Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima [priredio: Goran Despotović (1957-2022)]            **** 03.03.2024: 7 novih knjiga ****
ustanak

Pančevo u oslobodilačkom ratu

Za ovaj pojam je pronađeno 37 hronoloških zapisa, 6 dokumenata i 12 fotografija.

Događaji

⚔️ 12. 4. 1941. U Beograd ušlo izviđačko odeljenje iz nemačkog 41. motorizovanog korpusa sa pravca Pančeva. Tokom noći i jutra u grad ušli delovi 8, oklopne divizije sa pravca Zemuna i 11. oklopne divizije sa pravca Topole.

⚔️ 22. 4. 1941. U Pančevu nemačke jedinice streljale 36 rodoljuba.

⚔️ 25. 5. 1941. U Pančevu održano okružno partijsko savetovanje za južni Banat, na kome je član CK KPJ i politički sekretar PK KPJ za Vojvodinu Žarko Zrenjanin Uča preneo zadatke koje su postavili PK KPJ za Vojvodinu i Majsko savetovanje KPJ.

⚔️ 25. 5. 1941. U Pančevu održana okružna konferencija SKOJ-a.

⚔️ 0. 7. 1941. U rejonu Pančeva formiran Južnobanatski NOP odred.

⚔️ 0. 7. 1941. U s. Kovačici (kod Pančeva) otpočela partijska konferencija za južni Banat. Drugog dana savetovanju prisustvovao i sekretar PK KPJ za Vojvodinu Žarko Zrenjanin Uča. Rešavano o pripremama za ustanak, organizovanju vojnih jedinica, povezivanju sa bivšim podoficirima i prikupljanju podataka o mostovima.

⚔️ 0. 7. 1941. U Pančevu, u logoru -Svilara-, nemačka policija ubila člana KPJ Marka Kulića, narodnog heroja.

⚔️ 3. 10. 1941. U Pančevu nemačka feldkomandantura 610 mobilisala 300 folksdojčera radi obezbeđenja Petrovgrađa (sada: Zrenjanin), od partizana i pristalica NOP-a, gde je, sa istim ciljem, upućen i deo nemačkog 592. landesšicen-bataljona

⚔️ 0. 12. 1941. U Pančevu politički sekretar PK KPJ za Vojvodinu Žarko Zrenjanin Uča formirao novi OK KPJ za južni Banat.

⚔️ 24. 12. 1941. U Pančevu, u borbi protiv gestapovaca, poginuo član Biroa PK KPJ za Vojvodinu i sekretar OK KPJ za južni Banat Stevan Jovanović Stevica, narodni heroj. [Po drugom podatku on je poginuo 25. decembra.]

⚔️ 25. 12. 1941. U Pančevu nemačka policija izvršila masovno hapšenje rodoljuba i simpatizera NOP-a. Oko 50 lica oterano je odmah u logore.

⚔️ 30. 12. 1941. Kod Brezovog Polja na Savi Bijeljinska četa Bijeljinsko-brčanskog bataljona Majevičkog NOP odreda zarobila i potopila veliki rečni brod -Pančevo-.

⚔️ 5. 3. 1942. U Pančevu sekretar OK SKOJ-a za južni Banat ubio upravnika političkog odseka nemačke policijske uprave vi Pančevu.

⚔️ 7. 3. 1942. U Pančevu, u oštroj tročasovnoj borbi protiv nemačke policije i vojske, koja ih je opkolila u jednoj kući, poginula 4 člana KPJ.

⚔️ 10. 3. 1942. U Pančevu nemačka policija streljala 75 komunista i pripadnika i simpatizera NOP-a, među kojima i Ljubicu Odadžič, tekstilnu radnicu, člana KPJ, narodnog heroja.

⚔️ 14. 3. 1942. U Pančevu nemačka policija streljala 50 komunista i pripadnika i simpatizera NOP-a kao odmazdu zbog pogibije upravnika političkog odseka policijske uprave u Pančevu.

⚔️ 21. 6. 1942. U Pančevu nemačke vlasti obesile 15, u s. Perlezu 12 i u s. Melencima (kod Zrenjanina) 13 komunista i rodoljuba.

⚔️ 9. 7. 1942. U selima Idvoru, Margitici, Samošu i Ferdinu (kod Pančeva) nemačka policija otpočela hapšenje pripadnika narodnooslobodilačkog pokreta (do 12. jula zatvorila oko 40 rodoljuba).

⚔️ 19. 9. 1943. Delovi nemačke 173. rezervne divizije, 901. motorizovanog puka, 186. rezervnog grenadirskog bataljona, policijske jedinice i snage Sremske domobranske brigade (ukupno oko 5000 vojnika) otpočeli prostorno najširu i vremenski najdužu operaciju u Sremu, s ciljem da unište jedinieo NOV i PO Vojvodine i oslobode se njihovog pritiska na komunikacije, opljačkaju i popale sela i odvedu sposobne muškarce u logore. Neprijatelj je istog dana na Fruškoj gori spalio s. Bešenovački Prnjavor i preneo dejstva najpre na severoistočni (21-23, septembra), a potom na jugoistočni Srem (od 30. septembra do 8 oktobra), gde je, ne nailazeći na veći otpor, spalio i opljačkao veliki broj sela, masovno ubijajući i hapseći stanovništvo. Pošto je iz rejona Pančeva doveo 1. kozačku konjičku diviziju i pregrupisao snage, neprijatelj je 13. oktobra otpočeo nov koncentričan napad na delove 1. sremskog NOP odreda u Fruškoj gori, da bi 21. oktobra napao snage NOV i PO Vojvodine u Bosutskim šumama, gde su akcije trajale do 27. oktobra.

⚔️ 0. 12. 1943. U s. Krnjači (kod Pančeva) formiran mesni NO odbor, među prvima u južnom Banatu.

⚔️ 9. 6. 1944. U Pančevu formiran ilegalni mesni NO odbor.

⚔️ 19. 6. 1944. U rejonu s. Jabuke (kod Pančeva) nemačke okupatorske vlasti streljale 25 rodoljuba dovedenih iz petrovgrađskog logora političkih zatvorenika.

⚔️ 0. 8. 1944. U s. Dolovu (kod Pančeva) formiran novi OK KPJ za južni Banat.

⚔️ 0. 8. 1944. Po odluci Štaba banatske operativne zone, od dotadašnjeg 4. banatskog NOP odreda formirani Vršački, Belocrkvanski i Pančevački NOP odred.

⚔️ 0. 8. 1944. U Pančevu formiran SNO odbor.

⚔️ 4. 9. 1944. Jedna četa 4. bataljona 6. vojvođanske NOU brigade napala nemačku stražu kod slagališta ratne opreme u s. Crepaji (kod Pančeva), zaplenila 76 kola opreme i zapalila opštinu, poštu, železničku stanicu i 5 praznih magacina. Delovi 4. bataljona koji su bili na osiguranju, minirali su prugu i uništili 2 lokomotive i 15 vagona.

⚔️ 21. 9. 1944. Kod s. Crepaje (blizu Pančeva) grupa kozaka i nemačkih vojnika napala 4. bataljon 6. vojvođanske NOU brigade koji je bio u pokretu iz Deliblatske peščare za Srem radi prebacivanja opreme zaplenjene 4/5. septembra u s. Crepaji. U kraćoj borbi je poginulo 20 a zarobljeno 27 neprijateljskih vojnika. U međuvremenu su neprijateljska pojačanja iz s. Opova, uz sadejstvo artiljerije i 3 aviona, preduzela nove napade. U oštrim borbama u okruženju od 13 do 18 časova, 4. bataljon je bio razbijen u dve grupe, ali je on 21/22. i 22/23. septembra uspeo da se po delovima probije iz okruženja i preko r. Dunava prebaci u rejon s. Belegiša (kod Stare Pazove). Bataljon je imao 5 poginulih i 16 ranjenih boraca, a izgubio je svu opremu (natovarenu na veći broj kola), municiju i 2 minobacača.

⚔️ 29. 9. 1944. Kod ž. st. Dolovo (blizu Pančeva) Udarni bataljon Banatske operativne zone zaustavio neprijateljski transportni voz, zarobio 68 nemačkih vojnika i zaplenio 23 puške, 10 pištolja i dosta druge ratne opreme.

⚔️ 30. 9. 1944. Između s. Mramorka i s. Dolova delovi Pančevačkog NOP odreda razrušili 250 metara pruge Kovin-Vršac i posekli 3 km tt stubova, a na ž. st. Dolovo uništili stanične uređaje i zaplenili 5 vagona ratne opreme.

⚔️ 30. 9. 1944. Udarni bataljon Banatske operativne zone i Belocrkvanski NOP odred zauzeli s. Mramorak (kod Pančeva), zapalili opštinsku arhivu i zaplenili: 2 p. mitraljeza, 1 automat, 68 pušaka, 6 pištolja i 3 sanduka municije.

⚔️ 1. 10. 1944. Između Kovina i s. Mramorka delovi Pančevačkog NOP odreda razrušili prugu u dužini 300 metara, posekli tt stubove u dužini 4 km i uništili postrojenja u ž. st. Mramorak-Deliblato.

⚔️ 6. 10. 1944. Jedinice 10. gardijskog pešadijskog korpusa Crvene armije i jedinice Banatske operativne zone NOVJ oslobodile Pančevo.

⚔️ 8. 10. 1944. U s. Vojlovici (kod Pančeva), od Udarnog bataljona Banatske operativne zone GŠ NOV i PO Vojvodine, Pančevačkog, Vršačkog i Belocrkvanskog NOP odreda i novih boraca, formirana 12. vojvođanska NOU brigada.

⚔️ 10. 10. 1944. Iz rejona s. Vojlovice (kod Pančeva) 1. i 2. bataljon 12. vojvođanske NOU brigade forsirali r. Dunav istočno od s. Višnjice i sadejstvovali s jedinicama 109. gardijske pešadijske divizije Crvene armije pri ovladavanju s. V. Selom i pri obrazovanju mostobrana na desnoj obali.

⚔️ 14. 10. 1944. U s. Jajincima (kod Beograda) komandant 1. armijske grupe NOVJ izdao zapovest za napad na Beograd. Planom je predviđeno da se glavni udar nanese pravcem: Banjica - Slavija (sada Trg Dimitrija Tucovića) - Savski most, a pomoćnim pravcima: Čukarica-Mostar i Topčidersko brdo - Mostar i Cvetkova mehana - Vukov spomenik - Pančevački most.

⚔️ 12. 11. 1944. VŠ NOV i POJ naredio GŠ NOV i PO za Srbiju da avijatičare svih zvanja i struka, kao i omladince koji su se javili za vazduhoplovstvo, što pre uputi u Pančevo, a da zadrži samo najnužnije ljudstvo, i to starijih godišta. (Ovog i kasnijih dana upućene su slične direktive i drugim potčinjenim štabovima.)

⚔️ 0. 3. 1945. U Pančevu po naređenju Generalštaba JA, formirana Škola za inžinjerijske rukovodioce JA.

Dokumenti

Fotografije

Povezane odrednice

Avijacija u oslobodilačkom ratu ★ Pljačka u ratu ★ Majsko savetovanje KPJ ★ Streljanja u oslobodilačkom ratu ★ Beogradska operacija ★ Borbe u Makedoniji 1944. ★ Omladina u ratu ★ 1. sremski partizanski odred ★ Majevički partizanski odred ★ Narodno oslobodilački odbori ★ Ustanak u NDH ★ Centralni komitet KPJ ★ Zrenjanin ★ Ustanak u Bosni i Hercegovini 1941. ★ Nemački zločini u Jugoslaviji ★ 12. vojvođanska udarna brigada ★ Nemački zločini u Srbiji 1941. ★ 2. udarni korpus NOVJ ★ Južnobanatski partizanski odred ★ Gestapo ★ Beograd ★ Obrazovanje u oslobodilačkom ratu ★ Ilegala u ratu ★ 1. krajiška udarna brigada ★ Borbe u Srbiji 1945. ★ Zemun ★ Perlez ★ Stara Pazova ★ Sremski zdrug (NDH) ★ Borbe u Srbiji 1942. ★ Maximilian von Weichs ★ Borbe u Bosni i Hercegovini 1944. ★ Bijeljina ★ Strelište Jajinci ★ Armijski odred Srbija ★ Diverzije u oslobodilačkom ratu ★ Ustanak u Srbiji 1941. ★ Narodni heroji Jugoslavije ★ Partizanska avijacija ★ Crvena armija ★ Borbe u Sremu 1943. ★ Borbe u Srbiji 1944. ★ Bitka za Srbiju ★ Folksdojčeri u drugom svetskom ratu ★ SKOJ ★ 11. oklopna divizija Vermahta ★ Zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu ★ Komandant Jugoistoka ★ 6. vojvođanska udarna brigada ★ Kovin ★ Vermaht u Jugoslaviji ★ Aprilski rat ★ 173. rezervna divizija ★ Glavni štab Makedonije ★ Mostar ★ Vršac ★ 1. kozačka divizija Vermahta ★ Josip Broz Tito ★