Ilirska Bistrica u drugom svetskom ratu

⚔️ 16. 9. 1943. Član VŠ NOV i POJ Edvard Kardelj izvestio Štab 13. divizije NOVJ o borbama slovenačkih jedinica protiv nemačkih snaga na sektoru Ilirske Bistrice i istakao potrebu da slovenačke i hrvatske jedinice održavaju čvrste veze.

⚔️ 17. 9. 1943. Na pl. Mašunu (kod Ilirske Bistrice), od pridošlog ljudstva, formirana Snežniška NO brigada, jačine 2 bataljona.

⚔️ 21. 9. 1943. Na pl. Mašunu (kod Ilirske Bistrice), prema naređenju GŠ NOV i PO za Sloveniju, posle višednevnog marša iz rejona Bakra, reorganizovana Rabska NO brigada i uključena u sastav 14. divizije NOVJ.

⚔️ 2. 10. 1943. U blizini s. Studene Gore (kod Ilirske Bistrice) nemačke motorizovane snage iz Trsta razbile 1. i 4. bataljon 11, slovenačke (brkinske) NO brigade. (Razbijeni delovi ovih bataljona su se prikupili na pl. Mašunu.)

⚔️ 23. 10. 1943. Kod s. Leskove Doline jake nemačke snage iz Ilirske Bistrice i Št. Petra na Krasu (sada: Pivka) napale na jedinice 1. slovenačke NOU brigade -Tone Tomšič-. Posle vrlo oštre jednodnevne borbe, u kojoj je pretrpeo znatne gubitke, neprijatelj se povukao u polazne garnizone.

⚔️ 14. 12. 1943. Kod Ilirske Bistrice delovi 1. bataljona 19. slovenačke brigade -Srećko Kosovel- 27, divizije NOVJ upali bez borbe u rudnik gline i uništili sve pumpe, trafostanicu i uređaje za proizvodnju.

⚔️ 11. 1. 1945. Delovi 137. puka nemačke 188 rezervne divizije iz Ilirske Bistrice otpočeli napade protiv jedinica Istarskog NOP odreda 7. korpusa NOVJ u Brkinima. Odred je izbegao udare nadmoćnog neprijatelja, nanoseći mu znatne gubitke povremenim prepadima na manje grupe pa se neprijatelj 13. januara povukao u polazni garnizon.

⚔️ 27. 4. 1945. Na liniji s. Koritnica - s. Milonja (kod Ilirske Bistrice) jedinice 20. udarne divizije JA, podržane 2. i 4. bataljonom 1. tenkovske brigade JA, gotovo potpuno uništile 3. bataljon nemačkog 19. SS policijskog puka i nemački 4. građevinski bataljon i razbile 5. puk SDK i četnika.

⚔️ 28. 4. 1945. Delovi 20. i 26. udarne divizije JA, ojačani delovima 1. tenkovske brigade JA, posle višečasovne borbe odbacili nemačke snage ka s. Jablanici, s. Jelšanama i Podgradu i zauzeli Ilirsku Bistricu.

⚔️ 30. 4. 1945. Vrhovni komandant JA maršal Jugoslavije Josip Broz Tito pohvalio jedinice 4. armije, 7. i 9. korpusa i Jugoslovenske mornarice koje su, posle sedmodnevnih ogorčenih borbi, probile utvrđeni neprijateljski front od Rijeke do Postojne i oslobodile Postojnu, Št. Peter na Krasu (sada: Pivka), Ilirsku Bistricu i mnoga druga mesta, prodrevši do Trsta.

⚔️ 3. 5. 1945. Jedinice 4. armije JA, posle višednevnih teških borbi, oslobodile Rijeku. Snage nemačkog 97. armijskog korpusa probile su se ka Ilirskoj Bistrici uz velike gubitke.

⚔️ 5. 5. 1945. Povlačeći se iz Rijeke, jake snage nemačkog 97. armijskog korpusa prodrle u Ilirsku Bistricu.

⚔️ 7. 5. 1945. U rejonu Ilirske Bistrice jedinice 4. armije JA okružile i napale grupaciju nemačkog 97. armijskog korpusa koja se 5. aprila probila iz Rijeke. Posle pregovora sa Štabom 4. udarnog korpusa 4. armije JA, na zahtev vojnika, general Heslin, u svojstvu zastupnika ranjenog komandanta nemačkog 97, armijskog korpusa, potpisao je u s. Zagorju kapitulaciju.