Dokumenti i knjige o drugom svetskom ratu na teritoriji Jugoslavije i povezanim zbivanjima
◀ Poezija NOB
Mitrovčanka
(pesma robijaša-komunista iz sremskomitrovačkog zatvora)
I verzija
Hajd' u kolo robijaši:
Igrajmo radosni—
Mitrovčanku zapevajmo,
Ko da je sloboda.
Mnoge nam je od drugova
Tiran uništio —
slava njima borbom ćemo,
Da ih osvetimo.
A kad dodje dan slobode
Čujte robijaši,
Pevaćemo Mitrovčanku,
Bez okova naših..
II verzija
Hajd' u kolo robijaši,
složno zaigrajmo,
mitrovčanku zapevajmo,
ko da je sloboda.
Okovi nam noge stežu,
tamnica je hladna,
krase je crveni znaci
i odela tamna.
Okovano telo naše
sa bolom se kreće,
ali duh nam čio – zdrav je,
dok okovi zveče.
Mnoge nam je od drugova
tiran uništio,
slava palim drugovima,
borbom ćemo da ih osvetimo.
A kad dođe dan slobode
čujte robijaši,
mitrovčanku pevat ćemo
bez okova naših.
Mnoge revolucionarne pjesme spjevane su u kaznionicama za političke zatvorenike u Bileći, Sremskoj Mitrovici i Lepoglavi. Zbog uvjeta u kojima su nastale, ove pjesme se popularno nazivaju robijaškim. Nastajale su spontano i najčešće im se ne može odrediti autor, jer je u pisanju teksta učestvovalo više zatvorenika, a katkada cijela ćelija ili paviljon.
U kaznioni u Sremskoj Mitrovici je 1936. godine organiziran Prvi festival originalnih revolucionarnih pjesama na kojem su učestvovali svi sobni kolektivi. Od većeg broja konkurenata pobijedila je slovenačka grupa sa pjesmom Žetelice (kasnije preimenovana u Nabrusimo kose), posebnu nagradu žirija dobila je Mitrovčanka, a istom prilikom je nastala i Pjesma o Matiji Gupcu.
Politički zatvorenici u Sremskoj Mitrovici 1930-ih.