Pakrac u drugom svetskom ratu

⚔️ 22. 6. 1941. U s. Kusonjama održana sreska partijska konferencija za srez Pakrac na kojoj je diskutovano o političkoj situaciji, liniji Partije u novim uslovima, organizacionom stanju partijske organizacije, radu SKOJ-a, sakupljanju oružja i vršenju sabotaža.

⚔️ 0. 10. 1941. U s. Brusniku formiran NO odbor. To je prvi NO odbor u srezu Pakrac.

⚔️ 0. 10. 1941. U s. Kusonjama (kod Pakraca) formiran MNO odbor.

⚔️ 1. 10. 1941. Formiran SK KPH Pakrac.

⚔️ 0. 11. 1941. NOP odred -Matija Gubec- (nazivan i Trokutskom partizanskog grupom) razoružao stražu u opštinskoj zgradi u s. Gaju (kod Pakraca) i zapalio opštinsku arhivu.

⚔️ 10. 11. 1941. U s. Bučju (kod Pakraca) borci Psunjskog NOP odreda upali u opštinsku zgradu, razoružali stražu, zaplenili 2 puške i 265.000 kuna i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 27. 11. 1941. Psunjski NOP odred napao žandarme u Kamenskom (kod Pakraca) i naneo im gubitke, zaplenio 9 pušaka i veću količinu municije, a žand. st., Šumsku upravu i ložionicu šumskih lokomotiva zapalio.

⚔️ 13. 12. 1941. Borci NOP odreda -Matija Gubec- razoružali domobransku stražu na ž. st. Poljana (kod Pakraca) i srušili betonski most 3 km ist. od tog sela.

⚔️ 21. 12. 1941. U s. Grđevici (kod Pakraca) formiran seoski NO odbor.

⚔️ 23. 12. 1941. Kod s. Rogulja i s. Bučja (srez Pakrac) delovi Psunjskog i Papučko-krndijskog NOP odreda vodili tešku borbu sa ustašama i naneli im gubitke.

⚔️ 5. 2. 1942. Na Papuku otpočele trodnevne borbe u kojima je 2. četa Slavonskog partizanskog bataljona razbila delove domobranskog 5. pešadijskog puka, ojačane ustaškim posadama iz Slav. Požege, N. Gradiške i Pakraca.

⚔️ 26. 2. 1942. Na Begovači (na Psunju) otpočeo kurs za komandire partizanskih četa. Nešto kasnije su kursisti premešteni na Gradinu, više s. Bobara (kod Pakraca), ali ni tamo zbog neprijateljskog napada kurs nije završen.

⚔️ 27. 2. 1942. U s. Badljevini (kod Pakraca) 1. četa Slavonskog partizanskog bataljona razoružala domobrane i zaplenila 27 pušaka, 29 bombi i 1.500 metaka, a zgradu opštine i pošte demolirala i arhivu spalila.

⚔️ 2. 4. 1942. Između sela Bobara i Caprginaca (kod Pakraca) 1. bataljon 1. slavonskog NOP odreda napao iz zasede 3. ustaški bataljon iz Nove Gradiške i ubio 6 a ranio 9 ustaša. Naše jedinice su imale 4 ranjena i 7 mrtvih boraca, među kojima je bio i politički komesar toga bataljona Marko Kljajić, narodni heroj.

⚔️ 14. 4. 1942. Prvi bataljon 1. slavonskog NOP odreda napao s. Pakračku Poljanu, koje su branile ustaše, zapalio tkačnicu, razrušio prugu i tt veze i zaplenio veliku količinu platna za rublje i drugog materijala.

⚔️ 5. 5. 1942. U s. Španovici (kod Pakraca) delovi 1. bataljona 1. slavonskog NOP odreda napali ustaše. Neprijatelj je imao 12 mrtvih. Zaplenjeno je 11 pušaka i 1 p. mitraljez.

⚔️ 21. 5. 1942. U Novoj Gradiški, na sastanku predstavnika policije, žandarmerije i ustaške i domobranske komande Velike župe Livac-Zapolje, odlučeno da se, radi osiguranja -javnog reda i mira- u srezovima Našice, Podravska Slatina, Virovitica, Daruvar, Pakrac, Nova Gradiška i Slav. Požega, prikupi i transportuje u koncentracione logore sve stanovništvo koje sarađuje s NOP-om.

⚔️ 2. 6. 1942. Delovi Banijske proleterske čete i jedne čete 2. bataljona 1. slavonskog NOP odreda zauzeli neprijateljsko uporište s. Bučje (kod Pakraca) i zapalili opštinsku i školsku zgradu u kojima su ranije bili smešteni nepri-jatsljski vojnici.

⚔️ 26. 6. 1942. Kod s. Branežaca (blizu Pakraca) delovi 1. bataljona 1. slavonskog NOP odreda i Banijska proleterska četa odbili napad ustaša iz s. Španovice.

⚔️ 1. 7. 1942. Između Pakraca i Badljevine delovi 1. bataljona 1. slavonskog NOP odreda porušili železničku prugu, tt veze u dužini od 4 km, 1 most i ž. st.

⚔️ 22. 7. 1942. Delovi 1. bataljona 1. slavonskog NOP odreda porušili ž. st. Brezine - Bujavica (kod Pakraca), i prugu i tt veze u dužini 3,5 km, a zapalile 4 zgrade i fabriku plinova sa svim postrojenjima i 1 automobil.

⚔️ 3. 8. 1942. U s. Kusonjama (kod Pakraca) ustaše bacile u bunare preko 300 zaklanih Stanovnika tog sela i okoline.

⚔️ 9. 9. 1942. Delovi 1. slavonskog NOP odreda i Banijska proleterska četa zauzeli s. Uljanik (kod Pakraca) i razoružali njegovu posadu (domobrane, žandarme i finanse).

⚔️ 28. 9. 1942. Jedinice 2. bataljona 1. slavonskog NOP odreda posle jednočasovne borbe zauzele s. Čaglić (kod Pakraca). U toku borbe zapaljeni su svi objekti u kojima se nalazila domobranska posada, zatim opština i žand. st. Zaplenjene su 22 puške, 3 sanduka municije, mnogo vojničkih odela i druga oprema.

⚔️ 0. 10. 1942. Štab 3. operativne zone NOP odreda Hrvatske uputio stanovništvu Slavonije proglas o padu u ruke partizana ustaškog uporišta u Španovici (kod Pakraca) i o tome da su zločinci kažnjeni.

⚔️ 5. 10. 1942. Sedma hrvatska NO brigada i delovi 1. slavonskog NOP odreda i Moslavačkog partizanskog bataljona zauzeli ustaško uporište u s. Španovici (kod Pakraca). Neprijatelj je pretrpeo gubitke od oko 160 mrtvih i ranjenih, a isto toliko zarobljenih. Zaplenjeno je 100 pušaka, 7 automata, 1 p. mitraljez i mnogo druge ratne opreme.

⚔️ 6. 10. 1942. U rejonu s. Španovice (kod Pakraca) delovi 1. slavonskog NOP odreda oborili nemački avion.

⚔️ 7. 10. 1942. Štab 3. operativne zone NOP odreda Hrvatske uputio podređenim jedinicama raspis o stečenim iskustvima pri zauzimanju ustaškog uporišta u s. Španovici (kod Pakraca).

⚔️ 11. 10. 1942. U s. Buđićima (kod Pakraca), po naređenju GŠ NOP odreda za Hrvatsku, od delova 1. i 2. slavonskog NOP odreda formirana 1. slavonska NOU brigada.

⚔️ 22. 10. 1942. Drugi bataljon 1. slavonskog NOP odreda napao domobrane i zauzeo ž. st. Brezine (na pruzi Banova Jaruga-Pakrac), gde je zaplenio 14 pušaka, 1 automat, oko 1000 metaka i 20 bombi.

⚔️ 24. 10. 1942. Drugi bataljon 1. slavonskog NOP odreda zauzeo i porušio ž. st. Dobrovac (na pruzi Banova Jaruga - Pakrac), koju su branili domobrani. U toku borbe zarobljeno je 7 domobrana, a zaplenjeno 7 pušaka, 9 bombi i druga oprema.

⚔️ 3. 11. 1942. Delovi 1. slavonskog NOP odreda zauzeli ž. st. Međurić (između Banove Jaruge i Pakraca).

⚔️ 27. 11. 1942. Kod ž. st. Bujavica-Brezina (na pruzi Banova Jaruga-Pakrac) 2. bataljon 1. slavonskog NOP odreda napao neprijateljski transportni vOz i zaplenio 120 pušaka, 1 p. mitraljez, 240 pari cipela i drugu opremu.

⚔️ 10. 12. 1942. Drugi bataljon 1. slavonskog NOP odreda posle petočasovne borbe zauzeo s. Pakračku Poljanu (kod Banove Jaruge), zarobio 18 domobrana i zaplenio 45 pušaka, 1 automat, 3 p. mitraljeza i 4.800 metaka.

⚔️ 22. 1. 1943. Na poziv VŠ NOV i POJ da sve jedinice NOVJ pojačaju dejstva na komunikacijama, 4. (slavonska) divizija i 1. NOP odred 3. operativne zone NOV i PO Hrvatske napali delove 741. puka nemačke 114. lovačke divizije i nemačkog Vazduhoplovnog građevinskog bataljona i domobranski 8. železničko stražarski bataljon u s. Rajiču, s. Okučanima i s. Dragaliću (na pruzi Nova Gradiška - Novska). Posle višečasovne borbe jedinice NOVJ su se povukle zbog jakih pojačanja pristiglih iz Zagreba, Pakraca i Lipika. One su zapalile ž. st. i sve magacine u Dragaliću, uništile lokomotivu sa 20 vagona i porušile prugu Novska - Nova Gradiška na šest mesta, zbog čega je saobraćaj bio obustavljen 48 časova. Zarobljeno je 118, poginula su 23 i ranjena su 32 nemačka vojnika, ustaše i domobrana. Jedinice NOVJ su imale 48 mrtvih i 69 ranjenih.

⚔️ 1. 2. 1943. Jedinice 4. (slavonske) divizije NOVJ otpočele napad na delove domobranske 1, brdske divizije u Pakracu. Borbe su vođene do 3. februara, ali mesto nije zauzeto. Zarobljeno je 25 domobrana, dok su jedinice 4. divizije imale 14 mrtvih i 39 ranjenih.

⚔️ 11. 2. 1943. U s. Mijači (kod Pakraca), po naređenju GŠ NOV i PO za Hrvatsku, formirana 18. brigada 4. (slavonske) divizije NOVJ.

⚔️ 20. 3. 1943. U Požeškoj kotlini jake ustaško-domobranske jedinice i snage nemačke 187. rezervne divizije iz Podravske Slatine, Daruvara, Pakraca, Okučana, Nove Gradiške i Slav. Požege otpočele operaciju -Braun- protiv 4 (slavonske) divizije NOVJ. Žestoke borbe na planinama Papuku, Psunju, Dilju i Krndiji vođene su do 31. marta, ali je 4. divizija veštim manevrom izbegla uništenje. Pošto je ostavio posade u svim većim mestima, neprijatelj je iz SI. Broda i Našica uveo nove snage i do 7. aprila čistio Dilj-planinu, pljačkajući i zlostavljajući stanovništvo. Prema sopstvenom priznanju, neprijatelj je pretrpeo gubitke od 214 mrtvih, 225 ranjenih i 342 nestala, dok je 4. divizija imala 110 mrtvih, 135 ranjenih i 120 nestalih.

⚔️ 13. 6. 1943. Jedinice 17. brigade 10. divizije NOVJ zauzele s. Sirač (kod Daruvara) a za to vreme 21. brigada odbila neprijateljska pojačanja iz Pakraca. Poginulo je 57, ranjeno 55 i zarobljeno 85 vojnika domobranske 4. brdske brigade, dok su jedinice 10, divizije imale 27 mrtvih i 63 ranjena. Tom prilikom je poginula Persa Bosanac, desetar 1. čete 2. bataljona 17. brigade, narodni heroj.

⚔️ 24. 8. 1943. Kod Pakraca 2. bataljon 12. udarne brigade 12. divizije NOVJ uništio domobransku stražu i porušio železnički vijađukt dug 56 m. Ostali bataljoni te brigade su odbili pokušaje neprijatelja da iz Pakraca i Daruvara spreči rušenje vijadukta. Poginulo je 14, ranjeno 25 i zarobljeno 11 domobrana. Brigada je imala 8 mrtvih i 24 ranjena.

⚔️ 7. 10. 1943. U rejonu s. Kukunjevca i s. Dobrovca Daruvarski NOP odred posle tročasovne borbe odbacio prema Lipiku delove domobranske 4. brdske brigade koji su bili prodrli iz Pakraca. Neprijatelj je imao 57 mrtvih i veći broj ranjenih. Odred je imao 5 mrtvih i 10 ranjenih; tada je poginuo i zamenik komandanta odreda Pajo Orozović Brko, narodni heroj.

⚔️ 12. 10. 1943. Jedinice 12. divizije NOVJ napale bataljon domobrana 4. brdske brigade, četu ustaša i oko 100 meštana-ustaša u Pakracu. Posle dvodnevnih borbi neprijatelju su pristigla jaka pojačanja iz Daruvara i Lipika, pa je napad obustavljen, uz gubitke od 35 mrtvih, 145 ranjenih i 10 nestalih. Neprijatelj je imao 38 mrtvih, 47 ranjenih i 10 nestalih.

⚔️ 26. 10. 1943. U s. Bučju (kod Pakraca), po naređenju GŠ NOV i PO za Hrvatsku, od pripadnika čehoslovačke nacionalne manjine formirana Čehoslovačka NO brigada -Jan Žiška- 12. divizije NOVJ.

⚔️ 23. 12. 1943. Između s. Badljevine i s. Omanovca (kod Pakraca) jedinice Daruvarskog NOP odreda napale iz zasede bataljon domobrana, te ubile 4 domobrana i 1 oficira, ranile 2 i zarobile 6 domobrana.

⚔️ 4. 1. 1944. Jedinice Daruvarskog NOP odreda zauzele s. Subocku (kod Pakraca) koju je branila 1. četa 3. bataljona domobranskog 8. brdskog puka, ojačana SS policijom iz Lipika.

⚔️ 4. 1. 1944. Jedinice 1. i 2. bataljona Posavskog NOP odreda 6. korpusa NOVJ odbile napad 1. bataljona domobranskog 8. brdskog puka iz Pakraca na sela Korita i Lovsku.

⚔️ 23. 1. 1944. Kod ž. st. Brezine (na pruzi Banova Jaruga - Pakrac) jedinice 1, diverzantskog bataljona i delova Posavskog NOP odreda 6. korpusa NOVJ miniranjem uništili domobranski oklopni voz.

⚔️ 24. 1. 1944. Iz Daruvara i Pakraca jake domobranske snage (delovi 4. i 8. brdskog puka) otpočele napad protiv jedinica Daruvarskog NOP odreda na pravcu s. Bijela - s. Borki - s. Zajle. Posle trodnevnih borbi one su zauzele i zapalile ova mesta, kao i 38 šumskih baraka, 14 podzemnih skloništa i dve poljske bolnice.

⚔️ 7. 2. 1944. Iz Daruvara i Pakraca otpočeo dvodnevni napad 1. i 2. bataljona 8. puka i 2. bataljona 4. puka domobranske 4. brdske brigade na slobodnu teritoriju u pravcu s. Bučja i s. Bučkog Kamenskog (kod Slav. Požege). Sutradan su ih 28. udarna divizija NOVJ i Daruvarski NOP odred odbili i prinudili da se povuku u polazne garnizone.

⚔️ 7. 2. 1944. Kod s. Jamarice (blizu Pakraca) oko 300 nemačkih vojnika i domobrana iz s. Lipovljana, s. Banove Jaruge i s. Poljane napali 2. i Novogradiški bataljon Posavskog NOP odreda 6. korpusa NOVJ. Posle kratke ali žestoke borbe jedinice Odreda su se probile u pravcu s. Lovske.

⚔️ 4. 3. 1944. Iz Pakraca delovi domobranskog 4. i 8. brdskog puka upali na prostoriju Lipik - s. Subocki Grad - s. Kovačevac da je očiste od partizana, ali ih je odbacio 1. bataljon Posavskog NOP odreda Zapadne grupe NOP odreda 6. korpusa NOVJ.

⚔️ 27. 3. 1944. Između Novske i Vinkovaca jedinice 12. divizije NOVJ i Diljskog NOP odreda porušile prugu na 355 mesta i presekle 890 tt stubova. U borbi sa domobranskim osiguranjima poginula su 55 domobrana a veći broj je ranjen. Istovremeno su jedinice Daruvarskog NOP odreda izvele demonstrativan napad na Lipik i Pakrac.

⚔️ 22. 4. 1944. Kod s. Kusonja ustaško-domobranske snage iz Pakraca napale 2. bataljon Daruvarskog NOP odreda, ali su posle dvočasovne borbe odbačene prema s. Siraču.

⚔️ 4. 5. 1944. Kod s. Omanovca na putu Daruvar-Pakrac, delovi Daruvarskog NOP odreda napali iz zasede ustaško-domobransku kolonu. U borbi je poginuo načelnik štaba domobranske 4. brdske brigade i jedan lekar, a zarobljen je komandant 4. brdskog puka 4. brdske brigade.

⚔️ 15. 5. 1944. Kod s. Bujavice (blizu Pakraca) 2. bataljon Posavskog NOP odreda Zapadne grupe NOP odreda 6. korpusa NOVJ napao iz zasede domobransku četu, 60 ustaša i 20 nemačkih vojnika i posle kraće borbe odbacio ih u pravcu Pakraca.

⚔️ 7. 6. 1944. U neposrednoj blizini Pakraca jedan bataljon Daruvarskog NOP odreda napao 150 ustaša i domobrana 4. brdske brigade i odbacio ih u Pakrac.

⚔️ 20. 6. 1944. Na pruzi Banova Jaruga-Pakrac Posavski odred Zapadne grupe NOP odreda 6. korpusa NOVJ, sa delovima 1. diverzantskog bataljona 6. korpusa NOVJ, porušio 8 železničkih mostova.

⚔️ 27. 6. 1944. Delovi Posavskog odreda Zapadne grupe NOP odreda 6. korpusa NOVJ i 1. diverzantskog bataljona 6. korpusa NOVJ razrušili prugu Banova Jaruga - Pakrac na 80 mesta.

⚔️ 10. 8. 1944. U blizini s. Sirača oko 500 vojnika nemačke 1. kozačke konjičke divizije iz s. Grahovljana (kod Pakraca) napalo jedinice Osječke brigade 12. divizije NOVJ. Posle kraće borbe neprijatelj je odbačen u polazni garnizon.

⚔️ 11. 8. 1944. Kod s. Grahovljana i s. Dragovića (blizu Pakraca) jedinice Osječke brigade 12. divizije NOVJ napale delove nemačke 1. kozačke konjičke divizije i odbacile ih u pravcu s. Badljevine.

⚔️ 14. 8. 1944. S linije Daruvar-Pakrac dva puka nemačke 1. kozačke konjičke divizije, tri bataljona domobranske 4. brdske brigade i dva ustaška bataljona napali jedinice 12. divizije NOVJ na odseku s. Markovac - s. Bijela - s. Sirač (kod Daruvara). Posle jednodnevne borbe neprijatelj je popalio s. D. Borke, s. Markovac, s. Bijelu i s. Pakranu, a zatim se povukao u polazne garnizone.

⚔️ 19. 8. 1944. Delovi 1. diverzantskog bataljona 6. korpusa NOVJ razrušili železničku prugu Banova Jaruga - Pakrac na 34 mesta.

⚔️ 25. 8. 1944. Delovi Brodske brigade 28. udarne divizije NOVJ napali na oko 100 ustaša i domobrana u s. Kukunjevcu (kod Pakraca). Napad nije uspeo zbog dolaska pojačanja iz Pakraca i Lipika. Neprijatelj je imao 2 mrtva i 23 ranjena vojnika.

⚔️ 27. 8. 1944. Na konferenciji NOF-a za srez Pakrac izabran Sreski odbor NOF-a.

⚔️ 14. 9. 1944. Jedinice 40. divizije NOVJ zauzele Pakrac, koji su branili 1. i 2. bataljon domobranskog 8. brdskog puka i druge manje domobranske jedinice.

⚔️ 14. 9. 1944. Posavski NOP odred Zapadne grupe NOP odreda 6. korpusa NOVJ i 1. bataljon 18. brigade 40. divizije NOVJ zauzeli Lipik (kod Pakraca), koji je branila glavnina 2. bataljona domobranskog 4. brdskog puka. Manji deo posade uspeo je da se probije ka Banovoj Jaruzi, ostatak je uništen ili zarobljen.

⚔️ 0. 10. 1944. u Pakracu izabran Sreski odbor NOF-a za Pakrac.

⚔️ 6. 11. 1944. Kod s. Gaja (blizu Pakraca) delovi Posavskog NOP odreda 6. korpusa NOVJ odbili napad oko 500 nemačkih vojnika. Neprijatelj je imao 7 mrtvih i 8 ranjenih.

⚔️ 23. 1. 1945. U Pakracu 1500 radnika i nameštenika iz okruga Nova Gradiška održali zbor radi obnove radničkih sindikata.

⚔️ 20. 4. 1945. Kod s. Gaja i s. Antunovca (blizu Pakraca) 1. brigada 33. divizije JA odbila napad nemačkih i ustaško-domobranskih snaga iz s. Poljane, nanevši im gubitke od 30 mrtvih i većeg broja ranjenih.

⚔️ 21. 4. 1945. Jedinice 42. udarne i 48. udarne divizije JA, posle dvodnevnih borbi protiv domobranske 4. brdske i 14. ustaške brdske brigade, delova ustaško-domobranske 9. brdske divizije i 150 vojnika iz sastava nemačke divizije za naročitu upotrebu -Stefan-, oslobodile Slav. Požegu. Neprijatelj se povukao u pravcu Pakraca uz gubitke od više stotina mrtvih, ranjenih i zarobljenih. Jedinice JA su imale 54 mrtva i 187 ranjenih.