Kiseljak u drugom svetskom ratu

⚔️ 9. 8. 1941. Kod s. Rakovice (na putu Sarajevo-Kiseljak) delovi 1 (Semizovačke) partizanske čete sarajevske oblasti napali kamion u kome su bile ustaše te 6 ustaša ubili i trojicu ranili. Sutrad, za odmazdu, ustaše iz Sarajeva i Travnika pohvatale 80 Srba iz 7 okolnih sela i pobile ih, a zatim spalile.

⚔️ 6. 7. 1942. Nastupajući u više kolona s komunikacije Fojnica-Kiseljak-Blažuj ojačani 738. puk nemačke 718. divizije, uz podršku avijacije, povratio Kreševo i odbacio 2. i 4. proletersku NOU brigadu iz dolina r. Lepenice i r. Kreševčice na pl. Bitovnji.

⚔️ 17. 10. 1942. Delovi 2. bataljona nemačkog 750. pešadijskog puka, ojačani domobranima, iz Sa rajeva preko Kiseljaka ušli u Fojnicu, koju je predhodno evakuisao jedan bataljon 5. crnogorske NOU brigade. I

⚔️ 13. 4. 1943. Kod s. Rastošnice i s. Kiseljaka (na putu Zvornik-Lopare) 1. vojvođanska NOU brigada razbila delove četničke Majevičke brigade. Poginulo je 30 i ranjeno oko 50 četnika.

⚔️ 20. 6. 1943. S linije s. Tarčin - s. Blažuj - Kiseljak - s. Busovača otpočeo napad delova nemačke 373. i 369. legionarske divizije u cilju odbacivanja jedinica 5. udarne divizije NOVJ s komunikacije Sarajevo-Mostar. Izbegavajući frontalne borbe, jedinice NOVJ su napadale manje kolone na komunikacijama, a kod s. Zabrđa razbile jedan ojačani bataljon. Neprijatelj je do 23. juna zauzeo Kreševo i Fojnicu, ali je 5. udarna divizija NOVJ i dalje ostala na ovom području.

⚔️ 18. 7. 1943. Prva krajiška udarna brigada 5. udarne divizije NOVJ razbila domobrane i žandarme i zauzela Kiseljak (kod Sarajeva).

⚔️ 19. 7. 1943. Kod Han-Ploče (na putu Sarajevo-Kiseljak) 1. krajiška udarna brigada 5. udarne divizije NOVJ uništila kombinovanu četu nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-. Plen: 2 protivtenkovska topa, 4 puškomitraljeza, 48 pušaka i automata. Gubici neprijatelja: 84 poginula, 4 zarobljena i veći broj ranjenih.

⚔️ 24. 7. 1943. Nastupajući s linije Kiseljak - Han-Ploča - s. Tarčin delovi nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- (oko dva bataljona pešadije i četa tenkova) zauzeli Kreševo. Prva krajiška NOU brigada, nanoseći neprijatelju gubitke udarom po manjim kolonama, povukla se na brdo Inač, a zatim, pošto je neprijatelj istog dana napustio Kreševo, vratila na ranije položaje duž puta Kiseljak - s. Blažuj - s. Taračin. Brigada je imala 5 mrtvih i 15 ranjenih, a neprijatelj 4 mrtva i 30 ranjenih.

⚔️ 2. 11. 1943. Sedma krajiška udarna brigada 10. udarne divizije NOVJ prodrla u Visoko, ali se u toku dana povukla zbog intervencije neprijatelja iz Sarajeva i Kiseljaka, s kojim je vodila borbu 9. krajiška udarna brigada iste divizije. Izbačeno iz stroja preko 100 neprijateljskih vojnika, dok su jedinice 10 udarne divizije NOVJ imale 6 mrtvih i 23 ranjena.

⚔️ 15. 5. 1944. Na odseku Kiseljak-Fojnica jedinice 10. udarne divizije NOVJ vodile borbu protiv neprijatelja i nanela mu gubitke od oko 15 mrtvih i 36 ranjenih, uz sopstvene gubitke od 9 mrtvih i 12 ranjenih boraca.

⚔️ 13. 9. 1944. Kod Han-Kumpanije (blizu Kiseljaka) delovi 10. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ ustaškom bataljonu naneli gubitke od 20 mrtvih i 35 ranjenih, a oni imali 3 mrtva i 5 ranjenih boraca.

⚔️ 17. 9. 1944. Prvi bataljon 7. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napao nemačku motorizovanu kolonu (250 vozila) koja se kretala od Busovače prema Kiseljaku. Gubici neprijatelja: 32 mrtva i 20 ranjenih; uništen 1 automobil i 1 motocikl, a oštećen 1 kamion i 1 tenk. Gubici 1. bataljona: 2 ranjena borca.

⚔️ 21. 9. 1944. Između Kiseljaka i Busovače jedan bataljon 9. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napao nemačku motorizovanu kolonu i naneo joj gubitke od 70 mrtvih i 130 ranjenih, a oštetio 17 kamiona i 1 tenk. Bataljon je imao 2 ranjena borca.

⚔️ 9. 10. 1944. VŠ NOV i POJ naredio Štabu 5. udarnog korpusa NOVJ da poruši komunikacije: Derventa-Doboj-Sarajevo, Mostar-Konjic-Sarajevo, Jablanica - Prozor - G. Vakuf, Sarajevo-Kiseljak-Travnik; da prati pokrete neprijateljskih jedinica i da im, u slučaju njihovog povlačenja, odbranom po dubini usporava prodor.

⚔️ 4. 11. 1944. Jedan bataljon Visočko-fojničkog NOP odreda 10. udarne divizije NOVJ odbio ispad čete ustaša iz Kiseljaka ka s. Tušnićima. Neprijateljski gubici: 3 mrtva i 7 ranjenih. Zaplenjeno: minobacač, p. mitraljez i 20 pušaka.

⚔️ 6. 11. 1944. Jedan bataljon 9. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napao na ustaško uporište u s. Gomiljaku (kod Kiseljaka). Napad nije uspeo zbog intervencije neprijatelja iz Kiseljaka. Neprijateljski gubici: 21 mrtav, 9 ranjenih i 7 zarobljenih. Bataljon 9. brigade je imao 1 mrtvog i 4 ranjena borca.

⚔️ 13. 11. 1944. Kod s. Brestovskog i s. Krčevina (blizu Kiseljaka) 9. krajiška udarna brigada 10. udarne divizije NOVJ napala nemačko-ustašku kolonu jačine 800 vojnika, podržanu sa 6 tenkova, koja se kretala od Kiseljaka prema Busovači. Posle osmočasovne borbe neprijatelj je razbijen i odbačen u polazni garnizon, pretrpevši gubitke od 40 mrtvih, 50 ranjenih i 9 zarobljenih vojnika. Gubici 9. brigade: 1 poginuo i 7 ranjenih boraca.

⚔️ 23. 11. 1944. Kod Brezove kose (na putu Kiseljak-Busovača) 9. krajiška udarna brigada 10. udarne divizije NOVJ vodila dvodnevnu oštru borbu protiv neprijateljske kolone (oko 1000 nemačkih vojnika iz 7 SS divizije -Princ Eugen- i 800 ustaša, sa 20 tenkova) koja se probijala od Kiseljaka za Busovaču. Gubici neprijatelja: 65 mrtvih i 101 ranjen. Brigada je imala 1 mrtvog i 8 ranjenih boraca.

⚔️ 26. 11. 1944. Kod s. Krčevine i s. Klokota (na putu Kiseljak-Busovača) 9. krajiška udarna brigada 10. udarne divizije NOVJ napala iz zasede nemačku motorizovanu kolonu (250 motornih vozila) koja se kretala od Kiseljaka prema Busovači. Poginulo je 29 a ranjeno 48 neprijateljskih vojnika. Uništena su 2 tenka i 5 kamiona. Gubici 9. brigade: 1 mrtav i 2 ranjena borca.

⚔️ 2. 12. 1944. Na putu Busovača-Kiseljak delovi 11. krajiške udarne brigade 4. udarne divizije NOVJ iz zasede napali nemačku motorizovanu kolonu (5 kamiona s vojnicima i 1 tenk). Posle žestoke borbe oni su je razbili. Gubici neprijatelja: 50 mrtvih vojnika i 2 uništena i 2 oštećena kamiona. Delovi 11. brigade su imali 11 mrtvih i 1 ranjenog borca.

⚔️ 2. 12. 1944. Kod prevoja Kobilja glava (na putu Sarajevo-Kiseljak) glavnina 7. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napala dve nemačke pešadijske kolone i nanela im gubitke od 31 mrtvog, 19 ranjenih i 7 zarobljenih vojnika. Zaplenjeno: 14 pušaka, 16 ručnih bombi, 13.550 metaka i druga ratna oprema. Gubici 7. brigade: 2 ranjena i 1 nestao borac.

⚔️ 3. 12. 1944. Na Kobiljoj glavi (na putu Sarajevo-Kiseljak) dva bataljona 7. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napali nemačku motorizovanu kolonu jačine 50 vozila i 250 vojnika. Poginulo je 70 vojnika a uništena su 33 kamiona. Zaplenjeno je: protivavionski top, mitraljez, 0 pušaka, 3 pištolja i druga ratna oprema. Brigada je imala 2 poginula, 12 ranjenih i 1 nestalog borca.

⚔️ 5. 12. 1944. Posle dvočasovne borbe delovi Visočko-fojničkog NOP odreda 10. udarne divizije NOVJ odbili u polazni garnizon nemačku motorizovanu kolonu koja se kretala od Kiseljaka za Busovaču, nanevši joj gubitke od 9 mrtvih i 22 ranjena vojnika. Odred je imao 1 ranjenog borca.

⚔️ 7. 12. 1944. Na putu Sarajevo-Kiseljak glavnina 7. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napala nemačku kolonu i nanela joj gubitke od 26 mrtvih, 8 ranjenih i 2 zarobljena vojnika.

⚔️ 8. 12. 1944. Kod s. Gladnog Polja (na putu Sarajevo-Kiseljak) delovi 7. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napali dve nemačko-ustaške kolone i naneli im gubitke od 50 mrtvih, 4 ranjena i 3 zarobljena vojnika. Uništeno je 12 kamiona.

⚔️ 11. 12. 1944. Na putu Kiseljak-Busovača glavnina 9. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napala neprijateljsko uporište s. Gusti Grab, gde su se branili delovi RZK. Napad je vršen i sutradan, ali uporište nije zauzeto. Gubici neprijatelja: 39 mrtvih i 40 ranjenih vojnika. Gubici 9. brigade: 2 mrtva i 15 ranjenih boraca.

⚔️ 13. 12. 1944. Na putu Sarajevo-Kiseljak 7. krajiška udarna brigada 10. udarne divizije NOVJ izvršila napad na tri nemačke motorizovane kolone koje su se od Sarajeva probijale ka Kiseljaku. Neprijatelju su naneti znatni gubici: 175 mrtvih, 15 ranjenih i 1 zarobljen vojnik; uništeno je 11 kamiona sa ratnim materijalom. Gubici 7. brigade: 1 poginuo i 11 ranjenih boraca.

⚔️ 14. 12. 1944. Na putu Sarajevo-Kiseljak delovi 7. i 9. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napali nemačko-ustašku motorizovanu kolonu i naneli joj gubitke od 82 mrtva i 60 ranjenih vojnika, a 12 kamiona je oštećeno. Gubici delova 7. i 9. brigade: 1 poginuo i 5 ranjenih boraca.

⚔️ 16. 12. 1944. Na putu Kiseljak-Busovača delovi 7. krajiške udarne brigade i Visočko-fojničkog NOP odreda 10. udarne divizije NOVJ napali i razbili nemačku motorizovanu kolonu, nanevši joj gubitke od 80 poginulih, 35 ranjenih i 3 zarobljena vojnika i uništivši 10 kamiona, 1 putnički automobil i 1 motocikl. Gubici jedinica NOVJ: 2 poginula i 10 ranjenih boraca.

⚔️ 17. 12. 1944. Kod s. Gladnog Polja (na putu Sarajevo-Kiseljak) delovi 7. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napali nemačku motorizovanu kolonu i naneli joj gubitke od 30 poginulih, 7 ranjenih i 4 zarobljena vojnika. Zaplenjene su 4 puške i druga ratna oprema.

⚔️ 18. 12. 1944. Kod Brezove kose (na putu Kiseljak-Busovača) 9. krajiška udarna brigada 10. udarne divizije NOVJ iz zasede napala nemačku motorizovanu kolonu od oko 120 vozila. Poginulo je 45 a ranjena su 2.2 vojnika. Uništeno: 18 kamiona, 6 motocikla i 1 tenk. Zaplenjeno: 3 p. mitraljeza, 1 automatska puška. 2 pištolja i druga ratna oprema. Brigada je imala 3 mrtva i 8 ranjenih boraca.

⚔️ 21. 12. 1944. Na putu Kiseljak-Busovača delovi 10. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ napali dve nemačke motorizovane kolone i naneli im gubitke od 15 poginulih, 19 ranjenih i 1 zarobljenog vojnika. Uništena su 4 kamiona i 1 putnički automobil. Gubici delova 10. divizije NOVJ: 2 ranjena borca.

⚔️ 23. 12. 1944. Na putu Sarajevo-Kiseljak 9. krajiška udarna brigada 10. udarne divizije NOVJ napala dve nemačke motorizovane kolone i nanela im gubitke od 86 poginulih; 90 ranjenih i 3 zarobljena vojnika. Uništeno je 8 kamiona. Brigada je imala 2 poginula i 38 ranjenih boraca.

⚔️ 24. 12. 1944. Na putu Sarajevo-Kiseljak delovi 10. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ napali dve nemačke motorizovane kolone. Istovremeno je izvrešen napad i na neprijateljsko uporište u s. Han-Pločama. U tim borbama poginulo je 48, ranjeno 32 i zarobljeno 5 neprijateljskih vojnika. Zaplenjeno je 8 pušaka i 680 metaka. Gubici delova 10. divizije: 2 ranjena borca.

⚔️ 27. 12. 1944. Kod Brezove kose (na putu Kiseljak-Busovača) delovi 10. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ napali nemačku kolonu i naneli joj gubitke od 17 mrtvih i 23 ranjena vojnika (a oni imali 1 ranjenog borca).

⚔️ 29. 12. 1944. S linije Zenica-Lašva-Busovača i s linije Kiseljak - s. Pazarić nemačke i ustaške snage (sastava: nemački 104. puk, 1. i 2. ustaška brigada, jedan puk RZK, 920. tenkovski bataljon i druga ojačanja) otpočele napad ka Travniku i Fojnici, protiv 4. udarne divizije i delova 10. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ, u cilju njihovog razbijanja i odbacivanja od komunikacije Sarajevo-Zenica. Posle četvorodnevne borbe neprijatelj je prodro do blizu Travnika i do Kreševa, ali je opštim protivnapadom 4. udarne divizije i delova 10. udarne divizije NOVJ odbačen u polazne garnizone. Gubici neprijatelja: oko 730 mrtvih, 950 ranjenih i 11 zarobljenih vojnika. Jedinice NOVJ su imale 67 mrtvih, 276 ranjenih i 33 nestala borca.

⚔️ 13. 1. 1945. Na putu Kiseljak-Busovača delovi 10. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ napali nemačku motorizovanu kolonu i naneli joj gubitke od 4 mrtva i 7 ranjenih.

⚔️ 14. 1. 1945. Na putu Kiseljak-Busovača delovi 10. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ napali nemačku motorizovanu kolonu jačine 30 kamiona, neprijatelju naneli gubitke od 8 mrtvih i 11 ranjenih i oštetili 11 kamiona i 1 PA top.

⚔️ 25. 1. 1945. Kod s. Klokota (na putu Kiseljak-Busovača) delovi 10. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ napali nemačku motorizovanu kolonu. Uništeno je 5 kamiona a oštećeno 6 kamiona i protivavionski top.

⚔️ 8. 2. 1945. Na putu Kiseljak Busovača delovi 7. krajiške udarne brigade 10. udarne divizije NOVJ napali iz zasede nemačku motorizovanu kolonu jačine 70 motornih vozila i 120 vojnika. Poginulo je 16 a ranjeno 25 nemačkih vojnika. Uništeno je 6 kamiona.

⚔️ 10. 2. 1945. Kod s. Kokota (na putu Kiseljak-Busovača) 7, krajiška udarna brigada 10. udarne divizije NOVJ napala iz zasede nemačku motorizovanu kolonu, jačine 80 vozila. Poginulo je oko 20 i ranjeno 12 neprijateljskih vojnika i uništeno 7 kamiona i 7 motocikla. Brigada je imala 2 mrtva.

⚔️ 23. 2. 1945. Kod s. Brestovskog delovi 10. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ napali iz zasede nemačku kolonu i posle tročasovne borbe razbili je i odbacili u Kiseljak. Poginulo je 46 a ranjeno 45 neprijateljskih vojnika. Gubici jedinica 10. udarne divizije NOVJ: 17 ranjenih.

⚔️ 26. 2. 1945. Na putu Kiseljak-Busovača delovi 10. udarne divizije 5. udarnog korpusa NOVJ napali iz zasede nemačku motorizovanu kolonu i naneli joj gubitke od oko 30 mrtvih i 40 ranjenih, uz sopstvene gubitke od 1 mrtvog i 12 ranjenih.

⚔️ 10. 3. 1945. U rejonu s. Tarčin - s. Hadžići - Volujak delovi 10 udarne divizije 5. udarnog korpusa JA vodili višečasovnu oštru borbu protiv dva bataljona nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- i ustaša (ukupno oko 2200 vojnika). Neprijatelj je odbijen prema Sarajevu i Kiseljaku uz velike gubitke. Gubici delova 10. udarne divizije JA: 40 mrtvih, 59 ranjenih i 28 nestalih.

⚔️ 7. 4. 1945. Delovi 29. udarne divizije 2. udarnog korpusa JA oslobodili Kiseljak.