Delčevo) - Kočane, sa zadatkom da do 12. oktobra izbije na liniju s. Trogirci - s. Balvan - s. Argulica; da južna grupa (sastava: 2. pešadijski bataljon i. mitraljeski bataljon i 1. protiv tenkovska četa 5. pešadijskog puka, 2. brdski artiljerijski divizion i 1. haubička baterija 105 mm) nastupa pravcem Bukovik - Berovo - Džami tepe (kod Strumice); da 7. pešadijska divizija i konjička brigada dejstvuju na pravcu 3. Novo Selo - Strumica.

⚔️ 10. 10. 1944. U s. Laki (kod Kočana), od delova brigade -Goce Delčev- i 13. makedonske NO brigade i novih boraca, formirana 19. makedonska NO brigada (nazivana i brigadom -Goce Delčev-).

⚔️ 10. 10. 1944. U s. Laki (kod Kočana), od ljudstva koje je ranije služilo u artiljerijskim jedinicama, formirana Artiljerijska brigada 50. divizije NOVJ.

⚔️ 12. 10. 1944. Posle dvodnevnih borbi u rejonu s. G. Balvana i s. D. Trogirca (na komunikaciji Kočane-Stip) 14. makedonska brigada 50. divizije NOVJ razbila slabije nemačke delove a ostale snage prinudila da se povuku za Kočane i Štip.

⚔️ 14. 10. 1944. U rejonu s. Bigle (na komunikaciji Delčevo-Kočane) 13. makedonska brigada 50. divizije NOVJ vodila borbu protiv nemačkih snaga i uspela da održi položaje.

⚔️ 17. 10. 1944. Četrnaesta makedonska brigada 50. divizije NOVJ napala Kočane i prodrla do železničke stanice i kasarne, te onemogućila da nemačke snage iz ovog garnizona intervenišu na pravcu Bigla - Carevo Selo (sada: Delčevo), gde su vođene vrlo oštre borbe. Brigada se, pod pritiskom jakih neprijateljskih snaga, povukla za s. Pantelej, uz gubitke od 20 mrtvih i 35 ranjenih boraca. Neprijatelj je imao dosta gubitaka pored ostalog zarobljena su 24 nemačka vojnika.

⚔️ 18. 10. 1944. Posle trodnevnih borbi protiv obezbeđujućih delova nemačke 22. pešadijske divizije, 13. makedonska brigada 50. divizije NOVJ ovladala položajima u rejonu Mogilka-Bigla (blizu Delčeva), uspostavila čvrstu vezu s jedinicama bugarske 4. armije, koje su napadale s fronta, i zajedničkim dejstvom prinudila nemačke snage da se povuku na nove položaje kod s. Istibanje (blizu Kočana).

⚔️ 19. 10. 1944. Trinaesta makedonska brigada 50. divizije NOVJ proterala nemačke delove iz s. Vinice (blizu Kočana), a sutradan i iz s. Jaćimova. Za to vreme jedinice bugarske 5. pešadijske divizije vodile su borbe protiv nemačkih snaga kod s. Istibanje (blizu Kočana). Pri povlačenju neprijatelj je zapalio nekoliko kuća u s. Vinici.

⚔️ 20. 10. 1944. U rejonu s. Gradeca i s. Blatca (blizu Kočana) 14. makedonska brigada 50. divizije NOVJ odbacila nemačke delove u pravcu Kočana i oslobodila pomenuta sela.

⚔️ 22. 10. 1944. U ranim jutarnjim časovima 14. makedonska brigada 50. divizije NOVJ oslobodila Kočane (prethodnog dana su je od grada bili odbacili delovi 16, puka 22. nemačke pešadijske divizije). Kasnije su u Kočane ušle i jedinice bugarske 5. pešadijske divizije koje su vodile borbu istočno od grada na liniji: Popova čuka - s. Istibanja.

⚔️ 23. 10. 1944. Severna grupa bugarske 4. armije (sastava: ojačani 18. i 33. pešadijski puk 5. pešadijske divizije) izbila kod s. Teranaca (blizu Kočana), gde je, vodeći manje borbe protiv delova 16. pešadijskog puka nemačke 22. pešadijske divizije, zadržana do 8. novembra.

⚔️ 27. 10. 1944. Konjički puk bugarske 4. armije i delovi 13. makedonske brigade 50. divizije NOVJ napali nemačke jedinice na položajima kod Borilskog rida (blizu Kočana), ali zbog jakog otpora neprijatelja nisu uspeli da ovladaju tim položajima. Brigada je imala 11 ranjenih boraca.

⚔️ 30. 10. 1944. Kod s. Teranaca i s. Kučičina (blizu Kočana) 19. makedonska brigada 50. divizije NOVJ napala nemačke delove, ali nije uspela da ovlada položajima. Brigada je imala 30 boraca izbačenih iz stroja.

⚔️ 1. 11. 1944. Kod s. Bučišta i s. Tripotanaca (blizu Kočana) 14, makedonska brigada 50, divizije NOVJ odbila napad nemačke kolone sa pravca Štipa. Neprijatelj je imao 3 poginula vojnika.

⚔️ 7. 11. 1944. U rejonu s. Nikomana (kod Štipa) 19. makedonska brigada 50. divizije NOVJ ceo dan vodila borbu protiv nemačkih jedinica koje su obezbedivale pravac od Kočana ka Štipu, ali, i pored dva juriša, nije ovladala nemačkim položajima.

⚔️ 8. 11. 1944. Posle četvorodnevnih borbi protiv nemačkih snaga koje su se povukle iz Strumice i Kočana, jedinice 50. divizije Bregalničko-strumičkog korpusa NOVJ oslobodile Štip. Ojačana Severna grupa bugarske 4. armije (sastava: ojačani 18. i 33. pešadijski puk 5. pešadijske divizije i 1. konjički puk) izbila na Uniju: s. Sokolarci - s. Kučičino (kod Štipa).