Jovan Kokot: DVANAESTA SLAVONSKA
Sadržaj Prethodni dokument Sledeći dokument


Raspored neprijateljskih snaga u Požeškoj kotlini, Novoj Gradiški, Slavonskom Brodu i Našicama u jesen 1942.

 

Na potezu od Nove Gradiške do Slavonskog Broda i Našica u jesen 1942, nalazilo se oko 100 manjih i većih neprijateljevih uporišta sa po oko 80-100 neprijateljevih vojnika. Od toga 50% Nijemci, 40% ustaše i legionari i 10% domobrani. U Novoj Gradiški nalazilo se 900 njemačkih vojnika sa 9 artiljerijskih baterija, 100 ustaša i 500 legionara. Njemački vojnici su pripadali 714. pješadijskoj diviziji koja se nalazila u Banjoj Luci. U Novskoj i Okučanima bilo je 700 Nijemaca i 50 ustaša. U Slavonskoj Požegi 100 Nijemaca i 1.200 domobrana-legionara. U Slavonskom Brodu 800 Nijemaca, 500 domobrana i 50 ustaša. U Požeškoj Kotlini: Kuli, Poreču, Bektežu, Darkovcu, Kutjevu, Kaptolu, Tornju, Mihaljevcima, Orljavcu i Kamenskoj, bilo je preko 1.000 njemačkih vojnika, folksdojčera u sastavu dva bataljona: Aktivni bataljon Ajnzacštagela »Princ Eugen« koji je imao 6 četa, sanitetski vod, konjički vod i vod za vezu, ail. rezervni, bataljon »Ludvig fon Baden« koji je imao 4 čete. Bataljoni su bili u sastavu njemačke 714. pješadijske divizije, kao specijalne jedinice za brze intervencije i borbu protiv partizana.[1]

Nakon 8 dana pošto je Brigada drastično iznenađena u selu Gradištu, njen štab bio je u mogućnosti da izvrši procjenu neprijateljevih snaga u Požeškoj kotlini i u istočnom dijelu Slavonije oko Našica, Slavonskog Broda i Đakova. U procjeni se ističe da je neprijatelj organizirao i zaposjeo gustu mrežu na preko 100 uporišta na uzdužnim i poprečnim komunikacijama. Odbrana je organizovana po sistemu otpornih tačaka i čvorovima odbrane u centru, a bunkerima i rovovima oko uporišta. Čak i vrlo male posade imale su solidno izgrađene bunkere, rovove i saobraćajnice. Gusta mreža komunikacija omogućavala je veoma brzu intervenciju, manevar snagama i vatrenim sredstvima. Zasjede koje su partizani uspješno primjenjivali u centralnom dijelu Slavonije, u Požeškoj kotlini i u istočnom dijelu Slavonije, nisu dolazile do izražaja. Jer, neprijatelj je ograničio kretanje komunikacijama, a na terenu organizovao efikasnu obavještajnu službu. Pored toga i neprijateljeva avijacija je na tom terenu bila veoma aktivna. Pratila je pokrete i dejstva Brigade preko cijelog dana.[2]

Njemačka obavještajna služba pedantno prati kretanje 1. slavonske brigade od Nove Gradiške i dalje prema Slavonskom Brodu i Našicama. Konstatuje pojačanu aktivnost partizana na Papuku i prodor Brigade u rejon Pleternice i Slavonske Požege. U izvještaju Operativnog odjeljenja njemačke 714. pješadijske divizije konštatovano je: »Da je 25. oktobra 1942. grupa oko 600 partizana digla u vazduh željezničku prugu Nova Kapela - Slavonska Požega, pokidala telefonsko-telegrafske linije i porušila zgradu željezničke stanice Ratkovica.[3] Istovremeno i njemačka 718. pješadijska divizija prati kretanje 1. slavonske brigade, i u svom izvještaju kaže: »Prema hrvatskim izvještajima jedna grupa partizana jačine 600-700 ljudi prešla je 26. oktobra željezničku prugu Nova Kapela - Pleternica 22 km sjeverozapadno od Slavonskog Broda, i krenula prema selu Lovčić, 18 km od Slavonskog Broda, i prešla na istočni dio Krndije.[4]

Komandant borbene grupe »Bosna« u avgustu 1942. godine, predložio je uništenje partizana u Slavoniji po planu sličnom kao i na Kozari.[5] Kao osnovne razloge za ofanzivu u Slavoniji, Nijemci su naveli: »Da je situacija u Slavoniji sjeverno od Save svakog dana sve zategnutija, naročito zbog toga što se folksdojčeri progone. Akti sabotaže su takvi da prelaze mjere i veličinu vojnih snaga koje su do tada bile angažovane u Slavoniji. Taj zadatak se ne može riješiti slabom divizijom na tako velikom prostoru, s obzirom na terenske teškoće i u pogledu snabdjevanja. Predlaže se da se sa Kozare za borbu protiv slavonskih partizana, angažuje 741. puk iz njemačke 714. pješadijske divizije, koji treba da se prebaci sa Kozare u Novu Gradišku. Čišćenje Slavonije treba izvršiti sjeverno od Save i glavne pruge Zagreb - Beograd. Međutim, neki odlučujući uspjeh ne bi trebalo očekivati, pošto sa hrvatskim snagama ne možemo izvršiti ugušenje ustanka i konačno smirivanje Slavonije. Zbog toga čišćenje ustaničkog područja treba povjeriti njemačkoj 714. diviziji koja će, poslije čišćenja Šamarice na Baniji, biti slobodna za upotrebu u Slavoniji«.[6]



[1]) Arhiv VII, Na, mikroteka, NAV-T-315r, 227s, 135-5, Zbornik tom V, knj. 3, dok. br.

7 i 17.

[2]) Arhiv VII, Na, mikroteka, NAV-T-315r. 2258s, 1019-30. Arhiv VII, f. NOP-a, K-1482, reg.

br. 24-5.

[3] Arhiv VE, f. CK KPJ, mikroteka, NAV-T-315, r, 2258, s, 1019-30.

[4] Arhiv CK SKJ, reg. br. 1942/2835, Zbornik ..., tom V, knj. 9, dok. 77, str. 230, knj. 10, str. 65.

8?) Arhiv VII, f. CK KPJ, mikroteka, NAV-T-511,r, 250,s, 3941.

[6] Arhiv VII, Na, mikroteka NAV-T-511,r, 250,s, 3941.


Sadržaj Prethodni dokument Sledeći dokument