49. makedonska divizija NOVJ

⚔️ 0. 9. 1944. Po naređenju GŠ NOV i PO za Makedoniju rasformirana Kruševska NO brigada. Njeno ljudstvo je ušlo u sastav jedinica 41, 48. i 49. divizije NOVJ.

⚔️ 10. 9. 1944. U s. Crnoecu (blizu Bitolja), po naređenju VŠ NOV i POJ, od 5. i 7. makedonske NO brigade i Bitoljsko-prespanskog NOP odreda formirana 49. divizija NOVJ.

⚔️ 14. 9. 1944. Na prevoju Đavatu (blizu Resna) delovi 7. makedonske NO brigade 49. divizije NOVJ u zasedi sačekali nemačku motorizovanu kolonu sa pravca Bitolja i naneli joj gubitke od oko 40 mrtvih i ranjenih vojnika.

⚔️ 20. 9. 1944. Kod prevoja Davali na putu Bitolj-Ohrid 7. makedonska brigada 49. divizije NOVJ i Kruševski NOP odred dočekali nemačku motorizovanu kolonu i prinudili je da se, uz gubitke, vrati u Bitolj. Uništen je 1 kamion.

⚔️ 20. 9. 1944. U rejonu prevoja Đavata delovi 7. makedonske brigade 49. divizije NOVJ, uz pomoć stanovništva okolnih sela, na više mesta razrušili komunikaciju Bitolj-Resen, da bi na njoj otežali pokret prednjih delova nemačke Grupe armija -E-.

⚔️ 20. 9. 1944. U rejonu s. Crnovca i s. Lopatice (na putu Bitolj-Kičevo) delovi 7. makedonske brigade 49. divizije NOVJ napali nemačku kolonu i prinudili je da se povuče za Bitolj. Istovremeno su napali nemačke artiljerijske položaje i pozadinske delove u rejonu s. Ivanovaca, s. Srpca i s. Beranaca. Gubici neprijatelja nisu poznati. Brigada je imala 2 ranjena borca.

⚔️ 21. 9. 1944. Na prevoju Đavatu (kod Bitolja) otpočele višednevne borbe 7. makedonske brigade 49. divizije NOVJ protiv nemačke kolone iz Bitolja koja je uspela da oslobodi komunikaciju za Ohrid. U tim borbama su uništeni 1 tenk, dvoja borna kola i 4 kamiona, dok neprijateljski gubici u ljudstvu nisu utvrđeni. Brigada je imala 7 mrtvih i 3 ranjena borca.

⚔️ 24. 9. 1944. GŠ NOV i PO za Makedoniju naredio 2. operativnoj zoni NOV i PO Makedonije da izvrši reorganizaciju jedinica 41. i 49. divizije NOVJ (da svaka divizija ima po tri brigade), a 4. operativnoj zoni NOV i PO Makedonije - da od 1, 6 i 15. makedonske i 4. šiptarske brigade formira 48. diviziju NOVJ.

⚔️ 0. 10. 1944. Po naređenju VŠ NOV i POJ, GŠ NOV i PO za Makedoniju je od 41, 48. i 49. divizije NOVJ formirao 15. korpus NOVJ.

⚔️ 5. 10. 1944. Kod prevoja Đavata i Sirhana (na putu Resen-Bitolj), posle četvorodnevnih borbi protiv 7. makedonske brigade 49. divizije NOVJ, nemačka 104. lovačka divizija, koja se povlačila iz Albanije, uspela je da se glavnim snagama probije za Bitolj. U ovim borbama neprijatelj je imao 120 mrtvih, a 7. brigada 20 mrtvih i 15 ranjenih boraca.

⚔️ 6. 10. 1944. U rejonu s. Trojkrsti - s. Ivanjevci (na putu Prilep-Bitolj), posle trodnevnih borbi protiv nemačkih kolona. 5. makedonska brigada 49. divizije NOVJ, pod jakim pritiskom nadmoćnih neprijateljskih snaga, povukla se na položaje Sv. Todor - s. Trnovci - s. Bučin. Nemačke jedinice su spalile s. Trojkrsti i s Ivanjevce. Brigada je imala 4 poginula i 11 ranjenih boraca.

⚔️ 7. 10. 1944. U rejonu s. Capara i Prevalca (na putu Bitolj-Resen) dva bataljona 7. makedonske brigade 49. divizije NOVJ sačekala u zasedi jednu nemačku kolonu i jakom iznenadnom vatrom, sa bliskog odstojanja, naneli joj velike gubitke. Prema nepotpunim podacima neprijatelj je imao oko 160 mrtvih. Spaljena su 4 kamiona s municijom, ubijeno je oko 50 konja i uništen je razni materijal. Bataljoni su imali 1 mrtvog i 2 ranjena borca.

⚔️ 9. 10. 1944. Kod prevoja Đavata (na komunikaciji Bitolj-Resen) delovi 49. divizije NOVJ napali nemačku kolonu od oko 150 vozila i prinudili je da se, uz osetne gubitke, povuče za Bitolj.

⚔️ 12. 10. 1944. Kod Prentovog mosta (na komunikaciji Ohrid-Resen) 5. makedonska brigada 49. divizije NOVJ napala nemačku kolonu koja se probijala za Ohrid i odbacila je u Resen.

⚔️ 20. 10. 1944. U cilju oslobođenja zapadne Makedonije, 15. korpus NOVJ izdao zapovest: da 10. brigada 41. divizije NOVJ, na položajima Mukos - s. Pomenovo - Uši, zatvori put Prilep-Veles (sada: Titov Veles) a da 9. brigada te đivzije, iz s. Drenovca, štiti aerodrom Zrze; da 49. divizija NOVJ dejstvuje na komunikaciji Prilep-Bitolj i da sadejstvuje sa 41. divizijom NOVJ u borbama za Prilep; da 48. divizija NOVJ dejstvuje na prostoru Ohrid-Struga, a zatim oslobodi Kičevo i Gostivar i celu tu prostoriju očisti od balista.

⚔️ 24. 10. 1944. Štab 15, korpusa NOVJ izdao zapovest da 28/29. oktobra 41. i 49. divizija NOVJ napadnu i oslobode Prilep a 48. divizija NOVJ napadne i oslobodi Strugu.

⚔️ 29. 10. 1944. Jedinice 9. i 10. makedonske brigade 41. divizije NOVJ i 5. i 7. makedonska brigada 49. divizije NOVJ otpočele napad na Prilep. S malim prekidom, borbe su trajale sve do 2. novembra, kada je grad konačno oslobođen.

⚔️ 29. 10. 1944. Na položajima u rejonu s. Topolčana i s. Zagorana (na komunikaciji Prilep-Bitolj) 7. makedonska brigada 49. divizije NOVJ razbila nemačku kolonu od 4 kamiona s vojnicima, napala nemački transportni voz i porušila most na Crnoj reci.

⚔️ 29. 10. 1944. Na položajima s. Mažučište - s. Zagrad - Markova kula (kod Prilepa) 5. makedonska brigada 49. divizije NOVJ izvršila napad na oko dva nemačka puka. U jurišu ona je ovladala Duvanskim institutom, gde je zaplenila dosta odeće, obuće, hrane i municije. Prema nepotpunim podacima neprijatelj je imao oko 45 mrtvih i 10 ranjenih. Brigada je imala 2 mrtva i 2 ranjena borca.

⚔️ 30. 10. 1944. Kod s. Mažučišta, Duvanskog instituta i s. Zagrada (kod Prilepa) 5. makedonska brigada 49. divizije NOVJ vodila tešku borbu protiv nemačkih snaga koje su branile Prilep. Delovi te brigade izbili su u blizini artiljerijskih kasarni i Markove kule. Položaji su naizmenično prelazili iz ruke u ruku. Brigada se u toku noći, zbog nedostatka municije i zbog pritiska svežih neprijateljskih snaga, povukla na polazne položaje. U ovim borbama ona je imala 20 mrtvih, 37 ranjenih i 52 nestala borca.

⚔️ 30. 10. 1944. Posle žestokih borbi 7. makedonska brigada 49. divizije NOVJ ovladala nemačkim položajima u rejonu s. Topolčana (kod Prilepa).

⚔️ 31. 10. 1944. U rejonu s. Trojkrsta (na pruzi Bitolj-Prilep) delovi 5. makedonske brigade 49. divizije NOVJ razrušili 60 m pruge.

⚔️ 2. 11. 1944. Posle četvorodnevnih borbi jedinice 41. i 49. divizije 15. korpusa NOVJ oslobodile Prilep i odsekle nemačku Borbenu grupu -Štajrer-, koja se morala izvlačiti preko Bitolja, Ohrida i Struge za Albaniju. U gradu je zaplenjeno dosta magacina ratne opreme. Jedinice NOVJ su imale 78 mrtvih i 108 ranjenih boraca, a neprijatelj oko 100 ranjenih vojnika (broj mrtvih nije utvrđen).

⚔️ 4. 11. 1944. Jedinice 49. divizije 15. korpusa NOVJ, goneći odstupajuće nemačke snage iz Prilepa i Borbenu grupu -Štajrer-, oslobodile Bitolj.

⚔️ 5. 11. 1944. Peta makedonska brigada 49. divizije NOVJ, goneći zaštitne delove nemačke Borbene grupe -Štajrer-, koja se povlačila iz Bitolja, oslobodila Resen i pri tom zaplenila magacin intendantske opreme.

⚔️ 7. 11. 1944. Posle jednodnevne borbe protiv nemačke Borbene grupe -Štajrer-, jedinice 48. divizije NOVJ (1. NOU brigada i 15, makedonska NO brigada) i 5. brigada 49. divizije NOVJ oslobodile Ohrid.

⚔️ 10. 11. 1944. GŠ NOV i PO za Makedoniju naredio Štabu 15. korpusa NOVJ: da 49. divizija zaposedne državnu granicu od Kožufa do Debra a 41. i 48. divizija oslobode Kičevo i Gosti var; da napad na Kičevo otpočne 15. novembra u 4 časa.

⚔️ 11. 11. 1944. Štab 15. korpusa NOVJ formirao tri operativne grupe za oslobođenje Kičeva i Gostivara i njihove okoline. Istog dana on je izdao zapovest 41. i 48. diviziji NOVJ i 7. brigadi 49. divizije NOVJ da preduzmu pokret sa dotadašnjih prostorija i da do 14. novembra naveče posednu polazne položaje za napad. Napad na Kičevo i okolna sela, gde se nalazilo oko 12.000 balista, predviđen je za 15. novembar u 4 časa.

⚔️ 0. 12. 1944. U duhu naredbe GŠ NOV i PO za Makedoniju od 6. decembra 1944. rasformirani 16. i Bregalničko-strumički korpus i 50. i Kumanovska divizija NOVJ; od ljudstva 5, 10. i 13. makedonske brigade i po jednog bataljona 20. i 21. makedonske brigade formirana 8. divizija KNOJ-a; 51. (makedonska) divizija NOVJ preimenovana u 50. diviziju (sastava: 4, 20. i 21. makedonska i artiljerijska brigada); 41. divizija NOVJ reorganizovana (u njen sastav ušle 8, 12. i 17. makedonska i artiljerijska brigada); 42. udarna divizija NOVJ reorganizovana i pripremljena za odlazak na sremski front (u njen sastav ušle 3, 7. i 16. makedonska brigada); 48. udarna divizija NOVJ reorganizovana i pripremljena za odlazak na sremski front (u njen sastav ušle 1, 2. i 14. makedonska brigada); 49. divizija NOVJ reorganizovana (u njen sastav ušle 6, 9. i 11. makedonska i artiljerijska brigada); 15. korpus NOVJ reorganizovan (u njegov sastav ušle 42. i 48. udarna divizija, te i on dobio naziv: 15udarni korpus NOVJ) i pripremljen za odlazak na sremski front radi učešća u borbama za konačno oslobođenje zemlje.