8. srpska brigada (6. južnomoravska)

⚔️ 6. 3. 1944. U s. Trgovištu (kod Vranja), od boraca 2. južnomoravskog NOP odreda, formirana 6. južnomoravska NO brigada. [Po drugim izvorima ona je formirana 8. marta.]

⚔️ 13. 3. 1944. Kod s. Šajinca (blizu Vranja) 6. južnomoravska NO brigada razbila četničku Krivopalanačku brigadu, posle čega ova nije više postojala kao organizovana jedinica.

⚔️ 12. 4. 1944. U s. Krivoj Feji (kod Vlasotinaca) 6. južnomoravska NO brigada napala jako utvrđenje bugarske policije. U borbi vođenoj do 14 časova poginulo je 30 bugarskih policajaca, dok se 288 predalo. Zaplenjeno: 10 p. mitraljeza, 20 automata, 280 pušaka, 50 revolvera, 40.000 metaka, radio-stanica i drugi materijal i oprema. Brigada je imala 8 poginulih i 18 ranjenih boraca.

⚔️ 27. 4. 1944. Na Liscu (na Osogovskim pl.), u pokretu za Osogovo, gde je trebalo da se spoji sa 3. makedonskom NOU brigadom, 6. južnomoravska NO brigada vodila oštru susretnu borbu protiv bugarskog 1. armijskog puka, zatim se povukla na pl. German, ne uspevši da se poveže sa 3. brigadom.

⚔️ 27. 4. 1944. Na pl. Liscu 6. južnomoravska NO brigada sukobila se sa delovima bugarskog 1. armijskog puka. U tročasovnoj borbi (vođenoj u gustoj magli) poginulo je 40 bugarskih vojnika. Zaplenjeno: 50 pušaka, 3 minobacača, 40 000 metaka, 20 konja i čitava komora bugarskog puka. Brigada je imala 15 mrtvih i 15 ranjenih boraca.

⚔️ 30. 4. 1944. Bugarske snage (14, 17. i 29. pešadijska divizija, delovi 7. rilske divizije. 1. i 2. konjički, 1. armijski, 41. i 45. pešadijski puk, žandarmerijski bataljon, policijske snage vranjske i sofijske oblasti i iz rejona Kumanova) preduzele napadnu operaciju poznatu pod imenom -proiećna ofanziva- protiv jedinica NOVJ na desnoj obali r. J. Morave (5. i 6. južnomoravsku NO brigadu, 3. makedonsku NO brigadu, Kosovski NOP odred, bugarsku 1. sofijsku partizansku brigadu, Crnotravski i Kumanovski NOP odred, bugarski Trnski partizanski odred i jedinice komandi područja i komandi mesta) s ciljem da ih koncentričnim napadima u rejonima Vranje - Kumanovo - Kriva Palanka - Pirot - Babušnica - Vladičin Han okruže i unište. U borbama vođenim do 20. juna neprijatelj nije uspeo da uništi jedinice NOVJ, pa se povukao u polazne garnizone.

⚔️ 0. 5. 1944. Kod Omara, na jugoslovensko-bugarskoj granici (severozapadno od Delčeva), Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske NO brigade) iznenadnom vatrom razbila bugarsku kolonu.

⚔️ 2. 5. 1944. Kod Sv. Ilije i Čupinog Brda (blizu Krive Palanke) jedinice 6. južnomoravske NO brigade i Vranjskog vojnog područja, završile dvodnevne žestoke borbe protiv nadmoćnijih bugarskih snaga. Partizanske jedinice su zaplenile 3 topa, zatim su ih uništile jer nisu mogle da ih nose sa sobom pri daljem prodoru za Crnu travu.

⚔️ 5. 5. 1944. Na pl. Čemerniku (kod Bosiljgrada) 6. južnomoravska brigada napala bugarski bataljon i, u borbi vođenoj ceo dan, prinudila ga na povlačenje ka s. Mačkatici (kod Vladičina Hana). Poginulo je 26 i zarobljeno 6 bugarskih vojnika. Zaplenjeni su 2 mitraljeza i 20 pušaka.

⚔️ 7. 5. 1944. Po naređenju Glavnog štaba NOV i PO za Srbiju preimenovane južnomoravske NO brigade: 2. južnomoravska NO brigada u 4. sprsku, 4. južnomoravska u 6. srpsku, 5. južnomoravska u 7. srpsku, 6. južnomoravska u 8. srpsku NO brigadu (samo 9. srpska NO brigada nije menjala svoj naziv).

⚔️ 11. 5. 1944. U s. Bistrici (kod Vlasotinaca) jedan bugarski bataljon napao 8. srpsku NO brigadu, ali je posle devetočasovne borbe odbačen ka s. Novom Selu. Poginulo je 10 i ranjeno više bugarskih vojnika. Zaplenjeno: 1 minobacač i više pušaka. Gubici 8. brigade 3 mrtva i 2 ranjena borca.

⚔️ 20. 5. 1944. Na Liscu i Kosmatici (na Osogovskoj pl.) Udarr.a grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske NO brigade), prodirući za istočnu Makedoniju, vodila oštre borbe u okruženju protiv bugarskih snaga koje su pratile njen pokret. Grupa je uspela da se probije i nastavi pokret prema pl. Ograždenu. Poginulo je 27 neprijateljskih vojnika i oficira. Grupa je imala jednog mrtvog i dva ranjena borca. Ovde je ranjena Vera Jocić, zamenik političkog komesara 2. bataljona 3, makedonske NOU brigade, narodni heroj (posle nekoliko dana podlegla je ranama).

⚔️ 20. 5. 1944. Otpočeo napad 21. divizije NOVJ (bez 5. srpske brigade) na četničku grupaciju (Jablanički, Južnomoravski i Vardarski korpus - ukupno oko 1200 četnika) u G. Jablanici. U borbama vođenim do 28. maja u širem rejonu s. Oruglice (kod Lebana), u kojima je od 23. maja uzela učešća i 22. divizija NOVJ (bez 8. srpske brigade), četnička grupacija je razbijena. Po sopstvenom priznanju četničke komande poginulo je 40, ranjeno 41 i zarobljeno 310 četnika, mada su gubici bili veći. Zaplenjeno je, pored ostalog, 15 p. mitraljeza i 142 puške.

⚔️ 24. 5. 1944. Kod Golaka, Kiselice i Strumičkog zida (na pl. Plačkovici) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske NO brigade) razbila tri kolone (svaka jačine bataljona) iz sastava 48. i 49. pešadijskog puka bugarske 17. pešadijske divizije, podržavane avijacijom. Kolone su odstupile ka Kočanima i Carevom Selu (sada: Delčevo) uz gubitke od 87 poginulih vojnika i oficira i 32 zarobljena vojnika. Zaplenjeno je: 1 top, 1 minobacač, 9 mitraljeza, 7 p. mitraljeza, 30.000 metaka i druga oprema. Grupa je imala 6 mrtvih i oko 10 ranjenih boraca.

⚔️ 26. 5. 1944. Kod Kukavice, na Novo Malinskoj planini (na putu Strumica-Berovo) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske NO brigade) razbila i delom uništila jedan bataljon 48. pešadijskog puka bugarske 17. pešadijske divizije koji je odstupio ka Strumici. Poginula su 73 a zarobljeno je 30 bugarskih vojnika i 1 oficir. Zaplenjeno je: 4 mitraljeza, 5 p. mitraljeza, 85 pušaka, nekoliko minobacača i druga oprema. Grupa je imala 1 mrtvog borca.

⚔️ 28. 5. 1944. Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade), u pokretu prema pl. Kruši (u Grčkoj), razbila posadu bugarske pogranične karaule na pl. Belasici. Poginulo je 29 i zarobljeno 5 bugarskih vojnika. Zaplenjeno je: 2 mitraljeza, 33 puške, 3 konja, 5.000 metaka i druga oprema. Grupa je imala 3 mrtva i 6 ranjenih boraca.

⚔️ 30. 5. 1944. U rejonu s. Erseli - s. Araki na pl. Kruši (u Grčkoj) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske NO brigade) razbila jedan bataljon bugarskog 21. pešadijskog puka i kontračetnike. Zbog pridolaska sve jačih nemačkih i bugarskih snaga, GŠ NOV i PO za Makedoniju je odlučio da sa Udarnom grupom krene u pravcu severoistočne Makedonije. Poginula su 33 vojnika i oficira a zarobljeno je 6 vojnika. Zaplenjeno je: 2 mitraljeza, 14 pušaka, 12.000 metaka i druga oprema.

⚔️ 31. 5. 1944. Kod Karataša (severno od Dojranskog jezera) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade), u pokretu za severoistočnu Makedoniju, razbila jednu četu bugarskog graničnog odseka. Poginula su 32 a zarobljena 2 bugarska vojnika.

⚔️ 1. 6. 1944. U rejonu s. Dorlobosa (na zapadnim padinama pl. Belasice) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade), u pokretu za severoistočnu Makedoniju, napala i razbila delove (jačine do bataljona) bugarskog 48. pešadijskog puka, podržavane avijacijom, i prinudile ih da se povuku ka s. Kosturinu (kod Strumice). Grupa se ovde, u borbi protiv dva bataljona bugarskog 48. pešadijskog puka, probila prema Gradeškoj pl. U tim borbama poginulo je 35 a zarobljeno 12 bugarskih vojnika. Zaplenjeno je a zatim spaljeno 11 kamiona i 25.000 metaka. Grupa je imala 4 mrtva i 3 ranjena borca.

⚔️ 3. 6. 1944. Kod s. Gradeča (u blizini Demir-kapije) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade) pokušala da pređe r. Vardar i da se poveže sa 2. makedonskom NOU brigadom u Tikvešu. Pošto je Vardar bio posednut bugarskim snagama Udarna grupa je produžila pokret za severoistočnu Makedoniju.

⚔️ 5. 6. 1944. U rejonu s. Kušakulija i Adži-čuke (kod Radovišta) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade) napao očajani bataljon bugarskog, 49. pešadijskog puka. Grupa se uveče, posle oštrih borbi, povukla na pl. Plačkovicu. Neprijatelj je imao oko 35 mrtvih, a jedinice NOV i POJ - 2 mrtva i 3 ranjena borca.

⚔️ 6. 6. 1944. Na brdu Asanli (kod Radovišta) saveznici padobranima spustili manju količinu oružja i opreme Udarnoj grupi (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade).

⚔️ 10. 6. 1944. Kod Kočana, prelazeći r. Bregalnicu, Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade) razbila bugarsku zasedu i nanela joj gubitke od 23 mrtva i 3 zarobljena vojnika. Tu je poginuo komandant Kosovske NO brigade Milan Zečar, narodni heroj. Grupa je zaplenila 1 mitraljez, 1 p. mitraljez, 16 pušaka i drugu opremu.

⚔️ 11. 6. 1944. Na Ponikvama (na Osogovskoj pl.) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade) razbila dva bataljona iz bugarskog 49. pešadijskog i 1. armijskog puka. Grupa je zatim gonila neprijatelja do Zletovske reke. Gubici neprijatelja: 80 mrtvih i 21 zarobljen. Grupa je imala 1 mrtvog. Zaplenjeno je: 5 minobacača, 10 mitraljeza, 4 p. mitraljeza, 52 puške, 120 mina, 250.000 metaka, 60 konja i druga oprema.

⚔️ 13. 6. 1944. Na vrhu Sultan tepe (na Osogovskoj pl.) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade) razbila četu iz 49. puka bugarske 17. pešadijske divizije. Poginulo je 28 bugarskih vojnika i 2 oficira a zarobljena su 24 vojnika. Zaplenjeno je 4 mitraljeza, 3 p. mitraljeza, 1 minobacač, 20 pušaka i druga oprema.

⚔️ 14. 6. 1944. Dvadeset druga divizija NOVJ (bez 8. srpske brigade), ojačana 13. srpskom NO brigadom i bugarskim partizanskim bataljonom -Georgi Dimitrov-, napala Leskovac, koji su branili bugarski vojnici (do jednog puka), bataljon nemačkih vojnika sa četom tenkova i delovi SDK i SDS. Zauzeta je železnička stanica i miniranjem porušena, kao i električna centrala. Zapaljene su 2 cisterne sa benzinom i vagoni. U zoru jedinice NOVJ su se povukle ka pl. Kukavici.

⚔️ 15. 6. 1944. Na Čupinom brdu i Retkim bukama (kod Krive Palanke) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade) napala ojačani bataljon bugarskog 1. armijskog puka i zarobila 22 vojnika. Grupa je imala 3 ranjena borca. Zaplenila je 2 topa, 2 minobacača, 9 mitraljeza, 7 p. mitraljeza, 44 puške i drugu opremu.

⚔️ 18. 6. 1944. Kod s. Novog Gloga (blizu Vranja) Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade) sačekala u zasedi i razbila jednu bugarsku četu. Poginulo je oko 35 i zarobljena su 52 bugarska vojnika. Zaplenjeno: 2 mitraljeza, 5 p. mitraljeza, 50 pušaka, 12 konja, 6 kola i veća količina prehrambenih artikala.

⚔️ 18. 6. 1944. U rejonu Sv. Ilije (kod Vranja), posle borbi kod s. Novog Gloga, Udarna grupa (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade) napala delove bugarskog 1. bataljona 52. pešadijskog puka i potisnula ih s položaja u garnizon Sv. Ilija. Poginulo je 16 vojnika i zaplenjeno je 10 pušaka i druga oprema.

⚔️ 19. 6. 1944. Na Petrovoj gori, u s. Babinoj Poljani i s. Novom Glogu (kod Vranja) Udarna grupa, (3. makedonska NOU brigada bez jednog bataljona i po jedan bataljon Kosovske i 6. južnomoravske brigade) u zasedi sačekala i razbila jedan bataljon bugarskog 52. pešadijskog puka. To su bile poslednje borbe u neprijateljskoj -prolećnoj ofanzivi-. Posle toga neprijatelj se povukao u svoje garnizone. U ovoj ofanzivi poginulo je preko 140 vojnika i oficira, zarobljeno 106 vojnika i 2 oficira, a zaplenjeno: 5 minobacača, 3 mitraljeza, 12 p. mitraljeza. 150 pušaka, 23 konja sa opremom i dosta municije. Brigada je imala 3 mrtva.

⚔️ 1. 7. 1944. U s. Spančevcu i kod s. Biljače 8. srpska NO brigada i Kosovski partizanski bataljon razbili tri eskadrona iz bugarskog 2. konjičkog puka i jednu bugarsku pešadijske četu i prisilili ih na povlačenje ka s. Ristovcu i s. Biljači. Poginulo je 30 i zarobljeno 10 bugarskih vojnika. Zapienjeno 46 jahaćih konja mitraljez, 6 p. mitraljeza i više pušaka. Gubici 8. brigade i Kosovskog bataljona: 3 poginula i 8 ranjenih boraca

⚔️ 8. 7. 1944. U s. Biljači (na pl. Rujnu) 8. srpska NO brigada i Kosovski partizanski bataljon napali bugarski eskadron, te ubili 10 i zarobili 2 bugarska vojnika i zaplenili 2 p. mitraljeza, 10 pušaka i 40 jahaćih konja, uz sopstvene gubitke: 4 poginula i 9 ranjenih boraca. Za odmazdu, bugarski vojnici su streljali 50 ljudi iz s. Biljače.

⚔️ 3. 8. 1944. Na Rosuljaku (kod Preseva) 8. i 10. srpska brigada 22. divizije NOVJ napale na oko 800 bugarskih vojnika, ali zbog snažnog otpora nisu uspele da ih proteraju. Jedinice NOVJ imale su 8 mrtvih i 12 ranjenih boraca, dok gubici neprijatelja nisu utvrđeni. Sutradan su se bugarski vojnici povukli u s. Ristovac.

⚔️ 7. 9. 1944. Osma srpska brigada 22. divizije NOVJ zauzela Surdulicu.

⚔️ 6. 10. 1944. Posle trodnevnih borbi, nadirući od Leskovca i preko s. Ravne Dubrave, delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- savladali otpor 8. i 10. srpske brigade 22. divizije NOVJ i jednog puka bugarske 1. divizije i zauzeli Vlasotince. Jedinice NOVJ povukle su se severno od Vlasotinaca i kod s. Jelašnice.

⚔️ 17. 11. 1944. Radi sadejstva sa bugarskim snagama koje su napadale u pravcu Vučitrna, 8. srpska brigada 22. divizije NOVJ prebačena iz rejona Kuršumlije na prostoriju s. Bradaša - s. Perane (kod Podujeva).

⚔️ 20. 11. 1944. Posle dvodnevnih borbi protiv nemačkih jedinica i balista na levoj i na desnoj obali Kočandolske reke (blizu Podujeva, na pl. Kopaoniku). 8. srpska brigada 22. divizije NOVJ i delovi bugarske 4. pešadijske divizije oslobodili Vučitrn. Brigada je imala 3 poginula i 71 ranjenog borca.

⚔️ 30. 11. 1944. Posle jedanaestočasovne borbe protiv nemačkih snaga i četnika jedinice 8. srpske brigade 22, divizije NOVJ oslobodile Novi Pazar. Neprijatelj je imao 12 mrtvih i 14 zarobljenih. Zaplenjeno: 4 p. mitraljeza, 2 automata, 56 pušaka, 3 pištolja, 5 kamiona, 2 motocikla i dosta drugog materijala. Brigada je imala 2 poginula i 10 ranjenih i kontuzovanih boraca.