Knjaževac u drugom svetskom ratu

⚔️ 9. 8. 1941. Kod s. Štrbac (blizu Knjaževca) od 15 boraca Boljevačkog NOP odreda i novodošlih boraca formiran Zaglavski (Knjaževački) NOP odred.

⚔️ 16. 9. 1941. Na ž. st. Palilula (između Niša i Knjaževca) Ozrenski NOP odred sačekao putnički voz iz Zaječara. U jednom su se vagonu nalazili nemački vojnici. U borbi je ubijeno 19 nemačkih vojnika a zarobljena su tri. Zaplenjeno je: 2 automata, 12 pušaka, 6 revolvera i dr. Jedan partizan je poginuo.

⚔️ 25. 9. 1941. Kod s. Štrpca (blizu Knjaževca) četnici Koste Pećanca napali Zaglavski NOP odred i naneli mu gubitke od 6 mrtvih.

⚔️ 29. 9. 1941. Kod s. Štitarca (blizu Knjaževca) četnici Koste Pećanea, uz pomoć žandarma i nemačkih vojnika, napali i razbili Zaglavski NOP odred.

⚔️ 8. 10. 1941. Delovi Knjaževačkog NOP odreda napali i demolirali rudnik -Dobru sreću- i zapalili opštinsku arhivu u s. Vini (kod Knjaževca).

⚔️ 17. 10. 1941. Knjaževačko-boljevački NOP odred napao na rudnik uglja Tresibabu (kod Knjaževca), razoružao 9 žandarma i 28 četnika i demolirao rudnička postrojenja.

⚔️ 20. 10. 1941. U s. Vini (kod Knjaževca) delovi Knjaževačko-boljevačkog NOP odreda napali rudnik -Dobru sreću- i porušili rudnička postrojenja.

⚔️ 20. 11. 1941. U s. Radičevcu i s. Novom Koritu (kod Knjaževca) Knjaževačko-boljevački NOP odred razoružao Nedićevu graničnu stražu.

⚔️ 26. 11. 1941. Na ž. st. Gramadi (pruga Niš-Knjaževac) Nišavski (Svrljiški) NOP odred zaustavio voz i u njemu razoružao 56 nedićevaca, većinom oficira i podoficira, zatim demolirao ž. st. Gramadu i miniranjem oštetio tunel.

⚔️ 29. 11. 1941. Kod s. Balanovca (blizu Knjaževca), Knjaževačko-boljevački NOP odred razbio četničku grupu, aus. Radičevcu spalio opštinsku arhivu.

⚔️ 13. 12. 1941. Kod s. Krente (blizu Knjaževca) oko 80 nemačkih vojnika i 300 četnika Koste Pećanca napali Knjaževačko-boljevački NOP odred, U borbi poginulo 10 partizana među kojima i Milenko Hadžić, naredni heroj, a ostatak se po grupama probio.

⚔️ 19. 2. 1942. U s. Jelovik Izvoru (kod Knjaževca) delovi Knjaževačko-boljevačkog NOP odreda razoružali finanse a opštinskoj upravi zabranili rad.

⚔️ 22. 2. 1942. U s. Žinu i s. Ponoru (kod Knjaževca) delovi Knjaževačko-boljevačkog NOP odreda spalili opštinske arhive i razoružali 19 četnika.

⚔️ 25. 3. 1942. U s. G. Kamenici (kod Knjaževca) delovi Knjaževačko-boljevačkog NOP odreda spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 23. 4. 1942. U s. Belom Potoku (kod Knjaževca) Knjaževačko-boljevački NOP odred i delovi Svrljiškog (Nišavskog) NOP odreda napali četnički odred Koste Pećanca (40 četnika) i vod SDS (20 ljudi). U borbi je ubijeno 15 i zarobljeno 20 neprijateljskih vojnika, a zaplenjeno 40 pušaka. Partizani su imali 3 lakše ranjena.

⚔️ 4. 5. 1942. U s. Bučju (kod Knjaževca) delovi Timočkog NOP odreda razoružali seosku četničku stražu i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 5. 5. 1942. U s. Vlaškom Polju (kod Knjaževca) delovi Timočkog NOP odreda razoružali seosku četničku stražu i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 6. 5. 1942. U s. Vasilju (kod Knjaževca) delovi Timočkog NOP odreda razoružali seosku četničku stražu i spalili opštinsku arhivu.

⚔️ 28. 10. 1942. Kod s. Bučje (blizu Knjaževca) od preživelih boraca Svrljiškog i Ozrenskog NOP odreda formirana partizanska četa.

⚔️ 21. 1. 1943. Kod s. D. Sokoloviće (blizu Knjaževca) delovi Zaječarsko-timočkog NOP odreda vodili borbu protiv odreda poljske straže SDS iz Knjaževca, a zatim se povukli ka s. Manjincu.

⚔️ 10. 2. 1943. Kod s. Palilule delovi Zaječarsko-timočkog NOP odreda razrušili prugu Niš-Knjaževac.

⚔️ 23. 4. 1943. U Zaječaru nemačka krajskomandantura, za odmazdu zbog razaranja tt linija Knjaževac-Svrljig i Knjaževac-Sokobanja (od strane Zaječarsko-timočkog NOP odreda), kaznila srez zaglavski sa 1,000.000 dinara i zatvorila 20 građana kao taoce.

⚔️ 5. 7. 1943. U s. Rujištu (kod Knjaževca) bataljon Zaječarsko-timočkog NOP odreda uništio mlekaru koja je radila za potrebe okupatora i zaplenio veću količinu mlečnih proizvoda.

⚔️ 0. 8. 1943. Na pl. Tumbi (kod Knjaževca) bataljon Zaječarsko-timočkog NOP odreda odbio napad četnika i posle borbe koja je trajala ceo dan. prinudio ih da se uz gubitke povuku. Poginuo je jedan komandir čete iz bataljona.

⚔️ 9. 8. 1943. Bataljon Zaječarsko-timočkog NOP odreda upao u Knjaževac. te onesposobio električnu centralu i zapalio zgradu sreskog načelstva i pošte, kao i 40 vršalica koje je okupator prikupio radi obavljanja vršidbe.

⚔️ 0. 10. 1943. U sastavu Zaječarsko-timočkog NOP odreda formirana dva bataljona, svaki od po 60-70 boraca. Prvi bataljon je dejstvovao u širem rejonu Knjaževca, a 2. bataljon u Krajini.

⚔️ 0. 11. 1943. Kod s. Koželja (blizu Knjaževca) Zaječarsko-timočki NOP odred razbio četničku timočku brigadu, jačine oko 250 četnika. Odredu se priključio manji broj četnika, dok je većina otišla kućama.

⚔️ 16. 11. 1943. Kod s. Jakovca (blizu Knjaževca) Zaječarsko-timočki NOP odred razbio četničku Timočku brigadu i naterao je u panično bekstvo.

⚔️ 23. 5. 1944. Kod s. Božinovca i s. Belog Potoka (blizu Knjaževca) 9. srpska NO brigada i Niški NOP odred posle tročasovne borbe prinudili delove četničkog Knjaževačkog korpusa na povlačenje ka s. Skrobnici.

⚔️ 24. 5. 1944. Na Bobovom gumnu i kod s. Skrobnice (blizu Knjaževca) 9. srpska NO brigada i Niški NOP odred razbili delove četničkog Knjaževačkog korpusa.

⚔️ 25. 5. 1944. U s. Vasilju (blizu Knjaževca) 9. srpska NO brigada napala štab četničkog Knjaževačkog korpusa i njegovu prateću četu i naterala ih u bekstvo, a zatim, posle tročasovne borbe, razbila i ostale četničke jedinice na položajima na Goveđarištu. Poginulo je 60 četnika.

⚔️ 4. 6. 1944. Između s. Davidovca i s. Skrobnice (blizu Knjaževca), u borbi vođenoj ceo dan, 9. srpska NO brigada i Nišavski NOP odred razbili četnički Knjaževački i Čegarski korpus: ubili 30, zarobili 32 i ranili preko 40 četnika i zaplenili 1 mitraljez i preko 50 pušaka.

⚔️ 28. 6. 1944. Kod s. Vine (blizu Knjaževca) 23. divizija NOVJ razbila oko 2000 četnika i nedićevaca, te zauzela rudnik uglja -Dobra sreća- i potpuno ga uništila.

⚔️ 30. 6. 1944. Na Varničkom vrhu (blizu Knjaževca) jedinice 23. divizije NOVJ napale na utvrđeni 3. bataljon bugarskog 63. pešadijskog puka (oko 500 vojnika). U borbi vođenoj od jutra do 15 časova neprijatelj je bio potpuno uništen iako ga je podržavala avijacija i artiljerija s položaja kod Knjaževca. Poginulo je 205 bugarskih vojnika i oficira, a zarobljeno ih je 218, dok su se ostali razbežali. Zaplenjeno: 2 minobacača, 8 mitraljeza, 19 p. mitraljeza, 300 pušaka i 35,000 metaka. Jedinice 23. divizije imale su 15 mrtvih i 45 ranjenih boraca i rukovodilaca.

⚔️ 0. 7. 1944. Kod s. Radičevca i s. Balinca (blizu Knjaževca) Timočki partizanski bataljon i Niški NOP odred razbili četničku 1. knjaževaćku brigadu.

⚔️ 0. 7. 1944. Blizu s. Ravne (kod Knjaževca) 9. srpska udarna brigada 23. udarne divizije NOVJ napala četnički Knjaževački korpus. Dva četnička bataljona (oko 200 četnika) predala su se sa oružjem. Zatim je 9. brigada kod s. Kaličina i s. Valevca rasterala četničku Svrljišku brigadu, povrativši deo oružja iz avio-transporta koji su četnici na prevaru, ložeći vatre u vidu petokrake zvezde, prethodnog dana primili od saveznika.

⚔️ 25. 7. 1944. Kod s. M. Izvora (na putu Zaječar-Knjaževac) 9. srpska udarna brigada 23. udarne divizije sukobila se s jačim nemačko-bugarskim i četničkim snagama. Neprijatelj je bio odbačen u dolinu r. Timoka, ali je, zbog pristizanja nemačkog oklopnog voza i zbog podrške avijacije, uspeo da se izvuče ka Zaječaru. Poginulo je 20 nemačkih vojnika (među njima i 1 major) a desetak ih je zarobljeno. Brigada je imala 2 ranjena borca.

⚔️ 0. 8. 1944. Na istočnim padinama Maglen-planine (kod Knjaževca) Timočki i Niški NOP odred sukobili se sa oko 600 vojnika SDK iz zaječarskog garnizona. Ubijeno je i ranjeno oko 30 neprijateljskih vojnika. Gubici NOP odreda: 6 poginulih i 23 ranjena borca.

⚔️ 21. 8. 1944. Kod s. Jelašnice (na pruzi Knjaževac-Zaječar) 20. srpska brigada 23. udarne divizije NOVJ srušila železnički most i napala na oko 600 vojnika SDK. Poginulo je 20 a ranjeno više neprijateljskih vojnika. Brigada je imala 6 mrtvih i 8 ranjenih boraca.

⚔️ 2. 9. 1944. U Svrljigu i na Gramadi, posle borbe i dvodnevne blokade, 170 bugarskih vojnika (među kojima i 3 oficira) predalo se 7. srpskoj udarnoj brigadi 23. udarne divizije NOVJ. Pošto su razoružani, bugarski vojnici su, preko Knjaževca, upućeni ka bugarskoj granici. Zaplenjeno je: haubica 105 mm, 2 mitraljeza, 8 p. mitraljeza, oko 150 pušaka, 70.000 metaka, 100 granata, 350 ručnih bombi i veća količina drugog ratnog materijala. Brigada nije imala gubitaka.

⚔️ 4. 9. 1944. Jedinice 23. udarne divizije NOVJ ušle u Knjaževac, iz koga su se nemački vojnici povukli ka Zaječaru a bugarski vojnici ka Pirotu. U gradu je zarobljeno 150 četnika iz četničkog Knjaževačkog korpusa.

⚔️ 9. 9. 1944. Kod Knjaževca i Zaječara jedinice nemačke 1. brdske divizije odbacile 23 brigadu 45. divizije NOVJ i 7. srpsku udarnu brigadu 23. udarne divizije NOVJ i ušle u pomenute gradove. Iz Zaječara su jedinice NOVJ blagovremeno evakuisale magacine s materijalom i hranom.

⚔️ 11. 9. 1944. Nemačku posadu u Knjaževcu napala 23. srpska brigada 45. divizije NOVJ, ali se, zbog otpora, povukla, nanevši neprijatelju gubitke od oko 20 vojnika. Brigada je imala 2 mrtva i 7 ranjenih boraca.

⚔️ 12. 9. 1944. U s. Skrobnici (kod Knjaževca) GŠ NOV i PO za Srbiju formirao 23. srpsku brigadu koja je ušla u sastav 45. divizije NOVJ.

⚔️ 14. 9. 1944. Na putu između Knjaževca i Svrljiga dva nemačka kamiona naišla na mine postavljene od jedinica NOVJ. Poginulo je 40 nemačkih vojnika, a kamioni su uništeni.

⚔️ 14. 9. 1944. Između s. Potrkanja i s. Ravne (kod Knjaževca) 23. srpska brigada 45. divizije NOVJ napala jednu četničku grupu, ubila 4 i zarobila 13 četnika i zaplenila 13 pušaka i 2 p. mitraljeza.

⚔️ 16. 9. 1944. Kod s. Kaličine (blizu Knjaževca) jedinice 45. divizije NOVJ uništile 1 nemački tenk, ubile 4 nemačka vojnika i zaplenile mitraljez, 5 pušaka i motocikl.

⚔️ 18. 9. 1944. Na putu Niš-Knjaževac jedinice 23. srpske brigade 45. divizije NOVJ ubile 10 nemačkih vojnika, uništile tenk i zaplenile motocikl.

⚔️ 21. 9. 1944. Na putu Svrljig-Knjaževac jedinice 23. srpske brigade 45. divizije NOVJ sačekale u zasedi neprijateljsku konjičku izviđačku patrolu, te ubile 2 oficira i 3 podoficira, zarobile 3 belogardejca i zaplenile automat, 4 puške, 2 pištolja i 12 jahaćih konja sa priborom. Brigada nije imala gubitaka.

⚔️ 2. 10. 1944. Između Kraljevog Sela (sada: Minićevo) i Knjaževca jedinice 23. srpske brigade 45. divizije NOVJ napale iz zasede jednu nemačku kolonu i u četvoročasovnoj borbi ubile 70 i ranile oko 100 neprijateljskih vojnika a uništile 2 tenka, 18 kamiona i oko 100 kola s materijalom. Gubici jedinica NOVJ: 3 mrtva i 7 ranjenih boraca.

⚔️ 7. 10. 1944. Posle oštrih borbi jedinice 64. korpusa Crvene armije i Zaječarski NOP odred slomili otpor nemačkih jedinica i oslobodili Zaječar. Tom prilikom je uništen 2. bataljon 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen-, dok su manje grupe i odeljenja Izviđačkog i Dopunskog bataljona nemačke 1. brdske divizije uspeli, uz gubitke od 620 mrtvih i zarobljenih, da se probiju iz obruča ka Boljevcu. Pri napadu na Zaječar sadejstvovali su i delovi 45. divizije NOVJ, sprečivši delove 14. puka nemačke 7. SS divizije -Princ Eugen- da se iz rejona Boljevca i Knjaževca probiju ka Zaječaru.

⚔️ 9. 10. 1944. Posle šest časova borbe jedinice 1. gardijskog utvrđenog rejona Crvene armije, 23. srpska brigada 45. divizije NOVJ i Svrljiški NOP odred oslobodili Knjaževac. Neprijatelj je imao velike gubitke: samo jedinice NOVJ nanele su delovima nemačke i brdske divizije i kvislinškim vojnicima oko 200 mrtvih i zaplenile oko 100 pušaka i 5 p. mitraljeza a zajedno sa jedinicama Crvene armije zaplenila oko 100 nemačkih kamiona.