Biblioteka Znaci

Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima
ustanak

Grčki partizani

Za ovaj pojam je pronađeno 28 hronoloških zapisa, 11 dokumenata i 6 fotografija.

Događaji

⚔️ 23. 1. 1943. OK KPJ za Bitolj postavio partizanskoj četi -Jane Sanđanski- zadatak da se poveže sa grčkim partizanima radi sarađnie i zajedničkih dejstava.

⚔️ 10. 2. 1943. GŠ NOP odreda Makedonije naredio Bitoljsko-prespanskom NOP odredu -Damjan Gruev- da se poveže sa grčkim i albanskim partizanskim jedinicama radi saradnje, s tim da se manje zadržava u Albaniji, već da svoja dejstva više ispolji na teritoriji Prespe.

⚔️ 0. 4. 1943. U blizini Lerine (u Grčkoj) Bitoljsko-prespanski NOP odred -Damjan Gruev- povezao se sa grčkim partizanskim odredom -Vičo-. Na sastanku su odredili zajedničko rukovodstvo i utvrdili ciljeve i zadatke zajedničkog dejstva na lerinsko-kosturskom području.

⚔️ 26. 4. 1943. U s. Bufu (kod Lerina, u Grčkoj) Bitoljsko-prespanski NOP odred -Damjan Gruev- i grčki partizanski odred -Vičo- održali zbor na kome je o bratstvu oba naroda govoreno na grčkom i makedonskom jeziku.

⚔️ 30. 4. 1943. U s. Ermenskom (kod Lerina, u Grčkoj) Bitoljsko-prespanski NOP odred -Damjan Gruev- i grčki partizanski odred -Vičo- spalili opštinsku arhivu i održali miting na kome se govorilo na makedonskom i grčkom jeziku.

⚔️ 0. 5. 1943. U makedonskim selima: Neret, Lagen, Gorno i Dolno, Kotori i Ajtos i u šiptarskim selima Elovo i Bei. Kamen (kod Lerina, u Grčkoj) Bitoljsko-prespanski NOP odred -Damjan Gruev- i grčki partizanski odred -Vičo- održali vrlo uspešne političke mitinge na kojima je razobličavana neprijateljska propaganda i seljacima objašnjavan cilj NO borbe.

⚔️ 2. 5. 1943. U s. Treji i s. Statici (kod Lerina, u Grčkoj) Bitoljsko-prespanski NOP odred -Damjan Gruev- i grčki partizanski odred -Vičo- razoružali mesne kontračetnike.

⚔️ 3. 5. 1943. U s. Turju (kod Lerina, u Grčkoj) Bitoljsko-prespanski NOP odred -Damjan Gruev- i grčki partizanski odred -Vičo- održali vrlo uspeo miting na kome su stanovništvu objašnjavani ciljevi NO borbe.

⚔️ 17. 5. 1943. U s. Neveski (kod Kostura, u Grčkoj) Bitoljsko-prespanski NOP odred -Damjan Gruev- i grčki partizanski odred -Vičo- održali vrlo uspeo politički zbor.

⚔️ 19. 5. 1943. U s. Prekopanoj (kod Kostura u Grčkoj) Bitoljsko-prespanski NOP odred -Damjan Gruev- i grčki partizanski odred -Vičo- održali politički zbor. Ovde se NOP odredu -Damjan Gruev- pridružilo 15 novih boraca iz okoline Bitolja i Prespe, koji su pobegli iz bugarske vojske.

⚔️ 22. 5. 1943. Po naređenju GŠ NOV i PO za Makedoniju Prespansko-ohridski NOP odred -Damjan Gruev- odvojio se, u rejonu Kostura, od Bitoljskog NOP odreda -Goce Delčev- i grčkog partizanskog odreda -Vičo- radi odlaska za Prespu.

⚔️ 23. 5. 1943. U s. Bapčoru (kod Kostura, u Grčkoj) Bitoljski NOP odred -Goce Delčev- i grčki partizanski odred -Vičo- razoružali seosku kontračetu i održali vrlo uspeo politički zbor.

⚔️ 29. 5. 1943. U s. Višcnima (kod Kostura, u Grčkoj) Bitoljski NOP odred -Goce Delčev- i grčki partizanski odred -Vičo- razoružali kontračetu i zaplenili 12 pušaka i 1 puškomitraljez, a potom održali vrlo uspeo politički zbor.

⚔️ 1. 6. 1943. U s. Crnovištu (kod Kostura, u Grčkoj) Bitoljski NOP odred -Goce Delčev- i grčki partizanski odred -Vičo- razoružali seosku kontračetu i održali miting sa seljacima, a potom se povukli na pl. Vičo.

⚔️ 0. 9. 1943. U Solunu održali sastanak politički komesar GŠ NOV i PO za Makedoniju i predstavnik CK KP Grčke, te postigli sporazum: o sadejstvu, saradnji i stalnoj vezi partizanskih jedinica u prigraničnom pojasu, o razmeni partijskog materijala, o izdavanju lista na makedonskom jeziku u Egejskoj Makedoniji o formiranju posebnih makedonskih jedinica od egejskih Makedonaca pod komandom GŠ Grčke itd. Međutim, CK KP Grčke nije odobrio ovaj sporazum.

⚔️ 26. 10. 1943. U s. Ostrovskom (kod Lerina, u Grčkoj) grupa boraca partizanskog bataljona -Stražo Pindžur- izvršila prepad na nemačku stražu kod žel. mosta, te ubila 2 i zarobila 7 vojnika i zaplenila 1 mitraljez, 1 automat i dosta municije i druge opreme.

⚔️ 28. 10. 1943. Delegat CK KPJ Svetozar Vukmanović Tempo izvestio generalnog sekretara KPJ Josipa Broza Tita da održava terensku vezu s centralnim komitetima komunističkih partija Bugarske i Grčke, da je privremeno prekinuta radio-veza s rukovodstvom NOP-a Albanije zbog toga što je u Albaniji propalo 11 radio-stanica i da su u Bugarskoj otpočele akcije malih partizanskih odreda.

⚔️ 14. 12. 1943. Na Kajmakčalan stigla iz Debaraca 1. makedonsko-kosovska NOU brigada, te uhvatila vezu sa grčkim partizanima. Ovde je istog dana formiran bataljon (naziva se i četa) od vojnika Crvene armije koji su prebegli iz nemačkog zarobljeništva. Bataljon je krajem meseca ušao u sastav 1. makedonsko-kosovske NOU brigade.

⚔️ 5. 1. 1944. Kod sela Notija, O.šina i Livada (na južnim padinama pl. Pajak, u Grčkoj) 2. makedonsku NOU brigadu napale nemačke snage koje su preduzele ofanzivna dejstva s ciljem da ovu teritoriju očiste od partizanskih jedinica i obezbede prugu Solun-Skoplje. Pod jakim pritiskom neprijatelja deo snaga 2. brigade se povukao ka s. Zborskom (u Meglenu, u Grčkoj) a drugi deo ka Kavadarcima.

⚔️ 10. 1. 1944. U Sofiji održan sastanak predstavnika bugarske Vrhovne komande i predstavnika nemačkih snaga u Grčkoj radi preciziranja zajedničkih ofanzivnih dejstava protiv jedinica NOVJ i grčkih partizanskih snaga na području Karadžoa - pl. Pajak. Postignuta je saglasnost da, pored nemačkih snaga iz Soluna i Vodena, u ovim dejstvima učestvuju: 54. pešadijski puk bugarske 15. pešadijske divizije, 56. puk bugarske 14. pešadijske divizije i jedan bataljon 48. pešadijskog puka bugarske 17. pešadijske divizije.

⚔️ 11. 1. 1944. Kod s. Ošina (u Grčkoj) Grupa partizanskih bataljona (bataljoni -Stevan Naumov- i -Hristo Botev-) iz zasede razbila nemačku kolonu koja je dolazila sa pravca s. Livade (u Meglenu, u Grčkoj). Poginulo je 15 a zarobljeno 13 neprijateljskih vojnika. Zaplenjen je jedan minobacač, četiri p. mitraljeza, veći broj pušaka i drugi ratni materijal i oprema.

⚔️ 17. 1. 1944. Nemačke jedinice iz Soluna i Vođena i bugarske snage (54. pešadijski puk 15. pešadijske divizije, 56. pešadijski puk 14. pešadijske divizije i jedan bataljon 48. pešadijskog puka 17. pešadijske divizije) otpočele ofanzivna dejstva protiv jedinica NOVJ i grčkih partizanskih snaga na području Karadžoa - pl. Pajak s ciljem da ih odbace sa ove prostorije, da onemoguće njihova dejstva na komunikacijskoj magistrali Solun-Skoplje i, po mogućstvu, da ih unište.

⚔️ 17. 6. 1944. GŠ NOV i PO za Makedoniju uputio direktivu političkim radnicima u vezi sa stavovima koje treba sprovoditi pri prelasku na teritoriju Grčke: kako makedonski živalj u Grčkoj pokrenuti da se sa grčkim partizanskim jedinicama bori protiv zajedničkog neprijatelja.

⚔️ 0. 7. 1944. U Grčkoj od Slovenaca koji su posle kapitulacije Italije prebegli iz italijanske vojske i prišli grčkim partizanima, formirana Primorska četa. Ona je ušla u sastav 7. brigade ELAS-a, a operisala je po jonskim ostrvima kao samostalna jedinica.

⚔️ 1. 12. 1944. Britanske trupe u Grčkoj stavljene grčkoj vladi na raspolaganje za borbu protiv snaga ELAS-a.

⚔️ 3. 12. 1944. Oslobodilački front Grčke (EAM) objavio generalni štrajk u Atini. Tada je došlo do sukoba između snaga ELAS-a i grčke kraljeviske vojske. Time je otpočeo građanski rat u Grčkoj.

⚔️ 6. 1. 1945. U Grčkoj snage ELAS-a evakuisale gradove Atinu i Pirej.

⚔️ 11. 1. 1945. Komandant britanskih trupa u Grčkoj general Skobi i predstavnik ELAS-a potpisali u Atini primirje, Prekid neprijateljstva utvrđen je za ponoć 15. januara, kada je i završen građanski rat u Grčkoj.

Dokumenti

📜 Pismo Bitoljskog okružnog komiteta KPJ partizanskoj četi Jane Sandanski od 23. januara 1943. god. o političkoj situaciji i potrebi saradnje sa grčkim partizanima

📜 Naređenje Glavnog štaba Makedonije od 10 februara 1943. god. partizanskoj četi Jane Sandanski o stvaranju baze za zimovanje i potrebi povezivanja sa grčkim i albanskim partizanima

📜 Izveštaj političkog komesara Druge operativne zone od 20. avgusta 1943. god. Glavnom štabu NOV i PO Makedonije o vojnopolitičkoj aktivnosti odreda Damjan Grujev u Egejskoj Makedoniji i uspostavljanju uske saradnje sa grčkim Lerinskim partizanskim odredom Vičo

📜 Zabeleška o razgovoru načelnika Vrhovne komande sa komandantom trupa u Grčkoj od 14. marta 1943. povodom situacije na Balkanu i potrebe da se formira jedinstvena Operativna komanda za Albaniju, Crnu Goru i Grčku

📜 Obaveštenje delegata CK KPJ Svetozara Vukmanovića-Tempa od juna 1943. god. CK KPM o postignutom sporazumu za saradnju sa grčkim i albanskim partizanima i načinu ostvarenja te saradnje

📜 Procena komandanta Jugoistoka feldmaršala Vajksa od 1. novembra 1943. vojno-političke situacije na području Jugoslavije krajem oktobra 1943. godine

📜 Odgovor predsednika NKOJ-a maršala Jugoslavije Josipa Broza Tita od 6. aprila 1944. Političkom komitetu oslobođenja Grčke

📜 Poruka delegata Vrhovnog štaba NOV i POJ Svetozara Vukmanovića Tempa od 4. juna 1944. komandantu Glavnog štaba NOV i PO Makedonije Mihailu Apostolskom o pružanju pomoći u oružju i municiji najbližim jedinicama grčkih partizanskih odreda

📜 Izveštaj Kira Georgijevskog od 19. juna 1944. god. Dobrivoju Radosavljeviću o stanju u Egejskoj Makedoniji i stavu pretstavnika ELAS-a prema makedonskom stanovništvu

📜 Zajednički izveštaj delegata Centralnog komiteta KPJ Svetozara Vukmanovića Tempa i instruktora Centralnog komiteta KPJ pri Centralnom komitetu KP Makedonije Dobrivoja Radosavljevića Ljuba od 4. avgusta 1944. Centralnom komitetu KPJ o razlozima sukoba sa grčkim partizanima u kosturskom kraju

📜 Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ od 12. decembra 1944. Glavnom štabu NOV i PO Makedonije o zabrani povratka grčkih partizanskih jedinica iz Makedonije u Grčku

Fotografije

Povezane odrednice

Politički komesari u NOR-u Zarobljenici u ratu Borbe u Bosni i Hercegovini 1942. Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije (NKOJ) 1. makedonsko-kosovska udarna brigada Bugarska u drugom svetskom ratu Borbe u Makedoniji 1943. Bitoljski partizanski odred "Goce Delčev" Vrhovni štab NOVJ Josip Broz Tito Centralni komitet KPJ Dragoljub Draža Mihailović Italija u drugom svetskom ratu Borbe na Jadranu 1943. Partizanke Borbe u Srbiji 1943. Crvena armija Četnici u drugom svetskom ratu Kavadarci Skoplje Borbe u Hrvatskoj 1943. Ohrid Saradnja četnika sa okupatorom Komandant Jugoistoka Diverzije u oslobodilačkom ratu Svetozar Vukmanović Tempo Žene u ratu Britanija i Jugoslavija Borbe u Crnoj Gori 1943. Mihajlo Apostolski Bratstvo i jedinstvo u ratu Dobrivoje Radosavljević Maximilian von Weichs 2. makedonska udarna brigada Kapitulacija Italije Štampa u ratu Partizanski odred "Damjan Gruev" Borbe u Sloveniji 1943. Zimske operacije u Jugoslaviji 1943/1944 Albanija u drugom svetskom ratu Albanski partizani Operacija Kugelblitz Borbe u Makedoniji 1944. Zasede u oslobodilačkom ratu Bitola 1. vojvođanska udarna brigada Komunistička partija Makedonije Glavni štab Makedonije Bolnice u oslobodilačkom ratu Grčka u drugom svetskom ratu