Brežice u drugom svetskom ratu

⚔️ 20. 10. 1941. Šef nemačke civilne uprave za D. Štajersku izdao naredbu o preseljavanju Slovenaca iz pograničnog pojasa Brežice-Krško.

⚔️ 27. 10. 1941. Iz rejona Vranskog otpočeo -brežički marš-, 1. štajerskog partizanskog bataljona na pl. Bohor, sa zadatkom da spreči nasilno iseljavanje Slovenaca sa područja Brežica i podigne ustanak u tome kraju.

⚔️ 7. 7. 1943. U blizini s. Cerklja (kod Brežica) 3. slovenačka NOU brigada -Ivan Cankar- napala nemački pomoćni aerodrom, uništila 5 vojnih aviona i zaplenila manju količinu oružja. Istovremeno je 4. slovenačka NOU brigada -Ljubo Šercer- uništila zgradu pošte u s. Brodu i rekvirirala imovinu nemačkih naseljenika u s. V. Mraševu, s. Kalcama i s. Naklu. Obe su se brigade potom ponovo prebacile preko r. Krke.

⚔️ 11. 10. 1943. Jedinice 4. slovenačke NOU brigade -Matija Gubec-, posle višednevnih borbi, uspele da se probiju u nemački garnizon Kostanjevicu. Zbog prodora jakih nemačkih tenkovskih snaga iz Brežica one su obustavile napade, ali su i dalje vodile teške odbrambene borbe.

⚔️ 24. 3. 1944. Na pl. Bohoru Kozjanski NOP odred 4. operativne zone NOV i PO Slovenije vodio tešku borbu u okruženju protiv nemačkih kolona iz Brežica i Krškog. Odred se, posle višečasovne borbe, uz gubitke od 19 mrtvih, probio iz okruženja u pravcu s. Bizeljskog.

⚔️ 7. 7. 1944. Posle kraće borbe 1. bataljon Kozjanskog NOP odreda 4. operativne zone NOV i PO Slovenije zauzeo nemačko žandarmerijsko uporište u s. Pišecu (kod Brežica), zarobio 12 žandarma i zaplenio 56 pušaka, 4 automata i ostalu opremu.

⚔️ 22. 9. 1944. Kod Sromlja (blizu Brežica) 3. bataljon Kozjanskog NOP odreda vodio dvočasovnu borbu protiv jake ustaške kolona On ju je odbacio preko r. Sutle, nanevši joj gubitke od 22 mrtva.

⚔️ 7. 4. 1945. U Suhoj krajini nemački 17, 19. i 25. SS policijski puk, četiri pokretna bataljona slovenačkih domobrana i više bataljona ROA (jedinica generala Vlasova) otpočeli napade na jedinice 7. korpusa JA s ciljem da zaposedanjem Suhe krajine obrazuju neprekidan front od Postojne do Brežice. U oštrim devetodnevnim borbama u blizini s. Starog Loga, s. Smuke, s. Tople Reberi, s. Podhoste, s. Podturena, s. Toplice i s. Starih Žaga jedinice 7. korpusa su odbile sve neprijateljske napade, sačuvale slobodnu teritoriju i time obezbadile desni bok jedinica 4. armije JA koje su prodirale u pravcu Rijeke. Poginulo je preko 560 neprijateljskih vojnika i zaplenjena je velika količina oružja i opreme, dok su jedinice 7. korpusa JA imale 52 poginula i 175 ranjenih.

⚔️ 7. 5. 1945. Generalatab JA naredio 2. armiji JA da jačim snagama prodre desnom obalom r. Save, zauzme Brežice i Krško i preseče odstupnicu nemačkih, ustaških i četničkih snaga ka Austriji.

⚔️ 7. 5. 1945. štab 2. armije JA odredio pravce nastupanja potčinjenih jedinica: 4. udarna divizija nastupa ka Brežicama, 10 udarna divizija ka Krškom, 23. udarna divizija ka Samoboru i 3. udarna divizija ka Metlici i Novom Mestu, s tim da ta mesta zauzmu i da nemačko-ustaškim jedinicama preseku odstupnicu prema Austriji.

⚔️ 10. 5. 1945. Na odseku Brežice - Zidani Most 4. i 10. udarna divizija 2. armije JA izbile na desnu obalu r. Save.