Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima
◀ Poezija NOB
Кочо Рацин - Тутуноберачите
На кантар студен со туч го мерат
а можат ли да го измерат,
нашиов тутун — нашава мака
нашава солена пот!
От темни зори на утрини летни
до никоа доба на вечери зимни
тој гладно пие тагата наша
и пот'та и крвта и снагата ни.
Жлт — жлти прави лицата бледни
и жлта гостинка у градите носи.
По утрини росни, по мугрите пресни,
наведени ничкум по полињата родни
зачмаени ние го береме.
Лист по лист кини
лист по лист нижи
лист по лист превртуј, притискај,
лист по лист милно, таговно реди
и на длга низа от капки пот
и надеж со клетва и зелена јад,
со корав поглед на очите матни
по кревките лисја жолтозлатни
прикаска горка на живот клет
нанижи безгласна а така јасна.
Та незнаш ли?
Денот ли дојде тој да се мери —
мерка му нема, а в градите длби
без да се запре, без дно да најде
не тага а клетва, и в очите матни
и не сакајки сама се дига
фуријата.
Кантарот носи лисјето златно
а в гради љуто далгите беснат
на жлтата мака — на жлтиот тутун
на жлтата пот на раците ни!
(издадена во збирката Бели мугри 1939)
Kočo Racin - Berači duvana
Na kantaru hladnom tučem da ga mjere,
a mogu li da izmere.
naš duhan, našu muku,
naš slani znoj!
Od rane zore u jutrima letnjim
do kasno doba u večeri zimske
on gladno pije tugu našu
i znoj i krv i snagu svu.
Žut ‒ žutim pravi naša lica bleda
i žutu nam gošću u grudi nosi.
U jutra rosna, u praskozorja sveža
pognuti po poljima radnim
zamišljeni mi ga beremo.
List po list kidaj,
list po list niži,
list po list prevrći, pritišći,
list po list nježno i tužno ređaj
i na duge niske od kapljica znoja
i nade s kletvom i zelenim jadom,
s pogledom tvrdim u očima mutnim
po krhkim listovima, žutim ko zlato
priču gorku o životu kletom
naniži bezglasnu a tako jasnu.
Ta ne znaš li?
Dođe li dan da se on meri ‒
mere mu nema, u grudima dubi
a da ne stane i dna ne nađe
ne tuga već kletva, i u očima mutnim
i protiv volje sama se diže
oluja.
Kantar odnosi lišće zlatno
a u grudima ljuto talasi besne
od žute muke ‒ žutog duvana
i žutog znoja sa ruku naših!
