| Sadržaj | Prethodni dokument | Sledeći dokument |
|
Prva borbena akcija 12. brigade u napadu na Podvrško, Veliku Pisanicu i Grđevac U
ustaškom uporištu Podvrško, na jugoistočnim padinama Psunja (7 km
sjeveroistočno od Nove Gradiške), nalazilo se oko 60 ustaša koji su u toku
1941. i 1942. izvršili teške zločine nad srpskim stanovništvom u selima:
Golobrdac, Šnegavić, Čečavac, Rasna, Pasikovci i Koprivna. Ustaše su se
nalazile u zgradi osnovne škole, u kojoj su organizovali odbranu. U toku dana
ustaški tabornik nalazio se u svojoj kući, a preko noći u zgradi škole
zajedno s ustašama.[1] Poslije
izvršenih priprema Brigada je oko 11 sati 19. oktobra 1942. iz rejona Bučja
izvršila pokret preko Psunja i do 14 sati stigla na Petkovicu (kotu 901). Na
kratkom zastanku borcima je govorio komandant, Bogdan Crnobrnja, i pozvao ih da
u napadu na Podvrško pokažu smjelost i hrabrost. Raspoloženje boraca bilo je
vidljivo kada je komandant rekao da će se napad na Podvrško, prvi puta u
Slavoniji izvršiti po danu s početkom u 16 sati. A napad će podržati i
partizanski top 65 mm.[2] Tačno
u 16 sati pucnjem iz topa 65 mm otpočelo je borbeno krštenje 12. slavonske
brigade. U napad se išlo sa dve borbene kolone, čiji je osnovni zadatak bio da
se najpre opkoli uporište radi spriječavanja bjekstva neprijatelja. U
opkoljavanju Podvrškog učestvovao je 3. i 4. bataljon, a 2. bataljon je određen
da napada uporište. Dok je desna i lijeva kolona opkoljavala selo, borci 1. čete
2. bataljona, na čelu sa svojim hrabrim komandirom Radom Markovićem, iz sela
Dereze, i političkim komesarom Markom Nikolićem, nisu imali strpljenja da sačekaju
potpuno opkoljavanje sela, već su izvršili juriš na školu. Iz nje su se ustaše,
poslije prvog šoka, pribrale i pružile žestok otpor. Poslije 90 minuta žestoke
borbe, uz upotrebu topa iz kojeg su ispaljene tri granate, jedan dio ustaša je
poginuo, drugi se predao, a treći su pobjegli u pravcu Nove Gradiške. U toku
borbe ubijeno je 15, a ranjeno 20 ustaša. Od 11 zarobljenih ustaša 8 je odmah
nakon presude strijeljano, jer je utvrđeno da su ubijali i pljačkali u srpskim
selima. Ustaški tabornik branio se iz svoje kuće, sve dok je partizani,
zajedno s njim, nisu zapalili.[3]
Pored tabornikove kuće požar je zahvatio i susjedne zgrade. Borci 4. bataljona
angažovali su se da ugase požar, jer su spasavali seljačke kuće.
Zaplijenjeno je 15 pušaka i manje količine ratnog materijala. Napad
na Podvrško je, u taktičkom pogledu, potpuno uspio i, do kraja rata, u njemu,
sem jedno kraće vrijeme, nije bilo neprijateljevih jedinica. Brigada je imala 3
poginula i 6 ranjenih boraca. Među ranjenicima nalazio se i komandir 1. čete
2. bataljona Rade Marković.[4]
Oko 19 sati u sredini sela okupljenom narodu govorio je Čedo Grbić politički
komesar 2. bataljona.[5]
Politički komesar pozvao je hrvatske seljake iz Podvrškog da osude ustaške
zločince i ustašku vlast, koja. se jedino oslanja na njemačke okupatore.
Govorio je o ciljevima NOB-a i o potrebi borbe protiv okupatora i ustaša, o
bratstvu i jedinstvu Hrvata i Srba. [1]
Arhiv CK
SKJ, f.
CK
KPJ, reg.
br. 1942/2835,
Zbornik ..., tom V, knj. 9, dok. 77, str. 230; knj. 10, str. 65. 9°)
Najzad, došao je dan kada slavonski partizani napadaju neprijateljevo uporište
uz podršku topa. Iz ratne psihologije poznato je da su topovi i minobacači
nadmoćno oružje sa dvostrukim dejstvom za napadače i branioce, U toku
NOR-a neprijatelj je, po pravilu, bio nadmoćniji u artiljeriji, minobacačima,
tenkovima i avionima, ali je borbeni moral u partizanskoj vojsci bio znatno
jači. Najveći broj borbenih zadataka partizani su rješavali bez
artiljerijske i minobacačke podrške. Ali su zato u bliskoj borbi prsa u
prsa, koja stvara visok emocionalan naboj i psihički napor, redovno pobjeđivali
neprijatelja. [3])
Prema sjećanju boraca 4. bataljona Brigade Steve
Stankovića i Milana
Draganića. [4])
U NOVJ od 1941. Bio j^ borac, desetar, komandir voda i komandir čete,
komandant bataljona, načelnik štaba i komandant brigade. Pukovnik u
penziji, živi u Zagrebu.
|